lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
I
1
1915.
54ste Jaargang.
Verscüijnt Donderdags en Zondags.
No. 96.
M.J.H.KESSELS
*3
3
Donderdag 2 December.
BINNENLAND.
VOOR
9
,^l
AFDEELING „BOLSWARD”
DER S. D. A. P.
j
L-4
- -
g|
Bolswardsche Courant.
afzonderlijke
soms,
strijd,
Br,’1
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
>1
opzending naar
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Hei bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
laten ondervragen, en antwoord mee te brengen.
Vrouw kan uit tjip, tjap, tjoep en bobbel,
bobbel, bobbel, niet wijs worden. z/Is geen Pool,
misschien een Rus”, zegt ze. Terug. Rapport
wordt uitgebracht. Dan naar Terborg, waar
twee Russinnen wonen, per rijtuig. Paard
schrikt voor tram, ordonnans van den luite
nant springt uit rijtuig, bezeert z’n rechterbil
dames niet thuis. Retour Ulft. Daar heeft
een soldaat den Duitscher reeds herkend als
een inwoner van Doetinchem... Naar de kast
met de zwervers.
4de bedrijf, speelt in de kazerne der maré
chaussees. Duitscher en Rus zitten bij elkaar
in ’t cachot, worden door een maréchaussee
beluisterd, hij hoort ze beiden... Hollandsch
spreken. Bij den opperwachtmeester bekennen
ze een inwoner van Doetinchem en van Deventer
te zijn.
Naspel. Proces-verbaal en
het Huis van Bewaring te Arnhem.
Van Vlieland wordt gemeld:
Zondagmiddag zoo ongeveer tegen 3 uur,
heeft men de mijn, die op de Vliehors was
aangespoeld, laten springen. Evenals die,
welke Zaterdag op Terschelling is gedemon
teerd, veroorzaakte de explosie een zware
dreuning, waarbij de vensterruiten rinkelden.
De slag werd Zondagmiddag 3 u. 1 m. 34
s. te Harlingen vernomen de dreuning was
vrij hevig. N. Harl. Crt.
Waar thans de Groninger Wadden zijn
verboden voor de scheepvaart en de Friesche
Wadden worden bewaakt door de ten noorden
van de stad liggende douane-stoomboot Zee
meeuw, is het aantal om de Noord passeerende
schepen, dat voor dezen vrij groot was, tot
nul gereduceerd.
Zag men te voren groote tjalken en aak-
schepen, in haastigen spoed oostwaarts stevenen,
thans is er
bekennen.
Sneek. De burgemeester geeft den inge
zetenen in overweging het St. Nicolaasfeest
op Maandag 6 Dec. te vieren.
Door I. B. oud 30 jaar, zijn 3 kazen
ontvreemd ten nadeele van den logementhou
der Kuipers aan het Kleinzand. De kazen
verkocht hij aan een particulier, maar de ge-
meente-politie kreeg lucht van de zaak, nam
de kazen in beslag en stelde B. ter beschik
king van den officier van justitie te Leeu
warden, O. N.
Na de pauze zong de zangvereeniging nog
een drietal nummertjes, waarna de Spreker
zijn rede vervolgde met te wijzen op het
onmenschelijke van den oorlog, de schuldigen
aan den krijg, de gevolgen in de toekomst
en de houding van des Sprekers partij-
genooten. Wie meent dat het socialisme
door dezen oorlog verzwakt is, vergist zich.
Wie de schuld heeft dat deze oorlog nu nog
mogelijk is, zeker is dit niet te wijten aan
de socialen. Dezen, waren nog te zwak om
het tegen te houden, maar liberalen en
clericalen, die altoos voor de oorlogstoe
rustingen stemden, hebben ’t zich veel meer
Zondagavond hield de S. D. A. P. alhier
een openbare vergadering in ,zDe Doele”. De
opkomst was niet groot te noemen, daar de
zaal zoo wat half gevuld was. De voorzitter
Ds. ZUITHOFF, die de vergadering opende,
had met het oog op den Spreker en diens
onderwerp een grooter getal verwacht. Hij
heette evenwel de aanwezigen welkom, en
hoopte dat de qualiteit der opgekomenen de
quantiteit zou vergoeden.
