lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
I
Theehandel Focke S. Klein,
HARLINGEN.
1916.
No. 51.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
55ste Jaargang.
Nog de duurte en de schaarschheid
der levensmiddelen.
Zondag 25 Juni.
1
I
VOOR
afzonderlijke
daardoor ook de prijs weder zal
uitvoer
J. BOUMA-Timmer.
BINNENLAND.
daarna volgden enkele
de kopjes geschat
A
In vele winkels verkrijgbaar.
Voor wederverkoopers
Bij Wed. J. Lemstra, Bolsward.
W. v. d. Goot, Makkum.
-
I
stijgen zij zelf nog
nu aan het gure
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
op tafel te hebben gelegd.
Door deskundigen waren
op f 15 per stuk.
De officier van
brutalen koopman
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Daartoe afgevaardigd door de Afd. Bols
ward” v. d. Ver. v. Vrouwenkiesrecht, nam
ik Zondag deel aan de demonstratie voor het
Algem. Vrouwenkiesrecht, gehouden te A’dam.
Deze betoogiug is schitterend geslaagd
Reeds ’s morgens bewogen zich op allerlei
punten van de stad groepen vrouwen en
enkele mannen, getooid met het geelwitte
lint, de kleuren der Vereen, v. Vrouwenkies
recht vertegenwoordigende, terwijl van ver
schillende huizen groote, geelwitte vlaggen
uithingen met op de middenbaan den naam
der organisatie die de betoogiug organiseerde.
En toen het tegen twaalven liep, stroomde
een reuzenmenigte van vrouwen-kiesrechtsters
van alle zijden naar het IJsclubterrein, waar
de stoet, die der regeering den wil der vrou
wen moest doen kennen, zou worden opgesteld.
Het terrein der IJsclub was tegen eenen
als het ware overgoten met het geelwit.
justitie eischte tegen den
3 maanden gevangenisstraf.
Hooge grasprijzen.
De langdurige regens, waardoor veelgehooid
gras in qualiteit verminderde, was oorzaak,
dat bij de deze week in den Gelderschen
Achterhoek gehouden grasverkoopingen de
prijzen nog stegen en nu reeds meer dan f 20
per 500 K.G. werd betaald. Ook de moeilijk
heid om voederartiken te krijgen, is op de
stijging der grasprijzen van invloed.
Censor schrijft in de Nieuwe Courant:
Wat al plannen heeft men niet reeds
ontworpen, welke afzienbare reeks van voor
stellen heeft men niet ingediend, teneinde
hongernood of totale verarming, door woeker
prijzen veroorzaakt, van ons volk te voor
komen Allerlei middelen om aan den
wanordelijken, aan den jammerlijken, aan den
naar zoete winstjes zoekenden, aan den aan
wijnpotten herinnerenden toestand te ontkomen
zijn aangeprezen geworden en, evenals in het
door het gebrek aan levensmiddelen geteisterde
Duitschland, dacht men er aan ook hier over
te gaan tot het benoemen van een levens-
middelen-dictator, alsof hier dan inderdaad
ook gebrek was te midden van onzen overvloed,
aan de eerste levensbehoeften. Ons land wemelt
van vee van allerlei slag, onze trawlers
brengen duizenden manden versche visch
binnen, onze telers verheugen zich in een
voordeelig jaar van alle landbouwproducten,
vooral groenten en aardappelen, ook hadden
zij een ruimen voorraad van oude aardappelen
om te voorzien in de behoefte van ons land,
en midden van al dien overvloed,bij het
aanwezig zijn van ’n onuitputbare hoeveelheid
van vleesch, spek, boter, eieren, groenten,
kaas en aardappelen zou in ons land bijna
overwogen worden of de benoeming van een
levensmiddelen-dictator wellicht noodig zou
wezen en ook eenige verbetering in den
toestand voor ons eigen volk zal brengen, dat
gevaar loopt aan gebrek en aan honger te
worden overgeleverd.
