Nieuws- eu Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
Zondag 29 October.
I
I
Klein s Thee,
in ons pakjes thans 22 ct., in
vierdel pakjes 27'/2 ct. Gebro
ken Thee ook per ons.
1916.
No. 87.
Versciujnt Donderdags en Zondags.
55ste Jaargang.
1
L
IP
VOOR
afzonderlijke
3
BINNENLAND.
TUBERCULOSE-MUSEUM.
B. en W. f 1000, werd
waren
•ff
J
’t D.B.
den tijd
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
.4
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
In de lokalen van de Muziekschool in de
Kerkstraat is Woensdagavond een tentoon
stelling geopend. Het doel van het daar ge
vestigde tuberculose-museum is in de breede
kringen der bevolking eenige elementaire
kennis te verbreiden aangaande de tuberculose,
de ziekte die nog steeds voortgaat zoo menig
jeugdig menscbenleven te ondermijnen. Men
wil bier een aanschouwelijk beeld geven van het
wezen, het ontstaan, de verbreiding dezer ziekte,
alsmede van de middelen en maatregelen
waarmee en waardoor de ziekte kan worden
voorkomen en ook kan worden genezen.
Bij de opening j.l. Woensdagavond waren
verscheidene dames en heeren aanwezig. De
heer D. TERHENNE riep allen namens het
Bestuur van het „Groene Kruis” en namens
de Nederl. Centrale Vereeniging tot bestrijding
van welkom toe
aan de Directrice Mej. Meerkat
i de assistent-Directrice Mej.
aan Burgemeester en Wet-
i de Raadsleden die door hun
en
In vele winkels verkrijgbaar.
Voor wederverkoopers
Bij Wed. J. Lemstra, Bolsward.
W. v. d. Goot, Makkuni.
Theehandel Focke S. Klein,
HARLINGEN.
niet overgegaan wordt tot het
lammeren heeft natuurlijk dan
der tuberculose, een woord
in ’t bijzonder i
van Emden en
Gelton, verder
houders en aan
tegenwoordigheid blijk gaven belang te steil
in het streven dezer Vereeniging, ook den
heer de Vries, lid van ’t Hoofdbestuur der
Centrale Vereeniging, alsmede de verdere dames
en heeren wier tegenwoordigheid zeer op prijs
werd gesteld, en wier medewerking in den
strijd noodig is.
Het doel dezer tentoonstelling wil Spreker
in ’t kort aangeven aan de hand van een
brochure van Dr. W. J. van Gorkum, de
Tuberculose-bestrijding. Hierin wordt gewezen
op de behoefte die het volk heeft aan kennis
aangaande de ziekte en de voorbehoedmiddelen,
vooral der middelen ter voorkoming van
besmetting. In de hoop dat deze tentoon
stelling daartoe zal mogen bijdragen, wil hij
het verzoek richten tot den Burgemeester om
deze tentoonstelling te openen.
De heer OBERMAN, hoewel het verzoek
onverwacht tot hem komt, wil gaarne daaraan
voldoen. Hij vindt het te bejammeren dat de
Gemeenteraad niet een betere lokaliteit be
schikbaar had voor deze tentoonstelling, het
verheugt hem evenwel dat alles nog al netjes
is ingericht. Het doel van deze tentoonstelling
vindt hij uitgedrukt in deze twee gedachten
de tuberculose is te voorkomen, en zij is te
genezen. Om die gedachten ingang te doen
vinden bij het publiek, hoopt hij dat er een
druk bezoek zal komen, dat velen hun kennis
in dit opzicht zullen vermeerderen. Hij uit
den wensch dat na afloop het bestuur, dat
de tentoonstelling heeft ondernomen, en de
zusters die van verre kwamen om ons hunne
inlichtingen te verstrekken, de conclusie
zullen kunnen maken, dat zij veel belang
stelling hebben gevonden, en dat er een
gezegenden invloed van zal uitgaan. Dat het
besef algemeen wakker worde, dat men alles
moet aanwenden wat tot voorkoming en tot
genezing der gevreesde ziekte, de tuberculose,
kan dienen.
Met den wensch dat dit museum hier
een zichtbaar resultaat zal hebben, verklaart
hij de tentoonstelling geopend.
drie lokalen. Een gedetailleerde beschrijving
gesteld eens dat wij in staat waren het
juist en nauwkeurig te doen Zou toch
nooit den indruk volkomen kunnen geven,
wat zien met eigen oogen vermag. Wij willen
daarom onze lezers en lezeressen in de eerste
plaats opwekken er een kijkje te gaan nemen.
