Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
I
I
No. 91
Verschijnt Donderdags en Zondags.
54ste Jaargang.
1915.
M.J.H.KESSELS
Intercommunale Arbeidsbemiddeling.
I"
*1
ÉS
VOOR
Donderdag 25 November.
afzonderlijke
een
P1
T. FABER.
BINNENLAND.
in den loop van Juni
Wat verwachten de oorlog
voerenden van de neutralen?
een verzoek daartoe,
verbetering in 1917,
om
tot besloten
’t suppletoir
Ws.
Uit Wonseradeel.
Zitting van den Gemeente-Raad.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
ui
J
Belanghebbenden bij uitdieping der Ded-
gumervaart wordt, op
in uitzicht gesteld eene
nadat een verzoek van het lid Boonstra
dadelijke uitvoering was verworpen.
INGEZONDEN.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
Dit artikel was
geschreven.
De armvoogd in de 2e afdeeling, O. Politiek,
had gevraagd om verhooging van salaris.
B. en W. adviseerden hierop afwijzend te
beschikken. De gronden waarop dit college
zijn voorstel stelt vielen blijkbaar in goede
aarde bij de Raadsleden. Politiek krijgt geen
opslag.
Het is het toesteken van de reddende
aan de ongelukkigen, die op den rand
den duisteren afgrond worstelen het is
de bevrijdende handeling, de eenige, die
waarlijk de macht bezit, de internationale
betrekkingen te verwarmen tot vriendschap.
De koele, niet-ontroerde toeschouwer wordt
de verlosser, zijn initiatief wordt voor de
oorlogvoerenden voor allen een onschat
bare weldaad. Oorlog is hel. En wat is het
paradijs, indien op deze jammerlijke aarde
van paradijs sprake kan zijn De vrede.”
wordt allereerst, zoo
uitvoer gebracht.
Elders te vervullen plaatsen worden op
nader bekend te maken wijze gepubliceerd.
Met dank voor de plaatsing,
Hoogachtend,
SS
De Redactie van ’t Nederlandsch Maand
schrift Vrede door Recht heeft uit een der
oorlogvoerende landen een schrijven ontvangen
van iemand, dien zij kent als een man, die
vertrouwen verdient, een oprecht pacifist,
tevens oprecht vaderlander. Óngeteekend en
zonder opmerking harerzijds plaatst zij dat
schrijven. Het is het volgende
Zaterdagmorgen, j. 1. waren de vroede
mannen die de belangen der Gemeente hebben
te behartigen, samengekomen ter Raadszitting.
Wegens omstandigheden werd er een uur en
10 minuten te laat begonnen. De Raadsleden
bezichtigden in dien tijd een stel kasten,
waarbij de Gemeente-architect inlichtingen
gaf, terwijl de persmannen zich bij de kachel
den tijd kortten in ’n aangenaam zzpetear”.
Toen er eindelijk was begonnen, deelde_de
voorzitter o.a. mee, dat op 30 Oct. j.l. de
verificatie van de boeken en kas van den
gemeente-ontvanger had plaats gehad. De
ontvangsten bedroegen f 149003.15l/2 de uit
gaven f 139435.07, zoodat in kas moest zijn
en aanwezig was f 9568.081/2-
Met zachtheid en wijsheid, met oneindige
goedheid moet zij de vele doornige vraagstuk
ken ordenen, smartelijke tegenstrijdigheden
ontwarren, driftiggeëischte aanspraken ver
zoenen, en alles weder oprichten wat de reu
zenlegers onder hunne voetstappen hebben
vernield.
Artikel 3 van de Haagsche Conventie tot
vreedzame beslechting van geschillen, schrijft
den neutralen hun plicht vóór. Indien de
oorlogvoerenden deze bepaling verkiezen te
vergeten is dit geen reden voor de onzijdigen
dit voorbeeld te volgen.
De twee laatste paragrafen luiden
„Het recht tot het aanbieden van goede
diensten of bemiddeling blijft voorbehouden
aan de mogendheden die niet bij het conflict
zijn betrokken, zelfs gedurende de vijande
lijkheden. De uitoefening van dit recht kan
door geen der strijdvoerende partijen ooit be
schouwd worden, als eene onvriendelijke daad.
Een onvriendelijke daad 1'Neen, waarlijk
Het is ongetwijfeld de vriendelijkste aller
daden.
hand
van
De, in de vorige vergadering aangenomen
telefonische aansluiting aan het intercommu
naal verkeer, benevens eene huistelefoon-
installatie in ’t gemeentehuis, geeft een nieuwen
post op de begrooting van f 300. Geaccep
teerd.
