ïïieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
w
Theehandel Focke S Klein,
HARLINGEN.
Prijsverlaging
Klein s Thee,
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 102.
54ste Jaargang.
1915.
VOOR
3 maanden.
Donderdag 23 December.
afzonderlijke
B. en W.
BERICHT!
Ws.
BINNENLAND.
Uit Wonseradeel.
I
Wegens het Kerstfeest
zal dit Blad a.s. Zaterdag niet
verschijnen.
PROPAGANDA TEGEN
DEN ALCOHOL.
voor
Men
stemmen
B. en W.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per
Franco per post 50 Cents,
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
In het nummer van de
Bolsw. Courant, verschijnende
1 Januari 1916, zullen
Nieuwjaarswenschen
worden opgenomen a 25 cents.
Spoedige toezending van
advertenties is zeer gewenscht.
DE UITGEVER.
Meerdere leden (Bergsma, Vellinga, Boon
stra) gaan met het gevoelen van
geheel mee.
Als men tot stemmen overgaat blijkt, dat
de vergadering met algemeene
accoord gaat met het voorstel van
om voor 1916 de belasting te heffen in over
eenstemming met de kohieren der Rijks-
inkomsten-belasting. (De heer Timmer had
vóór de stemming de vergadering reeds ver
laten.)
‘AlS
F
LI
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Eet bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
't Is dwaasheid dat in sommige gevallen
een borrel heilzaam werkt er zijn er die
de drank nog boven pinkpillen. klooster-
balsem en al die kwakzalversmiddelen stellen,
’t Is onrecht, de drank brengt altoos onheil.
Slechts in één geval n.l. uitwendig gebruik
kan het soms dienstig zijn. De drank moet
nimmer over de lippen komen. Laten wij
elkander trouw ter zijde staan om onze zwakke
broeders te steunen. Wij moeten meewerken
dat het eenmaal wordt een maatschappij vrij
van drankellende. Die ellende moet de wereld
uit, er is anders al ellende te veel. Helpt dus
mee, zoo besluit Spr. om te verkondigen de
idee Alle alcoholgebruik is uit den booze.
(Applaus).
De Ijsclub ,/Witmarsum” zal (misschien
midden Februari a.s.) herdenken het 50-jarig
bestaan der vereeniging. ’t Is eigenlijk al
over den tyd, maar omstandigheden leidden
er toe, pas nu bruiloft te houden.
//Bruiloft” wordt het echter niet heelemaal,
het 40 jarig bestaan is glorieus gevierd.
Nu zal men niet een officieel feest organiseeren,
maar de leden een gezelligen avond aanbieden.
Als dan zal door leden en zoons en dochters
van leden een tooneelvoorstelling worden ge
geven. Men denkt op te voeren een nieuw,
oorspronkelijk tooneelspel „as ’t mienen
i s”, in 4 bedrijven, ’t Is het eerste tooneel-
werk van een jong schrijver, die met dit
stuk zijn eerste schreden zette op het pad
der Friesche tooneelwereld. Met belangstelling
wordt naar de première van dit ^spel van
liefde en van geld" uitgezien.
In ons pakjes thans 20 et,
in vierdel pakjes 25 ct. Ge
broken Thee 18 ct. per ons.
In vele winkels verkrijgbaar.
Voor wederverkoopers
Bij Wed. J. Lemstra, Bolsward.
W. v. d. Goot, Makkum.
onder het schadelijk gedierte vallen,
onder wild begrepen worden, is
algemeen de lust er af.
dienstweigeringsmanifest.
Er is thans een vierde oplaag van het
befaamde dienstweigeringsmanifest verschenen,
thans tellende 577 namen. De derde op
laag telde 529 namen, doch 183 onderteeke-
naars namen hun handteekening terug. Niet
minder dan 231 personen zetten hun naam
er weer onder.
Zij verklaren /liever gevangenisstraf te
ondergaan, ja zelfs gefusilleerd te worden
dan ontrouw te plegen aan hun geweten, hun
overtuiging of wat zij de hoogste wetten van
menschelijkheid achten.”
Zooals bekend dringt het manifest aan
elke persoonlijke geweldsdaad in dienst van
het militairisme te weigeren.
Derhalve geen weigering om de opgelegde
militaire plichten te vervullen, doch wel om
te gaan vechten.
Als de groote mogendheden hiermede nu
eerst maar eens begonnen, volgen de kleine
vanzelf. Waar dit niet gebeurt, doen de
kleine mogendheden verstandig zich maar
stil te houden. N. Harl. Ct.
