Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
1916.
No. 20.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
55ste Jaargang.
Donderdag 9 Maart.
BINNENLAND.
r ct
Voor het Kantongerecht.
VOOR
Afzonderlijke
slechts
I
er
at
t
t
t
S v:
>a
1
>j
)t
wel dat het
meer op zijn
O. N.
opslagplaats.
een
geen arbeidslijst
het niet mocht.
Bekl. bekent, dat W. de Wit bij hem nog
het slijpen der steenen was, wat naar hij
een arbeidslijst
dezen knecht
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
van het bewijs
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
het bezit zijn
voorgeoefendheid, zullen twee maanden
ook onder de kar wel
zijn aan gebonden,
geen uitzondering aan.
Bekl. meende dat onder de kar geen band
noodig is, maar hij zal er nu om denken, of
schoon zijn hond heel goed is en geen mensch
zal bijten.
Eisch f 1 of 1 dag.
De overige zaken zijn bij verstek behandeld.
Uitspraak der vonnissen a.s. Donderdag
11 uur.
aan
meende wel mocht. Dat bij
en -kaart moest hebben voor
wist bij toen niet.
Hem wordt beduid dat bij de steenhouwerij
de wet arbeidskaarten vraagt voor eiken
knecht beneden 21 jaar, en het hoofd van
de werkplaats is daarvoor aansprakelijk.
Omdat het ook hier de eerste maal is dat
de overtreding geconstateerd werd, zal ook
een lichte straf geëischt worden, en wel 3 maal
f 2 of 2 dagen voor elke boete.
3. J. S. te Workum heeft een kind dat
inplaats van getrouw de school te bezoeken,
deze getrouw verzuimt, daar het sedert
St. Nicolaas er niet meer komt.
De vader is afwezig, en tegen hem wordt
verstek verleend, doch ’t Hoofd der School,
de heer B. Wielenga, is als getuige opge
roepen. Dezen wordt gevraagd of dit kind
nog in de verplichtingen der Leerplichtwet
valt, wijl de vader geschreven heeft dat zijn
kind reeds 13 jaar is en dus niet meer naar
school behoeft te gaan. De heer Wielenga
verklaart dat het kind met 1 April aan
de wet voldaan heeft. ‘Hij meent wel
dat zij het kind soms noodig hebben in de
huishouding en voor een enkelen keer zou
dan ook geen vervolging zijn ingesteld, maar
De hejjing in eens.
De Haagsche medewerker van de Tel. ver
neemt uit parlementaire kringen, dat er blijkens
het afdeelings-onderzoek der financieele wets
ontwerpen aan de linkerzijde der Kamer een
zeer sterke strooming is, om met de heffing
in eens wat verder te gaan dan Minister van
Gijn heeft voorgesteld. De aanneming van het
ontwerp Bos c.s. wordt uitgesloten geacht,
maar naar men jiem verzekerde, zou de over-
groote meerderheid der linkerzijde veel voelen
voor een regeling, waarbij uit de heffing in eens
een bedrag wordt geput, liggende tusschen
de raming van het regeeringsvoorstel (45
millioen) en het ontwerp-Bos (200 millioen).
In dien geest zal een poging worden gedaan.
Het afdeelingsonderzoek van de ontwerpen
in zake de heffing in eens is achter den rug.
Diefstal van portemonnaies
Een nog onbekend gebleven persoon, waar
schijnlijk een militair, verschafte zich in den
nacht van Vrijdag op Zaterdag toegang tot
een der onderofficierskamers in de Nieuwe
Kazerne te Harderwijk. Van de daar slapende
militairen wist hij de portemonnaies uit de
kleederen te rollen. Voor de dader zich in
veiligheid kon brengen, werd hij betrapt. Een
wilde jacht volgde, zonder dat echter de dief
kon worden gegrepen. Zaterdagmorgen werden
in een trein nabij de kazerne een twaalftal
portemonnaies gevonden met een gezamenlijken
inhoud van ruim f 200.
Verschillende aanwijzingen wettigen het
vermoeden, dat de dief spoedig in handen der
politie zal zijn. Alg. H.
kelijke artikelen ook voor de Socialisten te
hebben opgenomen. Zoo hoopte men dat ze geen
dwarsdrijvers zouden worden. Gelukt is dit
niet. Ze hebben wel tegengeprutteld eerst, en
toen tegengesparteld, en was er geen oorlog
gekomen, zoo zou ’t een gehaspel zonder eind
of zonder uitkomst zijn geworden. Ons ten
faveure.
Aanstonds echter heeft de oorlog aan de
Socialisten een duw in de stijve lenden ge
geven. Ze zijn thans bijgedraaid. Thans doen
ze niets liever dan met de Concentratie zich
voor denzelfden zegewagen laten spannen. En
van hun tegenspartelen in September 1913
heeft niemand anders geprofiteerd dan de heer
Cort van der Linden, die nu heel’t politieke
karretje leukweg aan Dr. Bos uit handen
kon nemen.
