Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
w
Theehandel Focke S. Klein,
1915.
54ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 71.
I
OVER EDISON.
Zondag 5 September.
VOOR
A fzonderlijke
handicap-harddraverij worden ge-
HARLINGEN.
Was
oorlog
lande
in pakjes, is geurig, krachtig,
waterhoudendwordt verkocht
in ons pakjes a 22 et, in vierdel
pakjes a 27‘/2 cent, is in vele
winkels verkrijgbaar.
Voor wederverkoopers
Bij Wed. J. Lemstra, Bolsward.
W. v. d. Goot, Makkum.
Sjoerd Visser 6 koppen
S. Kingma middenstuk.
Gerrit de Vries bloempot.
Otto W. Vallinga 2 schilderijen.
Marten Bouma vruchtenschaal.
Douwe Dijkstra koffie- en suikerbus.
S. S. Piso sigarendoos.
F. Buikstra bloempot.
A. v. Kalsbeek theestoofje.
Klaske de Boer bloemengarnituur.
Pier Feenstra theeblad.
Tweede Klasse.
Theod. Adema sigarenbakje.
Ane de Vries 2 blauwe vazen.
Pieter Wiersma schilderij.
Tjerk de Boer idem (dameskransje).
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgen»
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
Het Bestuur van de
Harddraverij-Vereen. „Bolsward.”
Stadsnieuws.
Het Floraliafeest.
Dit is reeds het 2de bloemenfeest, ge
durende het oorlogsgeruisch rondom ons.
het in 1914 toen de droeve mare van
en mobilisatie nog pas over stad en
had geklonken en men nog vol vreeze de
toekomende dagen tegemoet zag, dat het
Floraliafeest minder dan gewoonlijk was be
zocht, thans, ofschoon geheel Europa nog
lijdt én zucht onder het droevig wapenge
kletter, is toch ons land gelukkig tot heden
vrij gebleven van de directe inmenging in den
wereldstrijd, en worden de gemoederen wat
meer gerust dat de krijg buiten onze grenzen
zal blijven. Er was dan ook alle redenen om
het onschuldig bloemenfeest thans met opge
wektheid te vieren, zooals de Voorzitter Dr.
Niemeijer in zijn openingswoord terecht aan
merkte. En zeer talrijk waren dit jaar de
inzendingen, schoon in ’t algemeen waren de
collectiën bloemen geslaagd. De zijden der
concertzaal van de Doele prijkten heden
bijzonder in de pracht van bloem en blad.
Geraniums, Fuchsia’s en Begonia’s bloeiden
over het geheel genomen rijk, de Colleus in
haar verscheidenheid van sierbladen prijkten
in vollen dos. Floralia’s feest is een echt
volksfeest, de zaal was heden eigenlijk te
klein om al de bezoekers behoorlijk te bergen.
Onze scheurkalender had dezer dagen een
versje, dat zeer gepast hier mag worden aan
gehaald
„Kweek in uw woning bloemen aan,
Zij oopnen te allen tijden,
Bedauwd door vreugde- of weemoedstraan,
Voor u haar zacht fluweelen blaan
Tot troost of tot verblijden”.
Nadat door de opwekkende tonen van ’t
Muziekkorps, dat weer bereidwillig dezen
avond opluisterde, een paar nummers waren
gegeven, sprak de Voorzitter een woord van
welkom tot de talrijke aanwezigen. Hartelijk
was zijn inprovisatie, waarin hij liet uitkomen,
dat er een hechte band bestaat tusschen het
Bestuur dezer vereeniging en de talrijke
kweekers en kweeksters, die met zooveel
ambitie ieder jaar hun stekjes verzorgen.
Het resultaat is dit jaar bijzonder gunstig te
noemen, zoowel het getal als het gehalte der
inzendingen overtreft dat van menig vroeger
jaar. Hij hoopte, dat het voor allen thans
een genoeglijke avond zou worden.
Na nog een muzieknummer en een lied,
werden de prijzen in de 1ste klas (ten getale
van 14) met een gepast woord uitgereikt. De
winnaars hadden recht trotsch te zijn op bun
succeshun zorgen voor de bloemen bleek
duidelijk.
In de 2e klas waren wel 24 prijzen. Dr.
Banning, die deze klas uitreikte, wees er op,
dat ook deze winnaars recht hadden trotsch
te zijn, want hun planten waren slechts weinig
minder dan die der eerste klas. De jury ver
klaarde dat zij een moeilijke taak gehad heeft
om te beslissen wie voor de le of voor de
2e klas in aanmerking kwamen.
