ïïïeuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Klein s Thee,
in ons pakjes thans 22 et., in
vierde! pakjes 27'/2 ct. Gebro
ken Thee ook per ons.
Theehandel Focke S. Klein,
HARLINGEN.
No. 49.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1916.
55ste Jaargang.
VOOR
Zondag 18 Juni.
BINNENLAND.
Duurte en Schaarschheid
der Levensmiddelen.
P
i
INGEZONDEN.
f-
jk
or
lat
rk
iU
t,
eu
in
'g
te
n-
Id
te
id
3D
n,
1!
1;
m
■n
:n
in
in
te
ft
g
3T
g
t
L
In vele winkels verkrijgbaar.
Voor wederverkoopers
Bij Wed. J. Lemstra, Bolsward.
Wv. d. Goot, Makkum.
Rotterdam, 16 Juni,
heeft in een proclamatie,
gericht naar aanleiding van
laatste dagen, tot kalmte aangemaand. De
politie heeft order gekregen
treden.
Bolswardsche Courant
\fzonderlijke
a 5 Cent.
n
i
5
I
ge-
over,
de Ned.
een
Den Heer Dr. Beekhuis,
der Elfsteden- Commissie.
Loon op Zand, 15/6 ’16.
Voorzitter
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
B
;e
it
I»
t
e
perk kan
aan woeker-
ons
De burgemeester
aan de burgerij
de relletjes der
wordt en
bieden
de kettingen
geleden.
Te Gorinchem moesten wij een uur wachten
voor de pont vertrok. Te 12 45 reden wij
onder het zingen van: „Hwêr de dyk it lan
omklammet”, afgewisseld door fanfares, Loon
op Zand binnen.
Jammer dat wij niet eenige uren vroeger
waren aangekomen, daar de Compagnie ons
dan met muziek bad opgehaald. Door te laat
van daar (volgens
aan de Compagnie
om streng op te
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents,
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar
bij aankomst op.
menseb in onze
wij naar
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgen»
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Gisterenavond werd van daar verzonden
een partij van 10000 kilo varkensvleesch,
bestemd naar het buitenland. En dat terwijl
de slagers alhier herhaaldelijk hun klanten
niet aan varkensvleesch kunne» helpen.
De 45 Duitsche goederenwagens zijn weer
verdwenen, zij worden zeker voor den invoer
gebruikt.
De wereld staat wel op z’n kop.
N. Harl. Ct.
Van West-Terschelling wordt gemeld:
Een zoontje van den heer J. van der Wijk
was met een vriendje de duinen ingegaan en
werden toen niet weer gezien. Vermoedende
dat den beiden knaapjes een ongeluk was
overkomen, werden door de politie, militairen
en burgers onderzoekingen ingesteld en ein
delijk werden zij teruggevonden slapende in
een hoop zeewier op de Noordsvaarder. Als
de vloed opgekomen was, hadden zij hun leven
er bij ingeschoten.
Men kon zich de vreugde der beangste
ouders voorstellen, toen de vermisten eindelijk
terug werden gebracht. N Harl. Ct.
Smakelijk eten.
Sedert eenige dagen lag in de spoorhaven
te Heerenveen een schip, geladen met aard
appelen. Deze aardappelen zouden naar Duitsch-
land uitgevoerd worden, doch werden van de
grenzen teruggezonden, wijl de lading niet
enkel bleek te bestaan uit witvleezige aard
appelen, doch ook uit Red Star en andere
soorten
De lading ging naar Leeuwarden terug,
werd daar in een schip overgeladen en vertrok
naar Heerenveen. Men zou van daar nog
eens probeeren ze per spoor over de Duitsche
grenzen te krijgen. Toen kwam het algemeen
uitvoerverbod. Gisteren was het 21 dagen ge
leden dat de aardappelen in bet schip geladen
werden. De aardappelen broeien erg, zijn week
als vijgen. De schipper, die recht heeft er
gratis van te eten, doet dat niet; het is geen
eten meer. Heden is deze lading per spoor
naar Rotterdam verzonden voor de consumptie.
Alg. H.
zoo ingewikkelde regeling voor
voor de tuinders te hebben vol-
en
van allereerste levens
middelen voor de Consumenten op dezelfde
wijze regelen en voorzeker zou dergelijke
organisatie niet lastiger zijn dan het aankoopen
en het verdeelen van allerlei kunstmesten.
Zij kan de maximumprijzen vaststellen en
met alle gemak zorgen, dat er voor binnen-
landsche behoefte ruime voorraden aanwezig
blijven, dit is trouwens haar plicht en wij
vertrouwen, dat zij dien ten volle zal beseffen
en het als hare eer zal beschouwen dien
zonder dralen uit te voeren.
