Hieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
s
Theehandel Focke S. Klein,
HARLINGEN.
I
Lr
1915.
54ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 75.
Reg*eering*szorg*en.
VOOR
3 maanden.
Zondag 1$) September.
afzonderlijke
BINNENLAND.
bet Marinehospitaal
Alg, H,
V
4,
in pakjes, is geurig, krachtig,
waterhoudendwordt verkocht
in ons pakjes a 22 et, in vierdel
pakjes a 2772 cent, is in vele
winkels verkrijgbaar.
Voor wederverkoopers
Bij Wed. J. Lemstra, Bolsward.
W. v. d. Goot, Makkum.
de Amerikaansche markt werden
Waar de prijzen van meel en
de maximum-broodprijzen telken-
evenredigheid tot den tarweprijs
vastgesteld, kon worden bereikt, dat
voor bet brood niet meer behoefte
son
dus zelf moet
en gewogen te
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per
Franco per post 50 Cents,
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
we
De Regeering had dus een
lö1/2 millioen gulden, alles
haar graanpolitiek.
I
y
34
Door vele ouders is
weken oogstverlof voor
druk gebruik gemaakt. Alleen Kimswerd
maakte hierop
Witmarsum.
voorzitterschap
Steuncomité f
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Hei bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Wonseradeel, 15 Sept. Door den Keurings-
raad zijn van 24 ingeschrevenen voor den
landstorm, jaarklasse 1913, 5 geschikt en 17
ongeschikt verklaard, 2 zijn niet verschenen.
Van de jaarklasse 1914 werden van de 31
ingeschrevenen 22 geschikt en 5 ongeschikt
bevonden, terwijl 4 niet verschenen.
Wonseradeel, 16 Sept. Enkele arbeiders
worden reeds nu aangezocht om te willen
braken voor f 1.25 per bundel, van nu tot
het a. s. voorjaar. Het vlas moet den boer
ruim f 6 per bundel opbrengen, een fabel
achtig hooge prijs. In Franekeradeel is men
reeds met braken begonnen.
Westergo, 16 Sept. De graanoogst is thans
genoegzaam binnen. Sommige boeren hebben
de schuren tot den nok toe vol, daar het eerst
geoogste graan al te vroegtijdig werd binnen
gehaald en men nog hooger prijs verwachtte.
van de aangeboden 6
hunne schoolkinderen
oorzaakt door dunne
drijvende nevelen.
Met de andere sterren is ze in den nanacht
aan de westerkim verdwenen.
te betalen dan in verband met den aankoops-
prijs van tarwe noodzakelijk was.”
Deze rustige verklaring van Minister
Posthuma is afdoend.- Het is onbegrijpelijk,
dat er menschen gevonden worden, die met
een brutaal gezicht de meest krasse, doch
onrechtvaardige beschuldigingen durven
uiten. En het is te betreuren, dat er bladen
zijn, die dergelijke beschuldigingen zoo maar
opnemen, zonder ze eerst te toetsen of ter
bevoegder plaatse te laten toetsen. Zelfs een
tegenspraak achterna is onvolkomen-fair, want
de beschuldiging is eenmaal geuit en vindt
haar wegen en paadjes, waarop ze niet altijd
door de waarheid achterhaald kan worden.
Jouster Ct.
In Duitschland gevangen gezet.
Van de beide Arnhemmers, die dezer dagen
op hun doorreis in Duitschland gearresteerd
waren, is de eene, die vooral verdacht werd,
omdat een Amsterdamscb persoon van dien
naam op de zwarte lijst staat, na 12 dagen
te Aken in arrest gezeten te hebben, weer
in vrijheid gesteld, dank zij vooral de tus-
schenkomst zijner Duitsche handelskennissen.
Vóór zijne arrestatie werden zijn gangen overal
door geheime politie-agenten gevolgd, zijn
telefonische gesprekken zelfs afgeluisterd.
De andere Arnhemmer, die verdacht wordt,
zich te hebben schuldig gemaakt aan eene
poging tot uitvoer van gouden voorwerpen
wordt nog steeds gevangen gehouden.
Alg. H.
Verkeer met Duitschland.
Men schrijft aan de Tel.
In enkele bladen doet een gerucht de
ronde, als zou thans bij het passeeren der
Duitsche grens een enkele pas niet meer toe
reikend zijn. Behalve dat moet worden op
gegeven, voor welke zaken of naar welke
plaatsen men de grens overgaat, zouden,
zoo beweert men, alle uitvoerige inlichtingen
naar het Duitsche generaal-consulaat te
Amsterdam moeten worden gezonden, die
door middel van de hoofd-commandantur te
Crefeld al dan niet gunstig over het verzoek
om over de grens te gaan, beslist.
