Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
I
1916.
No. 68.
Verscnijnt Donderdags en Zondags.
55ste Jaargang.
DE KERMIS.
t
f
il
J
I
I
Donderdag 24 Augustus.
VOOR
afzonderlijke
0. N.
Ze zijn
toestand
’1
gelang
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
het nog goed met die door en
Laten we allen, die de
die er van trachten te
ze niet in hun
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a Cent.
Makkum, 19 Aug. 1916.
Jf. de Redacteur!
Er is heel wat stof opgejaagd over het
luiden der klokken bij begrafenissen, wat men
ter wille van zieken zoude willen nalaten.
Goed, maar zoude, dit afgeschaft zijnde in
het belang van zieken ook meer aan de beurt
komen om afgeschaft te worden? b.v. het
passeeren langs de hoofdstraten van stad of
.en aan den anderen kant
ook, die juist meenen dat men
plezier te maken. Aan beide kanten
overdrijving. Wij zullen de laatsten
de misbruiken, die uit brooddronken
onmatigheid voortkomen, in bescher
ming te nemen. Wij weten dat alle gelegen
heden tot ontspanning in uitspatting kunnen
ontaarden; de kermis maakt hierop geen uit
zondering. Iets goeds zelfs kan tot misbruik
voeren. De persoonlijke geaardheid en het
karakter der menschen loopt zoo zeer uiteen,
dat dezelfde omstandigheden soms een geheel
tegengestelde uitwerking op hen hebben. Wie
bedorven van harte is, zoekt ook buiten de
kermis gelegenheid om zijn neiging bot te
vieren. Waar men de kermis afschafte, kreeg
men in de plaats volksfeesten, die in den
grond der zaak gelijk waren, aan wat men
had afgeschaft.
Waar ’t nu niet te ontkennen valt, dat
de kermis voor hen, die ’t niet beuren mag,
het gareel van 't dagelijksch leven en werken
tijdelijk af te werpen om elders te gaan ge
nieten van natuurschoon en kunst, voor hen
die niet vermag uitstapjes in den vreemde
te maken, toch een gepaste afwisseling kan
brengen in den tredmolen van ons gewone
doen en laten.
Al mag dan de kermis met gemengde ge
voelens worden ontvangen, ’t blijft toch waar,
dat niemand wordt gedwongen er aan mee
te doen. Zij tracht elk wat wils te geven,
voor eiken stand heeft zij iets, voor eiken
leeftijd biedt zij genoegen, berekend voor
schrale zoowel als voor beter gevulde beurs.
Men kijke dus niet bij voorbaat stroef als
zij in aantocht is. De oude juffrouw, zoo men
de kermis noemt, zet zelf nog een lachend
gelaat. Al heeft zij niet meer de kracht en
aantrekkelijkheid van vroeger, al is zij reeds
ver op hare dagen gekomen, zij heeft nog
het goedmoedsche lachje van een oud moedertje,
die hare haar trouw gebleven kinderen nog
een genoegen wil doen. Al mag zij dan niet
op algemeene belangstelling meer bogen, zij
meent het nog goed met die door en van
en met haar leven.
kermis brengen en die er
genieten, toew^nschen, dat
verwachtingen worden teleurgesteld 1
Wat ze A>ns dit jaar zal brengen? Wij
meenen dat het geheel vrij goed overeenkomt
aan wat het voor drie jaren was. De tweejaarlijk-
sche afwezigheid heeft in haar wezen geen
verandering gebracht; de bioscoop en stoom-
caroussel, in vereeniging met de schouwburg-
tent, zijn de voornaamste punten van attractie,
’t Zijn alle drie oude maar goede bekenden.
Het Hengstepad staat haast geheel vol
gebouwd. Het bloemperk aldaar vormt thans
voor ’t eerst een aardig pièce de milieu.