Dr. Beekhuis, die de 3e klas kreeg uit te
deelen, wees er op dat Floralia een kind had
gekregen, het park. Evenals een zuigeling
ligt het nog in windselen; het hoofdje, dat is
het rozarium, is reeds schoon te noemen, en
eerlang zal het geheel zich ontwikkelen en
dat tijdstip heeft hij zich gestadig er op toe
gelegd die mogelijkheid te verwezenlijken.
De inrichting van den telescriba is alles
behalve ingewikkeld. Hij wordt gebezigd met
behulp van het gewone telefoontoestel doch
met twee spreekbuizen. Een dezer beide is
verbonden aan den arm van een dicteerpho-
nograafde andere wordt op de gewone wijze
aangewend. Aan beide einden van de tele
foonverbinding wordt een verslag verkregen
van hetgeen het betrokken tweetal personen
heeft afgesproken. Ten einde zich er van te
verzekeren, wat de afspraak omvat, kan een
typist een afschrift maken van het phono-
grafische verslag en van weerzijden kan men
elkaar een duplicaat daarvan doen toekomen.
Aldus wordt binnen uiterst korten tijd een
zakelijke overeenkomst aangegaan, welke op
den tot dusver gebruikelijken voet een dozijn
of meer brieven van weerskanten placht te
vorderen en weken lijds alsvorens zij haar
beslag kon krijgen.
Zooals Edison het uitdrukt wordt de tele
foon millioenen malen per uur gebruikt. De
wetenschap heeft haar bestemd tot de snelst
mogelijke overbrenging der menschelijke ge
dachte. Met behulp van den telescriba zal
evenwel gelegenheid worden verschaft om het
gesprokene woord nauwkeurig in afschrift te
verkrijgen.
Door den uitvinder wordt nog op een be
langrijk bijkomend voordeel gewezen. Bij het
zenden van berichten van eenig belang aan
personen, die niet ter plaatse aanwezig zijn
als er een of ander aan hen wordt getelefo
neerd, kan een ander persoon, door op een
daartoe bestemden knop te drukken, het be
richt opnemen met behulp van de phonograaf.
Zoodra de afwezige terugkeert, kan deze op
zijn gemak den inhoud van het getelefoneerde
nalezen.
Behalve voor de beschreven doeleinden leent
de telescriba zich ook tot het gebruik als
dictograaf over grootere afstanden. Zelfs zou
een volgens dezelfde grondbeginselen inge
richte machine kunnen worden gebezigd tot
opneming van een geheel gerechtelijk verhoor
met al hetgeen verder tot het rechtsgeding
behoort. Alleen zal hiertoe zijn vermogen
aanzienlijk moeten worden uitgebreid, omdat
de tot dusver vervaardigde toestellen slechts
phonografische opnemingen toelaten ten be
drage van ten hoogste 1500 woorden.
William Meadowcroft, Edison’s rechterhand,
heeft verklaard, dat deze nieuwe uitvinding
niet terstond alle met stenografie vertrouwde
machineschrijvers en schrijfsters overbodig
zal maken. Dezen blijven immers nog altijd
benoodigd tot het weergeven van hetgeen de
phonograaf heeft opgenomen. Op den duur
beteekent echter de telescriba, zooals boven
alreeds werd opgemerkt, het aanzienlijk be
perken van brievenschrijverij.
Feitelijk is Edison’s uitvinding niet een
eerstelling in de aangegeven richting. Wal-
demar Poulsen, een Deen, beeft in 1900 de
telegrafoon uitgevonden, een geheel op zich
zelf staand toestel, waarmede op zekeren af
stand plaatshebbende gesprekken kunnen wor
den weergegeven. In beginsel wordt hierbij
gebruik gemaakt van de magnetische indruk
ken, verkregen met behulp van een koper
draad. Voor een gewoon gesprek werd een
winding gevorderd ter lengte van plm. 5500
meter. Elke indruk op eenig gedeelte van
deze winding vertegenwoordigde een klank.
Door het terugdraaien van het Poulsen-toe-
stel werd de opneming a. h. w. afgelezen.
Bovenal heeft deze laatste uitvinding van
zich doen spreken toen William Burns, de
vermaarde speurder, die het vakbondenschrik
bewind der Mc. Namarabende ten val bracht,
in 1912 den voorzitter van den gemeenteraad
te Detroit (Michigan) betrapte op het ver-
koopen van diens beslissende stem. Op over
tuigenden toon werd nl. het gesprek weerge
geven, waarin die voorzitter had verklaard
hoeveel zou moeten worden betaald om hem
te laten stemmen voor den voorgestelden
maatregel. Door middel van de telegrafoon
werden vele redevoeringen van President
Roosevelt opgenomen alsook beraadslagingen
van vergaderingen.