In verband nu met bovenstaande wordt aan
de Tel. meegedeeld, dat door iederen Duitschen
consul of vice-consul in ons land voor grens-
overscheiding kan geviseerd worden. Men late
zich dus niet onnoodig angst aanjagen.
Het wandelende paardenhaar
In de Miinch. med. W ochenschnft deelt
een geneesheer mee dat zijn dochter, die als
kind een hobbelpaard bezeten en waarschijn
lijk wel eens eenige haren van diens paarden
haren manen ingeslikt had, jaren daarna pijn
kreeg in haar teen. Daarin een splinter ver
moedend, maakte ze de huid er omheen los
en trok... een 20 c.M. lange paardenhaar er
uit. Deze was van den darm in den grooten
teen terechtgekomen na een jarenlange wan
deling. Tot nogtoe was dit wandelen alleen
van kogels en scherpe naalden bekend.
Ongeluk bij het schieten.
Gistermorgen had tijdens het houden van
schietoefeningen in de duinen bij Den Helder
een ernstig ongeluk plaats. De militie le
luit, der art. J. J. van Haagen werd n.l. bij
het schijfschieten in de borst getroffen door
een kogel, welke aan de rugzijde het lichaam
verliet.
De getroffene is naar
vervoerd,
keken, weinig zagen doch zooveel te meer
boorden.
Er was een luchtschip in de buurt, dat
was zeker. Lichten zag men af en toe, doch
weinig méér; ’t luide, sonore snorren van de
motoren was echter een beslist onbedriegelijke
aanwijzing.
Anderen weer die uit den slaap werden
gewekt door het brommend gesnor, meenden
een auto voor de deur te hebben of reeds
de „eerste tram” te hooren, zoodat ze ver
schrikt opsprongen met ’n„Diveker Sjouke,
wy ha us forsliepen”.
En als deze aanwijzingen nog onvoldoende
mochten worden geacht, dan verwijzen we
naar de berichten in andere bladen en van
andere plaatsen, waar het luchtscbip ook op
gemerkt is.
In den avond van Dinsdag, zoo tegen elven,
waren er in de Midstraat weer verschillende
waarnemers, die al maar ’t oog hielden op
een lichtend punt in ’t zuiden, vrij hoog aan
den hemel, dat nu eens bijna onzichtbaar, dan
weer zeer helder en breed uitstraalde, maar...
op z’n plaats bleef, d.w.z. niet zichtbaar links
of rechts voortbewoog, niet verdween en even
min dus naderde om over onze hoofden in
noordelijke richting te verdwijnen.
Wat dan trouwens ook niet best ging,
want het was niets anders dan een schitterende
ster, eiken avond bij helderen hemel waar te
nemen, en bet bedriegelijke kleiner of grooter
worden van ’t uitstralende licht werd ver
en ietwat dikker voorbij
van de graan-politiek niet onvoordeelig ge
acht, het vermoeden van zoo hooge winsten
als de heer G. P. nu aangeeft, bestond blijk
baar niet.
Is nu zijn berekening juist? Wij moeten
eerlijk verklaren, het op dit oogenblik niet
te kunnen beoordeelen. Maar op een enkel
feit willen wij wijzen. De heer G. P. neemt
als d o o r s n e e - p r ij s voor den inkoop door
de Regeering een bedrag aan van f 325 per
last van 2400 kilo. Daarbij gaat hij echter
dat (en ziedaar een leemte in z’n beschouwing,
die ons doet aarzelen z’n eind-berekening zonder
meer te aanvaarden) uit van de veronder
stelling, dat de Regeering op geen enkel oogen
blik méér heeft betaald dan f 350 per last.
Een veronderstelling dus.
Want de heer G. P. publiceert wèl tot
1 Juli 1915 de verkoop-prijzen, door de
Regeering gemaakt (oploopend tot f 400 per
last), maar... de inkoop-prijzen publiceert hij
slechts tot 1 December 1914 (op dat oogen
blik betaalde de Regeeering f 299 per last).
Van 1 December tot 1 Juli j.l. zijn de in
koop-prijzen hem niet bekend, en hij neemt
daarom aan, dat f 350 per last het hoogste
bedrag is, dat de Regeering zal hebben be
taald. Niet meer dan een veronderstelling
dus.
Wat lezen wij nu echter op bladz. 3 van
bovengenoemd Voorloopig verslag?
