Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1916
Verschijnt Donderdags en Zondags.
55ste Jaargang.
No. 12.
h
Donderdag 10 Februari.
Uit de Raadszaal.
0
Ij
Bolswardsche Courant
m.
VOOR
A fzonderlijke
o,
1
Motto:
5
t
ver-
Uit voorzichtigheid wilde hij daarom
i
3
id
et
r
i
r
s
j
hebben,
over
kend.
toeslag
Beter ten halve gekeerd dan
ten heele gedwaald!
ien
Jij
el!
!Ut
uk
Vergadering op Zaterdag 5 Februari 1916.
ge-
sommen
k.
Ie
it
el
n
ir
d
n
I.
e
;r
Is
f.
ijn
3ij
•or
g-
or
de
ïn
)ii
de
er-
■ig
irt
ch
ar
at
e,
n.
in
ie
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
ir-
i!
bij voor
hoefte is
13 Januari 1916 voorgesteld
bijslag te geven van
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgena
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
van
door de aan-
eigenlijk niet
Wacht men, dan zijn de mate-
Zonder bijslag had
er be-
woningen, maar nu op 46
per jaar f 30 moet bijgepast
dat 50 jaar lang al neemt
van den bijslag over, hij
kan er niet in meegaan. De beweringen
van woningnood zijn trouwens ook overdreven,
allen hebben nog onderdak en dat zal met
Mei ook wel gaan. Men vergete niet, dat
hier verschillende gezinnen tijdelijk verblijven.
Men kan hier niet spreken van periculum in
mora. Er wordt nu reeds f 18.000 meer
geëischt als bouwkosten en de prijzen der
materialen stijgen nog bij den dag. Hij vindt
beter het bouwen uit te stellen tot betere
tijden, en nu niet te bouwen. Met opoffering
des noods van een klein bedrag zal het
mogelijk zijn dat niemand op straat behoeft
te staan.
(Onder het vorenstaande gesprokene werden
uit het publiek enkele teekenen van bijval
gegeven. De Voorzitter had reeds een paar
malen zulks verboden, en toen de volgende
spreker, de heer Eerdmans, ook aanving tegen
de uitvoering van het bouwplan zich te ver
klaren, kwam er weer gemompel. Nu werd
gevraagd, wie daar tusschen ’t publiek den
mond niet kon houden. De heer F. Feenstra
verklaarde dat hij het was opnieuw werd
hem dit verboden. Toen bij zich daaraan
niet stoorde, werd hij op last van den Burge
meester, door den bode uit de zaai verwijderd.)
De heer Eerdmans herhaalde nu dat deze
aangelegenheid n.l. het bouwplangeen
gemakkelijke zaak was voor B. en Weven
min voor den Raad. Gezien dat in Bolsward
behoefte aan goede woningen bestaat, en
daarom ook besloten werd tot den bouw, staat
de Raad nu voor een feit geplaatst, dat toch
niet wel is te aanvaarden. Op 13 Januari
is de zaak anders voorgesteld dan thans, en
er behoort moed toe om nu over te gaan
tot de uitvoering. Het tekort f 1369 is niet
te krijgen door verhooging van de huur, dus
de Gemeente zal moeten betalen, en Spr. be
twijfelt of dat, gezien den finantiëelen toe
stand der Gemeente, wel zal kunnen. Door
den Voorzitter is reeds opgemerkt, dat het
langs een anderen weg ook bezwaarlijk gaat,
in eigen beheer vindt ook hij de uitvoering
niet wenschelijk, want daarbij rijzen ook
moeielijkheden.
Toch heeft Spr. een andere gedachte. Aan
de woningen van de goedkoopste soort bestaat
de meeste behoefte. Hij zou wel wenschen
dat B. en W. met den laagsten inschrijver
onderhandelden wat die 14 woningen moeten
kosten, dan zou met de andere gewacht
kunnen worden tot de betere tijden.
