Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
5
i
I
J
1916.
ööste Jaargang.
Verscnijnt Donderdags en Zondags.
No. 96.
i
Een beroep op „de Internationale”.
Donderdag 30 Novemrer.
VOOR
3 maanden.
afzonderlijke
BINNENLAND.
van
van
auto aan, die beladen
aan
van de loopgraven niet met
wij die afschuwelijke daad,
van een geheel volk, van
om voor zijn beulen
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per
Franco per post 50 Cents,
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
stadig toeneemt,
derentrfcinen
plaatsen
dan kon
verdienen
socialisten.
pen, om eens
Inzake den mosseluitvoer kan worden
vermeld, dat binnenkort door de Z.E.G. maxi-
mum-prijzen zullen worden vastgesteld.
De prijs der versche mosselen is gerezen
tot f 2.20 per baal.
De prijs der bereide mosselen waggon alhier
bedraagt f 0.60, f 0,75 per K.G.
De aanvoeren minderen eenigszins daar
sommige mossel ban ken uitgeput raken.
Voor ’t overige brengt de mosselbeweging
er komen steeds meer kokerijen heel
wat ongerief te weeg daar tal van oudere en
jongere personen hun vaste positie opgeven
om in de mosselen te gaan, alwaar ze zij
’t dan ook tijdelijk veel meer verdienen.
Sn.tneusjes, die men in 't gewone leven
een cent zou geven, koopen thans in de
sigarenwinkels sigaretten van een kwartje de
10. Als er duurdere waren geweest, hadden
ze die gekocht.
Hier tegenover staat echter, dat bij menig
werkmansgezin het verdiende geld goed ter
plaatse komt en een deel bewaard wordt voor
de schrale dagen, die in aantocht zijn.
N. Harl. Ct,.
Oorlog heeft nader aan
iedegedeeld, dat met de
de landstormplichtigen
7 vermoedelijk in het
Februari 1917 een aanvang zal
1
1
ouderdomsrente, welke rente naar het oordeel
van den afzender ten onrechte zou zijn
genoten.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Landstorm 1917.
De Minister van
de burgemeesters mi
indienststelling van
der jaarklasse 1917
begin van
worden gemaakt.
Teruggevonden.
De geldkist, inhoudende ongeveer f 9000,
welke van het bureau van het groepsstaf-
kwartier te Naarden werd ontvreemd, is met
haar inhoud teruggevonden in het bastion te
Oud-Molen, vlak bij genoemd bureau. Het
hangslot was er afgebroken, doch toen de
ijzeren overslag verwijderd was, heeft men
blijkbaar geen kans gezien de kist verder te
openen, omdat daartoe weer een sleutel noodig
was. De kist is toen in een der taluds in
gegraven. Men vermoedt dat de diefstal door
dan een persoon is gepleegd, omdat de
zwaar is. Het is een raadsel-
meer daar er steeds een
(Hdbl.)
Zuinig met steenkolenverbruik.
Minister Posthuma heeft opnieuw de burge
meesters aangeschreven, dat bij het steen
kolenverbruik de uiterste zuinigheid moet
worden betracht. Uit’erlijk 7 Dec. moeten de
noodige zuinigheidsmaatregelen in werking
treden.
In overweging wordt gegeven over te gaan
tot een vervroegde sluiting van winkels en
koffiehuizen en verder verhooging van den
gasprijs boven verbruik van een bepaald mi
nimum. In alle gemeenten is dit vraagpunt
nu aan de orde.
Aan de circulaire wordt de mededeeling
toegevoegd, dat geen rekening kan worden
gehouden met de aanvragen om steenkolen
van gemeenten, waar deze zuinigheidsmaat
regelen niet worden toegepast.
In verband met bovenstaande aansporing
tot zuiniger gasverbruik wordt er in het
Hbl. door een Amsterdammer terecht op ge
wezen, dat de straatlantaarns 's avonds ge
woonlijk veel te vroeg branden, terwijl het
nog dag is, en ook 's morgens te lang in
volle glorie schijnen, wanneer de dag reeds is
aangebroken. Ditzelfde verschijnsel, dat niet
wijst op gebrek aan steenkolen, doet zich
niet alleen te Amsterdam voor.
In een ander ingezonden stuk wordt de
opmerking gemaakt, dat, terwijl de dienst der
goederentreinen niet beperkt kan worden in
verband met de regelmatige voorziening van
de bevolking van ons lapd met levensmiddelen,
daarentegen het aantal ledige schepen ge-
Wanneer men aan de goe-
alleen liet het vervoer naar
waar geen schepen kunnen komen,
een groot aantal schippers brood
en zou misschien het spoorweg-
bestuur niet genoodzaakt zijn den maatregel
te nemen bij strenge koude de lange reizigers
treinen slechts gedeeltelijk te verwarmen.
Kamerleden in voedsel-commissies.