Het eerst werd door het zangkoor Voor
waarts” een paar liederen verdienstelijk ge
zongen onder directie van den heer K. van
Rosendal van Tjerk werd.
De Spreker I. I. SAMSON, die in België
op het oorlogstooneel heeft vertoefd en als
correspondent verschillende brandpunten van
den strijd met eigen oogen heeft aanschouwd,
kwam over de opgedane ervaringen mede-
deelingen doen. Toen in Aug. 1914 de oorlog
uitbrak was hij in België, waar hij reeds
12 jaren verbleef om het partijleven daar
mee te maken. Hij heeft dus gelegenheid
gehad het streven van ’t Belgische volk
goed te leeren kennen. Na eerst even stil
te hebben gestaan bij de houding van België
toen Duitschland het ultimatum zondde
troepen doorlaten, of er zal geweld gebruikt
worden, konden de Belgen niet anders dan
zich verzetten tegen het onrecht, dat men
tegen hun zin hun grondgebied betrad.
Vervolgens werd, in schrille kleuren
het ontzettend tooneel geschetst van
verwoesting, menschenslachting. Hij heeft
slagvelden gezien waar de lijken en gewonden
hoog opgestapeld lagen, heeft hospitalen en
veldlazaretten betreden, waar hij onbegrijpelijk
veel lijden en jammer heeft aanschouwd, en
wijst er dan op hoe gruwelijk een oorlog is.
Hij heeft ervaren dat het volk, ook de
dappere strijders, deh krijg niet wilden, maar
gedwongen zich den dood ten prooi moesten
stellen. Verschillende voorvallen en be
legeringen, tochten en brandende dorpen
werden in meer of minder bijzonderheden be
schreven, want als dagblad-correspondent had
hij nog dikwijls toegang waar anders geen
leek mocht vertoeven. Toen de Duitschers
allengs verder België inrukten, ging een
stroom vluchtelingen vooruit, en kwam in
Antwerpen en ook over onze grenzen. De
meergegoeden hadden zich meestal vooruit
gespoed, vooral naar Engeland, wat er later
nog vluchtte was voor ’t meerendeel de
arme bevolking. Men heeft in ons land en
ook hier ter stede wel klaagliederen gehoord
over ’t gedrag dezer vluchtelingen, doch
Spr. wil clementie voor dezen bepleiten.
In November moest Spr. Antwerpen, waar
hij ook was heen getrokken, verlaten op
aandrang der Duitschers, en hij is dan ook
gegaan, doch later er nog weer heen getrokken
om langs de Yzerlinie ook het tooneel op
te nemen. De ellende in de loopgraven en
het aantal menschen dat daar werd opgeofferd
is ook schrikbarend. Hij heeft als journalist
getracht waarheid te schrijven, doch veel
van wat hij in zachte termen neerschreef
werd door de censuur geschrapt, ook gelukte
het soms brieven weg te krijgen die niet
vooraf waren //gezuiverd”.
Over die censuur gaf Spr. eenige bijzonder
heden, waaruit (gelijk men trouwens wel
merkte, uit geheel de dagbladliiteratuur) was
te zien dat het volk de waarheid niet ver
neemt. Van geestdrift en moed is in ’t al
gemeen geen sprake. Het is een gedwongen
strijd, en ’t eerekruis te dragen vindt Spr.
een schande. De groote troepen dienen als
kanonnenvleesch en die herhaalde aanvoer
naar ’t front duurt nu al 15 maanden.
(Applaus.)
Delfzijl. Eenige maanden geleden lag te
Delfzijl een groote aak, geladen met spek,
behoorende aan een Duitsche firma en bestemd
om naar Duitschland te worden uitgevoerd.
