Nieuws- en Advertentieblad
Bols ware en Wonseradeel.
4
1916.
No. 90.
VerscHijnt Dondeiags en Zondags.
£>5ste Jaargang.
I
3
Een Dnitscher over Duitschland
Os
Do?ï3rdag 9 November.
RAADSOVERZICHT.
j
VOOR
ml
f
BINNENLAND.
INGEZONDEN.
LAMSVLEESC H.
n
Bolswarlsche Courant
ókjjji
afzonderlijke
1907, 53 en in
Hepk. Nieuwst l. v. Fr.
T
t
I
l
3
r
een
dan
Totaal.
Inkoop lam (vracht in begrepen)
F. de
hond
t
r
I
i
i
t
s
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per poijt 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
verhouding in
rantsoeneering is
Hoe denkt ge
den oorlog altijd, wil zeggenmits
i ons prachtig
van Amerika
Zurich, 6 Nov. Op de boerderij van
Boer alhier, werden een zeug en een
tegelijkertijd moeder. De jonge bonden werden
verdronken en de zeug kon niet al haar 15
biggetjes voeden. Men heeft nu de hond tot
voedermoedej van twee biggetjes gemaakt en
ze heeft hare pleegkindertjes met volle zorg
zaamheid aangenomen.
Wommels, 4 Nov. De woningen zijn in
ons dorp al even krap als elders. Dienten
gevolge worden ook de koopprijzen van huizen
hooger. In ruim een week tijds werden een
5-tal perceelen onderhands verkocht. Bij koop
is men zeker van zijn plaats. Alhoewel het
nog vroeg is, is men hier reeds druk aan het
inhuren voor het volgende jaar. Wanneer er
geen verandering komt, dan lijkt het wel,
dat er minstens een 10-tal woningen te kort
schieten.
Welke argumenten er zijn gebezigd weten
wij belastingbetalers niet, maar toch blijft het
een open vraag, of in dezen abnormalen tijd,
waar reeds zooveel aan Rijk en Gemeente aan
belastingen moet worden opgebracht, het raad
zaam is, om steeds maar weer nieuwe uitgaven
te voteeren.
Dat de bestaande toestand door het vele
bedanken der 2e klas agenten langzamerhand
onhoudbaar was geworden, stemmen wij toe,
maar wat is de werkelijke oorzaak van die
ontslagaanvragen?
Wij hebben daaromtrent ook eens een onder
zoek ingesteld en bleek het ons, dat twee
vroegere titularissen enkel en alleen bedankt
hebben, omdat zij te veel overdag en te vaak
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Ik geloof niet, dat onze goede Duitschers
indertijd begrepen, hoe waar dat was, of voor
zagen welken vorm Engelands vijandschap
zou aannemen. Ik wil niet pochen, maar ik
heb altijd op het Engelsche gevaar gewezen
als vijand in een oorlog bedoel ik
telkens als ik met Duitschers over dit onder
werp sprak. Als Engeland ontwaakt, is oppassen
de boodschap! Het zal kanonnen maken in
plaats van
van auto’s
De groote
professor
Duitiche regeering
dreigender houding
veilig was.
Wtnneer zal de oorlog eindigen?
Het volgende jaar, zei mijn vriend met
grooten nadruk. Langer kan de oorlog niet
duren.
f 26.80
- 1.50
- 7.—
- 1.50
f 36.80
- 27.30
Verdienste f 9.50
Ik hoop dat Bolsward’s ingezetenen zullen
toonen de proefneming van den heer K. Ter-
henne zoodanig te waardeeren, dat deze en
andere slagers ook in de omgeving
daarmede zullen kunnen voortgaan.
Het betreft een algemeen belang.
Witmarsum, 4 Nov. 1916.
J. H. H. PICCARDT,
Burgemeester van Wonseradeel.
Inplaats van op den geijkten dag n.l.