In hoofdgroepen willen wij evenwel even
de verschillende afdeelingen noemen. In de
zijn in ’t midden twee dubbele
zieke en gezonde anatomische
betrekking hebbende op de
bij den mensch en de dieren,
rund, waarbij de verschillende
Geachte Redactie.
Gelieve onderstaande als ingezonden
in uw blad te plaatsen.
Het doet eenigszins vroolijk aan van iemand,
die zich vegetariër noemt, blijkens het inge-
zondene in uw blad van j.l. Donderdag te
vernemen dat die zich interesseert voor het
slachten van lammeren of koeien. Zoo ook
zijn ophalen uit de sloot van de oude koe of
wel de legende van het vele verdienen der
slagers.
Mij dunkt hij had dat niet behoeven op
te warmen daar het toch bekend genoeg is,
dat de slagers dezen zomer zeer weinig hebben
verdiend.
Dat er
slachten van
ook een geheel andere reden.
Een verkoopsprijs van 40 a 45 cts. voor
lams- of schaapvleesch met been acht men te
De aanwezigen gingen nu een kijkje nemen
bij de verschillende etalages en afdeelingen.
Jonge dames gaven over het tentoongestelde
inlichtingen, terwijl de Directrice en assistent-
Directrice ook alle gewenschte verklaringen
gaven of aanwijzingen deden.
Wij zullen slechts in ’t kort vermelden,
wat er alzoo te zien is en te leeren in deze
Sneek, 26 Oct. Dinsdagavond j.l. zag de
commissaris van politie in de Wijde Noorder-
horne een dronken persoon, die door zijn
maat werd meegetrokken. Die maat was volgens
diens verklaring, een goede kennis van den
beschonkene. Aangezien de commissaris de
zaak niet vertrouwde, telefoneerde hij om een
agent. Toen de beide vrienden buiten de sttfd
aan den Oudendijk waren gekomen, en de
ontboden agent daar ook kwam, lag de be
schonkene voorover en de ander in gebukte
houding over hem heen. De beschonkene
moest toen mee naar ’t politiebureau op de
Veemarkt, waar hij iemand uit Uitwellingerga
bleek te zijn, in wiens bezit aan bankpapier
een som van f 1000 werd gevonden.
De inmiddels verdwenen metgezel werd
opgespoord, in wiens zak de portemonnaie
van den beschonkene werd gevonden.
Drachten, 26 Oct. Een man, kermis
houdend met eene vrouw van slecht allooi,
gebruikte te veel spiritualiën. Ook zij hield
zich, alsof ze te veel had. Samen gingen ze
bij de straat wat rusten. Toen hij ontwaakte,
waren zijn beurs en zijn liefje verdwenen.
Witmarsum, 25 Oct. Van def 25-aandeelen
in de nieuw gestichte braakhokken zal ook
dit jaar geen rente worden uitgekeerd. Van
de instelling wordt te weinig gebruik gemaakt.
Vele plaatsen in de hokken zijn onbezet,
zoodat er te weinig huur binnenkomt.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek, 27 Oct. De Raad behandelde heden
avond voor de 2de maal ’t voorstel van B.
en W. tot beschikbaarstelling van cokes der
gemeente-gasfabriek tegen verminderden prijs.
B. en W. hadden voor die beschikbaar
stelling een welstandsgrens gesteld van f 1000
en daar beneden.
De heer Bakker stelde voor: f 1200; over
dit amendement staakten, zoo we reeds vroeger
meedeelden, de stemmen.
Vandaar dat thans ’t amendement Bakker
bij den aan vang der zitting weer terstond in
stemming kwam.
Weer staakten de stemmen, zoodat ’t dus
was verworpen.
’t Voorstel van
daarop zonder stemming aangenomen.
Nu kwam aan de beurt de prijs. De heer
Ytsma had voorgesteld60 ct. per H.L.
ongeklopt, 65 ct. geklopt en 5 ct. voor het
bezorgen.
De Gascommissie wou 60 ct. ongeklopt,
70 ct. geklopt en dan afgehaald.
Brengen, vond de Gascommissie, daar
te groote bezwaren aan verbonden.
De heeren Bakker en Brouwer wilden be
zorgen verplichtend stellen. Dit voorstel in
stemming gebracht, werd verworpen met 2
tegen 12. Tegen natuurlijk Bakker en Brouwer.
't Bezorgen facultatief gesteld, zooals de
heeren Ytsma en Rijpma wilden, werd aan
genomen met 11 tegen 3 stemmen.
Tegen Kiezebrink, Bakker en Visser.
