lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
2de Christelijke Winterlezing.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 99.
54ste Jaargang.
1915.
Zondag 12 December.
VOOR
afzonderlijke
Ge-
BINNENLAND.
0. N.
PROPAGANDA VOOR
STAATSPENSIONNEERING.
De Spreker wist met bezieling zijn audito-
Door telkens weer vergelij-
maken tusschen het eigenlijke
den geestelijken strijd, door
erkelijkheid: vader ontslagen,
de pleegdochter tracht met
in de behoeften en
haar pleegouders,
zoo goed maakte,
komen,
het rijk van
zonder vrees
houden.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
wij beleven. Op elk gebied voert de zonde
hoogtij. Hoort gij niet, gij Christenen het
ruischen over de wilde wereldzee?
Doch onversaagd gestreden en pal gestaan,
de Redder komt, het geloof zal verwinnen,
de Christen verwacht zijn Koning. Is in ’t
eerste deel der rede reeds gesproken over de
wachtwoordenWaakt en werkt, er is nog
een derde wachtwoord: Wackt! Wij hebben
een Koning, dat is ons eenig ideaal. Al mogen
velen het Chr. vaandel verlaten, er vormt
zich, nog een keurkorps, dat trouw blijft aan
bet geloof, dat pal staat om het vaandel te
verdedigen. Gelijk in den wereldkrijg nu en
vroeger helden zijn, zoo zijn ze ook op geestelijk
gebied. Spelen wij den vijand mets in handen,
maar verdedigen wij onze rechten. Trouwe
plichtsbetrachting zal voeren tot de zege.
Bolsward zij in elk opzicht mobiel en de
strijdende gemeente zal hun koning zien
die de demobilisatie zal gelasten in
vrede. Wel hem die den Koning
kan zien komen, die blijft be-
Prijsvraag.
De Nederlandsche Verzekeringsbond noodigt
hen, die zich daartoe bekwaam gevoelen uit,
een werkje samen te stellen, geschikt om bij
het publiek het beginsel van levensverzekering
te propageeren. Inzendingen worden vóór
1 April 1916 ingewacht bij den secretaris,
den heer J. L. Driessen, Wijnhaven 79#
Rotterdam.
Vrijdagavond werd in «De Doele” de
tweede winterlezing gehouden. De opkomst
was ondanks het weer niet gunstig was, talrijk.
De heer VAN DER PLOEG opende de bijeen
komst met gebed en sprak daarna een woord
van welkom tot de aanwezigen en inzonder
heid tot den Spreker, die als onderwerp zijner
rede had gekozen: «Bolsward mobiel.”
Ds. J. J. VAN NOORT, van Amsterdam,
begon met eenige mededeelingen vooraf. Hij
heeft toen de mobilisatie in het vorig jaar
kwam, verlof gevraagd en gekregen om in de
forten rondom Amsterdam de manschappen
toe te spreken en geeft daarvan in korte trekken
zijn ervaringen weer. Ook hoe hij later andere
plaatsen, zelfs de zuidelijke grenzen bezocht.
Zijn doel was daarbij steeds, als Voorzitter
van het Nederl. Jongelingsverbond, de jonge
lingen te vormen tot Christelijke mannen en
door het verspreiden van lectuur hen goede
afleiding te bezorgen. Er is een verschillende
geest onder de manschappen, al dragen ze
dezelfde uniform; toch vond hij overal bijval.
«Bolsward mobiel” heeft hij gekozen als onder
werp zijner rede Bolsward een der elf vrije
steden van Friesland kan zich beroemen dat
er niet op z’n elf en dertigst gehandeld wordt.
Nu niet, vroeger zeker ook niet, getuige de
proclamaties die hier in 1813 zijn uitgevaar
digd door den toenmaligen maire van Bolsward,
L. Fokkens. Uit het archief onzer stad heeft
hij verkregen een drietal notificaties, waarvoor
hij dank brengt aan den Burgemeester. Deze
worden door hem voorgelezen, waaruit blijkt
dat in den opgesmukten stijl van die dagen.
1°. de manschappen worden opgeroepen zich
aan te melden om mee te strijden ter ver
drijving van den vijand, de Franschen, geda
teerd 9 Dec. 1813; 2°. van 16 Dec. waarin
vrijwillige bijdragen worden gevraagd om ons
In ons pakjes thans 20 ct.,
in vierdel pakjes 25 ct.
bioken Thee 18 ct. per ons.
In vele winkels verkrijgbaar.
Voor wederverkoopers
Bij Wed. J. Lemstra, Bolsward.
