Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
I
II
II
II
1
i’l' I
I
I Ijl I
No. 32.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1916.
55ste Jaargang.
Het Oorlogsdoel en de Vredesbeweging.
i]
Donderdag 20 April.
Hl
VOOR
afzonderlijke
j
h
>1
i
BINNENLAND.
Tot
wij well
de toe-
te beletten
den electriscben
daardoor gedood.
Alg. H.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
drie maanden
toeneming
gevallen.
Geconstateerd werden 27 nieuwe gevallen,
waarvan 25 met doodelijken afloop.
,Een van velen.
Een Duitsch soldaat, op wacht te £>meer-
maes (Belg. Limb.), die over de Nederlandsche
grens wilde, is gisteren aan
draad blijven hangen en
het aan-
Lentewee.
Men schrijft uit Bergen op Zoom aan het
Alg. H.
Lentewee Ge bedoelt toch zeker lenfe-
weelde? En ja, die smaken we ook, als we
tusschen de buitjes door buiten wandelen en
genieten van al de heerlijkheden der hier
reeds overal ontwakende Natuur. En toch
bedoelen we lentewee. Want doet het den
vriend der Natuur geen pijn, als hij overal
in zijn omgeving boomen kappen en hout
wallen slechten ziet En dat enkel en alleen,
omdat het hout tegenwoordig zoo duur is en
in onze papierfabrieken en bij het maken van
loopgraven zoo best gebruikt worden kan
kansje op
een wal-
ADVERTENTIEPRIJS17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
In den laatsten tijd kwam ’t meermalen
voor, dat er in de infanterie-kazerne te Groningen
aan den Heereweg diefstallen werden gepleegd.
Herhaaldelijk werden sommen gelds, kleeding-
stukken en horloges ontvreemd. Toen Zondag
avond de sergeant van de wacht de ronde
deed, ontdekte hij, dat in een van de privaats
licht brandde. Een onderzoek werd ingesteld
en men vond een militair bezig met geld te
tellen. De jongeman, naar de herkomst van
dit geld ondervraagd, gaf verwarde antwoorden.
Nader bleek, dat deze militair portemonnaie’s
met geld bij zich droeg, die zijn eigendom niet
waren, terwijl onder zijn lijfsbehooren ook
verschillende kleedingstukken enz. gevonden
werden, die door de militairen vermist werden.
Dien avond werd nog door de rijkspolitie een
ambtelijk onderzoek ingesteld. De verdachte,
van 8., werd geboeid weggebracht, en is ter
beschikking van de militaire autoriteiten gesteld.
Men vermoedt, dat de aangehoudene ook
de dader is van de onlangs gepleegde inbraak
met diefstal in de cantine van de kazerne.
U. N.
maakt. Het brute geweld voorkomt internati
onale gedachtenwisseling zelfs tusschen neu
tralen. Zóó bang is men voor den vrede,
voor een zzvoorbarigen” vrede
Ook de onzijdige regeeringen werken niet
mede. Van Amerika, dat door zijn groote
kracht en invloed den doorslag had kunnen
geven, is veel verwacht, maar niets verkregen.
Zwitserland wil officieel niets doen. In Zweden
heeft ten minste één der kamers tot de
regeering een aansporing tot het bijeenbrengen
der neutralen gericht, maar het is twijfel
achtig of de Zweedsche regeering daaraan
gehoor geeft. In Nederland o, vooral in
Nederland wil de regeering van niets hooren.
Onze regeering is niet alleen bevreesd voor
politieke verwikkelingen; zij schijnt ook te
meenen dat zij, door zich maar eenigszins
met de vredesbeweging in te laten op dit
oogenblik, de kans verspelen zou dat de
oorlogvoerenden later hare bemiddeling in
roepen... Zij zet dus alles op die ééne kaart,
en acht niet de kans dat aldus het gunstige
oogenblik ongebruikt voorbijgaat...
Hetzij dit officieele standpunt gegrond blijke
of niet, dit staat dus wel vast, dat voor de
pacifisten gelden moetStel op ministers geen
betrouwen, en zzlaat alle hoop varen”, gij
die de deur van een departement binnentreedt.
Men zal 't langs een anderen weg moeten
zoeken.
Intusschen wordt deze gedwongen werke
loosheid veel vredesvrienden te machtig. Zij
willen getuigen, iets doen. Het is een zeer
begrijpelijke gemoedsstemming. Men ziet dat
het lang verwachte eindelijk wordt voorbereid,
men speurt symptomen van beterschap, weldra
zal misschien bet 'gunstige oogenblik daar zijn
om mee te werken, om de vrucht te plukken
van zooveel maanden drukkenden en teleur
stellenden arbeid en men ziet de wegen
versperd, de poorten dichtgeworpen.