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
M. de R.
Beleefd verzoeken wij U plaatsing voor het
volgende. Gelijk reeds eerder in Uw blad is
aangekondigd, zal op Woensdag 8 Sept. a.s.
ieders bewondering trekken. Hij wees er op,
dat hij in Groningen de tuinbouwvereeniging
had gezien, waar elk kweeker van groenten
ook een hoekje bad afgezonderd voor bloemen.
Dat idee prees hij aan, ’t werkte daar uit
stekend, het nuttige werd met het aangename
vereenigd.
De heer Keestra, nieuw bestuurslid, had
de taak de 4e klas uit te reiken. Op,snedige
wijze merkte deze op, dat in de wereld het
streven algemeen is om vooruit te komen.
De winnaars dezer klas hebben alle ruimte
voor zich om te trachten hooger op te komen
een volgend jaar, even als ook degenen die
geen prijs krijgen. Volharden in de verzorging,
dan zal het geluk hen later mee voorthelpen
om in een boogere klas te komen.
Er heerschte een recht prettige geest in
de zaal. De gesproken woorden, de afwisseling
telkens door muzieknummers, de aan de
kweekers en kweeksters vereerde prijzen, het
gaf alles aanleiding tot een feestelijke stemming
en vroolijkheid.
De publieksprijzen werden behaald door no.
202, Klaske de Boer en no. 97, Gerrit de
Vries, respectievelijk met 13 en 10 stemmen,
van de 30 geldige briefjes.
Een gezelschap jongelieden wist door de
opvoering van een klein tooneelstukje ook
een aangename afwisseling te bezorgen. Het
blijspel: Mevrouw is niet thuis was in korten
tijd ingestudeerd en werd heden ten beste
gegeven. Een jonggehuwd paar kreeg onver
wacht bezoek van een vriend, toen juist de
meid er van door was gegaan. Zij stelden
op, dat de jonge mevrouw voor meid zou
fungeeren, wijl ze ’t wat vreemd vonden, nu
reeds zonder meid te zitten. Mevrouw heette
dan uit te zijn. Deze grap gaf aanleiding
tot heel wat cpmische verwikkelingen, waarom
eens hartelijk werd gelachen. Het jonge echt
paar zelf kwam daardoor soms in onaangename
scenes, aan ’t slot helderden zij evenwel alles
op. Het spel, den korten tijd van voorberei
ding in 't oog gehouden, was goed, de klucht
slaagde volkomen en het publiek had recht
schik.
De collectie planten ter opluistering bood
dit jaar ook weer mooie inzendingen. Buiten
mededinging waren door den bloemist Koop-
mans een paar prachtige bloemstukken ver
vaardigd, die ook des avonds nog in de zaal
waren, en getuigden van goeden smaak. Voor
de overige inzendingen waren 2 prijzen be
schikbaar en' deze werden toegekend aan
J. Terpstra voor een bloeiende cactus en aan
Mej. Zantman voor een 3-tal fijne kamer
planten.
Met een woord van dank aan ’t muziekkorps
voor hun medewerking en aan ’t tooneel-
gezelschap voor hun betoonde welwillendheid
werd de bijeenkomst gesloten.
Floralia’s bestuur mag zeker met voldoening
op haar werk terugzien. De liefde voor ’t
kweeken van bloemen neemt ook hier ter
stede toe, en in meer dan een opzicht is dit
gelukkig te noemen. Om niet in herhaling
met de verslagen van vorige jaren te vallen,
willen wij de voordeelen van de liefhebberij
voor bloemen maar niet nader bespreken,
doch om den invloed der Floraliavereenigingen
te bewijzen, met een knipseltje uit onzen
scheurkalender besluiten
„En waar ge in ’t hart der steden
In slop of steeg moogt gaan,
Daar ziet ge in ’t vensterhekje
Ook bloemenpotjes staan.”
De lijst der bekroonden met vermelding
van hun prijzen volgt hier
Eerste Klasse.
J. Kuperus schoorsteengarnituur.
Wed. C. Vos rieten stoel.
Jacob Tuinstra gebakscbaal met schoteltjes.
1 en schoteltjes.
alhier een
houden. Uwe lezers zuilen zich herinneren
dat ook vorige jaren deze dag altijd eenige
levendigheid voor Bolsward medebracht, dank
zij den steun dien de toenmalige permanente
Commissie steeds van de Burgerij mocht
ondervinden.