De prijs ten slotte in stemming gebracht,
om nl. zoo we reeds zeiden ongeklopte te
stellen op 60 ct. geklopte op 65 ct en 5 ct.
voor ’t bezorgen, werd z. h. st. aangenomen.
Wie nu een cokeskaart kan bekomen, geniet
na 6 Nov. ’t voordeel dat hem de cokes
voor 70 ct. per H.L. thuis wordt bezorgd
maar niet meer dan 1 H.L. per week.
Aangenomen werd ’t voorstel van
om de landerijen der gemeente voor
van 5 jaren in ’t openbaar te verhuren.
Bij de vaststelling eener verordening als
bedoeld in art. 114 bis der Gemeentewetten
aanzien van de Distributie van levensmiddelen
werd meegedeeld dat ’t inkomen van den
distributie-ambtenaar op f 1000 werd gesteld.
hoog om er algemeen vraag naar te krijgen,
daar lamsvleesch onvoordeelig in ’t gebruik is
(het krimpt met koken of braden erg).
Wil men ’t groote publiek, dat bier over
het algemeen niet van schaapvleesch houdt,
animeeren om ’t te gebruiken dan zou het
verkrijgbaar moeten zijn voor 25 a 30 cts.
per pond, waar geen denken aan is dat zulks
nu kan.
Intusschen is hier ter stede wel gelegenheid
schaapvleesch te krijgen.
Met dank voor de plaatsing.
K. TERHENNE.
Bolsward, Oct. 1916.
eerste zaal
rijen van
preparaten,
tuberculose
vooral het
vormen, waaronder de tuberculose zich vertoont.
Verschillende graphische tabellen geven een
statistisch overzicht van een menigte wetens
waardigheden, zooals den graad van onzuiver
heid der lucht bij verschillende bedrijven, de
verhouding der slachtoffers van tuberculose
ten opzichte van leeftijd, bedrijf, enz., ook
de verhouding der genezen patiënten in de
sanatoriums ten opzichte de gevallen waarbij
geen baat werd gevonden.
Langs de wanden van zaal I is in den
hoek kennis te maken met heel wat kwak
zalversmiddelen, daarnaast zijn eenige modellen
in miniatuur van lighallen, sanatoria enz., en
in den hoek is de afdeeling boekhandel, waar
lectuur en platen op dit gebied zijn te zien
en ook wel te koop. De achterwand geeft
een heele collectie ontsmettingsartikelen te
zien, terwijl de andere zijwand bij den eersten
oogopslag wat een vreemden indruk maakt.
Daar staan zakjes erwten, bruine boonen,
schotels met rauwe aardappelen, flesschen met
ingelegde groenten enz. Ook eenige kluitjes
spek. Waartoe die verschillende porties daar
staan? Ja, huismoeders, dat is vooral voor U.
De middelen ter bestrijding van tuberculose
zijn frissche lucht, rust, zindelijkheid en goed
voedsel. Dit laatste middel moet ook gekend
en niet uit het oog verloren worden. Er
staan hier groepeeringen van goede en goed-
koope maaltijden, niet als gewoonlijk de
benoodigheden op een lijstje dus op papier,
neen bier zijn de spijzen in natura.
De Directrice en die haar behulpzaam zijn,
willen u gaarne inlichten wat voedingswaarde
er zit in de verschillende spijzen. Gelijk goed
voedsel de weerstand van een gestel verhoogt,
is de alcohol schadelijk voor den mensch, en
in den hoek is in eene afdeeling te zien
ja werkelijk te zien, wat men beter voor zijn
geld kan koopen dan wijn, bier of jenever.
Hier is een vergelijkende studie op aanschou
welijke wijze voorgesteld.
Aanschouwelijk zijn ook de zalen 2 en 3,
waar wordt getoond door de inrichting van
verschillende kamertjes, hoe men soms onhy
giënisch leeft en toch zoo gemakkelijk gevaren
van besmetting kan voorkomen. Daar wordt
ook aan de bezoekers getoond hoe de inrichting
van ligstoelen en ledikanten behoort te zijn,
en hoe ook in bet gezin de tuberculoselijders
verpleegd kunnen worden, zonder voor hun
omgeving gevaar op te leveren.
Een handig boekje, gids voor de bezoekers
van het museum, geeft veel inlichtingen, en
daarom meenen wij met onze vluchtige opsom
ming te kunnen volstaan.
Het bezoek is, naar wij vernemen de eerste
dagen nog al goed geweest, en inderdaad mén
moet het op prijs stellen, dat in onze stad
deze gelegenheid wordt aangeboden.
