Bïeuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
I
1916.
Versciiijnt Donderdags en Zondags.
No. 76.
55ste Jaargang.
I
9
I
3
Donderdag 21 September.
TROONREDE.
VOOR
BINNENLAND.
1
den druk der mobilisatie te verlichten,
wordt door mij opnieuw overwogen.
Bolswardsche Courant
afzonderlijke
i
Ontvlucht.
Maandagavond
1
den aard zijner liedjes te
werd Koos Speenhoff ver-
1 „De Twee Steden” te
verschijnen, waar de Prins
/t
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Troelstra.
Voor het eerst na zijn ziekte heeft de
heer Troelstra weer in het openbaar gesproken,
’t Was tijdens de betooging voor Algemeen
Kiesrecht in Amsterdam die door ongeveer
40.000 bezoekers werd gehouden.
Door den provincialen keuringsdienst
werd te Leeuwarden 2400 K.G. kaas afge
keurd, aan de consumptie onttrokken en voor
kippenvoer bestemd.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Feite vondst.
Aan den zeedijk bij Wissenkerke zijn 40
kisten margarine aangespoeld, gemerkt
Haantje”. Elke kist houdt ongeveer 25 pond
in. De margarine is voor 60 ct. per K.G.
voor de inwoners verkrijgbaar gesteld.
De loodsboot bracht te Hoek van Holland
350 in zee opgevischte kisten boter aan.
Alg. H.
van handel en scheepvaart uit alle koloniën
geven niettemin reden tot tevredenheid.
In Suriname mocht zoowel het klein als
het groot landbouwbedrijf op niet onbevredi
genden uitslag wijzen. De weldra verwachfte
voltooiing der havenverbetering op Curapao
en de vestiging op het eiland van groote
werken tot opslag en bereiding van aardolie-
voortbrengselen, die aan honderden arbeid
zullen verschaffen, rechtvaardigen de hoop op
een betere toekomst.
Het stemt mij tot erkentelijkheid, dat op
tal van plaatsen in Nederlandsch Indië door
ingezetenen van allerlei landaarden betoogingen
zijn gehouden om gehechtheid te betuigen
aan het Nederlandsch gezag en bereidvaardig
heid om daarvoor persoonlijke en geldelijke
offers te brengen. De regeering zal niet nalaten
harerzijds datgene te doen wat gedaan kan
worden tot versterking der levende strijd
krachten in Nederlandsch Indië en voor zoover
de uiterst bezwarende omstandigheden het ge-
doogen, voortgaan met de uitbreiding der vloot
en verdere toerusting tot krachtige verdediging
ter zee. De te Tandjong Priok, Soerabaja en
Makassar aangelegde havenwerken zullen
weldra in gebruik kunnen worden gesteld.
Veel zal opnieuw van Uwe toewijding
worden gevraagd, belangrijke wetsontwerpen
zullen ook in dit zittingsjaar Uwe aandacht
vorderen. Ik verklaar, met de bede, dat God
ons ook in dezen zorgvollen tijd moge bijstaan,
de gewone zitting der Staten-Generaal geopend.
den dood constateeren.
Het dure papier.
De Delftsche winkeliers zijn blijkbaar nog
slimmer dan die van Haarlem en Leiden.
Want niet alleen, dat de banketbakkers reeds
lang voor kleine vodwbakjes voor taartjes 2
cent en voor groote 5 cent berekenen, de
gewone bakkers hebben zelfs in hun winkel
een kaart hangen, met verzoek aan de cliën-
teele voor het inpakken van het brood papier
te willen meebrengen. De kruideniers hebben
er voor de suiker weer wat anders op bedacht.
Voor verpakking en thuisbezorgers berekenen
zij 1 cent per pond meer. De vischhandelaren
verlangen, dat men voor het bekomen van
een niet-schoongemaakte regeeringsharing zelf
bordje of papier bij zich heeft. De maatregel,
dien de Haarlemsche slagers namen om aan
het publiek te verzoeken bij het laten halen
van vleesch of vleeschwaren schaal of bord
te willen meebrengen, is hier reeds lang
genomen. Alg. H.
De Banier.
Workum. 19 Sept. Naar wij vernemen is
bericht ingekomen, dat de ingezetenen alhier
dezen winter in het genot zullen worden ge
steld van het gebruik van Regeerings cokes,
welke voor 60 ct. per H. L. verkrijgbaar zal
zijn. Iedere burger mag niet meer, dan 1 l/a
H. L. per week ontvangen. De Banier.
Gaasterland. Van hier schrijft men aan
De Tel.: Het bestuur van de Maatschappij
„Gaasterland” had aan de huurders der boer
derijen, wier pachttijd afloopt de keus gelaten
of de boerderij te koppen, of in te schrijven
op een publieke verpachting dier boerderijen.