De heer Terhenne beeft de bezwaren
boord en ook hij is huiverig op deze
de uitvoering te laten doorgaan. Het plan
van den heer Eerdmans Itgt ook in de lijn
zijner gedachten en hij zou er wel een voorstel
van willen maken. Hij zou B. en W. willen
uitnoodigen ten spoedigste, liefst Maandag
reeds, met den architect te overleggen wat
14 a 20 woningen type A moeten kosten om
daarover met den aannemer in onderhandeling
te treden. Per telegraaf kan het advies van
den Inspecteur der Volksgezondheid worden
ingewonnen over dit onderdeel van het plan,
omdat het onmogelijk is voorshands het ge-
heele plan uit te voeren. Hier is werkelijk
periculum in mora en daarom behoort er
spoedig gehandeld te worden. In een spoed-
eischende vergadering zou dan daarover een
beslissing genomen kunnen worden.
De heer Oosterbaan zei, te hebben mee
gewerkt tot het mogelijk maken van dit bouw
plan ook met den bijslag, want hij meent dat
de Gemeente wel mag voorgaan in het ver
krijgbaar stellen van goede woningen.De kwestie
is nu echter veranderd, en hij meent er thans
niet aan te mogen deelnemen, om tot de uit
voering over te gaan.
De heer v. d. Klei heeft ook meegewerkt
tot het plan, doch thans schaart hij zich aan
Een spoedeischende vergadering op een
buitengewonen dag (Zaterdag) op een buiten
gewoon uur (’s avonds na negenen) onder
buitengewone belangstelling en met het buiten
gewoon geval, dat iemand van ’t publiek uit
de raadszaal moest worden gestuurd. Het
eenige punt van behandeling Bespreking
woningbouw, was aan de orde door de buiten
gewone omstandigheid dat in deze buiten
gewone tijden het bouwen buitengewoon duur
wordt.
Toen het bijna 10 uur zou slaan, werd de
openbare zitting geopend en bleken alle 13
leden present te zijn.
De Voorzitter deelde mee, dat in deze
spoedeischende vergadering geen ingekomen
stukken zouden worden meegedeeld, maar
terstond het punt van behandeling, waarom
deze vergadering was belegd, aan de orde
werd gesteld. De aanbesteding van de 46
woningen die de gemeente denkt te bouwen,
heeft hedenmiddag plaats gehad en is ’t laagst
ingeschreven door den heer J. van Anholt
voor de som van f 93.999. De raming be
droeg f 85.615 en daarom hebben B. en W.
gemeend, niet te mogen beslissen zonder den
raad eerst te raadplegen, omdat door deze
verhoogde aannemingssom de rekening duurder
komt, en het tekort nu f 1369 per jaar zal
bedragen, waarvan Rijk en Gemeente dan ieder
de helft zullen moeten dragen.
De rekening waarop het raadsbesluit is ge
nomen, is een misrekening geworden. Door
stijging van den prijs der materialen komt
het aanmerkelijk hooger. Was eerst de
raming f 73.725 nu heeft de architect zijn
begrooting reeds op f 85,615 en is de in
schrijvingssom nog aanmerkelijk hooger.
Wij staan nu voor het feit dat door in
dezen moeielijkheden rijzen, want wordt het
werk aan den laagsten inschrijver gegund,
dan komt men voor een groot jaarlijksch
tekort te staan. Ook als het werk in eigen
beheer wordt uitgevoerd, ontstaat een belang
rijk tekort. Voor herbesteding schiet haast
tijd tekort, want daar gaat allicht 10 dagen
mee heen en kunnen de prijzen der materialen
ook nog wel hooger worden.
De behoefte die bestaat aan arbeiders
woningen is evenwel zoo groot dat het noodig
is tot den bouw over te gaan.
B. en W. hebben de zaak overwogen en
besproken, doch hebben geen voorstel ge
formuleerd, zij wisten geen uitweg, daarom
is deze vergadering bijeen geroepen.
Dit een en ander is oorzaak dat deze
gadering is belegd.