Er bestaat neiging om de reeds vastgestelde
richtlijnen te preciseeren. Zelfs wordt er ge
sproken en méér dan gesproken van
een ontwerp-vredesverdrag.
Dit nu schijnt ons een hachelijk bedrijf.
Op dit kritieke tijdstip wil men de kans
aangrijpen, met één slag iets groots te winnen
men loopt tevens de kans, met één slag
al hetgeen zoo moeitevol opgebouwd was in
duigen te werpen.
Deze laatste kans schijnt veel grooter dan
de eerste.
Men overschat veelal, dunkt ons, ten
sterkste den rechtstreekse, hen invloedr
dien de vredesbeweging op de komende
gebeurtenissen kan hebben. Zijdelings is haar
invloed reeds nu zeer groot geweest bij de
pogingen tot toenadering, aanmerkelijk grooter
dan het publiek denkt, want dezelfde mannen,
die in de Britsche en Duitsche parlementen
bet uiterste militarisme bestrijden, zijn meeren-
deels voorstanders der vredesbeweging, die
zeker ook sommigen regeeringspersonen niet
onwelgevallig is. En de voornaamste pacifisten
in de verschillende landen blijven in aan
raking met de politici van invloed.
Dit boude men echter wel in ’t oog:
De vrede zaltotstandgebracht
worden door de regeeringen,
onder den druk der politieke
p a r t ij e n en niet rechtstreeks door de
pacifisten.
Wie er anders over denkt miskent, naar
onze vaste overtuiging, den praktischen
invloed, dien de vredesbeweging zich heeft
kunnen verwerven, ten eenenmale.
eens een
bruinvisch,
N. H. Ct.
Meningitis.
Uit officiëele cijfers blijkt, dat de eerste
van dit jaar weder belangrijke
was van het aantal meningitis-
Zoo! Heb je je
het boek over goede manieren aangeschaft?
Ja, mijn dochter komt de volgende week
uit het pensionaat terug.
Nou, dan heeft ze dat boek toch zeker
niet noodig
Zij niet, maar
Het Nieuws v. d. Dag schrijft:
Bedriegen we ons nietontspruiten daar,
tegelijk met het jonge lentegroen, kiemen
van vrede in de met bloed gedrenkte slag
velden? Men weet niet hoe ’t komen zal,
maar er zit iets in de lucht; in den dartelen,
nog guren voorjaarswind is er als een adem
tocht van hoop.
Zeker niet de woorden, gewikt en gewogen,
van de machthebbers in beide kampen, geven
nog recht tot veel optimisme. Evenmin de
onverminderde kreten van woede en haat in
de pers, beiderzijds. Wanneer we echter alles
met elkaar in verband brengen dan blijkt
wel, zooals dezer dagen een vergelijking tus
schen Asquith’s en v. Bethmann’s redevoe
ringen aantoonde, dat de geest der ministe-
rieele uitingen althans de mogelijkheid van
toenadering niet uitsluit. Met opzet zeggen
wij ’t zoo zacht mogelijk. Er behoeft maar
een nieuw zzLusitania”-geval, of de vernieling
van een deel van Londen of Parijs tusschen
te komen, en alles zal voor onafzienbaren tijd
weer even zwart zijn als tot dusver het uit
zicht scheen. Zelfs dan echter moeten de
toenemende economische en financieele uit
putting van beide partijen, het groeiende besef
van tegen elkaar Opgewassen te zijn in mili
taire macht, de onvermijde psychische ver
slapping na welhaast twee jaren van zulk
oorlogvoeren, wel een groot verschil maken
met den eersten tijd van opbruisende kracht
en geestdrift, en elk verschil van dien aard
baant den weg voor den naderenden vrede.
De Forwürts stelde dezer dagen vast, dat
de leidende Engelscbe socialisten nu een
stemmig gaan worden met de Duitsche, ten
minste in den eisch dat bet oorlogsdoel
scherper worde afgebakend, en dat nu zzzelfs
in burgerkringen” der oorlogvoerende landen
voorteekens van praktisch overleg niet te mis
kennen zijn. Dat zulke dingen in een Duitsch
orgaan gedrukt worden en den censor pas-
seeren, is van beteekenis. Immers, zóó moet
het komen. De massa’s blijven onmachtig,
de pers blijft, voor 't ovérgroote deel, een
spreekbuis voor haat en leugen, het militairisme
kan nog gebruik maken van de opgezweepte
hartstochten. In de parlementen en in parle
mentaire kringen vormen zich echter steeds
groeiende groepen die naar den vrede uitzien,
die in elk geval nu reeds willen beginnen
met het beginspreken overdenvrede,
over practische grondslagen van
onderhandeling. En de regeeringen, de
Duitsche en de Engelscbe, de voornaamste
dus, blijken daar niet meer zoo af keerig van.