Donderdag, werd de laatste Raadsvergadering
Vrijdagavond gehouden, wat voor de Verslag
gevers een strop genoemd kan worden, die na
afloop der bijeenkomst nog huune verslagen
hebben gereed te maken. Onze Verslaggever
had ten minste het twijfelachtig genoegen om
tot 4 uur in den nacht te mogen zitten
pennen. De vergadering begon 7 uur, duurde
tot 11 uur, zoodat er een meer dan gewone
krachtsinspanning voor noodig is om 9 uur
aaneen tot diep in den nacht te moeten werken.
Na afloop van de openbare vergadering kregen
onze vroede mannen nog als dessert eene
geheime zitting, welke naar wij hoorden, tot
half één duurde. Bij vernieuwing spreken wij
den wensch uit om zooveel mogelijk den
Donderdagavond te bestemmen voor Raads
zittingen, dit is ook voor de meeste raads
leden de geschiktste avond.
De hoofdschotel der agenda betrof de reorga
nisatie der politie, een punt waarover meermalen
harde noten zijn gekraakt en waarvoor in
1909 slechts één lid zijn stem gaf. Toen
gold als hoofdargument dat de hoofdelijke
omslag reeds was gestegen tot f 30.000, terwijl
thans, nu dit cijfer honderd procent is ver
hoogd en gebracht is tot een maximum van
f 60.000, de geheele Raad op een tweetal
na, op het voorstel inging.
In 1909 noemde de Commissie de uitgaven
voor de politie in Bolsward reeds verbazend
hoog in verhouding met andere gemeenten
van ongeveer gelijke grootte en omvang. Men
vond toen de politie in onze gemeente tamelijk
lucratief ingericht.
Ofschoon Commissie die de geheele onaf
hankelijkheid der politie niet zou versmaden,
meende zij toch, dat de agenten 2e klasse, die
uitsluitend ’s nachts surveilleeren, met hun
clientèle niet, althans zeer zelden in aanraking
kwamen, en dat deze agenten «mannen van
dubbele kwaliteit” nog al actief zijn, werd
bewezen door het feit, dat zij hebben gecon
stateerd in 1906, 45; in
1908, 84 overtredingen.
Al deze oude plunje is thans overboord
geworpen en’ wij krijgen nu een politiekorps
van 1 inspecteur, drie le klas en vijf 2e
klas agenten, dus totaal 9 personen, terwijl
onder het oude regime 13 politiemannen in
dienst waren, n.b. 1 inspecteur, drie le klas,
acht 2e klas agenten benevens een voor reserve,
alzoo eene vermindering van vier manschap-/
pen. Niettemin zal deze reorganisatie voor-
loopig een meerdere uitgaaf kosten van f 1027,
zooals de Commissie ons heeft voorgetekend.
Vergelijken wij 'het cijfer f 1027 bij het
bedrag vroeger door den Voorzitter genoemd
van 2 a 3 duizend gulden, dan vallen de
kosten nog al mede, maar zal het daarbij
blijven?
Het plan, ’t welk in de vorige vergadering
in handen der Commissie gesteld werd, noemde
als tegenwoordige kosten f 6623, de reorga
nisatie zou f 8365 kosten, zoodat er een
hoogere uitgaaf kwam van f 1742. Vóór
echter de Commissie tot onderzoek overging,
werd het plan door den Burgemeester gewijzigd
en toegelicht en werd de geraamde som ver
minderd tót f 1567. Blijkbaar werd die som
nog te Jioog gevonden en is deze door de
Commissie verlaagd tot f 1027, door het
voorstel te ontdoen van allerlei franje, als
kleeding voor den inspecteur, tegemoetkoming
van huishuur enz.
Bij de opening der discussies brak er een
storm los en leek het wel, dat het voorstel
zou kelderen, maar in een geheim onder onsje
bleken de meeste tegenstanders te zijn ont
wapend en ging het voorstel er met vlag en
winjpel door.