En hoe meer denkbeelden er worden uit
gebroeid in de besprekingen en in de gedachten
wisselingen van Ministers, van leden der
Tweede Kamer, van Commissies enz. hoe
bopeloozer de verwarring wordtover eene
zaak zijn allen het eensdat de toestand
dringend is, dat hij onhoudbaar is geworden,
dat er moet, en zonder dralen, in voorzien
worden, dat de regeering moest zien het ge
schokte vertrouwen van het volk te herwinnen
en dat zij tot krachtige maatregelen, desnoods
tot inbeslagneming moet overgaan om dit
verloren vertrouwen te herwinnen. Zij moet
inzien dat eten voor een volk hoofdzaak is,
dat ledige hongerige magen geen wetten kennen,
dat, vooraleer alles zoo maar naar het buitenland,
ook zelfs tegen nog zulke hooge prijzen te
laten uitvoeren, het hare plicht is te zorgen
dat er voor eigen land en volk genoeg en
ook goedkoop voedsel isdat daarna in
vreemde landen fabelachtige prijzen voor het
overige worden betaald, wel dat is heel goed
en daarvan kunnen dan onze handelaren en
onze exporteurs gerust profiteeren, vermits er
dan in eigen land van alles overvloedig en
tegen normale prijzen zal te krijgen zijn. Ook
had de heer Schaper volkomen gelijk om te
zeggen „Wij willen thans geen woorden meer,
maar daden. Het volk moet eten. Wij willen
zien wat er gebeurt”.
De Regeering heeft nu allerlei mooie
beloften gedaan, wel is waar, min of meer
afgedwongenzij heeft tal van maatregelen
getroffen en zoo heeft zij reeds afgekondigd
een blijvend uitvoerverbod van aardappelen
tot den nieuwen oogst in voldoende mate
tegen lagen prijs voor allen beschikbaar is
als het nu maar niet te laat is en het,
jammer genoeg, maar niet blijkt dat er reeds
zooveel oude aardappelen zijn uitgevoerd dat
er niet genoeg zou overblijven voor ons eigen
aan de verkiezingen kunnen deelnemen,
zoodat uit de stembus de stem van het
geheele Nederlandsche volk spreekt;
overtuigd, dat de rechtvaardigheidszin
van ons volk niet gedoogt, dat opnieuw
in ons land een Grondwet van kracht
wordt, waarin de rechten -der vrouwen
zoozeer ten achter gesteld worden bij
die der mannen
spreken den wensch uit, dat bij de
openbare behandeling der voorstellen tot
Grondwetsherziening in art. 80 en daar
mede verwante artikelen zoodanige wijzi
gingen zullen worden gebracht, dat na
het in werking treden der nieuwe Grond
wet alle vrouwen van het land, evenals
alle mannen het kiesrecht zullen uit
oefenen
en dragen het Hoofdbestuur van de
Vereen, v. Vrouwenkiesrecht op, deze
motie ter kennis te brengen van de
regeering, de volksvertegenwoordiging
en de pers”.
In opgewekte stemming over de goed ge
slaagde demonstratie, tot het welslagen, waar
van ook het weer meewerkte, ging ieder huis
waarts. Jammer, dat niet meer vrouwen uit
onze stad aan de betooging hebben deelge
nomen. Bij velen is het een vooroordeel aan
eene meeting te willen deelnemen. Maar als
men iets wil bereiken, moet men enkel doel
zien, niet het middel.
U, mijnheer de Redacteur dankend voor
de plaatsruimte,
Bij den ingang groote vlaggen van die
kleur, de vier spreektribunes met vlaggedoek
in deze tint gesierd, en op het terrein aller-
wege groote groepen vrouwen, getooid met
dezelfde kleuren.
Langzamerhand kwam er orde in de chaos
en toen het tegen tweeën liep, was men met
de regeling, die goed in elkander zat, gereed.
Voorafgegaan door de bereden politie ver
liet de stoet toen het terrein en kronkelde
zich door de straten van Amsterdam.
Voorop een muziekkorps en dadelijk daar
achter twee dames en een heer te paard, die
een met guirlandes omgeven schild droegen,
waarop „Algemeen Vrouwenkiesrecht”. Daar
achter volgde een groot doek, waarop „Kies
recht van de vrouw op dezelfde voorwaarden
als aan den man gegeven”wat thans be-
teekent, het algemeen kiesrecht, vastgelegd
in de grondwet.
Dan volgden een vijftiental dames in een
crème Griesch gewaad, schilden dragend waarop
de namen der landen, waar het vrouwenkies
recht is ingevoerd. Haar volgde eenzelfde
groep in het geel-bruin, met de namen der
landen, waar gedeeltelijk vrouwenkiesrecht
bestaat. Daar achter de Nederlandsche Maagd,
te paard, gevolgd door een dergelijke groep
dames in bet groen, die schilden meedroegen
met de namen der Nederlandsche provinciën
en onze Overzeesche bezittingen.
Daar achter weer een doek en de vlag der
organiseerende vereeniging met het hoofd
bestuur en dan kwam de lange stoet betoog-
sters en betoogers, provinciegewijs ingedeeld.