De vergadering gaat over
zitting voor de vaststelling van
kohier H.O. dienst 1915.
Gedeputeerde Staten hebben goedgekeurd de
gemeentebegrooting over 1914. (Ontvangsten
f 185626.075 en uitgaven f 180604.80.)
„Het Volk” vervolgd.
Tegen de redactie van Het Volk is, naar
het blad meldt, op last van den Minister van
Justitie een vervolging ingesteld, wijl in het
nummer van 12 November ter zake van het
melkschandaal van den Minister van Land
bouw gesproken zou zijn als van een „scha
vuit”, die zzde macht in zijn onbekwame en
besmeurde handen had”.
Als verantwoordelijk, voor het artikel heeft
zich bij de politie, die het eerste onderzoek
instelde, de redacteur Ed. Polak bekend
gemaakt.
Inzake het onderwerp „aanleg van het
wegennet in Zuidelijk Wonseradeel” is men
nu zoover dat aan Ged. Staten zal worden
verzocht te willen bevorderen de toekenning
van een provinciaal subsidie in de kosten.
J. J. van den Berg te Arum en anderen,
allen aannemers van ’t onderhoud der school-
kacbels in de gemeente, om de aannemings-
sommen over het nog loopende jaar te ver-
hoogen. De hoogere prijzen van grondstoffen
nopen hun tot dit verzoek.
B. en W. stellen voor hierop afwijzend te
beschikken. Willigt men dit verzoek in, dan
begeeft men zich op een gevaarlijk pad. Er
zullen dan meer zulke verzoeken binnenkomen.
De Raad gaat met dit voorstel accoord, zoodat
van verhooging mets komt.
Z/Ik weet wel wat ik doen zou, indien ik
tot een onzijdig land behoorde. En ik weet
ook, dat ik datgene, wat ik thans in mijne
hoedanigheid van zéér trouw zoon van één
der oorlogvoerende volkeren van de
neutralen vraag, met denzelfden nadruk van
dezen zou verlangen, indien het toeval der
geboorte mij had doen behooren tot een der
andere oorlogvoerende natiën.
De onzijdige heeft een plicht te vervullen,
een dringenden, stelligen plicht. En wel on
middellijk. Hij zal daarbij het zeldzame geluk
hebben de belangen van zijn land te kunnen
vereenigen met de belangen der menschheid.
Hij moet, met alle kracht die in hem is,
protesteeren tegen den oorlog en met niet
minder nadruk eischen dat vrede gesloten
worde. Wanneer? Onmiddellijk. Op welke
grondslagen Op de grondslagen van ’t recht.
Een oplichter.
Een 22-jarige man, die zich nu eens Cor
nells de Bruin, dan weer Cornelis van der
Peer noemde, heeft te Haarlemmermeer bij
verschillende landbouwers paarden gekocht
tegen zeer hooge prijzen. De dieren moesten
over een paar dagen worden geleverd, de wag
gons voor het vervoer waren reeds besteld.
Het bleek echter dat hij geen geld bij zich
had. Toen volgde aangifte bij de politie.
Daar hij echter nog geen strafbaar feit had
gepleegd, moest de burgemeester hem laten
gaan. Dadelijk heeft hij een goed heenkomen
gezocht en vergeten den hotelhouder, bij wien
bij een week heeft gelogeerd, te betalen.
Alg. H,
Men zegt mij, dat sommigen hunner zich
kwellen met de vraag van het juiste oogen-
blik, en aanraden te wachten totdat de weg
veilig is. Terwijl duizenden krachtige mannen
aan weerskanten vallen, zonder dat de situatie
noemenswaard verandert, willen deze neutralen
het verlossende woord niet spreken, als zij
niet de zekerheid hebben, te zullen worden
gehoord. Zij willen niets ondernemen zonder
zeker te zijn van te slagen.
„Dat zijn de zzonzijdigen” in de slechte
beteekenis, dat zijn de kracht-, ja, de leven-
loozen. De ware onzijdige handelt, hij is één
en al handeling. Bij hem is de redding. Hij
vertegenwoordigt het onaangetaste deel der
menschheid, dat de overige ten doode toe
zieke natiën moet genezen. Hij is het
Leven zelf.
„De plicht van den neutrale is één met
de eischen van ons bestaan, want wat is het
leven anders dan één onafgebroken strijd tegen
de machten van ontwrichting en dood Zijn
leven moet zijn één voortdurend protest
tegen den oorlog. De neutralen moeten
in theorie: op elk oogenblik in de practijk:
zoo dikwijls het mogelijk is nuttige ver
maningen doen hooren zij moeten de oorlog
voerenden dwingen hunne ellende onder de
oogen te zien, te beseffen hoe diep de
afgrond is, waarin zij nederstortendaarbij
Bolsward, den 23 Nov. 1915.