Welke argumenten
het de moeite waard is nota
en zelfs de militaire wetenschaps-
begrepen niet, dat Engeland even
en munitie zou kunnen
Town Topics bevat het volgende artikelan
een neutraal medewerker:
Ik had een langen autotocht gemaakt m
naar mijn vriend, die te G..., dat prachje
badplaatsje aan den Rijn, woonde, te gai,
bij wien ik dineeren ging. Hij is een vane
weinige mannen, die onbevooroordeeld belag
stelt in den oorlog en de eenige man, da
ik ooit in Duitschland ontmoet heb, die ga
hooge opinie over Hindenburg heeft. Hij t
schouwt Mackensen als den grootsten genera:
dien de oorlog heeft opgeleverd en hij hee
het waarschijnlijk bij het rechte eind.
Ik weet niet hoe het eindigen zal, zeide hi
Na het diner zaten wij op< het terras, van
waar men het uitzicht beeft over den Rijn
Aan het eene einde van de waranda stone
een tafel, overladen met Engelsche, Fransche ni
Duitsche en Italiaansche bladen. Daar lagen
ook een paar nummers van Town Topics en'
terloops merkte hij op, dat de bittere anti- geldings-
Duitsche loon van dat blad meer amuseerde Pruisen
dan ergerde.
Ik dacht in' het begin van
dat wij zouden winnen. Wij hadden
Voorbereid en onzen eigen tijd gekozen, en
het is meer dan verrassend, dat wij niet ge
wonnen hebben. Frankrijk was aan onze genade
overgeleverd, het Engelsche leger was absoluut
onvoldoende om zulk een overmacht te weer
staan en wij hadden eigenlijk acht weken na
het uitbreken van den oorlog te Parijs de
vredesvoorwaarden moeten voorschrijven.
Ik voor mij geloof niet, dat de oorlog met
de inneming van Parijs zou afgeloopen zijn,
zooals de meeste Duitschers denken. Naar
mijn meening zou de oorlog lang gerekt zijn
geworden en tot in 1916 of 1917 voortgeduurd
hebben, ook al lag Parijs achter onze linies.
Maar toen dacht ik dat niet, zooals trouwens
al onze opvattingen omtrent oorlogvoering
eene geweldige verandering ondergaan hebben.
Vervolgens dacht ik, dat de strijd onbeslist
zou blijven en de status quo ante bellum
hersteld zou worden, omdat de Engelschen
dan wel zat zouden zijn van den oorlog en
een redelijken vrede zouden willen sluiten.
En wat denkt u er nu van
Hij schudde het hoofd.
Wat kan men eigenlijk denken? zei hij,
met een wanhoopsklank in zijn stem. Wij
hadden het slechts in één opzicht bij het
rechte eind bij het begin van den oorlog,
dat n.l. Engeland de voornaamste vijand is
en dat heeft het volkomen bewezen.
Hij glimlachte.
Waarom
Als ge door Duitschland gereisd hebt
en toch vraagtwaarom zijt ge een slecht
waarnemer. De fout bij ons volk is, dat
ofschoon het zelf genoeg nonsens spreekt, er
nog veel meer voor ’t volk gesproken wordt.
U zult toch zeker de couranten niet gelooven,
maar met eigen oogen kijken. Hier en in de
meeste welvarende gemeenten merkt ge niets
anders dan een tekort aan gezond dienst
personeel, maar als ge naar de steden gaat,
die half van industrieën en half van landbouw
bestaan, dan zult ge iets zien van den nood,
die in Duitschland heerscht. Het is nog niet
eens de hooge prijs van bet voedsel, die ons
(irukt, maar wel de onmogelijkheid om de juiste
onze voeding te krijgen. Onze
een kolossale mislukking,
over de organisatie daarvan
Officieel, armzalig ambtenaarswerk I Ge kunt
u geen denkbeeld vormen van de verspilling
en den chaos. Van het begin af zijn de
autoriteiten door de agrariërs bij den neus
geleid en dat beteekent, dat de rantsoeneering
van het Rijk geregeld is volgens het belang
van hen, die eraan verdienden soms twijfel
ik er aan, of wij toch eigenlijk wel zoo een
groot volk zijn. Arnh. Ct.