De Nederlandsche douane hield de schuit
echter in ons land. Alleen aan losgeld had
de schipper reeds f 1630 te ontvangen.
Daarna is het schip vertrokken naar Rotter
dam. Daar aangekomen, is door de inkoop-
commissie voor de distributie van varkens-
vleesch daarvoor een bod gedaan. De eige
naar ging er niet op in, zoodat de Regeering
dit spek niet kocht. En nuis het
schip met spek zoek 1 Avp.
Illst. In ons klein stadje dat anders zoo
kalm en rustig is, werden Maandagavond 29
Nov. velen door een schrik uit bun woning
gedreven. Bij het opbalen van manden met
de lift bij de Firma Nooitgedacht Zn.,
kantelde een pak dat terecht kwam op de
draden van ’t electrische licht, waarvan één
stuk sprong en kortsluiting teweeg bracht.
Terstond werd alles in duister gehuld. Ge
lukkig kwamen geen persoonlijke ongelukken
voor. De electriciens van de Firma Nooit
gedacht Zn., wisten alles in een kwartier
te herstellen. N. Sn. Ct.
Schaatsenrijden
Heerenveen. Ofschoon het ijs op onder-
geloopen land en wijken nog niet eens flink
vertrouwd was, heeft men Maandag in Friesland
al druk van het schaatsrijden geprofiteerd.
Toen des morgens de thermometer nog 6 gr.
vorst wees, gingen zelfs oude luidjes de
schaatsen voor den dag halen om een baantje
te maken. Men wilde de schade van verleden
jaar inhalen. De jeugd profiteerde het meest
de jongens en meisjes waren niet te houden
en menig hunner verzuimde den namiddag-
schooltijd al met medeweten van de ouders.
z/Als het ijs er is moet er gereden worden”,
zoo luidde hun oordeel. Lang zal het niet
duren, want tegen een uur of vier viel er al
natte sneeuw, tot groote teleurstelling der
jeugd, die niet begrijpt dat deze vorst een
week of vier te vroeg kwam. Alg. H.
Workum Naar wij vernemen* zal zich
binnenkort in deze gemeente nog een derde
geneesheer komen vestigen. In aanmerking
genomen dat de heer Dr. Hesselenfeld reeds
eenige maanden hier met succes werkzaam is,
en met 16 Dec. a.s. de praktijk van den heer
Dr. Slis overneemt, bestaat er echter o.i.
onder de huidige omstandigheden voor een
nieuw te vestigen geneesheer weinig kans op
succes. De Banier.
Pseudo ontvluchte gevangenen.
Omtrent de aanhouding van twee bedriegers,
die zich te Ulft dezer dagen hebben voorge
daan als uit Duitschland ontvluchte krijgs
gevangenen, deelt de Post nog de volgende
bijzonderheden mede
Het 1ste bedrijf speelt hi Etten. De
dienaar van de H. Hermandad vindt een paar
zwervers, naar voorgeven een gedeserteerde
Duitscher en een gevluchte Rus. De Burge
meester wordt opgebeld. Opbrengen naar
Gendringen.
2de bedrijf. Het tooneel stelt voor de
secretarie van het Raadhuis te Gendringen.
Drie ambtenaren zijn aanwezig. Burgemeester
en secretaris niet. Zwervers worden zeer
minzaam ontvangen, ruim van sigaren voor
zien, terwijl gemeubileerde boterhammen wor
den besteld en de uitgever eener courant
moet verschijnen voor het nieuws. Een gesprek
wordt aangeknooptde Duitscher antwoordde
met rappe tong, van den Rus meent men
niets anders te verstaan dan tjip, tjap, tjoeg.
Grenswachtcommandant te Ulft wordt opge
beld. Opbrengen naar Ulft.