Naarmate deze uitersten elkaar naderen, raken
de partijen van zzhet bittere einde” in ver
drukking, en ten slotte zal hun belangzuchtig
verzet worden weggevaagd door de openbare
meening.
Wat moet, tegenover deze evolutie, de
houding zijn van de vredesbeweging?
Tot dusver was haar taak behalve, zoo
mogelijk, de verkorting van den oorlog, en
voorts de verspreiding van goede pacifistische
begrippen onder het volk, welke buiten dit
onderwerp vallen tweeërlei
het herstel der door den oorlog verbroken
internationale betrekkingen,
het stellen der richtlijnen voor
komstige vredesbesprekingen, om
dat natrillende verdwazing, nawerkende oorlogs
psychose, een vrede teweegbrengen, die reeds
d^ kiemen van een nieuwen oorlog in zich draagt.
Binnen de grenzen van het bereikbare is
de nieuwere vredesbeweging zoowel in het
een als in het ander zeer goed geslaagd, en
het is niet te veel gezegd dat de N e d e r-
landsche Anti-Oorlog Raad, hoezeer ook
in ’t buitenland gesmaad en (wat erger is)
binnenslands door velen met minachting of
onverschilligheid bejegend, bij het tot een goed
eind brengen dezer tweeledige taak vooraan
heeft gestaan. Hoe gunstig steekt zijn houding
af bij het tot dusver leege spectakel van het
ffordisme”
Sedert meer dan een half jaar echter heeft
de A.-O. R., hoewel voortwerkend, zijn inter
nationalen arbeid belemmerd gezien door op
zettelijke en volstrekte tegenwerking. Van
Franscbe zijde bijv, wordt elk streven zijner
zijds éénvoudig belet. Het Zwitsersche studie-
congres, dat reeds geheel was voorbereid tegen
December, is door de Duitsche en de Franscbe
overheidspersonen voorloopig onmogelijk ge-
toe is de zaak niet opgehelderd.
Tel.
De «Onder de Streep” schrijver van
het Alg. Hndbl. schrijft:
De voorname dochter.
Workum. Gistermiddag vond men het echt
paar Lentz bewusteloos door het gebruik
maken van briketkolen ter verwarming in
een gesloten vertrek. Door spoedig geroepen
geneeskundige hulp mocht het gelukken, het
bewustzijn weder op te wekken. De toestand
is bevredigend. O. N.
Franeker. In de deze week gehouden
vergadering van de Anti-revolutionaire Kies-
vereenigingen in het Staten-district zz Franeker”
is besloten om met de andere rechtsche par
tijen samen te werken bij de a.s. verkiezingen
en tevens om, als de linksche partijen ook
samenwerken, 5 candidaten te stellen, t.w. 2
Anti-revolutionaire, 2 Christelijk-Historische
en 1 Roomsch-Katholieke. Tot Anti-rev. can
didaten werden gekozen de heeren mr. D.
Okma te Leeuwarden, aftredend, en B. Anema
te Minnertsga. Fran. Ct.
Ja, met recht een droevig schouwspel, als
men langzamerhand achter elkaar al die
mooie plekjes vlak in de nabijheid der stad
ziet sloopen, die jaren lang in de lente, als
overal de nachtegalen zongen, en in den
zomer, als het onder die boomen zoo heerlijk
koel was, voor velen met ons een bron van
groot en zuiver natuurgenot geweest zijn. En
als het nu nog móéstAls er nu nergens
elders bouwgrond te vinden was, of de ver-
koopers dier boomen het geld dringend noodig
hadden Maar tien tegen één is het dat die
hevelgrond om de stad, straks geheel ont-
boscht, jaren lang braak liggen blijftterwijl
die verkoopers over het algemeen groote
grondeigenaars zijn en het wezenlijk wel
buiten het bedrag van dat omgekapte hout
stellen kunnen. Maar ondertusschen verliezen
we langzamerhand alles wat hier onze naaste
omgeving zoo aantrekkelijk maakte. Eerst werd
de dus genaamde zeeplantage aan de Schelde
omgehakt. En nu moet het heerlijke bosch
achter den toren van de waterleiding met
zijn dicht begroeide heuvels, en daarop hier
en daar tusschen het hout door te genieten
vergezichten er weer aan gelooven. En niemand,
die er wat tegen doen kan. Och, dat er dan
toch niet een Rijkswet is om zulk een vanda
lisme onmogelijk te maken!
Een gestoorde bruiloft.