(Verschillende heeren voerden over dit punt
het woord. In hoofdzaak zullen wij trachten
het gesprokene weer te geven.)
De heer Vis heeft uit de toelichting van
den Voorzitter verschillende cijfers gehoord,
en verbaast zich dat in de vergadering van
13 Januari, toen men toch wist dat het werk
niet kon worden uitgevoerd voor f 73.000,
men daar niet op wees en nu reeds f 85.000
als raming heeft genomen. B. en W. wisten
toen toch dat de begrootingssom gefingeerd
was. Was de Raad toen goed ingelicht, dan
zou er vrijzeker een ander besluit gevallen
zijn, want er was toen al bezwaar tegen een
bijslag van enkele honderden guldens.
De heer Keikes heeft in de vorige ver
gadering al bezwaar gemaakt, en nu wordt
het plan in ronde cijfers f 20,000 duurder.
Op grond dat de grondaankoop f 10,700
en de bouwkosten f 76.000 zouden be
dragen is het raadsbesluit genomen. Op dat
bedrag is het rijksvoorschot gevraagd, en men
weet nog niet of dat bedrag vaststaat. Het
komt hem dus gewaagd voor thans over te
gaan tot gunning van het werk. Evenzeer
komt uitvoering in eigen beheer hem gewaagd
voor, ook in herbesteding ziet hij geen heil,
en terwijl thans het tekort reeds f 1396 be
draagt, waarvan de helft voor de Gemeente
komt, meent hij dat dit de draagkracht der
Gemeente te boven gaat. Hij kan vooralsnog
zijn stem niet geven om tot uitvoering over
te gaan.
De heer Boersma zegt in de vorige ver
gadering reeds zijne bezwaren geopperd te
en ook hij vindt het niet raadzaam
te gaan tot het bouwen. Er moet nu
ongeveer f 30 op iedere woning bijgepast
worden. Uit voorzichtigheid wilde hij daarom
beginnen met een klein aantal en hij staat
nog op ’t zelfde standpunt. Hij wenscht den
schuldenlast der Gemeente niet met zulk een
groot bedrag te vermeerderen en zal zich van
medewerking onthouden.
De heer Praamsma was door ongesteldheid
verhinderd vorige vergaderingen bij te wonen,
doch heeft zich op de hoogte gehouden en
kan dus met kennis van zaken, oordeelen.
Hij zou met de heeren Keikes, Eerdmans en
Boersma er tegen gestemd hebben toeslag te
geven, en zijn meening is verscherpt nu het
duurder komt. Het particulier initiatief wordt
op deze wijze gedood.
den bouw gestemd, omdat
aan woningen, maar
woningen elk
worden en
het Rijk de helft
niet in
Terhenne met sympathie,
plan te kostbaar is, daar het
f 109.000 wordt,
vraag te stellen, en
architect reeds voor
materialen is aangekocht
passeeren van de hier wonende industrieelen
De heer Kramer meent dat nu blijkt dat
de plannen welke Bolsward had inzake woning
bouw onuitvoerbaar zijn, er toch iets diént
gedaan te worden, daar er reeds beloften zijn
gedaan. Door de toezegging dat 12 Mei
eenige woningen gereed zouden zijn, hebben
zich huurders opgegeven. Van twee kwaden moet
men het beste kiezen, de zaak is van alle
kanten reeds bekeken, en B. en W. meenden
de hoofdgedachte van den Raad te moeten
hooren. Het plan voorloopig beperken zal
wel moeten, maar toch dient er iets gedaan
te worden, waarom Spr. met het voorste)
van den beer Terhenne kan meegaan.
De heer Eerdmans maakt de opmerking,
dat hij geen voorstel deed uit bescheidenheid,
bij wilde eerst hooren hoe B. en W. erover
denken, maar hij kan het voorstel Terhenne
thans steunen.
De heer IVierema kan ’t plan zoo het thans
staat niet steunen, maar hij zou een anderen
weg willen gaan en aan B. en W. opdragen
met een nieuw voorstel te komen.