W. v. d. Goot, Makkum.
Theehandel Focke S. Klein,
HARLINGEN.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
Christen.
ons,
Koningin.
Ook bij de geestelijke mobilisatie moet een
dracht zijn. Het zijn ernstige tijden, die
Tjerkgaast, 8 Dec. Hedenmorgen had
alhier een ontzettend ongeval plaats. De ruim
18-jarige J. Hoekstra, van Joure, boerenknecht
bij den veehouder E. de Jong, was n.l. bezig
den windmotor te oliën, toen zijn sjaal of
halsdas een Sinterklaas cadeau door de
kamraderen werd gegrepen, zoodat den onge
lukkige de hals in enkele oogenblikken was
toegeknepen. Als ’t ware tegen den molenas
aangeschroefd, vond men eenigen tijd later
het slachtoffer in staande houding dood in
Jouster Ct.
Bij den veehouder en handelaar
aan de Dongjumerlaan, alhier,
rium te binden,
kingen te
oorlogsveld en
soms op geestige wijze voorbeelden te ont-
leenen aan wapenfeiten, (die in dit korte
schetsje moesten worden weggelaten wegens
plaatsruimte) maakte Spr. dat elk met ge
spannen aandacht luisterde.
De heer VAN DER PLOEG bracht een
kort woord van dank aan den Spr. en na
het zingen van een geestelijk lied besloot de
Spreker van den avond met een dankbede.
den molen.
Franeker.
H. Terpstra
werd heden mond- en klauwzeer geconstateerd.
Men is bezig al de dieren t.w. 36 stuks
rundvee, 28 schapen, 10 varkens, benevens
8 koeien van den naastwonenden Salwerda,
af te maken. Dertien stuks gaan zoo den grond
in, terwijl het vleescb van de andere dieren
zal worden verkocht. Drie hoeven in den
omtrek zijn verdacht verklaard.
Gesloten markt.
De Leeuwarder veemarkt die steeds’s Vrij
dags een beeld van bedrijvig en handel geeft
te aanschouwen, en waarop wekelijks voor
tonnen, ja soms voor millioenen wordt om
gezet, lag heden doodsch en verlaten daar
heen. De hekken geslotengeen beest op
de markt.
Het is een leelijke schadepost, niet alleen
voor de gemeente welke belangrijke opkomsten
van de markt moet derven, doch eveneens
voor de café’s rond de markt. En bleef het
daar nog bij, maar er zijn honderden kleine
kooplui, werklieden en drijvers, die hun half,
soms hun geheel bestaan uit de markt moeten
kloppen. Voor al die menschen is thans
daartoe de pas afgesneden.
Als of men van den genomen maatregel
onkundig was gebleven, hadden uit alle
oorden der provincie de veehandelaren zich
ter markt begeven. Honderden drentelden voor
de hekken rond, of zochten hun troost in
de café’s.
Het in de stallen bij de markt aanwezige
vee, mocht naar men zei, ook niet verhandeld
worden. O. N.
Donderdagavond hield de afd. «Bolsward”
van den Bond van Staatspensionneering een
propaganda-avond in «de Doele”. De zaal
was flink bezet. De Voorzitter, de heer A.
Bouma, hield een openingsrede, waarin hij met
klem opkwam voor de rechten van ouden van
dagen. Het deed hem genoegen, dat zoo-
velen waren opgekomen om te luisteren en
te zien naar de argumenten voor de Staats
pensionneering, te luisteren naar de schoone
woorden van den zang, te zien naar het
tooneel, waar een trek uit het leven van een
oud echtpaar wordt voor oogen gesteld.
Deze 9 December, zoo vervolgde Spr., is
een herinneringsdag, ’t was de dag, waarop
voor twee jaar de ouderdomsrente in werking
is gesteld. Die dag wordt voor den Bond
van Staatspensionneering als een gedenkdag
beschouwd, tevens om propaganda te maken
voor Staatspensioen. Wanneer er voor 1916
niet iets anders in de wetgeving tot stand
komt, treedt de wet Talma in werking, een
stelsel met premiebetaling, verbonden aan de
invaliditeitswet. Spr. ging verder na, waarom
die wet onvoldoende was, en waarom de Bond
er niet in kan berusten. Kort geleden heeft
te Leeuwarden de heer Snoeck Henckemans
dat stelsel der rechterzijde verdedigd. Spr.
wil er tegen opkomen en zet uiteen waarom
het onrechtvaardig is premie te heffen. De
Bond, die in de 15 jaren van zijn bestaan
al heel wat invloed heeft gekregen, gaat nog
voort te ijveren voor een Staatspensioen, zooals
dat in Denemarken en Engeland op zoo een
voudige wijze is geregeld. Hij bestrijdt ver
volgens de beweringen van Dr. Kuyper, omtrent
verplichte verzekering, die maar alleen voor
loonkiezers geldt, terwijl toch uit de thans
fungeerende ouderdomsrente al reeds blijkt,
welke onbillijkheden zulk een regeling voor
enkel loontrekkenden meebrengt.
