lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
ir
No. 64.
VerscHijnt Donderdags en Zondags. 55ste Jaargang.
I
h
1916.
Klokluiden hinderlijk voor zieken.
Donderdag 10 Augustus.
I
VOOR
BINNENLAND.
I
k
Witmarsum, 7 Augs.
alhier gehouden matadors-kaatspartij
parturen.
Bolswardsche Courant
afzonderlijke
een
’t noo'dige licht.
1 Het begint
Eo
t
en
van
van
Aan ons raadslid Ytsma
we ’t te danken, dat onze vroede
gisterenavond weer een kleine ander-
aan den praat werden gehouden,
aleer de Voorzitter den Bode kon
’t publiek uit te noodigen, binnen
lang en
voorstel
aanmaant tot levensernst. „Memento Mori”,
dat is het thema, waarop de symphonie der
klokken is opgebouwd.;, laat die stem niet
zwijgen, hij die af en toe dien klank
verneemt, zal behalve die gedachte, ook hebben
en behouden het „Memento Vivo”, gedenk
te leven.
En dat is de onbewuste werking der metalen
klanken, die van uit den ouden, grijzen toren
der Groote Kerk klinken over de stad.
Men legge dat klokkenkoor niet *t zwijgen
op. Daar zwijgen al te veel waarschuwende
stemmen.
geschikt terrein
zijn. 0. N.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
N. Harl. Ct.
Kwakzalverij.
Blijkens een onderzoek door bet Rijks
Centraal Laboratorium van eenige kwakzalvers
middelen, die werden aangeprezen tegen long
tering en door de lijders gretig tegen grof
geld worden gekocht, bestonden deze uit
no. 1, petroleum, no. 2, teer en petroleum,
no. 3, anijsolie, venkelolie en plantenresten.
Het geheele rommeltje, dat enkele centen
waarde heeft, wordt voor even zoovele guldens
per fleschje verkocht.
De desbetreffende kwakzalver is reeds eenige
malen veroordeeld, doch dit beteekent niets
voor hemtegenover deze enkele aderlating
van honderden guldens staat elke week de
ontvangst van een kleine duizend.
De geldboeten behooren tot de gewone
bedrijfsonkosten, terwijl de risico om eens te
brommen in een lands pension niet zoo heel
groot is.
En de onnoozele menschen offeren maar
hun guldens, verknoeien hun gezondheid en
verspelen de kans om beter te worden.
Alg. Wielr. Bond.
Steeds meer worden bosschen, parken en
andere particuliere terreinen voor het publiek
gesloten, voornamelijk wegens de ergernis, die
de eigenaars ondervinden van de slechte ge
woonte van het publiek, om papieren, vruchten
schillen, doozen, enz., achter te laten op
plaatsen, waar men meegebrachte levens
middelen of iets dergelijks genuttigd heeft.
Ten einde dit euvel zooveel mogelijk te
bestrijden, heeft de Algemeene Nederlandsche
Wielrijdersbond een groote fraaie plaat, in
14 kleuren gedrukt, laten vervaardigen, die
bestemd is om in stations en in het algemeen
op door het publiek veel bezochte plaatsen
te worden opgehangen.
Nu de vacanties begonnen zijn aan de
scholen in Westfalen en Rheinland worden
duizenden kinderen uit de groote steden, vooral
nit de industrieplaatsen naai de dorpen langs
den grenskant van Gelderland gezonden, waar
ze van de buitenlucht, doch tevens van betere
voeding genieten. Vooral Zondag en Maandag
brachten de treinen honderden dier stumperd
aan. Arnh. Cl.
late prijs f 60, Ids Roukema, U. Postuma
en S. de Vries, allen uit Harlingen; 1ste
premie f 30, Ids Roukema, S. A. Kooistra
en C. J. Werkhoven, allen uit Witmarsum
2de premie f 15, R. Brink, J. Boelens
J. Santema, allen uit Oosterlittens.
Gaasterland, 5 Augs. Het bezoek
toeristen aan onze gemeente is tegenwoordig
zeer groot. Per auto en fiets komen dagelijks
nieuwe gasten, om te genieten van het vele
schoone in de bosschen en aan zee. On
getwijfeld danken we dit drukke bezoek voor
een goeddeel aan de pas opgerichte Vereeniging
voor Vreemdelingenverkeer in den Zuidwest
hoek. Jammer, dat meer en meer het gemis
van een genoegzaam aantal pensions zich doet
gevoelen, anders was het bezoek nog grooter.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Heerenveen. Naar verluidt, is het terrein
tnsschen den eersten .Heerenwal en de spoor
baan, aanvankelijk aangekocht voor deFriesche
Exportslachterij, weder overgedaan aan de
Ned. Tramweg Mij. en de Staatsspoor voor
rangeerterrein. Naar beweerd wordt, maakt
Heerenveen weinig kans de exportslachterij te
krijgen, omdat de prijs van
bij de plaats te hoog zou
en W. tot splitsing
van de H. B. 8. voor
’t schooljaar 16/17, vond natuurlijk geen
bestrijding.