Aan ’t einde der raadszitting werd een
schrijven gelezen van den heer Zelvelder
waarin deze meedeelde, dat ZEd. wegens ver
trek naar Arnhem tegen 1 Nov. ontslag nam
als raadslid. De Voorz. Dr. Bouma, sprak
daarop tot den heer Z. een hoogst waardeerend
woord, waarin hij vooral wees op ’t vele dat
de heer Z. in ’t belang van de Gemeente
heeft gedaan. De heer Z. die sedert 1907
zijn beste krachten aan de gemeentebelangen
wijdde, dankte daarop voor de woorden tot
hem gesproken, hoopte van harte dat 't de
Gemeente door de kracht die er van den
Raad mag uitgaan en door de overeenstemming
die er mag heerschen goed zal gaan, de leden
van den Raad en hun gezin en in hun
werkkring.
Het jongste Zeppelin-bezoek.
De N. Cl. schrijft:
Wanneer maakt het departement van Oorlog
de inlichtingen openbaar, die het op grond
van de gedane waarnemingen, van de voor-
loopig ontvangen rapporten, van het onderzoek
van de „bom” of het „reservoir” bij Gorkum
gevonden, op dit oogenblik, vier dagen na
het jongste Zeppelin-bezoek aan ons land,
moet bezitten omtrent de richting van her
komst van bet luchtvaartuig, den toestand
waarin het vermoedelijk verkeerde, de al of
niet opzettelijkheid van het bezoek, de be-
teekenis van het uitwerpen van het „projec
tiel”, de vraag of door de diverse wachten
genoegzame waakzaamheid is betracht, of en
waar erop geschoten is, enzoovoorts.
Het zal waarlijk niet te vroeg zijn als
daaromtrent onverwijld van regeeringswege
wordt openbaar gemaakt wat aan haarzelve
bekend is.
Waar wacht men op?
Geen gemeentebegrooting.
Door B. en W. van Stellendam is den Raad
voorgesteld den post hoofdelijken omslag op
de begrooting 1917 te verhoogen met f 2300,
welk voorstel met algemeene stemmen werd
verworpen. Daarna stelde de heer Holleman
voor, den post te verhoogen met f 1150,
doch ook dit voorstel werd verworpen, waarna
de voorzitter mededeelde, dat hij Ged. Stateh
zou berichten, dat van Stellendam geen be
grooting kan worden ingezonden, aangezien
de Raadsleden niet willen medewerken om ze
in orde te maken. Alg. H.
Een vergissing.
In de eerste klasse van de stoomtram
HaarlemLeiden. Papa, mama, drie kinderen
en twee nichtjes. Bezien iedere merkwaardig
heid langs den weinig bekenden weg. Al
gemeen wordt de aandacht getrokken door
het monument door mevrouw Willink in haar
weiland opgericht ter nagedachtenis van het
bezoek van H. M. de Koningin op 11 Aug j.l.
„Oom, wat is dat daar?” vraagt een der
nichtjes. Antwoord: „We zijn hier in Benne-
broek. Dat is het gedenkteeken op het graf
van Talma”. Andere vreemde passagiers rijzen
ook overeind en roepen uit: „Kijk, daar ligt
Talma begraven”. Opr. H. Ct.
Ongeluk bij een brandweeroefening.
Gistermorgen omstreeks half twaalf hadden
achter het Wilhelminapark op de Waldeck-
pyrmoutkade te Utrecht oefeningen plaats
vanwege de Utrechtsche brandweer ter ge
legenheid van de vergadering van de Neder-
laudsche Brandweervereeniging, welke daar
ter stede gehouden werd. Op het terrein be
vonden zich eenige brandweerautoriteiten en
vele belangstellenden. Toen de oefeningen
ongeveer een kwartier aan den gang waren,
brak plotseling het kopstuk van een 24 meter
hooge ladder, toen zich drie personen op de
ladder bevonden. Twee van de spuitgasten
hadden de slangen in handen, waarmede ge
spoten werd. De spuitgast Jansen uit Utrecht,
die zich het hoogst bevond, viel met het
hoofd naar beneden en was onmiddellijk dood.
De tweede spuitgast, Van Sloten, werd aan
zijn linkerarm gewond, terwijl de brandmeester
J. P. J. Simonis inwendig gekneusd werd en
vermoedelijk een been gebroken heeft. Onder
aan de ladder bevond zich de spuitgast Van
der Horst, die met den schrik vrijkwam. Er
heerschte groote verslagenheid. De oefeningen
werden onmiddellijk gestaakt. Het lijk van
den spuitgast Jansen werd naar het politie
bureau overgebracht, terwijl de beide gewonden
naar de Emma-kliniek werden vervoerd.
Alg. Ht
Bolswardsche Courant
I
I
r
-1
