Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
J
I
No. 14.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1916.
55ste Jaargang.
I
I
Donderdag 17 Februari.
Uit de Raadszaal.
L
I
VOOR
afzonderlijke
om
13 Januari j.l.
wat niet tot
Vergadering op Maandag 14 Februari 1916.
het onbillijk
ver-
nu door
voor-
aan ’t
vroeger in
19 Maart 1914
van be-
alle 13 leden van den
een talrijk publiek
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn veikrijgbaar a 5 Cent.
den Voorzitter wordt be
geven van
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
toestanden
optreden.
Spr. herinnert aan ’t geen reeds inzake
woningbouw vroeger in den Raad gezegd
werd' o.a. 19 Maart 1914 en toont dan aan,
dat volgens opgaaf van B. en W. van destijds
gebleken is, dat de aanbouw van 1908-1911
108 nieuwe perceelen bedroeg n.l. in 66 de
Hollandiabuurt, 28 aan den Sneekerweg, en
enkele op andere plaatsen.
De bevolking nam in die mate niet toe.
Ook later zijn nog woningen bijgebouwd meer
dan werden afgekeurd, zoodat Bolsward in
zoo slecht staat als wel
Spreker kan dan ook niet
met het plan zooals het
in gewijzigden vorm wordt
van den bouw te gunnen
Anholt voor f 81.896.
en W. een compliment
de spoedige wijze waarop zij
aan de opdracht van den
te komen met nieuwe voorstellen,
er dadelijk aan toevoegen, en ver
schillende stemmen zijn daarover ook reeds
opgegaan, dat de tijd voor den Raad te kort
was om de wijzigingen te kunnen nagaan.
Waar de vorige maal f 94.000 werd gevraagd,
wordt’t nu gedaan voor f 86.240, er is dus
een heel stuk afgedaan, en de Raad dient ook
gelegenheid te hebben om te zien waar dat
in zit. Nu is nog ruim f 4300 afgetrokken
om den bouw toch maar mogelijk te maken,
terwijl de architect vroeger reeds beweerde
dat het niet zuiniger kon. Spr. heeft kennis
genomen van het vakblad De Bouwwereld,
en daarin wordt betoogd dat de Gemeente-
bouw spaak moet loopen. De Raad dient
behoorlijk te overwegen wat er gewijzigd werd
en daarom stelt hij voor de behandeling te
verdagen tot Donderdagavond.
De heeren Praamsma en Wierema onder
steunen dat voorstel.
De heer v. d. Klei vindt dat de Raad thans
wel is bijeengekomen, en hij 8 uur present
was en de inlichtingen door den architect
gegeven wel duidelijk waren, maar toch schaart
hij zich aan de zijde van den heer Vis, om
beter tijd te hebben de stukken in te zien.
Een uur is daartoe onvoldoende.
De Voorzitter antwoordt, dat alvorens daarop
te kunnen antwoorden, de openbare zitting
geschorst dient te worden.
Dit wordt goedgekeurd en
den Raad behoort, marcheert weer naar de
vestibule.
Na de opheffing der schorsing komen allen
weer binnen, en nu deelt de Voorzitter mee
Bolswardsche Courant.
is er voor de verlichting niets gerekend,
f 5 Onderhoud voor een woning is ook te
weinig, dat leert de zuivelschool, een nieuw
solied gebouw wel; ook andere posten vindt
Spreker te laag, zoodat het tekort grooter
zal worden. Hij kan zich nog niet met het
voorstel vereenigen.
De heer Boersma wil ook, nu er toch cijfers
genoemd worden, er op wijzen, dat de som
voor het verven gesteld, wel f 2000 te laag
is, als het namelijk goed geverfd zal worden
terwijl hij omtrent de hooge hurenwinst,
waarop de heer Eerdmans wees, wel eigenaars
weet die blij zijn als ze 5 pCt. kunnen houden.