Ook op Koemarkt en Schildwijk is weer een
behoorlijke rij kramen en tenten geplaatst,
(men zie de advertentiën), zoodat het uiterlijk
aanzien der kermis weer in normalen doen
is, en met die van vorige jaren vrijwel
overeenstemt.
En voor publieke vermakelijkheden wordt
morgen (Donderdag) reeds begonnen met een
handicap-harddraverij. De kaatsvereeniging
houdt wel drie wedstrijden, des Zaterdags de
jongenspartij, Zondag de ledenpartij en
Dinsdag de groote kaatspartij. Deze publieke
divertissements zullen ook nu weer voor
stadgenoot en vreemdelingen eene attractie
vormen.
In „de Doele” treedt twee avonden het
Nationaal klein Tooneel op met ’t dramatisch
tooneelsluk „De Redder” van H. Sassman,
terwijl in „het Blauwhuis” en in zz’t Hof
van Holland" gezelschappen optreden voor
muziek, zang en dans.
Voor ieder die eens wil uitgaan is er dus
stellig wel iets van zijn keuze. Wel zullen
velen het betreuren, dat op Maandagavond
geen vuurwerk wordt afgestoken. Dit toch
was steeds op dien kermisavond een algemeen
genoegen, waaraan door oud en jong, door
alle ingezetenen, onverschillig van welke
richting, werd deelgenomen, en dat ook steeds
velen uit den omtrek naar onze stad trok.
En dan ten slotte de muziek. Bij de
kermisdrukte behoort nu eenmaal muziek, al
valt meer op de kwantiteit dan op de kwaliteit
te roemen. Mu?iek toch geeft aan ’t geheel
een feestelijke stemming. 1
Voor straatmuziek worden een vijftal draai
orgels toegelaten, dat zal trouwens ook zeer
voldoende zijn, in vereeniging met het
orchestrion uit de stoomcaroussel, de orgels
van bioscoop en draaimolen, gemengd met
het getoeter van kinderfluitjes en dergelijke
en begeleid door het geroezemoes en gezang
van het kermispubliek. Een en ander zal
voldoende in staat zijn om voor een zestal
dagen ons vredig stadje in beroering te brengen.
Als echter ’t weer ons geen parten speelt,
zal, af te leiden naar de kermissen elders,
ook hier een behoorlijk bezoek kunnen worden
verwacht.
agenten van politie waren door de militaire
overheid afgezonden om hem er aan te her
inneren, dat hij een plicht te vervullen had.
Hij ging met de agenten mede en zal waar
schijnlijk naar Leeuwarden worden overge
bracht, waar men hem wel duidelijk zal
maken, dat ieder Nederlander zich aan 's lands
wetten moet onderwerpen, ook dan als men
die minder aangenaam vindt, of zelfs niet
goedkeurt. Wat zou er van een Staat terecht
komen, als ieder naar eigeq inzichten zou
handelen O. N.
Harlingen. De afd. der 8. D. A. P. alhier
heeft voor dit district candidaat gesteld voor
de Kamerverkiezing in 1917 den heer
P. Hiemstra, te Leeuwarden.
er dus vroeg bij.
Gevaarlijk spel.
Een kind dood en twee gewond
Gisteravond speelden eenige jongens op
den Stienserweg bij de Bontekoe te Leeuwarden
in de daar op den weg liggende rioolbuizen,
welke ze voortrolden door vanbinnen bij den
wand op te kruipen.
Eensklaps brak een der cementbuizen,
waarin zich een drietal knapen bevond, met
’t ongelukkig gevolg, dat het elf-jarig zoontje
van den heer Tiemersma van de Landbuurt
doodelijk door de zware cement blokken ge
troffen werd. Bij overbrenging naar de stad
overleed hij reeds. Een zoontje van den heer
Haanstra is ernstig aan de ruggegraat ge
kneusd, en lijdt vreeselijke pijnen, terwijl de
derde knaap, een zoontje van Meijer, ook op
Landbuurt woonachtig, den pols brak en een
gat in den arm kreeg. O. N.