Onderstaand schrijven werd namens de
militaire wielrijders, welke Pinkstermaandag
aan den Elfstedentocht deelnamen, gezonden
aan den Voorzitter der Commissie.
Censor schrijft in de Nieuwe Courant:
Zoo ooit is het nu van overwegend belang
dat voor voldoenden aanvoer van levens
middelen worde gezorgd en dat de distributie
ervan vlug en stelselmatig worde uitgevoerd:
het is immers al te gek, dat in een land,
zoo rijk aan eigen productie, vooral in den
zomertijd, ongehoorde hooge prijzen worden
geëischt voor groenten, aardappelen en zoo
veel andere onontbeerlijke levensmiddelen.
Gaarne nemen wij aan dat het vaak een
moeielijke taak is om èn producenten èn con
sumenten tevreden te stellen, maar men zal
mij wel willen toegeven dat de volksvoeding
niet over het hoofd mag worden gezien en
dat daarvoor ’t eerst moet gezorgd worden.
Met een weinig goeden wil en met veel
geduld en krachtig doorzetten zal de Regeering,
die toch over zoo’n groote keus van middelen
beschikt, ook wel den goeden weg vinden
om daarin te voorzien. Reeds al te lang
moeten wij voor vleesch, spek en groenten
een veel te hoogen prijs betalen en zelfs is
de overgroote menigte verplicht er zich in
't gebruik van te bekrimpen. In talrijke
arbeidersgezinnen wordt honger geleden, kleine
ambtenaren en kleine neringdoenden verkeeren
in een toestand, welke met den dag nijpender
kunnen het hoofd niet langer blijven
aan de steeds erger wordende zwendel
in levensmiddelen en prijsopdrijving der meest
onmisbare levensbehoeften. Het vleesch is
schandelijk duur, aardappelen en groenten
kunnen zij al bijna niet meer aankoopen,
eieren is een luxe-artikel geworden, suiker
en rijst stijgen gedurig in prijswelke beurs,
zoo niet een goed gespekte, is langer bestand
tegen de steeds klimmende uitgaven voor het
meest elementaire levensonderhoud Wel kon
digt men regeeringsvisch, regeerings-eieren en
regeeringsaardappelen aan, maar intusschen
blijven de prijzen nog veel te hoog en is de
kwaliteit dikwijls beneden de middelmatige en
alhoewel men verzekert dat uitvoer verboden
is, gaan er dagelijks, op eene of andere
manier, ontzaggelijke hoeveelheden de grenzen
over en het land uit. De huidige duurte-
toestand is onhoudbaar en er dienen spoedig
doeltreffende en afdoende maatregelen ter
voorziening in dien toestand te worden ge
troffen over gansch het land, om ons volk
te redden uit den nijpenden nood. Ons volk
kan niet langer, terwille van eenige handelaren
welke tonnen goud verdienen door die op
drijving der prijzen, aan honger blijven bloot
gesteld het is de plicht der regeering te
zorgen dat in dezen nood worde voorzien en
de meest onmisbare levensmiddelenvoorziening
zal der regeering toch niet’ zoo lastig, niet
zoo onoverkomelijk zijn, dat zij niet in den
kortst mogelijken tijd paal en
stellen aan overtolligen uitvoer, i
wifisten en voor de bewoners van ons eigen
land een meer gunstigen toestand te scheppen.
De duurte doet zich in alle standen geducht
gevoelen en er moeten zonder dralen maat
regelen getroffen worden om daarin verandering
te brengen en om de prijzen tot’n normaal maxi
mum terug te brengen. Met deaardappelen vooral
is het slecht gesteld en door ganseb bet land gaan
steeds luider klinkende klachten op tegen de
prijzen en ook tegen het gehalte; wel heeft
de regeering ingegrepen en voorziet zij thans
gedeeltelijk in de behoefte, vooral in grootere
steden maar de prijs is en blijft hoog, al
hoewel nu beloofd is dat nieuwe aardappelen
aankomen te Gorkum kon
afspraak) geen telegram
worden toegezonden.
Evenwel wachtten eenige militairen, Friezen,
evenals vele burgers ons
Na den inwendigen
kwartieren versterkt te hebben, zijn
bed gegaan.
De rust was evenwel van korten duur.
Hedenmorgen 8 uur werden wij voorgesteld
aan de geheele Compagnie. Onze kapitein
hield een gloedvolle toespraak, waaruit bleek,
dat onze commandant ten hoogste voldaan
was, over hetgeen door zijn manschappen
gepresteerd was.