Maar in 1917 zal ’t dan nu ook spannen.
Dan is bij Links alles één. En zal ’t er voor
Rechts op aankomen, of ook wij tot nogmaals
samengaan in staat zullen zijn.
Juist dit echter moet ten zeerste betwijfeld.
Of om het anders te zeggen, zal dat gelukken,
dan zal 't ook bij ons tot een concentratie
moeten komen, wat dan natuurlijk zeggen
wil, dat we niet meer de komedie van 1913
gaan spelen, en heel voornaam, en heel deftig,
plessima forma, op foliovellen een accoord
zullen aangaan, waar op één punt na, niets
inzit, maar dat men dan ook bij ons de
hoofden bij elkaar zal hebben te steken, dat
we met het oog op alle eventualiteiten ons
met elkander zullen moeten verstaan, en ten
slotte een uitgewerkt concentratieprogram
zullen moeten onderteekenen, dat een belofte
inhoudt voor de toekomst.
Los voor den wagen zal men ditmaal de
drie paarden dan niet langer laten dartelen
en springen, zoodat men telkens een o, zoo
goed bedoelden trap tegen de schenen krijgt.
Het driespan zal dan behoorlijk moeten zijn
aangespannen, en vooral zal moeten vaststaan
wat kant we uitrijden, en waar men pleisteren
zal.
altijd thuis houden dat gaat te veel de perken
te buiten.
Eisch f 3 of 2 dagen.
4. A. D. te Koudum moet ook terecht
staan wegens Leerpüchtovertreding. Hij had
zijn jongen „met zin” van school genomen,
verklaarde hij, want het schoolgeld was hem
te hoog. Hij had zijn kind op de Chr. school
doch daar moest hij per jaar nog meer dan
f 12 voor betalen en dat ging boven zijn
stand.
De heer Ambtenaar, die hierover blijkbaar
met den Arr. schoolopziener gecorrespondeerd
heeft, weet beklaagde te vertellen, dat het
schoolbestuur hem later heeft toegestaan zijn
kind daar kosteloos ter school te laten gaan.
Bekl. Ja, toen de schoolopziener de school
zou komen bezoeken, kwam meester den
vorigen avond gauw met een boodschap, dat
ik den jongen maar weer moest sturen, dan
kon hij gratis onderwijs krijgen. Maar dat
kon ik zoo maar dadelijk niet schikken, de
jongen was reeds mee aan ’t werk en ’k kan
hem thuis wel gebruiken.
De heer Ambtenaar deelt bekl. nog mee,
dat de Arr. schoolopziener nog al lang geduld
met beklaagde heeft gehad, en daar bij, nu
de kosten geen bezwaar meer zijn, toch den
jongen thuis houdt geeft hij hem den ernstigen
raad den jongen nu tot April nog trouw naar
school te zenden, wijl er anders zwaardere straf
moet volgen. Nu komt hij nog vrij met
f 2 of 2 dagen.
Bekl. sputtert nog al iets tegen over het
schoolgeld, want gratis behoeft niet en te
hoog kan hij niet betalen.
De heer Ambtenaar herhaalt, dat hij dat
met het bestuur moet zien te plooien, want
als de jongen blijft verzuimen, krijgt bekl. als
verantwoordelijk persoon hooger boete.
5. O. R. te Bolsward is melkrijder. Hij
werd 13 Jan. onder Burgwerd bekeurd omdat
er meer melk op den wagen was, dan volgens
de breedte der wielbanden geoorloofd was.
Bekl. antwoordt op het hem ten laste ge
legde, dat hij lang niet zooveel melk op den
wagen had, als is opgegeven. Hij had 12
bussen, één was geheel ledig en van de anderen
waren er die ook niet vol waren. De boer
meende trouwens ook dat de wielen breed
genoeg waren.
De marechaussee verklaart, dat de wiel
banden 7^12 c.M. waren, en 12 kannen waren
er elk van 40 liter inhoud dat wordt dus
gerekend op 480 liter, terwijl hij niet meer
dan 400 liter mocht vervoeren. Dat een bus
leeg was, heeft bekl. niet aan den beambte
verteld, doch al was dit zoo, dan waren 11
kannen toch reeds te veel.
Eisch f 2 of 1 dag.
6. W. v. d. M. te Bolsward is 25 Jan.
betrapt met 2 honden voor de kar zonder
muilband.
Bekl. bekent dat de politie hem juist snapte
toen hij de honden zou uitspannen. Hij had
een jonge houd die moest leeren. Deze had
hij even bij de oude voor de kar. Anders
liep die jonge hond los, en de oude onder
de kar. Dan is geen muilband noodig.