Aardappelen.
Zooals bekend is, werd de vorige week de
grens gesloten voor den uitvoer van aard
appelen. Naar wij vernemen ligt het in de
bedoeling deze voorloopig niet te heropenen
en het is zelfs j^iet onwaarschijnlijk, dat de
geheele oogst verder in het land moet blijven.
Dezer dagen worden aan het Departement de
oogstberichten ingewacht en op grond daarvan
zal dan een definitieve beslissing worden ge
nomen. Het is echter nu reeds van algemeene
bekendheid, dat de gemiddelde opbrengst per
H.A. ver blijft beneden die van het vorige
jaar, terwijl bovendien enkele duizende H.A.
minder met aardappelen bebouwd zijn. Een
en ander beeft reeds een aanzienlijke prijs
stijging ten gevolge gehad. Wel bestaat de
verwachting dat, naar mate de landbouwers
zekerheid zullen krijgen, dat geen uitvoer
meer zal worden toegestaan óók niet voor
aardappelen die voor export zijn verbouwd
de prijzen weder iets zullen teruggaan,
maar deze zullen toch in ieder geval boven
het middelmatige blijven, omdat anders ook
het gevaar bestaat, dat de aardappelen aan
het vee zullen gevoerd worden tenzij van
regeeringswege intijds maatregelen worden
genomen om dat tegen te gaan
De aardappelmeelfabrieken zullen slechts
in beperkte mate mogen produceeren.
Alg. H.
Gevaarlijk reizen per spoor.
De Prov. Gron. Cl. schrijft
Het vervoer op onze spoorwegen is in deze
dagen van reislust beangstigend druk. Treinen,
die vóór en achter buiten de perrons, zelfs
der grootere stations, uitsteken, zijn eer regel
dan uitzondering geworden, zegt de H. P.
Geen wonder is het dan ook, dat wat het
rollend materiaal betreft alles op de rails
wordt geroepen. Wat evenwel niet zonder
gevaar is. Immers, dë samenstelling der treinen
is gewoonlijk zóó, dat de moderne zware
waggons worden geplaatst dadelijk achter de
nieuwe Jumbo-locomotieven.
En als staart daarachter, naar gelang van
behoefte, de oudere, lichtere waggons. Wie
bet twijfelachtig genoegen gesmaakt heeft, in
die vehikels een uurtje achter het zware voor-
gedeelte aan te slingeren, zal er zich geen
oogenblik over verbaasd hebben, dat dit op
het traject GroningenZwolle reeds tot een
ongeluk beeft geleid. Een paar der laatste
waggons zijn daar uit de rails geslingerd. Of
en op welke wijze verbetering is aan te
brengen, zullen de spoorweg-technici moeten
uitmaken. Doch dat op deze wijze meer on
heilen wel niet zullen uitblijven, is zelfs een
leek duidelijk. Vooral als hij eens een uurtje
op de banken van zulk een aanhanger heeft
rondgedanst.
’t Is dus beslist, wij zullen dit jaar weer
kermis hebben. In 1914 bij ’t uitbreken van
den wereldkrijg werd onder den indruk der
algemeene vrees en verslagenheid eigenlijk
aan geen kermisvieren meer gedacht. Burge
meester en Wethouders zeiden toen in den
Raad, dat hun college, gezien den onrustigen
toestand en de financiëele malaise, meende
dat er alle redenen aanwezig waren om de
kermis niet te doen doorgaan. De Raad ver-
eenigde zich toen zonder discussie met alge
meene stemmen met die zienswijze.
’t Andere jaar kwamen Burg, en Weth.
weer met hetzelfde voorstel, van meening
zijnde, dat de toestand nog gelijk was als
een jaar te voren. Uit den Raad kwam toen
wel tegenkanting, doch met een kleine meer
derheid werd besloten ook in 1915 geen
kermis hier te doen houden.