„Zij”, zoo sprak de kapitein, hebben de
eer mijner Compagnie hoog gehouden. Niet
tegenstaande veel en sterken tegenwind, slechte
wegen, en door den regen doorweekte
kleederen, volbrachten allen den zoo zwaren
tocht.
Na de door ons meegebrachte medaille aan
de Compagnie getoond te hebben, werd door
allen een driewerfhoera 1 aaugebeven.
„Leve de deelnemers”, „Leve de Commissie”.
Na onze uitrusting in orde te hebben ge
bracht, hebben wij ons nog eenige uren ter
ruste begeven, hopende morgen aan een
trainingsmarsch der Compagnie deel te nemen.
Met de meeste hoogachting: De 14 deel
nemers 4e C. W.
Nogmaals: Leve de Commissie!
M.l
Tot ons genoegen kunnen wij U melden,
dat wij gisteravond, allen, in goede conditie
in deze plaats zijn teruggekeerd. Op de
terugreis hebben wij veel pech gehad, vooral
hadden door den regen veel
niet meer mogen woeden uitgevoerd, dan op
eeu zoodanig tijdstip en onder zoodanige om
standigheden dat de vroege aardappelen steeds
tegen normale prijzen voor het binnenland
beschikbaar zijn. Qui vivra verra Wij zijn
gerechtigd nog altijd sceptisch gestemd te
blijven bij dit bericht, wij hebben maar al
dikwijls ondervonden dat zelfs artikelen, waar
van de uitvoer was verboden, toch nog wel
den weg naar bet buitenland wisten te vinden
en dat er altijd toch nog eenige bevoordeelden
waren, welke op een of andere manier, onder
een of ander voorwendsel, consenten van uit
voer wisten te krijgen of in petto hadden.
Inmiddels gaat het hier niet alleen om de
vroege aardappelen, maar ook om alle aard
appelen, om alle groenten, om alle levens
middelen, dus ook om vleesch, spek, vet,
boter, eieren, rijst, suiker, enz. en niet zonder
reden zien duizenden en tienduizenden Neder
landers met bezorgdheid en onrust de toekomst
te gemoet en is de dag van morgen donker
voor hen en voor hunne huisgezinnen. Caveant
consules
Men geve niet langer toe aan de woeker-
winstmakers en bedare vooreerst en vooral de
dreigende kreten van hongersnood en ellende
in ons eigen land. Reeds loopen in de steden
de huismoeders te hoop voor de winkels;
b.v. te Rotterdam verleden Vrijdag; uren
staan zij op straat te wachten om een kop
aardappelen te kunnen bemachtigen en als
zij dan drie of vier uren geduldig gewacht
hebben, kunnen zij met een ledig mandje
huiswaarts keeren omdat de voorraad in den
winkel van aanwezige aardappelen was uit
verkocht. Het is alsof wij ook in oorlogs
toestand verkeeren te Leiden waren op Pink
sterdag geen aardapppelen te krijgen, in Brielle
ternauwernood, in Halfweg evenzoo, in Amster
dam was onvoldoende aanvoer. Het is dus
de eerste en de heiligste plicht der regeering
eindelijk in te zien dat er voor het Neder-
landsche volk eerst moet gezorgd worden en
dat dit volk niet mag verhongeren om het
buitenland, al worden daar nog zoo’n hooge
prijzen betaald, te voorzien van de levens
middelen, welke hier niet kunnen gemist
worden en welke in ons land in overvloed
aanwezig zijn.
De Regeering moet zoo spoedig mogelijk
alle maatregelen nemen om tot voorziening
van levensmiddelen te komen en ook om
voor deze een zeer belangrijke prijsverlaging
te bewerkstellen. Er zijn, naar het schijnt,
door een bekend syndikaat groote hoeveel
heden aardappelen opgekocht teneinde deze
te drogen en daarna uit te voeren daartegen
ook moet streng ingegaan en tegen gewaakt
worden. De regeering heeft sedert lang, in ’t
belang van den toenmaals bedreigden land
bouw ’n veel moeilijker taak op zich genomen:
zij beeft immers de bestellingen van kali,
chili, zwavelzure ammoniak en superfosfaat
op zich genomen en dit alles ingevoerd en
toch hebben de handelaars haar niet te ver
wijten van daaraan niet voldoende verdiend
te hebben.
Na deze
de boeren,
bracht, kan zij toch ook wel den verkoop
bet in ’t land houden
voor
regelen
Een misdadig plan.
Wij ontleenden aan Het Vad. een bericht
over een poging om een der booten van de
Harwich-Lijn in de lucht te doen springen.