Na afloop van de agenda werd ’t woord
nog gegeven aan den heer Blok overdebrug
naar 't Sperkhem, of duidelijker uitgedrukt,
de brug over de Stadsgracht, in verbinding
met de Woudvaartbuurten.
De heer Blok wou met zijn interpellatie
een beslissing van B. en W. uitlokken, over
een werk, dat al lang had moeten zijn uit
gevoerd; dat sedert jaren, zoo de heer BI.
zei, aan de orde was.
Sneek, 8 Aug.
hebben
mannen
half uur
voor en
bellen, om
te komen.
Nadat dan van halfacht tot even na negenen
ons geduld op de proef was gesteld, zonder
dat we ooit voelden dat geduld oefenen zulk
een schoone zaak is, (volgens Van Alphen)
mochten we’t heilige der heiligen binnentreden.
De weinig beteekenende agenda bad ge
makkelijk in een halfuur kunnen worden
afgèbandeld; maar aangezien we nu in onzen
raad eenige voormannen hebben die, 't komt
hoe ’t komt, beslist willen praten, duren onze
raadszittingen in den regel zoowat twee
maal zoolang als ze hadden behoeven te duren.
De ingekomen stukken (notulen worden
hier nooit meer gelezen) bevatten alleen de
minder prettige tijding dat men van hooger-
hand onzen hoofdelijken omslag tot een be
drag nb. van f 125000 had goedgekeurd,
waardoor de kleine man weer hoogst gevoelig
zal worden getroffen.
En dan nog een schrijven van den Duitschen
leeraar aan de H. B. S., die zich heeft ver
stout den Raad te verzoeken, ’t ontwerp van
de verdeeling der lesuren van de H. B. 8.
voor den cursus 1916/1917, voor zoover ’t
Duitsch betreffende, niet goed te keuren.
Tot leeraar in ’t teekenen aan de H.B. 8.
werd met 7 stemmen benoemd no. 3 van de
aanbeveling, de heer J. G. v. d. Valk te
Utrecht; no. 1 mocht ’t maar tot 5 stemmen
brengen.
Een voorstel van B. en W. tot opdracht
van de levering van een nieuwen ketel c.a.
ten 'behoeve van de centrale verwarming van
school no. 3, aan J. Kroes Jzn. te Leeu
warden, werd op voorstel van den heer Ytsma
aangehouden tot een zoo spoedig mpgelijk te
houden vergadering.
Bij punt 5 adviseerden B. en W. op een
adres van den politieagent Dirk Witkamp c.s.,
om ook aan ongehuwde gemeenteambtenaren
toeslag op hun loon te ontvangen, afwijzend
te beschikken. Voor gehuwden hadden B. en W,
den duurtetoeslag (2 gulden per week) noodig
geacht, voor ongehuwden, die allen een loon
van 13 tot 14 gulden hebben, niet.
De heer Ytsma dacht er echter anders over.
Voor de ongehuwden, oordeelde de heer Y.,
was de strijd om tegenwoordig rond te komen,
ook zwaar, en daarom meende hij, hadden
B. en W. geen reden om hun verzoek af te
wijzen. Hij stelde daarom voor, de helft van
den toeslag der gehuwden, of f 1 per week,
aan meerderjarige ongehuwden nit te keeren
en zulks ingaande met 1 Juli.
De heer De Wolf zou 't hoogst onbillijk
vinden, als deze menschen nog toeslag kregen,
wijl er honderden werklieden in de stad zijn,
die tot dien toeslag van hun loon in den
vorm van H. O. weer moesten bijdragen.
Anderen steunden weer Ytsma’s voorstel,
dat, in stemming gebracht, met 7 tegen 6
stemmen werd verworpen, waarna men wel
genoodzaakt werd conform 't advies van
B. en W. te besluiten.
Een voorstel van B.
der klassen I en II
Onder dezen titel namen we onlangs onder
de rubriek Ingezonden een artikeltje op
van den heer O. A. Hiddema, waarin deze
o.a. vraagt a „is het mogelijk dat ’t luiden
bij begrafenissen wordt afgeschaft of ingekort”,
en b „is er iemand die mij wil aantoonen de
noodzakelijkheid, de wenschelijkheid van het
luiden hier?”
Men zond ons een epistel ter plaatsing,
naar aanleiding van gezegd ingezonden stuk,
als antwoord of als vervolg op dat van den
heer H.