Eierprijzen.
Men schrijft uit den Geld, Achterhoek aan
de Arnh. Crt.
De maatregel der regeering, om voor den
uitvoer van eieren geen consenten meer te
verleenen, heeft op den prijs der eieren gun
stig gewerkt. Was de prijs voor 3 weken nog
82 cent per pond, thans is hij gedaald tot
65 cent, zoodat we langzamerhand komen
aan den normalen prijs van 58 cent per pond,
die in de laatste jaren om dezen tijd gevraagd
wordt. Naar ons wordt gemeld, is op het
oogenblik een groote voorraad beschikbaar.
De Haagsche politie heeft ingevolge art.
100 sub 2 van het Wetboek van Strafrecht
procesverbaal opgemaakt tegen een inwoner
van de Bazarlaan, die op zijn woning twee
toestellen voor draadlooze telegrafie had opge
steld. De toestellen werden verwijderd, en
eenige teekeningen en geschriften werden in
beslag genomen. N. R. Ct,
zij wel degelijk gevoerd en heeft men zich
vooral bemoeid met de jeugd, de hoop der
toekomst.
Ofschoon de lucht nog met dreigende wolken
van oorlogsgevaar bedekt is, heeft deze afdee-
ling gemeend niet langer te moeten wachten
en eens weer uit den hoek te komen, want
het is nog even noodig als voorheen den
oorlog te voeren tegen koning alcohol. De
altijddurende drankellende spoort aan om te
propageeren, en altoos nog te doen klinken
een waarschuwend woord.
Cijfers zijn op zich zelf dorre dingen, maar
zij spreken toch soms zoo duidelijk. Daarom
wil Spr. ook enkele cijfers geven. Uit het
verslag over den toestand onzer gemeente
blijkt dat hier nog (1 Mei 1914) 30 ver
gunningen zijn. Dat is nu wel niet zoo zeer
boven ’t gemiddelde van ons land, maar men
wenscht zoo graag beneden dat cijfer te komen,
ja kan het zijn, zoo graag wil men er wel
geheel zonder, want die gelegenheden
drankgebruik wekken zooveel ellende,
gebruikt hier te Bolsward per hoofd allen
mannen en vrouwen nog 4^2 liter alcohol
van 50 pCt. dat is in de sterkte van
35 pCt. zoo als ze meest gedronken wordt
wel 6^2 liter. Juist nagerekend wordt dan
het getal borrels in ons kleine stadje 1.344.000,
dat is per uur 200 borrels. Er wordt door
dat drankgebruik per gezin 221/2 gulden
belasting betaald. Als het belastingbiljet eens
met dat bedrag werd omhoog gehaald, wat
zou er een tegenkanting zijn? De gemeente
profiteert van het drankgebruik wel iets, n.l.
een kleine duizend gulden aan vergunnings
rechten en de bijdragen der 30 vergunning
houders in den hoofdelijken omslag, stel maar
f 1500 wat te hoog is dan weegt
die ontvangst lang niet op tegen de nadeelen,
die de gemeente er door lijdt.
Alleen het Burgerlijk Armbestuur moet
jaarlijks bijna 8000 gulden besteden aan
bedeeling. Wat zou die som verminderen, als
er geen drank was te krijgen ’t zou stellig
met de helft toe kunnen Doch genoeg
van de stoffelijke zijde, de moreele zijde is
erger en kan niet in cijfers gegeven worden.
Dat de drankverkoop niet onbeperkt vrijgelaten
kan worden, dat is reeds erkend. Die het
gif van den alcohol wil verkoopen moet een
/vergunning” hebben. Dat recht is voor geld
te koop, wat ook al weer niet in ’t reine is,
want wie eenmaal zoo’n vergunning beeft is
gevrijwaard, ’t Heet wel dat een kastelein
aan geen dronken menschen drank mag ver
koopen, och ja, dat is zoo moeielijk uit te
maken of hij dronken was of nog niet geheel.
In Denemarken bestaat daarvoor een goede
maatstaf. Wordt een dronkaard beboet, dan
krijgt de kastelein, die hem het laatste glaasje
tapte, een dubbel hooge boete.