Het bestuur van de Harddraverij-Vereeniging
alhier doet ook thans een beroep op de mede
werking van Bolswards ingezetenen en verzoekt
h.h. werkgevers in de eerste plaats beleefd
om den namiddag van 8 Sept, hun personeel
in de gelegenheid te stellen van den wedstrijd
te profiteeren. De toegangsprijs tot de baan
is daarom zoo laag mogelijk gesteld en zijn
voor werklieden kaarten te bekomen in het
sigarenmagazijn, „Havanahuis” Schildwijk,
alhier, a 10 cent.
Wanneer voorts, door het uitsteken van
de driekleur, bevorderd mag worden om
Bolsward een eenigszins feestelijk aanzien te
geven, dan daarvoor reeds bij voorbaat onzen
oprechten dank.
Wij ontleenen aan de N. R. Cl.
Wanneer men nagaat, dat Thomas Edison’s
jongste uitvinding hem 37 jaren lang heeft
beziggehouden, dan laat het zich begrijpen,
dat hij zelf somtijds op de oneigenlijkheid
heeft gewezen om hem den „toovenaar van
Menlo Park of Llewellyn Park” te noemen.
Volgens hem beseffen velen niet hoeveel tijd
er wordt vereischt om een of ander, in be
ginsel veelbelovend, denkbeeld zoodanig te
ontwikkelen, dat een doeltreffend toestel wordt
verkregen. Hij verkaart evenwel herhaalde
lijk de grootste voldoening te hebben gesmaakt
wanneer hij in plaats van plotseling iets
te voorschijn te tooveren, waarop niemand
was voorbereid eindelijk slaagde in het
tot een goed besluit brengen van een lang
durige reeks ingewikkelde proefnemingen.
Zulk een tevredenheid heeft Edison gewis
vervuld op het oogenblik, dat hij eergisteren
zijn getrouwe helpers mededeelde eindelijk de
telescriba te hebben kunnen voltooien. Deze
is een samenstel van een telefoon en een
phonograaf, waardoor een dictaat van elk
telefonisch gesprek wordt geleverd. Zoowel
de spreker over de telefoon als de toege-
sprokene, verkrijgt aldus al wordt hun
gesprek gevoerd op een afstand van honderd
duizend of meer kilometer een phonogra-
fisch verslag van al hetgeen het tweetal per
draad beeft verhandeld.
In velerlei opzichten zal de telescriba zijn
praktische bruikbaarheid doen waardeeren.
Volgens de echt Amerikaansche opvattingen
van Edison zal het toestel bovenal worden
op prijs gesteld omdat het zulke ontzagelijke
tijds- en arbeidsbesparing mogelijk maakt.
Bij het treffen van overeenkomsten op het
gebied vau zakelijke ondernemingen zal men
jaarlijks tallooze brieven kunnen ontberen,
welker dicteering en samenstelling, ook al
werd hierbij een schrijfmachine gebezigd, zoo
veel werkkrachten, materiaal en tijd plegen
te vorderen. Aangezien de phonografische
inrichting een geschikte gelegenheid oplevert
om de stemmen der betrokken personen te
herkennen, welke per draad een of andere
overeenkomst hebben aangegaan, vertrouwt de
uitvinder, dat de afdrukken telescriba’s even
welsprekende bewijzen van het goed vertrou
wen der betrokken partijen zullen opleveren
als geteekende brieven.
Edison heeft de welgeslaagde voltooiing
van den telescriba gevierd door een proefne
ming op groote schaal met het in werking
stellen van verscheidene machines tusschen
zijn hoofdkwartier der laboratoriën te Orange
(New Jersey) en zijn verschillende bijkantoren
in allerlei gedeelten der Vereenigde Staten.
Met zulk een beslist vertrouwen op de be
hoefte aan telescriba’s in de naaste toekomst
is Edison thans reeds vervuld, dat hij ter
stond last heeft gegeven een zoo groot moge
lijk aantal toestellen te vervaardigen. Zoodra
hun doelmatigheid bij eerlang te houden open
bare proefnemingen zal zijn aangetoond, acht
hij zich verzekerd van het ontvangen eener
groote hoeveelheid bestellingen.
In het Juni-nummer van het jaar 1878
der North American Review, is door Edison
het eerst er op gewezen, dat het mogelijk
behoorde te worden geacht een toestel uit te
vinden, waardoor verslagen van telefonische
gesprekken zouden worden gegeven. Sedert
1
Bolswardsche Courant
b-
Kleins Thee,