De huurders hebben nu ondanks de
hooge prijzen van landerijen -de boerderijen
gekocht.
De bezittingen dezer maatschappij zijn in
de laatste jaren enorm in prijs gestegen door
aanmaak van bosschen tot wei- en bouwland.
Was vroeger geen plekje grond te koop,
en behoorde alles tot de boerderijen, dat is
thans geheel veranderd, doordat kneuterboeren
en arbeiders in de gelegenheid gesteld worden
grond te’ koopen.
Door de werking der maatschappij is het
kleine grondbezit, dat men voor dien tijd
niet kende, enorm toegenomen en heeft nu
welvaart onder de bevolking gebracht.
Dat al het natuurschoon uit onze gemeente
verdwenen is, is bezijden de waarheid; bij
Rijs vindt men nog uitgestrekte bosschen als
weleer.
Dezen zomer heeft die omgeving dan ook
zeer veel bezoek van vreemdelingen gehad.
Zij staat op bet program van elke tournée
door Friesland.
moest worden tot de vloed opkwam. Intus-
schen begon het donker te worden en nog
steeds was de boot niet vlot. Eindelijk ge
raakte het vaartuig los en om elf uur kwam
men te Harlingen... pardon weer te Ter
schelling aan.
Ouders en familieleden in groote ongerust
heid, totdat er den volgenden morgen een
telegram meldde, dat allen behouden op
Terschelling waren geland.
Wel een leuk pleziertochtje zoo!
N. H. Ct.
Speenhoff bij den Prins.
Onze dichter-zanger Speenhoff heeft de
vorige week de eer gehad Prins Hendrik
eenige zijner liedjes te mogen voorzingen.
Z. K. H. had den wensch te kennen ge
geven eens onder het audidorium van Speen
hoff te zijn, teneinde zich een oordeel over
diens kunnen en
vormen. En zoo
zocht in het Hotel
’s-Gravenhage te
in een der zalen een kunstavondje had belegd,
waarop een aantal heeren uit de omgeving
van Z. K. H. waren uitgenoodigd.
Na door den adjudant luit. jhr. Backer
aan Z. K. H. te zijn voorgesteld, heeft Speen
hoff den Prins verschillende van zijn liedjes
voorgezongen, o.a. „Troelstra op het Loo” en
een nieuwen, door hem gecreëerden Padvinders-
marsch. De Prins, die zich tusschen de
liedjes op vriendelijke wijze met Speenhoff
onderhield, betoonde zich over het gehoorde
zeer voldaan en gaf Speenhoff toestemming
den Padvindersmarsch, welke binnenkort in
druk verschijnt, aan Z. K. H. op te dragen.
Onder de aanwezigen was ook de Duitsche
gezant, baron Von Kuhlmann, die Speenhoff
complimenteerde over een door dezen aan de
Kólnische Zeitung afgestaan liedje, waarin hij
een philippics houdt tegen zijn landgenooten,
die door bun afgeven op de Duitschers op
z.i. verkeerde wijze uiting geven aan hun
pro-geallieerde sympathieën in den wereldoorlog.
Een der medewerkers van Het Vad. ver
nam het bovenstaande van den dichter-zanger.
Overreden.
Zondagmiddag reed iemand uit Almelo met
zijn auto op den weg van Almelo naar Delden,
en heeft onder de gemeente Ambt-Delden den
61-jarigen postbode uit Delden, die daar op
de fiets reed, aangereden. Dr. Maas, uit
Hengelo, die toevallig passeerde, kon slechts
den dood constateeren. Alg. H.
Hindeloopen. Zondag 10 Sept, geraakte
de koemelker G. H. met paard en wagen op
hol, verbrijzelde in zijn vaart een hek, waarbij
de wagen met al wat er op was in de berm-
sloot terecht kwam.
Hedenmorgen overkwam de landbouwer P. S.
een dergelijk ongeval met het treurig en nood
lottig gevolg dat de vrouw van genoemde S.
van de wagen viel, overreden werd en terstond
een lijk was, terwijl 8. zich zelf ernstig aan
de arm bezeerde. Opmerkelijk is het, dat de
vorige bewoner dier zathe de heer A. K. op
dezelfde noodlottige wijze het leven verloor.
O. N.
Harlingen. Tusschen de schippers aange
sloten bij den Algemeenen binnenschippers-
bond en debevrachtingskantoren alhier, heerscht
heden een geschil over de binnenvrachten. Met
15 September heeft de Bond eene verhooging
van 30 pCt. voorgesteld, welk voorstel nog
niet door de kantoren is aanvaard. Dienten
gevolge hebben de schippers heden geweigerd
langs zij der booten te halen en wordt de
lossing van de in de haven liggende s.s. „Tem”
van Londen en s.s. „Minister Tak” van Huil
opgebouden.