Vergiften in de apotheek worden zorgvuldig
achter slot bewaard, met alcoholvergift neemt
men het niet zoo nauw. En toch is het een
werkelijk vergif. Het zedelijk bewustzijn stompt
er door af, de genegenheid zelfs voor vrouw
en kinderen gaat er door te niet, de drank
maakt den mensch tot beest. Matig gebruik,
zeggen sommigen, hindert niet. Ik vraag,
roept Spr., wat is maat? ’t Is niet uit te
maken, maar wel komt men van kwaad tot
erger. Door spraakwater moet men, beet het
dan, in de goede stemming komen. Nu die
drankstemming, elk weet wat dat beteekent.
In de hoogere kringen wordt nog al veel
gezondigd tegen die gewoonte om door een
borrel op dreef gebracht te worden maar
de gevolgen zijn meestal dat men dan dingen
zegt, waar men zich in nuchteren toestand
voor zou schamen. Het is uitgemaakt dat het
gebruik van alcohol ongeveer 36 uren zijn
uitwerking doet gevoelen. Geen wonder dus,
dat velen in een altoosdurenden roes ver-
keeren.
Er wordt door de voorstanders van den
drank beweerd dat het in onthouderskringen
een dooie boel is, doch niets is minder waar.
Daar is men nuchter en kan de geest vrijuit
werken. In de kroeg echter, dat weet men,
is ’t wel een andere stemming doch zeker
is het er meer saai, 't Gehalte der kroeg-
gesprekken behoeft niet nader uiteengezet.
De zucht die nog zoovelen bezielt om naar
den borrel te tasten is voor een groot deel
gelegen in de drinkgewoonten die nog maar
al te veel heerschen. Bij allerlei gelegenheden
wordt sterken drank geschonken, bij allerlei
feestjes hoort nog de borrel, en dat moet de
wereld uit. Dat ingeworteld volksmisbruik
moet worden uitgeroeid.
Haerenveen. Een leerling der Ambachts
school alhier, de 15-jarige Marten de Groot
van Wolvega, had hedenmorgen het ongeluk,
na afloop der les van boven van de trap te
vallen. Ernstig bezeerd en vermoedelijk
inwendig gekneusd werd hij in bedenkelijken
toestand opgenomen en op advies van Dr.
Peters per brancard naar het Ziekenhuis
getransporteerd. O. N.
Stavoren. De heeren Klein en Wijn
gaarden, respectievelijk kapitein en stuurman
op de veerboot de „Friesland” met standplaats
Stavoren, worden overgeplaatst naarEnkhuizen.
Voorheen werd ’s winters nog al eens
langs de kust jacht gemaakt op z.g. schadelijk
gedierte, waarbij vooral zwanen en ganzen de
buit waren. Nu deze dieren echter niet meer
maar
over het
O. N.
Aan ’t slot van het verslagje omtrent de
Raadszitting van Zaterdag j.l., vermeldde ik:
«aan de orde is de behandeling van het
Rapport, uitgebracht door B. en Wnaar
aanleiding der interpellatie Ypey, uitgebracht
in de vorige Raadsvergadering”.
De heer Ypey had voorgesteld een anderen
norm te stellen, waarnaar de gemeente
belasting (H. O.) zal worden geregeld, (spe
ciaal voor de boeren.)
B. en W. rapporteeren dat zij in uitzicht
stellen een heffingsontwerp, ingericht naar
het kohier der Rijks-inkomsten-belasting.
De heer Ypey dankt het Dagelijksch be
stuur voor de zakelijke redactie van haar
rapport. Hij vraagt echter of men zal raad
plegen het kohier van 1914 of 1915.
’t Antwoord luidt, dat 1914 voor ongeveer
het gemiddelde zal kunnen zijn van ’t voor
gaande en ’t volgend jaar. Men zal door het
raadplegen der kohieren tot een meer zuiveren
basis komen. De voorzitter wil echter in deze
openbare zitting even zeggen, dat men zich
vergist, als men meent, dat hij eigenlijk de
man van de voorstelling eener norm-wijziging
is en dat dus het lid Ypey als spreekbuis
heeft gefungeerd. Hem was de indiening der
interpellatie geheel onbekend. Ook vindt hij
het bedroevend dat er zoo’n storm is op
gestoken tegen het voorstel Ypey.
Er is door de Raadsleden in deze zaak
nog al wat over en weer gesproken. Het lid
Blanksma wil belasting heffen op het bezit,
niet op het bedrijf. „Bedrijf” is veel te
veranderlijk, dat geeft geen vasten basis.
Wethouder Piersma is van ’t zelfde ge
voelen.