De Voorzitter meent te moeten zeggen, dat
bij wel merkt dat de Raad in ’t algemeen
nielmethet aangenomen bouwplan wil meegaan;
er zijn verschillende bezwaren, ook B. en W.
hebben die gevoeldvandaar ook dat de Raad
bijeengeroepen is. De heer Vis, die opmerkte
dat B. en W. op 13 Januari den Raad niet
op de hoogte stelden, beeft het in zooverre
mis, want zij hebben de begrooting meegedeeld
zooals die is ingekomen. Zij meenden dan ook
dat die zuiver was. Door bespreking met
den architect is wel gebleken dat verschil
lende posten iets verhoogd zouden moeten
worden, doch zooveel was op 13 Jan. niet be-
B. en W. meenden dat het met een
van f 213 van de gemeente toe kon.
Wat het voorstel Terhenne betreft, ofschoon
de heer Kramer daarin meegaat, kan Spr.
dat niet, want juist op dat goedkoope soort
woningen wordt verloren. Als enkel dit
goedkoop soort wordt gebouwd zal de exploitatie
rekening er betrekkelijk nog minder gaan
uitzien, en zal de bijslag procentsgewijze veel
hooger worden. Spr. vindt de uitnoodiging
aan B. en W. om met een voorstel in dien
zin te komen te beperkt en gevoelt meer voor
bet voorstel Wierema; daarbij kunnen B. en
W. in ’t algemeen zien of er nog een uit
weg is te vinden.
De heer Kramer voelt de bezwaren
den Voorzitter heel goed, maar
gegane verbintenissen kan men
meer terug.
rialen misschien al weer in prijs gestegen, en
het plan woningbouw zal toch wel dienen
uitgevoerd te worden.
De heer Terhenne gevoelt ook zeer wel de
bezwaren, maar als de plannen onverwijld
worden ingediend, zal de regeering daaraan
ook wel willen meewerken want die sympathi
seert met de volkshuisvesting. De grondaanleg
zal ook niet geheel drukken op het kleine
getal dat eerst gebouwd wordt als dit blijft
bet onderdeel van ’t groote plan. Spreker kan
zich niet voorstellen dat het Rijk niet zal
willen helpen, want hij stemt in met den heer
Kramer, dat er gebouwd moet worden.
De heer Lunter wil toestemmen dat bij het
voorstel Terhenne de stratenaanleg niet behoeft
te drukken op de 14 a 20 woningen die dan
gebouwd worden, wijl die onkosten over ’t
geheel kunnen worden omgeslagen, ook ver
moedt hij wel dat daarvoor een Rijksvoorschot
is te krijgen, maar het bezwaar is toch dat
type A. alleen veel duurder zal komen in
bouwkosten.
De heer Praamsma kan 't gesprokene van
den heer Lunter grootendeels onderschrijven,
maar de tijd om te bouwen is zoo ongelukkig
gekozen, dat het op moment niet kan. Daar
van is B. en W. geen verwijt te maken, het
ligt ook niet aan den Raad maar ’t komt
door de tijdsomstandigheden. Spreker meent
dat er niet meer over gediscuteerd behoeft
te worden. Al is er eenige behoefte aan
woningen, om te bouwen dat op woningen van
f 80, ongeveer f 40 moet worden bijgepast gaat
niet op. Men dient betere tijden af te wachten.
De Voorzitter merkt nog op dat bet tekort
vooral veroorzaakt wordt door de goedkoopste
soort woningen. Door alleen dat soort te
bouwen brengt men de geheele exploitatie
rekening in de war. Op de betere soort wordt
iets gewonnen op de goedkoope komt het
verlies. Daarom meent hij dat B. en W. niet
gebonden moeten zijn aan dat onderdeel van
het bouwplan, beter is het zoo spoedig moge
lijk met een nieuw plan te komen, waarbij
rekening met de finantiën der Gemeente kan
worden gehouden.