Het D. v. Z.-H. en ’s-Gr. vult de mede-
deeling van Het Vad. aan met de volgende
bijzonderheden.
De zaak kwam uit, doordat de betrokkene,
E. Jurtz genaamd, zich tot een Hollander
had gewend om hem te helpen, voorgevende
dat hij in staat was, een partij aniline onder
zeer voordeelige voorwaarden naar Engeland
te smokkelen, doch deze Hollander, na eerst
op de zaak te zijn ingegaan, dezen niet meer
vertrouwde, toen Jurtz hem eerst mededeelde,
dat in de kisten, die de aniline zouden be
vatten, dubbele bodems moesten worden ge
maakt, daarna dat er in een dezer bodems
dynamiet moest komen.
De Hollander sprak er met iemand
die de Haagsche politie met het geval in
kennis stelde. Deze stelde zich in verbinding
met de politie te Rotterdam, alwaar men
Jurtz noopte het voorstel omtrent de aniline-
smokkelarij en wat daar verder bij te pas
moest komen, nog eens te doen, doch nu in
de onzichtbare tegenwoordigheid van politie.
Arrestatie volgde toen natuurlijk.
Op den aangehoudene werd een formeele
aanstelling bevonden van de Duitsche z.g.
Marine - Fachrichlestelle te Antwerpen, waaruit
ondubbelzinnig bleek, dat E. Jurtz in Duit-
scKen dienst is, hetgeen ten overvloede hieruit
volgde, dat hij den Hollander, die helpen
moest en de winsten van het smokkelzaakje
zou deelen, kon beloven, dat beiden onmid
dellijk na de verscheping per auto naar en
over de oostelijke grenzen zouden worden
gebracht zonder eenige formaliteiten.
Uit het op Jurtz gevonden stuk bleek
bovendien, dat zijn eigenlijke lastgever de
broeder is van een der chefs van de Ant-
werpsche Marine-Eachrichtestelle.
Nog is gebleken, dat men van Duitsche
zijde herhaaldelijk opdracht heeft gegeven,
de „Copenhagen”, destijds ook van de Har-
wicht-lijn, te torpedeeren omdat daarmee ber-
haaldelijk Belgische soldaten uit Nederland
naar hun plaats van bestemming in het leger
werden vervoerd. Blijkbaar wilde men de
Harwich-lijn het bedrijf doen opgeven, maar
dit is niet gelukt en nu wordt het op deze,
nieuwe manier gepoogd.
Witmarsilffl, 14 Juni. Het door de politie
bij de bakkers in beslag genomen wittebrood
zou gisteravond publiek voor het gemeente
huis worden verkocht. De dorpers wenschten
echter geen bod te doen op het oude witte
brood, dat Zaterdag lekker zou zijn geweest,
maar Dinsdagavond alle aantrekkelijkheid
verloren bad. Tot driemaal toe werd het
aangeboden. Toen zich geen enkele kooper
opdeed, werd bet brood weer ingepakt.
De bakkers in deze gemeente zullen nu
geen wittebrood meer bakken vóór 24 Juni,
wanneer ze weer onbeperkte vrijheid hebben.
Achlum. Een 8-jarig zoontje van P. Alkema
alhier, geraakte bij de terp in de Vlaren
gister onder een op de rails rollende kipkar
vol klei, waarbij het kuitbeen van het kind
zoodanig scheen verbrijzeld, dat op advies
van dokter de Grient Dreux, na een aange
bracht noodverband, overbrenging naar Leeu
warden plaats had.
Heerenveen, 14 Juni. In den loop dezer
maand zal aan. het personeel van
Tramw.-Mij. wederom een week extra loon
worden uitgekeerd.
Wonseradeel, 15 Juni. Het staat er met
de veldgewassen over 't algemeen florissant
voor. In ’t bijzonder wijzen we op de vroege
soorten aardappelen. Het is een lust te zien,
hoe in korten tijd het loof is opgeschoten
en ook de vrucht zelf heeft zich zóódanig
ontwikkeld, dat reeds bij enkelen over rooien
wordt gedacht. In de bieten echter zit nog
niet recht schot, terwijl de fijne soorten
boontjes veel te lijden hebben van het onge
dierte. Bruine boonen en dergelijke soorten
schijnen hiertegen beter bestand te zijn.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Te Harlingen lagen eenige schepen met
aardappelen, welke ladingen, naar men ver
onderstelde wel in beslag genomen zouden
worden. Dit bad echter niet plaats, 5 goe
derenwagens elk van 10000 kilo werden er
mede volgeladen en zoo verdween dit volks-
voedingsmiddel uit onze gemeente. Er bestonden
echter gegronde redenen deze partij niet aan
te houden.