Geachte Redactie
Het zij den ondergeteekende vergund, door
middel van uw blad ter algemeene kennis te
brengen, dat hij door Burgemeester en Wet
houders dezer gemeente is belast met de waar
neming van het Agentschap voor de Intercom
munale Arbeidsbemiddeling.
Het doel van deze instelling, die met de
Districts-Arbeidsbeurs te Leeuwarden en de
Centrale Arbeidsbeurs te ’s Gravenhage in
verbinding staat, iswerklooze arbeiders aan
een open plaats te helpen en werkgevers, die
arbeidskrachten behoeven, in staat te stellen,
deze te verkrijgen.
Hoewel eene volledige regeling van deze
aangelegenheid tot dusver ontbreekt, kan het,
vooral voor de landweerplichtigen, die straks
huiswaarts keeren en naar werk moeten rond
zien, zijn nut hebben, op het bestaan van
deze organisatie reeds nu de aandacht te
vestigen.
De bemiddeling moet worden aangevraagd
ter gemeente-secretarie, gedurende gewone
kantooruren, geschiedt geheel kosteloos en
mogelijk, plaatselijk ten
moeten zij van de eigen regeering verlangen,
dat deze steeds voeling zal houden met de
oorlogvoerenden, teneinde een aanbod van
bemiddeling of goede diensten te doen of te
herhalen. „Nuttelooze moeitezullen
enkele neutralen zeggen zzde oorlog
voerenden kennen en ondervinden immers
alle oorlogsellenden beter dan wij Welk een
dwalingEvenals alle hartstochten, maakt
ook de oorlog blind.
zzEen oorlogvoerende weet niets meer, hij
kan niet meer zien, noch oordeelen. Hij acht
zich een ander mensch, naar mate, waarin
hij zichzelven en anderen vernietigt. Hij beeldt
zich in, dat elke wond de waarde heeft van
een overwinning, en dat de reusachtige offers,
die hij brengt, des te grootere vergoeding
rechtvaardigen. De ouden zeiden, dat toorn
kortstondige waanzin is; oorlog is, voor
alle betrokkenen, langdurige waanzin. De
volken, die onbesmet zijn gebleven, zullen
moeite hebben dit verbijsterende feit te ver
staan; maar zij mogen het niet voorbij zien.
De neutralen behooren twee dingen te doen:
onvermoeid het protest van hart en verstand
doen hooren en tevens eischen, dat het recht
hersteld worde of zijn eerste grondslagen
worden gelegd. Het rechtsgevoel kan zich het
krachtigst uiten bij de neutralen; zij
hebben zich ontworsteld aan het geweld
hunner is het volle bezit van de vrijheid,
zoowel moreel als pbysiek. Recht is vrijheid:
het recht voor de natiën, om vrijelijk over
zichzelven te beschikken. Aan wie behoort
Nederland? Het geheele volk zal ééustemmig
antwoorden: „Aan de Nederlanders!” Juist.
Laat men dan deze machtige waarheid doen
klinken door de wereld, en eischen dat het
beginsel worde toegepast op de volken die
thans in den strijd gemengd zijn. De neutralen
hebben met volle bewustheid dat beginsel
weten te bewaren; het was hun gegeven, dit
te kunnen doen in de serene atmosfeer van
een ongestoorden vrede.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Op voorstel van B. en W. is besloten
daartoe over te gaan. (Waar het aan te leggen
wegennet van zeer groot belang is voor Zuid-
Wonseradeel, en daardoor weer voor onze
geheele gemeente, is het te hopen dat de
prov. subsidie moge worden toegestaan. Noot
van den verslaggever.)
Te voren was het geheele plan en begrooting
aangenomen met algemeene stemmen.
Ook Bolsward zal een steentje kunnen bij
brengen voor dit groote werk. Op voorstel van
B. en W. zal aan den Raad van Bolsward
worden verzocht, bij wijze van subsidie in dit
wegennet, afstand te doen van de stedelijke
bezitting te Exmorster-zijl, als zijnde de tot
stand koming van het wegen-complex ook
economisch van belang voor Bolsward, want
deze stad heeft groot belang bij den vooruit
gang van Wonseradeel.