Nader meldt men ons: Het geschil over
de vrachttarieven tusschen den Algem. Schip-
persbond en de makelaarskantoren alhier, is
hedenmiddag bijgelegd, doordat de bevrachters
noodgedrongen in de verhoogde vracht van 30
pCt. hebben moeten toestemmen. 0. N.
Oldenzaal overstappen.
De correspondent van het Alg. H. te
Oldenzaal schrijft
Geen dag nagenoeg gaat er voorbij, of de
douane aan het station alhier heeft allerlei
eetwaren of andere artikelen, waarvan de
uitvoer verboden is, van passagiers naar
Duitschland in beslag te nemen. Ondanks de
vele inbeslagnemingen blijven dergelijke
reizigers onverbeterlijke smokkelaars. Op de
geheimzinnigste en vaak meest zonderlinge
wijze is de smokkelwaar in de coupe’s of
W. C.’s verborgen. Bij voorkeur worden voor
dit doel de rijtuigen le en 2e klasse ge
ëxploiteerd. Geldt het een nog al belangrijke
partij, dan is de eigenaar in den reggl niet
onder de passagiers te ontdekken.
Om nu aan deze smokkelarij voor goed een
einde te maken en tevens om de langdurige,
tijdroovende controle te beperken, moeten alle
passagiers, te Oldenzaal uit ons land aan
komende en bestemd voor Duitschland, in een
aldaar gereedstaanden trein der H. IJ. S. M.
overstappen. Op deze wijze wordt de controle
heel wat vergemakkelijkt.
Storing electriciteitsbedrijf.
Het grootste gedeelte van de gemeente
Aaleiheer was Maandagavond in het donker
gehuld. Het electrisch licht wordt aldaar be
trokken van de gemeente Leiden. Te Nieuwe-
Wetering, gemeente Haarlemmermeer, was de
kabel gebroken. Vooral de winkeliers onder
vonden van het ongeval veel last.
Alg. H.
Vreemd.
Een landbouwer uit de Fr. Wilp kwam te
De Wilp met de boodschap, of men eens
even wilde komen kijken, naar een vreemd
voorwerp, dat daar in ’t land was neergekomen.
Hij vertrouwde het zaakje niet; ’t kon best
een bom zijn.
Veiligheidshalve had hij z’n koeien maar
vastgebouden. Men ging kijken en vond een
gummiballon met een middellijn van ongeveer
dried.M., waaraan bevestigd was een electrische
lantaarn.
Witmarsum, 18 Sept. Greid- en bouw-
boerderijen worden dit jaar 30 a 40 procent
duurder verhuurd dan voor een 5-tal jaren.
Een boerderij van gemengd bedrijf alhier voor
3 jaar hoog in prijs verkocht, is thans geveild
en reeds 4000 a 5000 gulden hooger ingezet
dan ze bij den vorigen verkoop opbracht.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Workum, 19 Sept. Zondagavond hebben
alhier een drietal jongelingen ergerlijke bal
dadigheden gepleegd. In den laten avond
hebben ze
fabriek
Doodelijk ongeval.
Gisteravond bad aan het station te Hoorn
het volgende ongeluk plaats Toen de werkman
Ten Winkel de lichten langs de lijn ging
dooven, geraakte hij onder een goederenwagen.
Beide beenen werden hem afgereden. Heden
morgen is hij overleden. Alg. B.
Een zeilbootje vertrok eergisteren van
Harlingen naar Terschelling tot het houden
van een zeiltochje. Zonder ongeval bereikte
men het eiland en aanvaardde om 3 uur de
terugtocht. Door onbekendheid met het vaar
water geraakte echter de boot vast bij de
Westmeep op de Bobbenplaat, waar gewacht
bij de Coöperatieve Stoomzuivel-
De Goede Verwachting” een elec
trische booglamp stuk geslagen en anderen
beschadigd. Tevens hebben ze pl.m. 400 liter
melk doen verloren gaan door het open zetten
van een kraan van de bak waarin de melk
geborgen was. Verder hebben ze in de woning
van M. v. d. A., in de nabijheid der fabriek
wonende, ruiten stuk geslagen. Ook hebben
ze een bank in de Muziektent omvergegooid,
zoodat het drietal zich c|ien avond zeer slecht
heeft aangesteld.
De politie met het geval in kennis gesteld
heeft spoedig de daders, die zeker later lang
over hun wandaden zullen nadenken, gesnapt
en tot bekentenis gebracht.