Onze provincie sloot de rij en wij hebben wel
een kwartier moeten wachten, nadat de stoet
zich in beweging stelde, vóórdat wij gelegen
heid hadden vooruit te komen. Achter de
stoet van de Vereen, voor Vrouwenkiesrecht
had zich de Mannenbond voor Vrouwenkies
recht geschaard en
vakvereenigingen.
Terzijde van het IJsclubterrein stond de
stoet van de S. D. A. P. opgesteld, die zeker op
4 5 duizend betoogsters en betoogers mocht
worden geschat. Deze stoet sloot zich bij de
onze aan en vereenigd trokken we door de
straten van Amsterdam, onder de groote
belangstelling van het publiek, dat langs den
geheelen weg in dichte rijen geschaard den
stoet stond af te wachten.
Onder de opwekkende tonen van de muziek
hebben we de voorgeschreven route gevolgd.
Hier en daar moest halt worden gehouden
om de trammen te laten passeeren. ’t Was
ongeveer vijf nur, toen we het IJsclubterrein
weer bereikten, waar de meeting zou worden
gehouden.
Vermoeid van den langen weg, lieten velen
zich al spoedig op het gras neer. Want de
weg was lang en vele der vrouwen die vanaf
12 uur op de been waren, zochten een plaatsje
om wat te rusten. Een vrouw die wil, is
evenwel taai en vasthoudend, dat bleek duide
lijk, want al waren er enkele uitvallers, het
overgroote deel van den stoet kwam terug op
het punt van uitgang en stond spoedig om
de vier tribunes geschaard. Spreeksters en Spre
kers waren: Mevr. Clara Mulder v./d. Graaf
de Bruin, Mevr. Van Balen Goyerde Jong,
Dr. Aletta Jacobs, Mevr. Cornelia v./d. Meer
van Kuffelen, Mevr. O. van DiesenOberink,
Mevr. Martine Kramers, Freule Wichers, Mevr.
Wibaut, Mej. Heleen Ankersmit, Dr. van
Leeuwen; de Kamerleden Ketelaar en de Jong.
Onder daverende toejuiching werd ten slotte
de volgende motie aangenomen:
„De vrouwen en mannen, vertegenwoor
digende verschillende politieke, vrouwen
en vakvereenigingen, na te hebben deel
genomen aan de betooging, georganiseerd
door de Vereen, v.Vrouwenkiesrecht, voor:
Kiesrecht voor de vrouw op dezelfde
voorwaarden als voor den man, dus nu
algemeen vrouwenkiesrecht in de grond
wet, op Zondag 18 Juni 1916, in open
bare vergadering op het terrein van de
IJsclub te Amsterdam bijeen,
van oordeel, dat de vrouwen van Neder
land geen genoegen mogen nemen met
de voorstellen tot Grondwetsherziening,
zooals die door de regeering bij de
Tweede Kamer zijn ingediend, waarin
het algemeen mannenkiesrecht in de
Grondwet verzekerd zal worden en voor
de vrouwen alleen de belemmeringen
ter verkrijging van kiesrecht uit de
Grondwet verwijderd zullen worden;
van meening, dat h^t landsbelang
vordert, dat mannen en -vrouwen beide
volk en
stijgen wegens schaarschheid.
Als bewijs diene het volgende:
Het Ijpofd van een gezin, man, die onge
veer f 18.wekelijks verdient, verklaarde
mij, dat hij gisteren, Dinsdag 1.1., sedert 18
dagen voor het eerst aardappelen heeft kunnen
koopen; gedurende al de vorige dagen was
er niet aan aardappelen voor hem te komen
dan tegen den prijs van f 0.80 a f 1.per
vijf kop, daar er geen regeeringsaardappelen
te krijgen waren.
Sedert 10 dagen zijn hier slechts 3 wagons
regeeringsaardappelen aangekomen, en nog
was de kwaliteit van den tweeden wagon,
zooals die man ons verzekert, zoo onvoldoende,
dat men ze niet eten kon, ze waren zoet en
aan glas gelijk. In de volksbuurten wordt
hier dan ook meer armoede geleden en wordt
de ontbering meer gevoeld dan men denkt.
Ook daartegen dient spoedig en afdoende
ingegaan te worden.