Dit:
Wat de door de Regeering betaalde prijzen
aangaat, wees men er op, dat de Regeering
in Maart en April j.l. graan heeft gekocht
voor f 435, terwijl de prijs in Amerika thans
ruim f 200 is.
Hier wordt dus medegedeeld, dat in Maart
en April de Regeering kocht voor f 435,
of ongeveer f 100 per last méér dan de
beer G. P. voor z’n berekening aanneemt.
Is dat bedrag juist, dan zou gedurende die
maanden de Regeering een belangrijk verlies
hebben geleden, want zij-. verkocht in April
voor f 425 en in Juli voor f 400. Dat de
inkoopsprijs in genoemde maanden werkelijk
zeer is gestegen, wordt aannemelijk als men
ziet, dat ook de verkoopsprijs aanzienlijk in
de hoogte ging (in Februari f 290, in April
f 425).
De clonclusie
De conclusie is, dat officieele gegevens die
nen te worden afgewacht. Dan zal blijken,
of de Regeering inderdaad een winst van
vele millioenen heeft gemaakt enwat
er met die winst is gebeurd. Dan zal er
ook klaarheid komen omtrent het in het
V. V. genoemde bedrag van f 435. Is het
waar, dat de Regeering nooit met verlies
heeft verkocht, dan is dat cijfer onjuist, want
de verkoops-prijs steeg niet boven f 400.
Doch is het cijfer wel juist, dan heeft de
Regeering gedurende eenige maanden wel met
verlies verkocht en dan zal de millioenen-
winst van den heer G. P. beduidend ver
minderen.
Bij deze voorloopige beantwoording van
des heeren G. P.’s klacht en beschuldiging
liet de Telegraaf het niet. Het blad wendde
zich om inlichtingen tot den Minister van
Landbouw.
Deze antwoordde daarop
„Het wil mij dienstig voorkomen, dat het
publiek tijdig wordt gewezen op de onjuiste
voorstellingen, waarvan het artikel (van G.
P.) wemelde. De schrijver bouwde zijn ge-
heele betoog op de onjuiste praemissie, dat
de Regeering voor de tarwe niet meer zoude
hebben betaald dan f 325 it f 350 (per last)
en komt dan tot de conclusie, dat, waar de
Regeering de tarwe wederom verkocht voor
prijzen, die tot f 425 opliepen, een winst
van ettelijke millioenen in de schatkist moet
zijn gevloeid. Ik behoef u niet te verzeke
ren, dat die winst slechts in de fantasie van
den schrijver bestaat. De Regeering heeft
zich n.l. van den aanvang af op het stand
punt geplaatst, dat op het artikel tarwe geen
winst mocht worden gemaakt. Daarom werden
de prijzen, waarvoor de aangekochte tarwe
weer werd verkocht, steeds vastgesteld naar
den doorsnee-aankoopsprijs van den voorraad,
waarover de Regeering op een bepaald tijd
stip de beschikking bad. Dit stelsel had
bovendien dit voordeel, dat de prijsschomme-
lingen van
genivelleerd,
bloem en
male in
werden
bet publiek
De Arnh. Crt. schrijft:
Regeeringsschouders moeten sterk zijn. Al
wie ontevreden is, stapelt daarop zijn grieven,
gerechtvaardigde en vermeende. In normale
tijden zijn die grieven in elk land, ook in
het kleinste, ontelbaar; in abnormale tijden
als de tegenwoordige, zijn ze, zoo mogelijk,
nog meer dan dat. De Reering moest zorgen.
waarom heeft de Regeering niet...; zou het
nu niet hoog tijd zijn, dat de Regeering...!,
ziehier, wat in dagen als de onze om den
haverklap geboord wordt. Gelukkig gaan de
Regeeringen meestal te rade met de over
weging, dat men niet tout le monde et
père kan tevreden stellen en
handelen na ernstig gewikt
hebben.
Nu is onlangs onze arme Nederlandsche
Regeering, die als bestuurder der openbare
zaak van een neutraal land werkelijk wel weet
wat arbeid en zorg zijn, aangevallen door
iemand, die zich G. P, teekende: initialen
zonder meer. En deze mijnheer G. P. heeft
in sommige bladen de Regeering van Neder
land beschuldigd van heel ernstige dingen.