De Bond van Staatspensionneering wil alle
ouden helpen, de maatschappelijk zwakken,
die behoefte hebben aan hulp, tegemoet komen.
Wat de maatschappij hen aan loon te weinig
heeft betaald, dat behoort de Staat hun op
ouden dag te vergoeden.
Zulke ouden te helpen is practisch
Christendom, en de Bond wil den Staat geven
een hart, dat warm klopt voor alle ouden
van dagen. Oud en arm moeten niet vereenigd
blijven. Hierbij geldt het woord van Dr.
Kuyper in 1893 reeds gesproken «Zij kunnen
niet wachten, geen dag en geen nacht”.
Spreker hoopt dan ook dat velen de oogen
zullen geopend worden om in te zien, dat
alle krachten in het werk gesteld moeten
worden opdat de wet Talma in 1916 niet in
werking treedt, maar er is een goede ver
zorging van de ouden van dagen zonder
premiebetaling. (Applaus).
Na dit bezielend woord betrad het zang-
gezelschap «Harmonie” het podium en bracht
op verdienstelijke wijze een viertal liederen
ten gehoorehet eerste en laatste daarvan
waren bijzonder passend op dezen propaganda-
avond, en werden later op den avond nog
eens herhaald door het geheele auditorium.
Daarna werd opgevoerd het tooneelstuk in
drie bedrijven «Uit het leven” door van
Rijsewijk. Dit echte tendenz-stuk is wel ge
schikt indruk te maken, 't Is een schets
land van ’t dwangjuk der overheersching te
bevrijden, en 3°. van 17 Dec. waarin een
algemeene illuminatie en feestviering wordt
aangekondigd.
Na de lezing dezer nog al uitvoerige
stukken vervolgt Spr. dat er uit die stukken
genoeg blijkt dat hier heerschte geestdrift
voor de vrijheid en zucht tot onafhankelijk
heid. In de zucht naar vrijheid hebben de
Friezen steeds vooraan gestaan.
Toen het vorig jaar de klokken weer
galmden en het bericht der mobilisatie alom
schrik verspreidde over bet geheele land,
snelde de geheele jongelingschap toe om ons
land met de wapenen te verdedigen. Mobili
satie beteekent het land uit den toestand van
vrede te brengen op voet van oorlog, de
gelederen op volle sterkte brengen, leger,
vestingen, forten en vloot te brengen in staat
van verweer.
Zooiets eischt reeds in vredestijd voor
bereiding, om de bewapening op tijd en
ordelijk te kunnen doen plaatshebben. En een
volk moet op zijn verdediging steeds bedacht
zijn. Een individu mag zich willen ver
schuilen, als het vaderland in gevaar is, doet
elk goed soldaat zijn plicht, en om den onder
gang van zijn land niet te zien is er maar
een middel, te sneuvelen bij de verdediging
der laatste vlag.
Na een spontane ontboezeming over de
eenheid van Oranje, Nederland en het Neder
landsche volk wordt op ’s Sprekers verzoek
het Wien Neerlandsch bloed door de geheele
zaal staande gezongen.
Waar het geweten over plichtsverzaking
spreekt bij den eigenlijken oorlog, daar wil
Spr. wijzen op een anderen strijd, waarbij
hoogere dan de economische belangen be
trokken zijn. De roeping van den Christen
wordt voorgesteld als een strijd. Verschillende
spreuken van den Bijbel wijzen op strijd,
mobilisatie en oorlogvoeren.
Wij staan zoo vervolgde Spr. niet op on
bekend terrein als wij de vraag stellen: Is
Bolsward mobiel
Gelijk het vorige jaar de klokken galmden
voor de mobilisatie, zoo hebben er reeds lang,
al voor jaar en dag de klokken geluid, een
noodklok, die alle Christenen oproept ten
strijde. Verschillende vijanden staan gereed
om den Christen te overweldigen, de mode
gluurt door de glazen, de zedeloosheid onzer
dagen neemt toe, de lectuur, soms met een
Christelijk sausje overgoten, brengt ons geloof
in gevaar. In de groote steden vooral vallen
de strijders bij menigte op het slagveld.