Ten tweede is .er ook een uitvoerverbod
voor verschillende groenten, des niettemin
blijven de prijzen hoog en
en de boeren wijten het
jaargetijde en het koude wederten derde
is er gekomen verbod van uitvoer van visch-
soorten en op onze markt en in onze winkels
is bijna geen visch te krijgen, zooals nog
verleden Vrijdag het geval was; ten vierde
hebben wij nu inbeslagneming van vee en
beschikbaarstelling van het rundvleesch tegen
lagen prijs; en Vrijdag gingen te Zevenaar
en ook in Gibningen volle wagens slachtvee
de grens over, evenals enorme hoeveelheden
geslacht en tot worst gemalen vleesch daarbij
zal de suiker in beslag worden genomen,
evenals de rijst.
Dit is voorzeker een heele en ruime ver
zameling van allerlei goede voornemens en
prachtige beloften, maar nu is het zaak toe
te zien dat dit alles krachtig worde aangepakt
en vooral worde uitgevoerd. Wij mogen ons
niet langer laten paaien met woorden, er moet
nu blijken dat de wil tot voorziening in de
eerste levensbehoeften voor ons volk inderdaad
welgemeend bestaat en dat men vast besloten
is over te gaan tot het stellen van goedkoope
maximumprijzen en dat het nu uit is met
verzenden van circulaire op circulaire, maar
dat er een vaste regeling zal blijken te zijn
getroffen om den geregelden aanvoer van alle
mondbehoeften tegen billijken prijs te ver
zekeren en te waarborgen. Dan zal het Neder
landsche volk, overtuigd dat alles door een
bekwame, eerlijke en krachtige hand wordt
bestuurd, ziende dat van uit de Regeering
uitgaat de vaste wil van in alle behoeften
van het land met bezorgdheid en vastberaden
heid te voorzien, zijn vertrouwen weder schen
ken aan diegenen, die zijn aangesteld om voor
’s lands belangen en het welzijn van zijn
bewoners te waken, dan zullen alle borsten
juichen bij het wijze beleid en het voorzichtig
en doorzichtig bestuur van de bewindvoerders
in ons land, en langzaam zal ons volk dan
ook bewust zijn van de zekerheid dat de
regeering diligent en altoos met vaderlijk oog
waakt om het schip van ons Nederland onge
schonden, ongehavend door den onstuimigen
oceaan, te midden van gierende orkanen en
bulderende stormen, ongedeerd te blijven
sturen en in veilige haven te brengen.
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
De Vrouwendemonstratie voor het
Algemeen Vrouwenkiesrecht.
Stavoren, 22 Juni. We vernemen, dat de
veerbooten de „Groningen” en de „Noord-
Holland” van den veerdienst Stavoren
Enkhuizen, verkocht zijn met bestemming
voor Frankrijk, alwaar ze weer dienst zullen
doen als passagiersbooten op de rivieren. Van
de oude veteranen blijft thans de „Friesland”
nog over, om, zoo noodig, een der nieuwe
booten te vervangen.
Makkum, 20 Juni. De haringvisscher F.
Smit alhier, die met een logger met 14 man
op zee vischte, heeft op 2 mijl afstand van
Engeland door het ruwe weder zijn ganscbe
vleet verspeeld. Hij had 40 tal haring in
de boot gekregen. Alle netten zijn nu ver
loren alleen met eenig wrakhout kon de
schipper naar huis terugkeeren. De scha is
groot. t
Stavoren, 22 Juni. Een zolderschuit, die
hedenavond door de stadsgracht alhier voer,
en beladen was met een voor de Noordermeer
alhier bestemde windmotor, zonk plotseling
met zijn zware vracht (de motor weegt 16000
kilo) in de diepte. De zich op de schuit
bevindende persoon kon zich bijtijds in veilig
heid stellen.
Wonseradeel, 21 Juni. Nu in deze gure
Junimaand het vlas niet tot groei wilde
komen, hebben sommigen hun vlasveld omge
ploegd om een andere vrucht te verbouwen,
hetzij rapen of knolvruchten als veevoeder.
Men heeft daarvoor nog juist den tijd. Oök
vele bietenvelden staan er slecht voor. Vrucht
en onkruid zijn nauwelijks te onderscheiden.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Antiekhandel.
Voor de rechtbank te Alkmaar stond terecht
de 64-jarige handelaar in antiek, D. de V.,
van Amsterdam, beklaagd ten huize van den
84-jarige mevr. B., aan den Kanaalweg te
Alkmaar, de huiskamer te zijn binnengegaan
en aldaar twee antieke kopjes uit de kast
genomen en in zijn zak gestoken te hebben,
ondanks de protesten van de oude vrouw.
Beklaagde had zich daarna verwijderd na f 6
Bolswardsche Courant
Klein s Thee,
in ons pakjes thans 22 ct., in
vierdel pakjes 27'/2 ct. Gebro
ken Thee ook per ons.