3de bedrijf. De handeling heeft plaats in
de kazerne, alias St.-Jozefsgebouw. Luitenant
ondervraagt den Duitscher, Rus laat niets
hooren dan een geluid, gelijkende op... tjip,
tjap, tjoep, nu gemengd met een soort bobbel,
bobbel, bobbel, want de Rus is eigenlijk een
Pool, zegt de Duitscher. Een uitkomst 1 In
Ulft, waar zoo zoetjesaan alle nationaliteiten
vertegenwoordigd zijn, woont een Poolsche.
Luitenant geeft twee soldaten bevel, den Pool
daarheen te voeren, hem door de vrouw te
op het Wad geen zeil meer te
N. Harl. Crt.
Mond- en klauwzeer.
Het vee van mej. de wed. v. d. Staal,
aan den Stationsweg te Sneek, bestaande
uit 9 koeien, 2 vette koeien, 4 pinken en
2 varkens, is Zaterdagavond, als lijdende aan
mond- en klauwzeer, afgemaakt.
Het vee van den heer Boersma, Wester-
singel, is verdacht van mond- en klauwzeer.
Besmet verklaard zijn de stallen van den
heer C. Feikema, Prins Hendrikkade en van
den heer F. Ozinga, Lemmerweg. N. Sn. Ct.
Een zonderlinge deurwaarder
De ontslagen deurwaarder E. Kwant te
Winschoten, thans gedetineerd, verdacht van
het vervalschen van authentieke stukken,
heeft blijkbaar zijn dienstwerk geheel ver
waarloosd. Tal van vonnissen van den kanton
rechter werden door hem niet beteekend, ter
wijl dagvaardingen niet werden uitgereikt.
In verschillende plaatsen van het kanton
Winschoten heeft de politie in opdracht een
onderzoek naar onderscheidene gevallen in te
stellen. Allerzonderlingst heeft deze man met
zijn werk omgesprongen. Een paar jaren ge
leden werd hij eenigen tijd in een gesticht
opgenomen.
Gebleken is dat boelpenningen en andere
gelden door hem niet werden verantwoord.
Alg. H.
Smokkelarij als reden van schoolver
zuim. In een der Geldersche grensplaatsen
verontschuldigde een 12-jarige knaap, die in
de school een dag was weggebleven, zich
hiermede, dat hij dien dag 50 mark (ongeveer
f 26) met smokkelen had verdiend. Vad.
De verbannen bruidegom.
Men schrijft uit s’-Heerenberg
Ten gemeentehuize werd alhier een huwe
lijk voltrokken, waarbij den bruidegom als
zijnde een paardensmokkelaar, het verblijf
was ontzegd in de in staat van beleg ver
klaarde gemeente.
Van den territorialen commandant had hij
verlof zich 2 X 24 uur in de gemeente op
te houden. Zijn echtgenoote zal nu zijn
ballingschap deelen. Arnh. Crt.
Kerkbrand.
Zondagavond werd brand ontdekt in de
kerk te Nisse (Z.-B.). Een buis van de kerk-
kachel had een deurkozijn boven de consisto
riekamer aan het smeulen gebracht, zoodat
spoedig de vlammen er uitsloegen. Door
klokgelui gewaarschuwd, slaagden de dorpe
lingen er in het brandende houtwerk weg te
breken en bet vuur op andere plaatsen te
blueschen. Alg. H,
te wijten. Zelfs in 't Duitsche rijk was de
partij der soc. nog veel te zwak om zich
tegen het deelnemen aan deze menscben-
slachting te kunnen verzetten, en er komt
bij, systematisch was reeds lang te voren
door de pers het volk verkeerd ingelicht.
Er was gewezen op het vGele gevaar” en
het //Panslavisme”. Plotseling stond ook de
soc. partij voor den krijg en elk voor zich
meende werkelijk het vaderland tegen over
weldigers te moeten verdedigen.