Te Clinge (Zeeland) vertoefde naar te Tel.
meldt, sinds eenige maanden een Belgisch
militair, die uit het interneeringskamp te
Harderwijk had weten te ontvluchten. Waar
hij zich aan de gedwongen gevangenschap had
weten te onttrekken, begaf hij zich te Clinge
vrijwillig in een andere, namelijk in die
waarvan Amor de rechter is. Deze week
stapte hij in ’t huwelijksbootje, maar welk
een ontgoocheling, toen een uurtje na de
kerkelijke inzegening van het huwelijk twee
maréchausée’s het jonge paar reeds weder
scheidden en de man naar Harderwijk werd
overgebracht, zijne jonge gade in- Clinge
achterlatende.
Schoenenmis.
Eenige groote stoomschoenfabrikanten uit
ons land zijn voornemens in Amsterdam een
schoenenmis (jaarmarkt) te houden. Alles wat
op het gebied van de schoenindustrie hier in
het land wordt vervaardigd, zal worden geëx
poseerd. Maasbode.
Een vergeten portefeuille.
Hedenmorgen liet te Amsterdam een pas
sagier in lijn 11 zijn portefeuille met f4200
liggen. Toen hij zich later bij den wagen ver
voegde om van de vermissing aangifte te doen,
kon de conducteur, die de portefeuille intus
schen had gevonden, hem het vermiste ter
band stellen. De overgelukkige passagier
beloonde den vinder met een biljet van f 25.
Alg. H.
De Friesche bakkers hebben besloten
den minister te verzoeken toe te staan, dat
na 24 dezer naast het bruin brood ook mag
worden gebakken klein wittebrood van een
gewicht tot een maximum van 65 gram gaar
gebakken, tegen een minimumprijs van 3 ct.
per stuk, zulks ook in het belang van het
personeel, waarvoor anders niet voldoende
werk zou zijn.
Algemeen werd de noodzakelijkheid betoogd
om het stelsel van de broodkaarten op te
heffen en bij de nieuwe regeling het bruin
brood te verstrekken tegen een uniformen
lagen prijs.
Nog niet secuur.
De nieuw gelegde nooddijken bij Monni
kendam blijken nog niet al te secuur te zijn,
aangezien het blijkt, dat niet alleen water
naar binnenstroomt, doch dat ook groote ge
tallen spiering eens een kijkje komen nemen
in den polder, alwaar het werkvolk spoedig
een bakzoodje te pakken had.
Men moet het nuttige maar aan
gename weten te pareu.
Wellicht is er nog
een scbelvisch, een I
visch enz.
Broodvoorziening.
Men meldt aan de N. R. Ct.:
Een niet te verwaarloozen factor, welke
heeft meegewerkt tot het thans in ons land
bestaande gebrek aan tarwe, is de belangrijke
broodvoorziening van de Belgische grensplaat
sen, waaronder ook Luik, door de bakkers
van de Nederlandsche grensgemeenten, van
Rozendaal tot Maastricht. Wekelijks gaat er
één millioen K.G. brood naar België, waar
voor 13.000 baaltjes tarwemeel benoodigd
zijn, of 6.5 pCt. van de hoeveelheid meel,
welke wekelijks voor de broodvoorziening van
ons eigen land verbruikt wordt. Van de zijde
der bakkerspatroons is hierop bij de bespre
king, welke Zaterdag gehouden werd met den
directeur van het Rijks-graanbureau gewezen.
Een zonderlinge geschiedenis.
Den 25sten Maart heeft de heer C., hoofd
agent van Lotisico, te Amsterdam, als post
pakket een sigarenkistje met geldswaardigen
inhoud naar bet hoofdkantoor van Lotisico
in den Haag gezonden. Hij was, naar hij ons
verzekerde, juist naar het postkantoor geweest
om dit pakje te verzenden, toen hij uit den
Haag werd opgebeld en men hem vroeg, waar
zijn afrekening bleef; bij antwoordde, zooeven
f 3500 en uitgelote premiebewijzen, in 't geheel
f 4069 aan waarde, te hebben verzonden.
Een week lang kreeg de heer C. geen bericht
van ontvangst uit den Haag. Vrijdag 31 Maart
werd hem medegedeeld, dat het pakje onge
schonden doch ledig was aangekomen.
De verzender zeide het pakje niet te hebben
aangeteekend en evenmin de nummers van
het verzonden bankpapier te hebben opge
schreven; drie getuigen, een bediende, een
overbuur en een kennis, die juist aan’t loket
stond, hebben hem echter het geld in het
pakje zien doen. Hij heeft daarop, gelijk ge
zegd, zelf het pakje naar het postkantoor
gebracht.
nu
'Hl
I
Bolsvardsehe Courant
I
I
I