De heer Ambtenaar onderricht hem, dat
een muilband moet
De wet geeft daarvoor
Duur fruit.
Een fruithandelaar te Echteld (Neder-
Betuwe), heeft 10.000 Kg. goudreinetten af
geleverd, bestemd voor het buitenland, tegen
den ongekend hoogen prijs van f 2500. De
appelen waren ongesorteerd. Arnh. Cl.
Drukke klompenhandel.
Men schrijft uit den Gelderschen Achter
hoek aan de Arnh. Ct.:
In de laatste dagen was er een buitenge
wone uitvoer van klompen naar Pruisen.
Dag en nacht werkten de klompenmakers in
den Gelderschen Achterhoek om toch zooveel
mogelijk klompen af te leveren. Deze drukte
wordt verklaard door de vrees, dat eerstdaags
de uitvoer van klompen wordt verboden. Als
gevolg hiervan stegen de prijzen en werd
f 40 u f 50 per 100 paar betaald.
Bij deze zitting trok het in de eerste plaats
onze aandacht dat de heer W. H. Houwing,
registratieontvanger alhier, als kantonrechter
fungeerde, en de heer Keikes zetelde als
griffier. In de 2e plaats werd ons oog getrokken
door een liefelijke lentebode. In den zonne
schijn voor de ramen fladderde een fraaie
bonte vlinder. Hoe zoo’n onschuldig diertje
in de rechtszaal verschijnt, en dan begin
Maart, is ons een raadsel.
’t Getal bekeurden, dat voor deze zitting
was opgeroepen om voor den rechter te ver
schijnen, had blijkens de lijst het respectabele
cijfer van 52 bereikt. Verreweg het grootste
deel schitterde door afwezigheid. Wij hebben
in het verslag melding te maken van
een zestal zaken.
1. A. C. te Bolsward was bekeurd wijl de
Inspecteur van den arbeid bij een bezoek aan
zijn werkplaats in ’t laatst van December
des avonds omstreeks 5 uur nog een werkman
bezig vond met het slijpen van steenen. De
wet verbiedt het steen bouwwerk, wanneer de
zon langer dan een kwartier is ondergegaan.
Blijkbaar is het oogmerk hiervan, om dat
werk niet bij kunstlicht te doen verrichten.
In bijzondere gevallen kan verlenging van
werktijd aangevraagd worden.
Bekl. stemt toe, dat zijn knecht dien avond
nog bezig was, doch dit was niet op zijn
last. De knecht wilde gaarne een beter dag
huur maken, en ging uit eigen verkiezing
nog wat werken. Dat hij niet mocht laten
werken wist hij, doch dat slijpen ook des
avonds niet mocht, was hem onbekend.
De heer Inspecteur J. K. F. Arkes, die
als getuige wordt gehoord, verklaart dat ook
het slijpen der steenen tot de steenhouw-
werkzaamheden behoort en dus van een
kwartier na zonsondergang af verboden is.
Hij meent, dat de beweging die in meer
steenhouwwerkplaatsen wordt waargenomen
meer een actie is om de wet veranderd te
krijgen. Als de loonen niet hoog genoeg zijn,
dienen de patroons die te verhoogen. Bekl.
voert hiertegen aan, dat hij reeds 32 cent
per uur laat verdienen, dat is voor Bolsward
toch zeker een buitengewoon hoog loon, maar
om de beperkte uren die in den winter gewerkt
mag worden, is het weekloon toch nog
gering want er is ook bepaald hoeveel en
wanneer de schafturen gehouden moeten
worden.
De heer Ambtenaar wil, daar het de eerste
maal is dat hier overtreding werd ge
constateerd, een betrekkelijk kleine straf
vragen, echter hij waarschuwt voor herhaling.
Eisch f 3 of 3 dagen.
2. F. C. kreeg ook 22 Dec. des avonds
omstreeks 5 uur bezoek van den Inspecteur.
Daar werd aangetroflen een persoon beneden
21 jaar die ook nog werkte. Bekl. kreeg nu
drievoudig proces, n.l. geen arbeidskaart,
en werken op een tijd dat
Zitting van Vrijdag 3 Maart 1916.
mobilisatie zijnde patroons, is afwijzend be
schikt, zoodat deze fabriek gedeeltelijk stop
moest worden gezet. Reeds zijn een 7-tal
werklieden ontslagen. De Banier.
Opkomst militie.
De dienstplichtigen van de militie, lichting
1916, toegewezen hetzij aan het Ilde bataljon
van een der regimenten grenadiers en jagers
of van een der overige rigimenten infanterie,
hetzij aan den genieautodienst (2de gedeelte),
zullen worden opgeroepen om ter inlijving
op te komen in het tijdvak van 1620
April e.k.