Sterke drank, speelduivel, geblankette ver
leidsters belagen de jongelingen, materialisme
en atheïsme leggen het toe op het leven des
Christen. Ook voor de vrouwen is er strijd,
want niemand blijft er buiten. Het ideaal
van den Christen is te strijden tot het einde,
om als eerlijk strijder te sneuvelen op ’t veld
van eer.
Over de geheele linie moet de strijdkreet
weerklinken, Kader en manschappen moeten
pal staan voor hun beginsel, de dienst van
den hoogsten Koning. Die Koning zegt hen
waaktDat is ’t wachtwoordwaakt voor
de zonde, beheersch u zelven, ken u zelven
en mistrouw u zelven. Gord u in volle
wapenrusting. Bolsward mobieldat is de eisch.
Ik kom u opeischen, roept Spr. voor den
Koning der Koningen, een kroon van doornen
is zijn kroon, het kruis zijn troon. Het is
de Koning van barmhartigheid, waarheid en
liefde zijn bij Hem noodig. Arbeid en strijd
moeten samen gaan bij deze geestelijke mobi
lisatie, en met dien geestelijken strijd moet
gepaard gaan de dienst voor Koningin en Vader
land. Nederland bleef door Gods genade nog
buiten den wereldkrijg, rondom is wapenstrijd.
Nederland bleef nog vrij, voor die vrijheid
strijden wij, op den bijbel steunen wij.
Met het gezamenlijk zingen van 't Wilhelmus
werd het eerste deel der rede besloten.
Heel Bolsward, heel Friesland, heel Neder
land mobiel, dat is thans plicht. In de
eerste dagen der mobilisatie heeft P. J. Troelstra
het goed gezegdde nationale gedachte
«Nederland vrij 1” moet elk bezielen. De
neutraliteit moet gehandhaafd, overal en allen
weerbaar, dat is ook de gedachte van den
De band van eendracht omsnoere
als één man ons geschaard om onze
zooals de gebeurtenis zich in ’t leven heel
goed kan voordoen en in hoofdzaak ook
menigwerf werkelijkheid wordt. Het eerste
bedrijf geeft in gemoedelijk spel het huisge
zin van een bejaard echtpaar, hun zoon ging
omdat hij hier geen werk vond dienst nemen
in de Oost, een pleegkind hadden ze tot zich
genomen. De vader vierde zijn verjaardag
en men zou volkomen gelukkig zijn geweest
indien niet het spook dreigde: afgedankt te
worden wegens ouderdom.
’t Tweede bedrijf, 3 jaren later geeft reeds
de droevige wi
moeder ziek,
wasschen te voorzien
offert eigen geluk op voor
De zoon in Indie, die het
is gesneuveld.
Het derde bedrijf stelt het toppunt van
ellende voor. Vader kan nergens meer aan
slag krijgen, de schuld klemt, en het armen
huis is het gedrongen lot voor de oudjes
die niet langer willen zien dat hun pleeg
dochter wegkwijnt van verdriet.
Het goede spel maakte hier blijkbaar in
druk. Het was muisstil onder de bedrijven,
er ging actie uit van de spelers. Alle rollen
werden dan ook uitstekend vertolkt. De oude
Jacob en zijn vrouw gaven echt natuurlijk
aan wat er in hun harten omging de
man werd hardvochtig, onverschillig, oud
moedertje wist hem nog wat tot kalmte te
brengen. Fraai werd ook de moeilijke rol
van de pleegdochter Marie gespeeld, ook
buurvrouw en buurman waren echte types
van kleinburgerlijke vriendschap. Antoon
Versluys had wat losser spel behooren te
geven, ofschoon hij ook goede momenten
had. Bresser was een beetje theatraal, maar
in een soldaat ziet men wel gaarne een weinig
bravour.
De Voorzitter wist in de pauzes nog even
den door het tooneelspel gemaakten indruk
aan te dikken, door er op te wijzen dat tranen
en liederen niet baten, doch minister Cort
van der Linden heeft gezegd De regeering
voert uit den wil van het volk. Dat ieder
zich dus geroepen gevoele om zich aan te
sluiten bij den Bond van Staatspensionneering.
Dat deze avond welgeslaagd mag genoemd
worden blijkt wel doordat niet minder dan
35 personen zich als lid hebben opgegeven.
Met een woord van dank aan allen, bij
zonder aan de Rederijkerskamer «Eendracht
zij onze Leus” werd deze mooie avond ge
sloten.
Li
T
Bolswartlsche Courant
Prijsverlaging
Klein s Thee.
i