De heer Terhenne komt op tegen de bewering
van den beer Praamsma, als zou door het
particulier initiatief hier voldoende in de
behoefte aan woningen zijn voorzien want bij
B. en W. is nog een heel lijstje van woningen
welke eigenlijk moeten worden afgekeurd.
De Voorzitter ging achtereenvolgend de
verschillende sprekers beantwoorden, doch
wees vooraf er op dat sedert 1908 de kwestie
van den woningbouw hier eigenlijk al gaande
is. Hij meent dan ook dat de zaak wel vol
doende onder oogen is gezien en dat er geen
sprake van mag zijn dat B. en W. nu nog
te vlug zijn.
Wat de heer Praamsma opmerkte, n.l. dat
het particulier initiatief dient voor te gaan,
beaamt Spr. ten volle, maar waar ’t tekort
schiet moet worden ingegrepen. Het resultaat
van het ingesteld onderzoek naar de woning
toestanden was dan ook dat 19 Maart 1914
de Raad woningbouw van gemeentewege noodig
oordeelde. En nu 2 jaar verder heeft het
particulier initiatief iets gedaan, waarbij het
het Gemeentebestuur schaakmat trachtte te
zetten, door voor de degenen wier woning
onbewoonbaar werd verklaard, geen woning
weer beschikbaar te stellen, ze dus dakloos
te maken.
Dat er bijslag gegeven moet worden is
waar, maar voor de woningen in Hollandia
buurt is voor rioleering en demping f4000
besteed, dat is dan ook bijslag doch neen
dat is besteed in’t algemeen belang der volks
gezondheid en dat wordt door dit bouwplan
ook beoogd.
De heer Eerdmans wees er op dat nu de
huren iets hooger zijn gesteld dan eerst, maar
dit is nu geschied in overleg met den inspecteur
der volksgezondheid, en ’t is veroorzaakt door
de hooge prijzen der materialen. Vooreerst
kunnen de huren nu niet hooger, mettertijd
misschien is zulks wel mogelijk.
De heer Vis wees er op dat B. en W.
nu spreken van f 4 bijslag per woning, en
vroeger dat alleen het goedkoope type bijslag
noodig maakte ja, dat is ook zoo, maar
het tekort bedraagt nu f 180 en over alle
woningen omgeslagen wordt het -j- f4. De
vereenvoudiging van het bestek ging niet ten
koste van de soliede constructie maar eenige
geriefelijkheid en luxe wordt nu weggelaten.
Er is voorop gesteld solied te bouwen, maar
’t te groote tekort dwong tot enkele ver
eenvoudigingen. De rioleering van toegangsweg
en Cnossenlaan zijn niet voor dit bouwplan
alleen, maar dienen ook voor het verdere uit
breidingsplan en zijn van f 1200 tot f 1000 ver
laagd. De aanleg wordt mede bestreden door de
verdere bouwterreinen. Ook onderhoud,
administratie en risico zijn zoo bepaald in
overleg met den inspecteur, die het voldoende
acht voor deze woningen, en de verlichting
van het terrein behoort niet in ’t bouwplan
opgenomen, waar de stad overal verlichting
aanbrengt, zelfs in particuliere straten. Ver
lichting is een publieke eisch.
De heer Praamsma repliceert nog over de
vermeerdering van woningen in vorige jaren,
betreurt ook de advertentie inzake het niet
beschikbaar stellen van woningen voor hen
wier woning afgekeurd is, doch er waren ook
een paar woningen bij die niet in de termen
vielen.
De heer Lunter betoogt dat reeds veel jaren
is verlangd naar een goed uitbreidingsplan,
om aan den woningnood tegemoet te komen.
Er is nu een goed plan waarbij het niet gaat
om te concurreeren met de particulieren, daar
men verder terrein beschikbaar houdt voor
particulieren om te bouwen, maar er wordt
een voorbeeld gegeven voor goede woningen,
en daar de subsidie f 180 is, vindt hij die
wel besteed.