Ook in Nederland was de toestand hope
loos, en de soc. dem. hebben gestemd voor
de uitgaven van de mobilisatie, doch hebben
daarbij toch weten te verkrijgen uitkeering
aan de gezinnen, en een wet tegen de op
drijving der levensbehoeften.
Als de soc. sterker waren geweest, er zou
van dezen oorlog niets zijn gekomen, maar
de arbeiders waren voorbeen te laks om zich
bij de partij aan te sluiten, zelfs met de
vakbeweging er bij was nog de aaneensluiting
niet te krijgen. Het grootste deel der prole
tariërs heeft uit gemakzucht en sleur niet
willen toetreden tot de partij, die zich
wenscbt te verzetten tegen de overheersching
van ’t kapitaal. Want, zegt Spr., het is het
kapitalistische stelsel dat dezen wereldstrijd in
’t leven heeft geroepen.
Als echter het kanon zwijgt, zullen velen
een beter inzicht in de zaak hebben. Als de
krijgsgevangenen terugkomen, zullen de ge
wonden en overgebleven strijders gesteund
door de vrouwen en kinderen die de ellende
hebben gevoeld vereenigd uitroepen dat
moet niet meer mogelijk zijn. De soc. dem.
moeten ongebroken en ongerept klaar staan
om op te komen tegen de nog heerschende
machten. De internationale is niet dood, gelijk
men in ’t begin van den oorlog al ging be
weren. In breedte en diepte is de partij door
dezen ontzettenden oorlog gegroeid. Het ligt
aan de arbeiders zelf om de vruchten te
plokken van dezen tijd. Nu was de boom
die omgehakt moet ^worden te dik, de arm
voor de zware bijl te zwak, maar onze
klassenstrijd de arbeid tegen ’t kapitalisme
is een strijd ten bate der geheele mensch-
heid. Het onrecht waarvan men nu de wrange
vruchten plukt moet weg, er moet propaganda
gemaakt worden voor het beginsel dat de
arbeiders medezeggenschap krijgen, om tot
een betere verdeeling van ’t geproduceerde
te komen.
Deze maatschappij is een moeras, doch
een heldere beek vloeit er reeds door, die
beek zal een stroom worden, aan wier oevers
bloemen zullen geuren van gerechtigheid.
Elk moet een steentje bijbrengen tot opbouw
van het gebouw, waarin voor ieder gelijke
rechten, gelden.
Arbeiders, zoo besluit Spr., als gij wilt
heeten menschen, dan moet gij uw redelijk
verstand gebruiken, en dan zal het uit zijn
met onmenschelijk tegen elkander te oorlogen.
Wij roepen u op uw menschenplicht te ver
vullen. Strijd mee in goede troüw om de
gruwelen van den oorlog te voorkomen en
onmogelijk te maken. Ook de achterblijvers
en deserteurs van de partij der S. D. A. P.
hoopt Spr. weer terug te zien in de gelederen
(Applaus.)
Ds. ZUITHOFF vraagt daarna of er
iemand is die met den Spreker in debat
wenscht te treden. Daar niemand zich op
geeft brengt hij als voorzitter van dezen
avond den Spreker dank voor zijn interessante
en treffende rede. Achter den toon van humor
die de Spr. wist te bezigen ligt een zeer
ernstige achtergrond, en hij sluit zich bij ’t
gesprokene aan in de hoop dat deze afd.
werkelijk overtuigde leden rijker moge worden.
Na het zangkoor nog dank te hebben ge
bracht, sluit Spr. met de mededeeling dat
tot bestrijding der kosten een collecte aan
den uitgang zal worden gehouden.
NEDERLANDSCHE FABRIEK Tl I RIIRR
VAnMUZIEK-INSTRUMENTEN I IIiQ WnU
’Hitls de eenige zaak gedreven door Kessels
"kende FABRIEK VAN MUZIEKINSTRUMENTEN
HET JUIST
ADRES
zelf den oprichter der in Nederland zoo be-