Dit jaar nu waren B.
gelijke zienswijze. Er waren
dorp van ratelende melkwagens, fluitende en
schellende trammen, toeterende auto’s? Ver
gaderingen op de bovenzaal van Wijnberg en
Spaarbankgebouw met openstaande ramen zijn
mij steeds een gruwel geweest en voor
zieken?
Ik ben er nooit ziek geweest.
Het meest hinderlijk is mij altijd het geluid
dat onverwacht, en zonder cadans veroorzaakt
wordt en dat is klokgelui nog niet.
Klokgelui kan hinderlijk zijn b.v. als op
Zondagmorgen velerlei klokken tegelijk, of
bijna tegelijk, en op diverse toonaarden en
maten beginnen te luiden, en nooit ophouden
te luiden. Zie „Dickens” Kleine Dora.
Maar nu er al zooveel geschrijf op Hidde-
ma’s eerste artikel is gevolgd, in proza en op
rijm zeer tot genoegen wellicht van den
courantier, die zich verheugen mag in gratis
medewerkers aan zijn blad, nu zij het ook
mij nog gegund in het midden te brengen,
dat ik dat klokgelui, juist bij begrafenissen,
zoo gewenscht vind.
Daarmee immers worden booze geesten ver
jaagd.
Niet beter is mij dat gebleken dan toen ik
wel eens eene begrafenis bij woonde te platten-
lande, waar dè- familie genoodigd wérd samen
te komen één uur voor den tijd die voor de
plechtigheid bestemd was.
Zóó benauwend als dat uur zijn kan voor
zwakke aantrekkelijke gestellen, ’t is in één
woord verschrikkelijk, en eene uitkomst is het
dan, als er gesproken mag, als iemand wat
zeggen mag om de gedachten der aanwezigen
afteleiden of richting te geven.
Een weldaad zou het zijn als er dan in de
nabijheid eene klok geluid kon worden of een
orgel bespeeld.
Bij ter aardebestellingen van militairen
wordt dat trouwens gedaan.
Men heeft in overoude tijden reeds ingezien
dat deze afleiding wenschelijk was en het
klokgelui daarvoor ingesteld.
Met recht kan gezegd worden dat er booze
geesten mee verjaagd worden.
Stel U optochten, groote vergaderingen,
volksbijeenkomsten voor, in openlucht of in
lokalen, zonder toespraak of muziek, zonder
klokgelui, of iets dergelijks, desnoods maar
een trom 1
Daarom acht ik klokgelui bij begrafenissen
in kleinere plaatsen practisch en gewenscht.
In grootere steden kan het overgaan
waar dan de klokken zwijgen of niet geboord
kunnen worden, stelle men in de plaats toe
passelijke toespraken en gebed maar in
kleinere plaatsen, en bij den gang om het
kerkhof behoude men, waar het kan, hel
deftige troostende, kalmtebrengende klokgelui.
En in Bolsward kan dat.
T.'H. KINGMA.
BINNENLAND.
Zuidwesthoek, 21 Augs. Er schijnt vrij
wat wild in ’t jachtveld te wezen, vooral
eenden. De jagers (beroeps) zijn over 't al
gemeen nog al tevreden. Ook de prijs van’t
wild is hoog. Zoo wordt voor de eenden 12
stuivers betaald, een nog nooit gekend bedrag.
Eén jager schoot 68 eenden in één week.
Frieslands Greidhoek, 21 Augs. Hoewel
de uit te betalen sommen voor geleverde
melk aan de zuivelfabrieken wat zijn gedaald,
toch zijn deze nog steeds abnormaal hoog.