’s nachts en Zondags moesteffienst doen,
een natuurlijk gevolg van hetet voorzien
in reeds vroeger ontstane va^res. Wel
kwamen enkele sollicitanten infomeren, maar
toen zij hoorden, dat zij bij evei?ele benoe
ming niet langer dan voor éét»ar zouden
worden aangesteld, met het oogi de aan
staande reorganisatie, werd de lu>ot verdere
sollicitatie benomen en werd meifgeschrikt
door deze in het uitzicht geste tijdelijke
benoeming.
Wij meenen, dat dit eene difloofdoor-
zaken is van het gebrek aan gesclte 2e klas
agenten.
Enfin, de Raad heeft beslist eifc hoofde
lijke omslag krijgt weer een duw boven.
Het bedrag van den omslag wsdit jaar
f 39000, reeds is in uitzicht gest( dat het
onvermijdelijk f 52000 in 1917 ziworden,
waarbij zeker nog de extra politieuifif komt,
benevens de extra bedragen, die bij behan
deling der begrooting er nog kunnen komen.
Reeds vroeger wezen wij er op, onder
den vroegeren kranigen wethouder vaniancien
de tering meer naar de nering we gezet,
en lazen wij met instemming het votef der
Begrootings-Commissie om weer een r wet
houders speciaal met de afdeeling fineien te
belasten. Wij juichen dit voorstel ir toe,
maar hopen dan ook, dat de nieuwe ularis
er in zal slagen om de voetstappen zijn
voorganger te volgen. Het is wel geemmak-
kelijke taak om zoo noodig te remmemaar
waar 1916 reeds zulk een kostbaar ja voor
onze gemeente was, is het meer dan t om
onverbiddelijk alle uitgaven te keeren.elke
niet direct noodzakelijk zijn. Een wetfrder
van financiën die de teugels stevig in hden
neemt, achten wij zeer gewenscht.
Wij houden ons overtuigd, dat de bela ng-
betalende burgerij dit met ons zal instetren.
locomotieven en granaten inplaats
en dan zullen wij spijt hebben 1
vloek van Duitschland is de
en de wetenschappelijke geest. Die
geest is eigenaardig. Het is de speciale eigen
schap van den overladen geleerde, die geen
begrip heeft van commercieele of algemeene
kennis en die zich tot specialiteit in den een
of anderen tak van wetenschap of philosophie
heeft gevormd.
In het laatste geval besteedt hij zijn leven
aan de vorming van andere wetenschappelijke
geesten, even dor als hijzelf, maar het ken
merkende dwaalbegrip van den Duitschen
welenschappelijken geest is, dat er buiten
Duitschland geen wetenschappelijke geest be
staat, waarvan L„. - -
te nemen
mannen
goede kanonnen
maken als wij.
En hoe zal bet eindigen? vroeg ik.
Dat kan ik om een zeer goeden reden niet
zeggen, want ik zou een slecht patriot zijn
als ik dat deed. Ik weet zeer goed, hoe wij
er voor staan, zoowel financieel als wat levens
middelen betreft, ik ben niet blij met die
kennis. Ik weet niet hoe het met de be-
langrijker quaestie van het menscbenmateriaal
staat. Wij hebben zoowel in Galicië als in
Thracië een groot aantal Turksche divisies
ingelijfd, maar u begrijpt evengoed als ik,
dat wij niet zoo vlug soldaten kunnen pro-
duceeren als wij ze verliezen. In drie maan
den hebben wij aan de Somme zooveel man
verlogen als de geheele lichting 1916 oplevert.