Dit antwoord is echter voor ons blad te
breedvoerig opgezet, brengt zaken ter sprake,
die de kwestie niet raken, is eigenlijk een
stuk op zich zelf. Daar we de kwestie echter
niet onbelangrijk vinden, nemen we uit het
ons toegezonden geschrift een enkel deel over,
dat we hier laten volgen.
D-Fis-A. Kent gij dat accoord, weet
gij waar men ’t kan hooren in al zijn
bieeden klank
Uit den ouden, grijzen toren
Klinkt der klokken hel geluid,
Komt, het noodt u allen uit,
Mengt uw stemmen in de koren
Komt en legt bet aardsche kruis
Neder in des Heeren huis.
Van uit den toren der Groote Kerk te
Bolsward vernemen we soms den machtigen
drieklank, niet vaak. Toen Koningin
Wilhelmina is gekroond, hebben ze samen
geluid, de drie klokken daarboven.
Daarnaast hangt nog de Jongelingsklok
„dubbelklok” heb ik eens hooren zeggen.
Ex aere veteris campanae fusae anno Christi
MCCCLVI sed vi pulsantium rupta, aucto
pondere, reficiendam cuvauit senatis Bols-
werdiensis anno Chnsti MVIcXVIH.
Dus in 1356 gegoten, door het geweld der
luidere gebroken, door de goede zorgen van
den Bolswardschen Senaat in 1618 omgegoten
en verzwaard. Ze luidde in lange niet
eenige jaren geleden heeft men haar eens
laten hooren, de B. C. heeft aan dit feit
toen een artikel gewijd... baar toon is E,
wanklank in den grooten drieklank D-Fis-A.
Ik weet niet of ze nu geregeld dienstdoet...
Hoe ver klinken de tonen der klokken
in ’t rond. Soms, op stillen Zondag, zomer
avond, hooren we buiten, van heel ver, tot
ons komen een zacht gebrom, als hoorbare
trilling der lucht. Dat is de kerkklok van
Bolsward, zeggen we dan.
Waarvoor hangen daar die klokken? Dat
vertelt ons het opschrift der Maria-klok
(1523, tonus D,) „den levenden roep ik, den
dooden beluid ik”. (Verhollandscht.)
Dat is de roeping der klokkenden leven
den roepen, den overledenen uitluiden.
dat doet de klok, zonder dat ze het weet
wat
de mensch het wil, en dan vertolkt ze
wat die mensch tot anderen te zeggen heeft.
„Bij hoogtij klinkt der klokkentoon feestelijk,
als men iemand gaat uitdragen naar buiten,
is dezelfde klank somber.
En ’s Zondags is het een heel koor van
klokken, dat beiert en bromt over de stad,
roepstem om op te gaan naar het huis
der samenkomst.
In groote steden hoort men zelden de
groote klokken. Hun geluid gaat verloren
in het geroezemoes op de straat, de treu
renden, die eene lijkbaar volgen, hooren, door
den afstand, soms niet eens den klokkenklank.
Maar te Amsterdam luidt de kerkklok weer.
Wondere toon te midden der woelige drukte,
dissonant soms met zooveel ander, on-
Zondagsch geluid. Maar toch bewijs, dat
men hooren wilde, dat metalen geluid, dat
van uit de hoogte over de kerke-wijk klinkt.
Dat voor sommige zieken, die onder den
klokslag wonen, een lang luiden hinderlijk,
zeer hinderlijk kan zijn, ja, dat geloof ik,
vooral als dat, zooals onlangs te Bolsward,
tweemaal op eenea dag voorvalt. Maar dat
komt toch maar zelden voor.
(Hier laten we een deel van het geschrift
weg, als minder tot de zaak afdoende,
de schrijver vervolgt en besluit zijn artikel
als volgt:)
Men zorge er voor dat niemand hinder
hebbe, dat behoeft niet, mag ook niet.
Maar men passe er ook op, dat in dezen
tijd van haastigen spoed, van woeling, van
materialisme, niet worde uitgeschakeld een
factor, die o zoo van noode is„de stem die
Beiden „menschen”
Het gebeurde dezer dagen, dat twee
schippers op de rivier bij Rozenburg elkaar
ontmoetten, meldt bet R. Nwbl. Ze waren
goede vrienden. Doch de oorlog was uit
gebroken de één was Duitscher, de andere
Belg. Maar trouwe vriendschap verloochent
zich niet. De Belg legt na eepige aarzeling
met zijn schip naast den Duitscher aan en
springt bij hem aan boord. Met zijn Belgischen
tongval zegt bij „Binde op mij ook kwaad
zulle?” waarop de Duitscher gemoedelijk
antwoordde„Neen vriend, kom maar, dan
zullen we samen een potje drinken op de
gezondheid èn van België èn van Duitschland”.