De heer Kramer wil niet veel spreken,
maar één ding moet hem van 't hart. B. en W.
hebben lang gezocht naar een plan van uit
breiding en een zwaren strijd gehad eer er
dat verdaging tot Donderdagavond dit bouw
plan onmogelijk zou maken, daar de heer
Van Anholt zijn aanbod slechts tot morgen
avond gestand doet.
De heer Vis handhaaft evenwel zijn voorstel.
De heer Praamsma wil een bemiddelings
voorstel doen en wel om de behandeling tot
morgenavond te verdagen.
Dit wordt gesteund door de heeren Terhenne
en van der Klei.
Daar ’t voorstel Vis, door het terugtrekken
van den heer Praamsma nu niet meer vol
doende ondersteund is, zal de heer Boersma
dat steunen.
Eerst wordt nu gestemd over ’t voorstel Vis.
Dit wordt verworpen met 8 tegen 4 stemmen,
de heeren Vis, Keikes, Wierema en Boersma.
Het voorstel Praamsma werd daarop aan
genomen met 9 tegen 3 stemmen, de heeren
Vis, van der Wal en Boersma.
De heer Boersma verklaart te hebben tegen
gestemd wijl hij morgenavond onmogelijk
tegenwoordig kan zijn, hij wenscht daarom
een opmerking te maken dat zijne meening
over het bouwplan reeds bekend is.
De Voorzitter interrumpeert dat dit onder
werp nu niet meer aan de orde is, wijl de
behandeling is verdaagd tot morgen.
De heer van der Kt ei vraagt of de aan
besteding die gehouden werd vervallen is.
Hij vraagt dat met het oog op de premie’s
die de naastbijzijnde inschrijvers zouden
hebben.
De Voorzitter meent dat die gehouden aan
besteding niet gegund werd en dus de premies
zijn vervallen. Echter daarover kan nog
nader beslist worden.
De heer van der Klei zou
vinden, indien die uitgeloofde premies
vielen, in geval de bouw doorgaat.
Sluiting der vergadering.
Dinsdagavond waren
Raad op ’t appel, en ook
vulde weer de Raadszaal.
De Voorzitter opende de vergadering en
stelde aan de orde het puntBespreking
woningbouw.
Nu, een bespreking is het inderdaad ge
worden. De sluizen der welsprekendheid zijn
wel degelijk geopend, en lange redevoeringen
zijn, zoowel door voor- als tegenstanders, van
het bouwplan, gehouden. Allen hebben, de
een uitvoeriger dan de ander, hun meening
in dezen verkondigd, alleen de heer Wierema
wist zijn tong geheel in toom te houden.
Voor wij een beknopten inhoud van de
discussiën geven, meenen wij wel te doen
vooraf te zeggen dat het bouwplan ten slotte
werd aangenomen met 9 tegen 4 stemmen.
De grootste belangstelling onzer lezers, voor
zoover zij het nog niet vernamen, zal toch
bestaan in ’t eindresultaat, daarom dat maar
vooraf.
Nu in ’t kort de besprekingen
De heer Terhenne was de eerste die het
woord vroeg en wees er op dat wel de meeste
leden van den Raad voor de woningbouw zijn,
omdat zij erkennen dat er behoefte is aan
goede arbeiderswoningen. De regeering die
sterk ijvert voor een goede volkshuisvesting,
ziet er in een algemeen volksbelang, en het
is dus ook een gemeentebelang. Evenals voor
andere belangen mag zeker ook hiervoor wel
een subsidie worden verleend, want dat komt
de gemeenschap ten goede, en een tekort op
de exploitatie kan dan ook eigenlijk niet
opgevat worden als een bijslag op de buren
der huizen, zelfs verklaarde de heer Nauta,
anti-revolutionnair burgemeester van Dantuma-
deel, dat een eenigszins normale bijslag nimmer
als bedeeling kan worden beschouwd. Alleen
over de grootte van bet tekort zal dan ook
hier verschil van meening bestaan, en daar
door het nadere voorstel het tekort niet meer
groot is, doch de woningnood dringend voor
ziening eischt, zal spreker gaarne zijn stem
aan het voorste] geven.