In vijf maanden kostte Verdun ons zooveel
als de geheele lichting 1917 telt en die opera
ties hebben beiden in den loop van één jaar
plaats'gevonden. Dat zijn nu wel niet per
manente verliezen, maar wat deze phase van
den strijd betreft, kunnen zij wel als zoodanig
aangemerkt worden.
Denkt u dat een ingrijpen
eenig verschil zou maken
Niet het minste, behalve dan, dat onze
relaties na den oorlog er onder zullen lijden.
Amerika kan geen strijdmacht van eenige be-
teekenis op de been brengen. Ik geloof, dat
als het mee ging doen, de Entente daar even
veel last van zou hebben als wij.
En wat zal -er na den oorlog gebeuren
Met Duitschland bedoelt ge? Dat weet ik
niet. Zooals ge weet, ben ik geen Pruis en
eerlijk gezegd, houd ik niet van de Pruisen.
Ik denk dat de Entente de krachtigste ver-
maatregelen zal nemen tegen de
en dat de andere Bondstaten niet ten
volle zullen boeten voor den oorlog dat
er zekere veranderingen
gemaakt zullen worden voor onze regeerings-
vorm, waarop de Entente, naar verluidt, zal
staan. Gij hebt er geen idee van, hoeveel
kwaad de oorlog Duitschland heeft gedaan.
Van de 260 klanten, die ik in een bepaalde
tad had, zijn er al 207 failliet gegaan. De
xporthandelaren weten niet meer hoe zij zich
edden moeten, want het is zoo zeker als iets,
at onze handel met Frankrijk en Engeland
Doit geheel hersteld zal worden. In Rusland
bbben wij misschien invloed genoeg om een
gdeelte daarvan terug te krijgen, omdat
Risland tot zekere hoogte voor zijn behoefte
aai geweven stoffen van ons afhankelijk is.
Deze oorlog is een drama voor Duitschland
en is een drama geweest van den eersten slag
af. Naar mijne meening is er niet de minste
twjfel aan, wie verantwoordelijk is voor den
ooiog. Aanvankelijk was slechts de vernieling
vat Servië bedoeld. En als dan een weg naar
de legeische zee gemaakt zou zijn, zou Duitsch-
lant onder een of ander voorwendsel strijd
gezicht hebben met zijn voornaamste vijanden.
Wij waren er van overtuigd, dat Engeland
niet zou meedoen en die overtuiging heeft de
er toe gebracht,
aan te nemen
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
Met belangstelling las ik de aanbeveling
van den heer Eerdmans en de daarop gevolgde
polemiek met het aanvankelijk resultaat dat
de heer K. Terhenne, lamsvleesch aanbiedt
45 ct. per pond. De heer Eerdmans had
bovendien dit succes, dat ik den slagers in
Wonseradeel, ernstig aanraadde een proef te
nemen. Een slager toevallig tijdens een
vergadering vanB. en W. ontving zelfs
toezegging van 3 der aanwezigen bij proef
neming van hem te zullen betrekken. Toch
bood bij tot dusver niet aan. Dit komt mij
vreemd voor en rijst bij mij het vermoeden
dat het slachten van z.g. regeeringsvarkens
voor de slagers bijzonder voordeelig is. Het
schijnt algemeen niet bekend, dat de slagers
een toeslag van 40 ct. per K.G. slachtgewicht
bekomen van Rijk en Gemeente samen. Die
toeslag wordt gegeven, opdat de varkens
prijzig blijven, waardoor het mesten bevorderd'
wordt en bovendien opdat de burgerij tegen
niet te hooge prijzen varkensvleesch kan
betrekken.
Tot mijn genoegen heeft een slager in
Wonseradeel een proef genomen en mij het
volgend overzicht van het verloop gegeven:
Verkocht:
67 pond lamsvleesch a 40 ct.
5 n vet 30 n
huid
diversen