Zij, die in
van
later worden ingelijfd.
Te Hardegarijp kreeg de vrouw van
een militair een telegram dat haar man ernstig
ziek was. De familie ging er terstond op uit.
Bij aankomst aan het garnizoen zag men de
bedoelde militair aan ’t excerceeren. De blijd
schap van de familie kan men zich voorstellen.
De soldaat van denzelfden naam, echter
uit een andere gemeente afkomstig, was,
helaas reeds overleden.
Kwade noten.
Steeds kwader noten hoort men kraken van
de Onderwijs-Commissie.
Ze leeft natuurlijk geheim. Zeker weet men
er niets van. Maar er is toch ook zekere ge
laatkunde, en zoo men de heereo bij het uit
gaan der vergaderingen terdege bespiedt, dan
ontvangt men toch geen al te goeden indruk.
Wie vroeger de heeren bij het naar huis
gaan, goed nakeek, zag ze dooreengemengd,
vroolijk, bijna lustig keuvelend de straat op
gaan. Men zag 't hun zoo aan, dat ’t goed ging.
Toen werd ’t wat stroever, maar nog altoos
zoo, dat een wat stug brokje toch weer mocht
weg smelten. Zoo had men nog hoop.
Bij de laatste sorties daarentegen deden
zich leelijke verschijnselen voor.
Separaat links en rechts de deur uit. Te
veel bloedkleur op het gelaat. Haastig spreken
in blijkbaar onrustige stemming.
Er zijn zoo buren, die dit uitgaan keer op
keer waarnemen. En die zien nu ’t onder
scheid. En als man en vrouw 't zoo aanzien
dan zegt de een allicht tegen den ander:
Vrouw, ’t gaat niet. De heeren lachen niet
meer tegen elkaar.
En dan is er nog iets, dat zorg wekt.
Het duurt zoo lang.
Voor de Commissie voor Art. 80 van de
Grondwet, had 't rapport er nu allang moeten
wezen. In de Afdeelingen der Kamer toch
kan men niet over Art. 80 handelen, of men
moet eerst weten wat er van Art. 192
terecht komt.
En dit gaat niet opeens.
Is het Rapport uit, dan moet ’t toch eerst
gelezen, bestudeerd en van allen kant in de
Pers bezien worden. Dat neemt toch tenminste
een volle maand.
We weten niet veel, maar
karretje van voerman Gort niet
heerlijken zandweg rijdt.
Ben nieuw soort van
De militaire grenswacht te Losser ontdekte
Zaterdag ia eenig houtgewas te Overdinkel,
nabij de grens, een nieuwe soort van opslag
plaats van allerlei consumptie-artikelen spek,
vet, boter, meel, suiker, enz.totaal een 2000
pond. Deze goederen waren grootendbels in
den grond opgeborgen, om te gelegener tijd
over de grens te worden gebracht. Toen de
„verzamelaars” dezer artikelen op heeterdaad
waren betrapt en gearresteerd, werd de buit
uitgegraven en per wagen naar Losser over
gebracht. Alg. H.
Concentratie van Rechts.
De Standaard driestart
Links zijn de Vrij-Liberalen, de Unie-
liberalen en de Vrijzinnig-Democraten, vóór
de Stembus van 1913, tot een breed uit
gewerkt accoord gekomen. Concentratie was
daarbij motief en middel. Op algemeen terrein
wilde men niet langer drijven. Men zou nu
de puntjes op de i’s zetten. En men was er
dan ook in geslaagd, vrij stipt en vrij nauw
keurig te bepalen, wat men saam in eersten
aanloop dacht tot stand te brengen.
Blijkbaar had men toen gehoopt dat de
Socialisten zich wel schikken en voegen
zouden. Het opnemen in de Concentratie wilde
men niet. Maar toch meende men in zijn
eigen Concentratie-program genoeg aantrek-
Sneek. Uit het jaarverslag over 1915 van
het St. Antonius-ziekenhuis alhier blijkt, dat
617 patiënten ter verpleging zijn opgenomen,
namelijk in de 1ste klas 10 patiënten, in de
2de klas A 68 patiënten, in de 2de klas B
73 patiënten en in de 3de klas 466 patiënten.
Het aantal verpleegdagen bedroeg 18458. De
zuster, die belast is met de wijkverpleging,
bracht 619 bezoeken bij betalende patiënten
en 1117 bezoeken bij arme (niets betalende)
zieken. O. N.
Workum. Op een verzoek van de gezamen
lijke werklieden van de beton-fabriek Gebre.
Hibma alhier, om verlof voor een der in
Bolswardsche Courant
r
i
C
r
i
r
r
;n
n.
it
it
ij
k