Een vaststaand feit is het trouwens, dat deze
dure tijd, die menigeen zoo zwaar drukt, tot
nog toe voor de greidboeren een gouden tijd
is. De grondeigenaars profiteeren ook van de
duurte; het aantal onder verkoop staande
landerijen is bijzonder groot. In een onzer
dorpen staan heden wel drie boerenplaatsen
tegelijk onder verkoop.
Joure, ‘22 Augs. Terwijl twee werklieden
uit Heerenveen hedenmorgen op het Zand
alhier bezig waren met het vervoeren van
een groolen ring voor een regenwaterbak,
brak plotseling dit zware gevaarte en geraakte
een der mannen, zekere Jochum van Zwol,
er onder. Beide beenen zijn hem gebroken.’
Hij werd naar het huis van den heer G.
Nijenhuis vervoerd, waar direct de hulp van
Dr. Taconis werd ingeroepen. Later is hij
overgebracht naar het ziekenhuis te Terband.
Hij is gehuwd en vader van zes kinderen.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek. Gistermorgen zou de bekende
dienstweigeraar P. v. d. Veen alhier zich
met zijne kameraden aan den arbeid begeven,
maar had buiten den waard gerekend. Twee
en W. nog van
van belanghebbende
zijde adressen ingezonden om wel weer kermis
te houden, daarna kwamen van andere zijde
ook een paar verzoeken, de kermis niet te
doen doorgaan, en B. en W. „van oordeel
zijnde, dat in den onrustigen toestand en de
flnanciëele malaise, ontstaan door den in
Europa uitgebroken krijg nog geen noemens-
waardige verandering is gekomen,” stelden
voor, de kermis te dezer stede dit jaar wederom
niet te doen doorgaan.
Een drukke discussie ontstond, voor- en
tegenstanders der kermis kwamen aan ’t woord.,
waarbij er vooral klem op gelegd werd dat
voor menigeen thans van financieele malaise
geen sprake meer kan zijn, en tevens dat het
vorig jaar reeds gebleken was, dat velen toch
de kermis zochten. Bleef bij de behandeling
op 8 Juni de zaak onbeslist, doordat de
stemmen staakten, op 6 Juli werd met 1
stem meerderheid de kermis weer ingehuldigd.
En nu staan wij voor het feitMorgen
vroeg zal ’t stadhuisklokje weer aankondigen,
dat het jaarfeest, dat nu twee jaren absent
bleef, weer wordt gehouden.
Onze meening over ’t wenschelijke of niet-
wenschelijke van genoemd raadsbesluit is wat
vaag. Dat er veel voor en tegen te zeggen
is, dit bleek reeds twee jaren uit de raads-
verslagen. Wij weten ook heel goed, dat de
van Europa nog hoogst ernstig is,
ook dat door de ongewone omstandigheden
de prijs der levensmiddelen boven normaal
peil is. Wie daarop het oog vestigt, moet
eigenlijk aan geen feestelijkheden denken.
Maar aan den anderen kant is ’t ook weer
waar, dat zuur of zoet zien aan den toestand
niets verandert. De maatschappij begint reeds
eenigszins te wennen aan de buitengewone
omstandigheden. Vele handelaars maken
oorlogswinst, en over ’t geheel wordt door
den werkmansstand een goed loon verdiend,
't Is niet te ontkennen, dat velen behoefte
gevoelen aan een gelegenheid tot uitspanning
en vermaak. De tijden zijn niet meer als toen
grootvader nog joog was. De eiscben des levens
zijn thans anders, de jeugd kan zich niet
tevreden stellen met een leefwijze, gelijk die
voor een halve eeuw algemeen was. De ziens
wijze van oud en jong heeft altoos veel ver
schil getoond en dat zal ook zoo blijven;
daarbij komt dat ook principieele gevoelens
hierbij een rol spelen. Er zijn er die alles
wat naar vermaak zweemt, als uit den booze
beschouwen .en aan den anderen
zijn er ook, die juist meenen
leeft om
heerscht
zijn om
heid en
Bolswardsche Courant
4
I