Zij zou, onze Regeering nota bene! groote
winsten gemaakt hebben met haar graan
politiek. Die winsten waren zóó enorm, dat
er niet de minste aanleiding was geweest om
alsnog 13 millioen gulden aan te vragen voor
goedkoop bruin brood. Die 13 millioen, be
weerde de heer G. P., had als saldo van
het graanbedrijf in de schatkist aanwezig
moeten zijn. Want tot 1 Juli 1915 heeft
de Regeering met baar graanmonopolie niet
minder dan 18 millioen verdiend. Indien
men dit bedrag vermindert met een bedrag
van 2!/2 millioen, door den bruinbroodmaat-
regel vereischt, dan blijft er een groote winst
over.
Dat klopt: 18 2x/2 V>L/2> al»
goed rekenen,
spaarpotje van
ten gevolge van
De Regeering maakt dus groote winst.
Maar zij doet meer. Volgens den heer G.P.
verdwijnen (die gemaakte groote winsten) op
onverklaarbare wijze.
Dat is erg, dat is héél erg. Dat is eigen
lijk zoo iets als onze Regeering beschuldigen
van lange vingers te hebben. De Telegraaf,
die deze zaak onder haar kritische oogen
nam, weerlegt G. P.’s geschrijf. Zij vraagt
naar aanleiding daarvan: Hoe zit dat? En
het antwoord, dat zij geeft, is het volgende:
Laat ons allereerst opmerken, dat het niet
onbekend is, dat het graan-monopolie der
Regeering winst heeft gebracht. Immers, op
bladz. 4 van het den 3en Augustus j.l. ver
schenen Voorloopig verslag over het ontwerp
inzake het levensmiddelen-crediet lezen wij de
erkenning, dat tot dusver de graanhandel voor
de Regeering financieel niet onvoordeelig is
geweest. Zóó weinig echter werd aan zeer
hooge winsten gedacht, dat er aan werd
toegevoegd: Sommige leden vreesden toch, dat
prijsdaling en bederf, ais waarvan hierboven
werd gewaagd, tot een verlies zullen leiden.
Bovendien werd geklaagd, dat de Regeering
blijkbaar groote graanvoorraden niet op het
juiste tijdstip en dus te duur had gekocht,
jn één woord: al werd de financieele kant
het leven reeds ge-
De Banier.
De Zeppelins.
Joure. Nu hebben we toch echt bezoek
gehad van een Zeppelin in den nanacht van
Maandag op Dinsdag. Het was zoo om en
bij drieën, dat hier en daar bakkers, die druk
in de weer waren, een ongewoon en hevig
gesnor vernamen, naar buiten stoven en
eene uitzondering.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Woensdag vergaderde onder
van den burgemeester het
Wonseradeel”.
Nadat de werkzaamheden van den afge-
loopen zomer besproken waren, werd besloten
de verkoopers van ingelegde groenten in de
gelégenheid te stellen snijboonen, princesse-
boonen, witte kool enz. van regeeringswege
te verkrijgen om die in te maken en met
behoud van gewone winsten te verkoopen.
Ook zal gebruik gemaakt worden van de be
middeling van het Koninkl. Nederl. Steun
comité tot het verkrijgen van Belgische anthra-
ciet en briketten, om die voor on- en min
vermogenden beschikbaar te stellen. Getracht
zal worden productieven arbeid te vinden voor
werkloozen in den a.s. winter. Bovendien zal
men trachten voor personen, die door de
mobilisatie buiten betrekking geraakt zijn,
een passenden werkkring te vinden, waardoor
de taak van het Nat. Steuncomité veel ver
licht zal worden, vooral als men algemeen in
die richting werkt.
Volkomen stemde de vergadering in met
de poging van de regeeringscommissie inzake
Middenstandscrediet, het steuncomité zal dan
ook gaarne zien, dat de raad eene regeling
treft om de middenstanders, die door de mobi
lisatie in ongelegenheid gekomen zijn, door
een klein crediet te helpen tot herstel hunner
zaak. 0. N.
N.-Schans. 12 jonge paarden, door den
paardenhandelaar Seligmann uit Wirdum, van
hier naar Norden verzonden, zijn er gister
gestikt in de waggons aangekomen. De schade
beloopt 18000 Mark. O. N.
Workutn, 16 Sept. Het gezin van P. K.
ligt sinds eenigen tijd met het woonscheepje
in het kanaal van de Workumermeer, waar
de man werkzaamheden verricht op het bouw-
veld. Het tienjarig zoontje was gistermiddag
in de nabijheid met een bootje aan het spele
varen. Het ventje viel uit het bootje in het
water en is jammerlijk verdronken. Hoewel
het nog al spoedig werd opgemerkt en op
het drooge gebracht, was
weken.
1
Bolswardsche Courant
£1
Klein s Thee,
ja