De voorzitter vindt dit verkeerd. Hij toont
aan dat bezit ontstaat uit het bedrijf. Reke
ning dient gehouden met de hoogere bedrijfs-
inkomsten. Van wat overblijft als bezit kan
dan ’t volgend jaar belasting worden ge
reven, n.l. van een zeker procent van dat
bezit.
Het tooneelstuk „Hebt elkander hef' was
van inhoud zeer geschikt voor een avond
als deze.
In het eerste bedrijf wordt getoond dat het
in de huishouding van den koopman nog a
eens voorkomt dat er //een glaasje wordt op
gezet”. ’t Tweede bedrijf geeft al de ellendige
gevolgen der drinkgewoonte te aanschouwen.
De flinke koopman is nu een dronkaard, zijn
gezin diep ongelukkig.
Het derde bedrijf geeft, hoe de koopman
door lid der onthoudingsvereeniging te worden,
nog weer tracht het gedane onrecht tegenover
zijn gezin te herstellen. Het motief was hier
goed, en toch sloeg het spel niet in zooals
men dit mocht verwachten. Over het geheel
zat er te weinig gloed bij dé spelers. Enkele
uitzonderingen daargelaten, hebben de spelers
niet aan de verwachting beantwoord. Wel
waren er eenige goede momenten, doch over
het geheel kon ’t stuk veel meer indruk
maken. De verschillende rollen bespreken,
zullen wij dan ook liever niet doen, want wij
zijn van dit gezelschap beter werk gewend.
't Is jammer voor de moeiten eraan besteed.
Wij zouden wel willen raden, het stuk Voor
een latere gelegenheid nog eens te geven,
want het kan veel beter.
Dat men dan ook iets vlugger afwerke,
want de tijd werd dezen keer wel wat gerekt.
De avond als geheel is evenwel goed geweest,
en de Voorzitter, die allen, welke aan den
avond hadden meegewerkt, een woord van
dank bracht, sprak zeer zeker uit aller naam.
Bij de sluiting drong hij nogmaals aan op
toetreding tot de Vereen, tot afschaffing van
alc. dranken.
De vergadering der Ned. Ver. tot Afsch.
van Alc. Dranken, Afd. //Bolsward”, hield
j.l. Zondag in Z/de Doele” een openbare ver
gadering welke goed bezocht was te noemen.
De zaal toch was bijna geheel bezet.
De heer J. KROLES, die de vergadering
opende, sprak dan ook zijn voldoening uit
over de opkomst. Hij hoopte dat deze avond
succes mocht hebben, door aanwinst van
verschillende nieuwe leden, want hij wees er
op dat allen sterk dienden te staan in den
strijd tegen koning alcohol. Ook hier in
Bolsward is het nog hoogst noodig dat velen
zich aansluiten bij de vereeniging, want daar
voor den arbeider de noodstandaard reeds zoo
hoog is gestegen, gaan er nog altoos ook hier
veel te veel centen weg aan sterkendrank.
Het muziekkorps van ,/Hollandia” had op
zich genomen de pauzes met enkele muziek
nummers aan te vullen., en met kwistigen
ijver heeft het korps hieraan voldaan. Er
zijn heel wat nummertjes afgeblazen, ’t Had
o.i. wel met enkele minder toegekund, niet
om de muziek, maar met het oog op den
tijd, 't Werd nu bijna 12 uur voor men
huiswaarts ging.
Als spreker trad op Ds. D. N ZUITH0FF.
In een nog al uitvoerige causerie wist deze
Spreker de aandacht te vestigen op plaatse
lijke toestanden ten opzichte het alcoholisme.
Op onderhoudende wijze wist hij het saam-
gestroomde publiek te boeien, zoodat hij onder
ademlooze stilte werd aangehoord. In heel
korten vorm zullen wij het voornaamste van
het besprokene even memoreeren.
Het is al eenigen tijd geleden, dat er hier
door de afd. openbare propaganda werd gemaakt
voor de afschaffing van den alcohol. Het
laatst is geweest in 1914, toen door het peti
tionnement bier een drukke propaganda werd
gevoerd, en er door de verschillende drank-
bestrijdersvereenigingen (de Katholieken trok
ken zich terug) 1255 handteekeningen zijn
verkregen. In het geheele land bedroeg het
getal handteekeningen 671.000. Door de
oorlogsellende heeft de drankbestrijding wel
eenigszins geleden, althans is zij wat op den
achtergrond geraakt. Maar is zij dan in ’t
openbaar al lijdelijk stop gezet, toch werd
Bolswardsche Courant
I