De heer Eisma merkt op, dat de Voorzitter
ook reeds heeft gezegd dat men niet terug
kan, daar reeds verbintenissen zijn aangegaan,
waarop de Voorzitter antwoordt dat er ver
schillende aanvragen om een woning zijn in
gekomen, doch hij heeft aan allen gezegd,
dat wel B. en W. hun best zouden doen om
Mei de woningen gereed te hebben, doch
dat de risico voor de huurders bleef, en daar
hebben zij genoegen mee genomen.
De heer Boersma hoort hieruit dat de
Gemeente nog niet gebonden is, en daarom
is hij er voor het bouwen voorloopig uit te
stellen.
Het voorstel Terhenne, om B. en W. op
te dragen met een plan te komen om voor
loopig alleen een 14 il 20 tal der goedkoopste
woningen te bouwen wordt verworpen met 8
tegen 5 stemmen. Vóór de heeren Eisma,
v. d. Klei, Eerdmans, Terhenne en Kramer.
Het voorstel Wierema, B. en W. op te
dragen roet een nieuw plan te komen, wordt
daarna met algemeene stemmen aangenomen.
De heer Vis merkt nog op dat de heer
EiSma een vraag heeft gedaan over reeds ge
dane aankoop van materialen, met voorbijgaan
van handelaren en industrieelen alhier. Daarop
is nog geen antwoord gegeven.
De Voorzitter antwoordt nu dat hem van
het voorbijgaan van hier wonende industrieelen
niets bekend is, daar zelfs het maken van
de regenbakken en putten aan een ingezet en
van Bolsward is opgedragen. Om de zaak te
bespoedigen heeft de architect in overleg met
B. en W. reeds maatregelen genomen en een
partij waalsteen aangekocht voordebestratingen.
Daarop wordt de vergadering gesloten.
M. de Redacteur!
Met meer dan gewone belangstelling werd
in den laatsten tijd door Bolswards burgerij
kennis genomen van voorstellen en besluiten
van den Gemeenteraad en het Dag. Bestuur
der Gemeente. Waarom? Omdat gewichtige
zaken werden behandeld op een wijze, die
(zacht uitgedrukt) de goedkeuring van velen
niet kon wegdragen.
Het meest recente geval van dien aard is
wel de woningbouw.
In het Officieel Verslag blz. 182, lees ik
in een schrijven van B. en W. aan den Raad
«In verband met het in uwe vergadering
„van 19 Maart 1914 tot ons gericht verzoek
„om prae-advies uit te brengen over uw wensch
„„een uitbreidingsplan vast te stellen en in
„„verband met art. 32 der woningwet over
„„te gaan tot het bouwen van flinke arbeiders-
„„woningen, mits dit niet geschiede dan na
opruiming of onbewoonbaar-verklaring van
„„even zoovele minderwaardige woningen”” heb
ben wij de eer, enz.
Iets verder staat, blz. 183:
„Sedert 19 Maart 1914 zijn 13 woningen
„onbewoonbaar verklaard en één ontruimd.”
Toch wordt er 13 Januari 1916 voorgesteld
en aangenomen: niet om 13 woningen te
bouwen, doch 46.
Rijmt dat?
Bladz. 188 Off. Raadsverslag
De Voorzitter spreekt:
„Trouwens over den huurprijs zal de Raad
„beslissen, doch eventueelen bijslag te geven
„ligt niet in de bedoeling van B. en W.,”
13 Januari 1916 schrijven B. en W. aan
den Raad: „Zooals te verwachten was, sluit
de exploitatie-rekening met een nadeelig
saldo.”
Toch wordt er
en aangenomen een
f 515.per jaar.
Sluit dat?
Voor de 46 woningen die zullen worden
gebouwd, zijn:
de zijde van den heer Terhenne om voorloopig
alleen het goedkoop soort te bouwen.
De heer Eisma begroet ook het voorstel
wijl het geheele
nu al ongeveer
Hij wenscbt echter een
wel waarom door den
een belangrijk bedrag
en nog wel met