Toen men Maandagavond om 8 uur in de
cel van den milicien Moot in de Haarlemsche
infanteriekazerne kwam, bleek dat hij door
een raampje ontsnapt was. Moot was te
Haarlem gevangen gezet, verdacht van de
inbraak te Eindhoven, waarbij f 6500 ont
vreemd is. Alg. H.
’s-GRAVENHAGE, 19 Sept. De ver-
eenigde zitting der Staten-Generaal is door
H. M. de Koningin geopend met de navolgende
Troonrede:
Mijne Heeren!
Ten derden male sedert de rampzalige oorlog
uitbrak, die Europa verscheurt, ben ik in
Uw midden, vervuld door de zorg voor de
hoogste belangen van ons vaderland. Dat
voor mijn volk tot dusver de vrede behouden
kon blijven, stemt mij tot dankbaarheid.
Gelukkig bleven onze betrekkingen met alle
mogendheden van vriendschappelijken aard.
Ik zal ook in het vervolg de plichten na
komen die eene neutrale Natie door het
volkenrecht zijn opgelegd, maar ik ben vast
besloten onze onafhankelijkheid te verdedigen
en naar vermogen, tegenover wien het ook
zij, onze rechten te handhaven.
Bij de vervulling van die taak steun ik,
behalve op ons goed recht en de eensgezind
heid der natie, op onze zee- en landmacht,
die op alleszins lofwaardige wijze den haar
opgelegden last blijven dragen. De aflossing
van onder de wapenen staande dienstplichtigen
door nieuw opgeleide manschappen en daaraan
gepaarde belangrijke uitbreiding onzer levende
strijdkrachten, worden geregeld voortgezet.
De voorraden wapenen, munitie en ander
materiaal worden, ondanks te overwinnen
moeilijkheden, voortdurend vermeerderd.
De mogelijkheid om, met handhaving onzer
weerbaarheid,
Het economische leven van ons land on
dervindt meer en meer den invloed van de
omstandigheden, welke door den oorlog zijn
in het leven geroepen. De toestand van land
en tuinbouw is over het geheel nog niet
ongunstig. Toch worden de moeilijkheden, bij
de uitoefening van deze juist in de tegen
woordige omstandigheden voor de volkshuis
houding zoo belangrijke bedrijven ondervonden,
steeds grooter ën is bij enkele onderdeelen
reeds een toenemende invloed op productie
merkbaar.
Op het gebied van handel en nijverheid
trachten zoowel de regeering als de belang
hebbenden de nadeelige gevolgen te beperken
van de moeilijkheden, die maatregelen, in het
buitenland geuomen in verbancf met den
oorlogstoestand, voor onze aan voeren uit den
vreemde en voor onzen uitvoerhandel mede
brengen. In toenemende mate was de re
geering genoodzaakt maatregelen te nemen
in het belang van de volksvoeding. In ver
band daarmede was beperking van den uitvoer
en ingrijpen in bet binnenlandsch economisch
leven noodzakelijk.
Het scheepvaartverkeer in de Nederlandsche
havens bleef gering. De groote vrachtvaart
leverde bij voortduring gunstige uitkomsten
op, terwijl ook de toestand der kleine vaart
eenige verbetering vertoonde.
Ook de zeevisscherij gaf gunstige resultaten,
doch ondervond in den laatsten tijd ernstige
moeilijkheden, naar welker oplossing wordt
gestreefd. De andere takken van visscherij
gaven, met enkele uitzonderingen, ook betere
uitkomsten.
De maatregelen tot handhaving van de
neutraliteit en tot tempering van de nadeelige
gevolgen van de crisis voor de economisch
zwakkeren blijven bij voortduring zeer hooge
eischen aan de schatkist stellen.
Voorshands zal kunnen worden afgewacht
in hoeverre de opbrengst der bereids tot stand
gekomen buitengewone belastingen in de daar
door ontstane behoeften voorziet.
Een wetsontwerp tot nadere regeling en
versterking der inkomsten
van het leeningsfonds 1914 zal U worden
aangeboden. De voorstellen tot versterking
der middelen, teneinde, afgezien van de uit
gaven in verband met den buitengewonen
toestand, bet financieele evenwicht te her
stellen, zullen Uwe aandacht blijven vragen,
evenals -die tot verruiming van het belasting
gebied der gemeenten en tot heffing van op
centen ten behoeve der gemeenten op de
belasting der naamlooze vennootschappen.
Ook in Nederlandsch Indië wordt veel
ongemak ondervonden van de belemmeringen
in het overzeesch verkeer als gevolg van den
in Europa woedenden oorlog. De uitkomsten