De heer v. d. Wal vindt ook, dat nu op
elke woning nog slechts een bijslag van f 4
noodig is, hij met vrijmoedigheid mag stem
men voor het voorstel, want er zijn woningen
te min, en door dit plan zal men geen woon
schepen behoeven aan te koopen, zooals een
burger onzer stad wilde doen.
De heer Praamsma sympathiseert niet met
het plan, niet om het geld, dat er voor ge-
eischt wordt, maar meer om het beginsel.
Zijn beginsel is, dat het particuliere initiatief
moet gehandhaafd blijven, alleen bij nood-
dit opzicht lang niet
werd aangegeven.
meegaan
B. en W.
gesteld.
De heer Boersma, die niet best deze ver
gadering kon bij wonen, heeft zich toch ver
plicht gezien hier te komen, omdat hij zijn
aanwezigheid zeer noodzakelijk acht. Er is
een zwarte schilderij opgehangen van de
woningtoestanden in Bolsward, maar hij heeft
heugenis van 60 jaren en ziet een heel andere
schilderij. Weeshuis en Armenhuis zijn enorm
verbeterd en ook op het gebied van woningen
is heel wat veranderd, maar dat is geschied
geleidelijk en door gemeenschappelijk overleg.
Hij vindt het verkeerd, dat 12 Mei die
woningen, welke nog gebouwd moeten worden,
al betrokken zullen worden, hij acht dat
ongezond, en hij ziet in het geheele plan een
te groot bezwaar voor de Gemeente.
De heer Eerdmans was 13 Jan. er voor
den bijslag weg te nemen door de huur hooger
te stellen. Dat kon toen niet en nu wordt
het toch door B. en W. voorgesteld, en ook
is er nog een bijslag noodig. Dit komt door
de booge prijzen der materialen, en daar nog
hooger huur niet kan, terwijl toch hier be
hoefte is aan woningen zal spreker met bet
voorstel meegaan, want men kan Roosje niet
laten zorgen en maar steeds uitstellen. Hij
wenscht dat de vele pogingen van B. en W.
en den architect nu na de ernstige over
wegingen zullen leiden tot een gunstig
resultaat.
De heer Vis- verklaart zich graag een voor
stander van een goede volkshuisvesting, maar
niet tot eiken prijs. Hij meent dat als B. en W.
niet zoo haastig te werk en niet reeds zoo
ver op het plan waren ingegaan, dan hadden
er andere voorstellen verwacht kunnen worden,
namelijk een terugtrekking of inkrimping van
het plan. Hij vreest dat in deze proef wel
zooveel afteer zit, dat men een tweede proef
zal nalaten. Uit de exploitatie-rekening blijkt
dat dit plan pasklaar is gemaakt, nadat eerst
al f 7000 was afgetrokken is er nog voor
f 4000 wijziging in gebracht, doch ’t wil er
bij Spr. niet in dat het nu is een betrouw
baar plan, en hij kan er niet in meegaan.
De heer Eisma daarentegen vindt dat de
oplossing een zeer gelukkige is. Er is reeds
tot den bouw besloten, doch men had bezwaar
tegen de gekomen verhooging; nu is er ver
laagd en kan hij daarom zijn slem er aan
geven, evenwel is het een eigenaardig ver
schijnsel dat er zoo’n verschil kan zijn en
bij hem rijst de vraag of de aannemers eerst
wel serieus gerekend hebben, en of zij het in
hen gesteld vertrouwen ook beschaamd hebben.