„Eveuzoo zegt men, dat de neutralen die
in dadenlooze afwachting het gunstig oogen-
blik verbeiden, meenen, dat dit oogenblik zal
zijn aangebroken zoodra een der oorlogvoerende
partijen een beslist succès, eene overwinning
heeft bevochten, waardoor zijn tegenstander,
tot wanhoop gebracht, bereid wordt alles te
aanvaarden. Voor neutralen van deze soort
zijn woorden van vrede niets anders dan de
echo van het wapengekletter; zij maken zich
tot handlangers van het geweld, tot dienaren
van den krijgskans. Zij beschouwen den vrede
als de systematische ordening eener tijdelijke,
door geweld verkregen, overmacht. Zoolang de
krachten in evenwicht blijven, achten zij het
uur nog niet geslagen.
Dezulken begrijpen blijkbaar niets van de
vredesbeginselen, noch van bet recht, noch
van hetgeen hun plicht is. Een vredesver
drag in de waarachtige beteekenis heeft niet
ten doel, oorlogs-successen te bekrachtigen
aan ontzag
men geen
Oorlog is
aanslag op den waren vrede,
waarin de één triomfeert en de
ander inéénzinkt, is voor het staken der
vijandelijkheden het minst gunstige. Wij
willen niet zeggen dat men, zelfs in zulke
omstandigheden stappen tot herstel van
den vrede zal moeten nalaten het recht
kan ten allen tijde erkend worden. Maar wij
willen slechts doen uitkomen, dat het oogen
blik, waarop de één bedwelmd is door eigen
glorie en de ander zijn toekomst ziet ver
duisteren, allerminst geschikt is voor een
wèl-overwogen, onpartijdige erkenning van het
recht.
Daartegenover staat, dat op géén tijdstip
pogingen met beter kans van slagen kunnen
worden ondernomen dan wanneer gelijk
wij in dezen oorlog gedurende eindelooze
maanden aanschouwen de krachten tegen
elkander opwegen. In het Westen staan
beide legers onbeweeglijk, muurvast tegen
over elkander; in het Oosten golft het rood
zwarte floers in aanval en terugtocht heen-
en weer.*) Op het oogenblik, dat de oorlog
een mislukking blijkt te zijn; zoodra het
duidelijk wordt, dat van de wapenen niets
meer kan worden verwachtals het Ge
weld, met opééngeklemde tanden zijn onmacht
moet erkennen, dan moet de Vrede oprijzen.
„De oorlogvoerenden hebben in de oorlogs-
bedwelming hunne bezinning verloren. Hun
geestestoestand is aan dien van een speler
gelijkallen koesteren de verwachting, dat
het volgende oogenblik, de eerstvolgende
wenteling van Fortuna’s rad, aan hunne
wapenen de zege zal brengen.
Zij willen wachten, want zij hopen, zij
verwachten steedszzhet wonderbare”. Zij
vreezen niet zonder grond dat het
wisselende getij der krachten op de vredes
voorwaarden van invloed zal zijn en dat de
toestand waarin de vijandelijke legers zich
wederzijds zullen bevinden op het oogenblik
dat de wapenen worden nedergelegd, aan
leiding kan geven tot gevolgtrekkingen in
hun nadeel. Zij meenen, dat de overwinning
het onafscheidelijk preludium moet zijn tot
het herstel van het rechten de eigenaardige
geestesrichting, die door vele maanden van
oorlogvoeren is ontwikkeld, leidt er hen toe
te denken, dat ’t sluiten van een evenwichtig,
rechtvaardig vredesverdrag eerst mogelijk
wordt, wanneer de legers hun geweldige
kracht beslissend hebben getoond.
De bewoner van een onzijdig land staat
bóven den oorlog. Hij beseft de oorlogs
ellenden, zonder de rechtstreeksche gevolgen
ervan te ondervinden. Zijn wil tot den vrede
wordt er door gesterkt, terwijl de helderheid
van zijn geest niet door hartstocht wordt
beneveld. Zijn levenslot is niet afhankelijk
van het succes der wapenen hij heeft slechts
dit ééne doel, geen ander belang dan de
verwezenlijking van den vrede op de grond
slagen van het recht. Voorwaar, het is schoon,
een onzijdige te zijn
het ware vredesverdrag ontspruit
voor het recht. Op geweld kan
duurzamen vrede grondvesten,
niets dan een
Het uur,
Bolswardsche Courant
4
N i
NEDERLANDSCHEFABRIEK T|I BIIDB
van MUZIEKINSTRUMENTEN I ItoDWHU
OFis de eenige zaak gedreven doer Kessels
tr J tr i
Tend'eFABRIEKVAI'VUZIEKINSTRUMENTEN
HET JUIST
ADRES
zed den oprichter der in Nederland zoo be-