En zoo gebeurde het 1
Een roos op den zolder
J. K. B. vertelt in Onze Tuinen dat bij
op Klein Malvaboeve te Soest een roos op
zolder heeft gezien. Die roos is van buiten,
door een klein gaatje tusschen muur en dak,
op den zolder gekomen, hield zich tusschen
de voegen van het beschot vast, vertakte zich
en bloeide dezer dagen met twee volkomen
ontwikkelde prachtige rozen, die de ruimte
van den zolder parfumeerden.
Het dakvenster zorgt voor
Papierduurte.
er met de papierprijzen be
denkelijk uit te zien. Zijn de prijzen van
courantpapier reeds onrustbarend gestegen,
tengevolge waarvan vooral de locale bladen
een harden strijd om het bestaan hebben, zonder
dat er ook nog maar eenig uitzicht schijnt te
bestaan, dat aan de voortdurende stijging een
einde zal komen ook de gewone soorten
papier, die voor dagelijksch drukwerk worden
gebruikt, zijn tot een onrustbarende hoogte
gestegen. Papier, dat men vroeger kocht voor
f 2.50 per riem, noteert nu reeds f 7.50 en
hooger, terwijl de kooper maar moet afwachten
of het aan redelijke eischen zal voldoen.
Somtijds vlekt het bij het schrijven, doch dit
is voor den groot-handelaar geen reden om het
terug te nemen.
De groothandelaars zijn hovendien „geor
ganiseerd”, zoodat zij rustig hun duizendjes
oorlogswinst kunnen opstrijken.
Een ingrijpen van de regeering door het
vaststellen van maximum-prijzen wil ons
dringend noodig voorkomen.
ze doet”, zielloos. Ze beweegt zich als
Voor een goeden verkeersweg met de Woud-
vaartbewoners is deze brug hoog noodzakelijk.
Spreker wil nu weten, of 't raadsbesluit,
waarbij ’t maken van bewuste brug was ver
zekerd. nu haast zou worden uitgevoerd, om
dan zoo spoedig mogelijk tot de aanbesteding
over te gaan.
De Voorzitter gaf den heer Blok de
verzekering dat, nu de nieuwe architect in
functie is getreden, men er bij dezen op zou
aandringen, om plannen voor de brug uit te
werken, opdat de Raad dan een beslissing
kan nemen.
De heer Blok wil een termijn van 2 maanden
voor ’t indienen van die plannen stellen.
De heer Ytsma meent dat men nu lang
genoeg op die brug heeft gewacht, ’t wordt
tijd, zegt hij, dat die zaak nu eens geforceerd
wordt.
Hij steunt daarom ’t voorstel Blok.
Nadat over dien eisch van 2 maanden nog
breed was gediscusseerd, werd het
van den beer Blok, gesteund door
den heer Ytsma, verworpen met 10 tegen 3
stemmen.
De Voorzitter gaf daarna nogmaals de
verzekering, dat de architect zoo spoedig
doenlijk met de plannen zou komen.
Harlingen. Door de Directie van de aan
het kanaal staande fabriekencomplex der
firma Th. Roorda en Zonen alhier, is sedert
kort een bepaling voor de arbeiders ingevoerd
met de bedoeling het te laat komen aan de
fabriek tegen te gaan. Als bewijs echter, dat
de Directie hierbij het belang van baar talrijk
personeel niet uit bet oog heeft verloren, mag
dienen, dat er tevens een clausule in is opge
nomen, die een premie toekent aan hen, die
zich gedurende een volle maand niet aan te
laat komen schuldig maken. We gelooven,
dat vooral dit laatste een uitstekend gevolg
zal hebben. O. N.
Workurn, 8 Aug. Nu de appel- en pere-
boomen langzamerhand beginnen te rijpen,
is voor de bezitters van die boomen oppassen
de boodschap. Het aanlokkelijk goed, waarop
de jengd zoo verzot is, is niet veilig in de
tuinen. Tenminste bij een onzer ingezetenen
hebben een paar groote jongens een bezoek
aan de boomen gebracht en er van weggenomen.
Hoewel de bond een weinig er vandaan in
het hok lag, wisten zij dit zoo stil te doen*
dat dit niet door het dier werd opgemerkt.
Misschien hebben al meer ingezetenen van
die brave jeugd een bezoek gehad, wat op
deze manier ten strengste is af te keuren.
De politie kan niet overal tegenwoordig
zijn, toch verzekeren wij, dat ze voortaan
een oog in ’t zeil zal houden en strenge
maatregelen zal nemen tegen die ongehoorde
rooverijen. De Banier.
Barlikum. De vroege aardappelen hebben
voor de verbouwers goed geld opgeleverd en
nu begint men reeds de herfstvruchten op
het .land te verkoopen. Zoo werden, naar
men zegt, reeds eenige pondematen wortelen
verkocht voor f 700 tot f 900 bet pondemaat.
O. N.
Uitslag der gisteren
11
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangeslbten onder No. 4.