De heer van der Klei wil ondanks er een
kleine toeslag noodig is, voor ’t voorstel stem
men, want bij heeft zich vroeger met eigen
oogen overtuigd dat hier nog krotten bewoond
worden die den naam woning niet verdienen.
De heer Oosterbaan meent dat de princi
pieels kwestie omtrent de woningtoestanden
vroeger reeds is uitgemaakt door lange be
sprekingen, doch het voorstel dat thans aan
de orde is, al zijn de cijfers mooi bijgekomen,
wekt niet zijn bewondering. Hij heeft er geen
studie van kunnen maken, maar begrijpt niet
hoe het zoo maar f 12000 minder kan. 13
Januari verklaarden B. en W. dat de mate
rialen veel duurder waren geworden doch een
andere constructie niet eeduld kon worden
en nu is ’t zoo maar 12 pCt. lager. Voor
onvoorzien is slechts f 1000 gerekend, het
onderhoud op f 5 per woning, dat lijkt hem
te laag. Hij vindt geen vrijmoedigheid voor
't plan te stemmen.
De heer Keikes was 13 Januari voor woning
bouw, doch tegen bijslag, dat voorstel is toen
verworpen, nu is er een goedkooper plan,
maar de f 1000 voor rioleering Cnossingerlaan
en f 2000 voor rioleering toegangsweg zijn
er afgenomen. Toch moeten die er komen
en de Gemeente zal ze moeten betalen. Ook
Maandagavond 9 uur werd weder een spoed-
eischende vergadering belegd van den Raad
onzer gemeente, ter bespreking van den woning
bouw. Alle leden waren present, uitgezonderd
de heer Oosterbaan, die afwezig was met
kennisgeving. Er was weder een behoorlijk
quantum publiek aanwezig.
De Voorzitter deelde eerst de ingekomen
stukken mede, die betrekking hadden op het
onderwerp van behandeling, n.l.:
a. Een resolutie van Ged. Staten van
3 Feb. goedkeurende het besluit van den Raad
omtrent het bouwen van 46 woningen,
kostende ten hoogste f 86.700.
Deze resolutie werd voor kennisgeving
aangenomen.
b. Adres van het Comité der Werklieden
organisatie, vertegenwoordigende de plaatselijke
vereenigingen op dat gebied, hun leed
wezen te kennen gevende dat geen afdoend
besluit is genomen omtrent den woningbouw,
verzoekende, daar zij overtuigd zijn dat hier
noodig zijn goede werkliedenwoningen,
nog in die behoefte te voorzien.
Op voorstel van
sloten, aan adressanten kennis te
het in deze vergadering te nemen besluit.
Overgaande tot het eenige punt
handeling
BESPREKING WONINGBOUW,
wordt gelezen een schrijven van B. en W.
waarin wordt gemeld dat ingevolge -opdracht
der vorige vergadering getracht is het plan
van woningbouw tot een goede oplossing te
brengen.
De aannemer J. van Anholt was bij nader
overleg en na eenige wijziging genegen het
plan uit te voeren voor f 86.240. Door
het aanbrengen van nog enkele vereenvoudi
gingen en ’t weglaten van versierselen is daar
nog f 4344 op bezuinigd, zonder schade van
de goede constructie der woningen. De toe
lage der gemeente wordt nu f 180 per jaar,
wat een groot verschil maakt met dat der
vorige vergadering.
B. en W. stellen nu voor:
le. Het Raadsbesluit van
in te trekken.
2e. over te gaan tot den bouw van 46
woningen volgens het gewijzigd plan, en de
woningen onderhands te verhuren;
3e. de grondaankoop te stellen op f 11.750,
de bouwkosten op f 84.000 samen f 95.750,
en tot dat bedrag een rijksvoorschot aan te
vragen, benevens de helft van ’t nadeelig
saldo
4e. de uitvoering
aan den heer J. van
De heer Vis wil B.
maken voor
hebben voldaan
Raad om
maar wil
mag zorg
van overheidswege