’t Ware beter, dat ze er niet in zaten,
zegt de N. Rl. Ct. Niet om hen zelf, maar om
die regeering. ’t Is niet verstandig geweest,
dat de regeering haar taak over zooveel com
missies heeft verspreid en gedeeltelijk uit
handen gegeven. Het is toch twijfelacbtig, of
daardoor de voorziening in de behoeften der
bevolking niet te zeer is verbrokkeld, de
verantwoordelijkheid versnipperd, de kracht
van handelen verloren gegaan.
Waar bij komt, dat ieder commissielid
dreigt vast te geraken in de opvattingen van
zijn commissie en de werkwijze, die deze zich
heeft eigen gemaakt. In stee van zijn voordeel
te doen met eikaars ondervinding, bestrijdt
men elkaar. Dit lijdt niet tot verhooging van
bestuurskracht.
Maar laat de Kamer, als deze zaak in debat
wordt gebracht, zich toch niet te veel verliezen
in critiek. Met elkaar in de haren te vliegen
wordt het land geen aardappel rijkeren komt
de oorzaken en het
een
werken in het algemeen belang te laten uit
voeren, omdat het overgroote deel der arbei
ders (en dit zal hun eeuwig tot eer strekken)
liever alles, ellende, honger, gevangenis ver
duren dan het doodskleed voor hun vaderland
te weven. Het is in hun naam, dat ik u
schrijf, in den naam van deze makkers, die
gij kent, die gij hebt leören liefhebben, wan
neer zij u broederlijk in hun volkshuizen
ontvingen, die gij zoo dikwijls in minder
zware beproevingen hebt voortgeholpen.
Thans komt het er op aan, het Belgische
proletariaat van de meest verschrikkelijke sla
vernij, die het ooit te verduren had te redden
en daarom doe ik
recht een
er geen korrel graan. Maar nog eens, voor
het gezag en de kracht der regeering, om
aan de rëgeering de volle vrijheid van handelen
terug te geven, om haar in hare volle ver
antwoordelijkheid te herstellen, ware het
gewenscbt, zoo het lidmaatschap van Kamer
leden in de commissies een einde kon nemen.
Klompen.
van Landbouw deelt in de
meer
kist bijzonder
achtig geval, te meer daar
schildwacht op post staat.
Smokkelen.
Zaterdagavond hielden ambtenaren
Roermond, die vrijen dienst in de buurt
Swalmen deden, een
bleek met plm. 300 K.G. rubber. Voor de
smokkelaars, die heelemaal uit Holland
kwamen gepuft met hun goed verstopte lading,
was de teleurstelling wel groot dat ze, zoo
dicht bij de grens reeds, niet alleen hun
smokkelwaar geannexeerd zagen, maar boven
dien een heel zoete winst diervende rubber-
prijs toch bedraagt hier te lande ongeveer
f 5 per K.G., terwijl, naar men zegt, daarvoor
in Duitschland plm. f 175 per K.G. wordt
betaald, zoodat, als de onderneming gelukt
was, daaraan ongeveer een halve ton verdiend
zijn geweest. Alg. H.
Rubber in de vlampijpen.
Aan het Eindh. Dagbl. wordt uit Boxtel
gemeldt
Uit de vlampijpen eener spoorweglocomotief,
die gereed stond voor Venlo, haalde de
controleur van ons distributiebureau gisteren
een groote hoeveelheid levensmiddelen en
voor ruim f 1000 gele rubber.
Smokkelwaar.
Een der zeer gevraagde smokkelwaren is
volgens Het Volk onze kaas. Hiervan kwam
in het bezit der winkeliers in de grensplaatsen
een veel grooter quantum dan de controle
in Den Haag aangaf. Men is in verband
daarmede een zeer wijdvertakte bende hand
langers, grossiers en winkeliers, op het spoor
die vervolgd zullen worden. Een begin is
gemaakt, doordat de controleurs van de
Kaasvereeniging 700 a 800 kazen in beslag
genomen hebben van den heer A. S. te
Bodegraven. Deze handelaar kocht regeerings-
kaas op bij de winkeliers in Holland en
verkocht ze aan winkeliers aan de grens, die
ze weer in handen speelden van smokkelaars.
Tegen den heer S. en de winkeliers, die hem
leverden, is proces-verbaal opgemaakt wegens
overtreding van de Distributiewet.
De minister
St. Ct. mede:
Ten einde het mogelijk te maken, dat in
de behoefte aan klompen hier te lande tegen
niet te hoogen prijs kan worden voorzien, is
door de regeering bij koninklijk besluit van
5 October j.l. een verbod tot uitvoer van deze
artikelen uitgevaardigd. Hierdoor zou de ge-
heele productie aan klompen voor het binnen
land beschikbaar blijven en derhalve mocht
verwacht worden, dat klompen tegen billijken
prijs zouden worden aangeboden. Echter is
deze verwachting niet bewaarheid, zoodat
blijkbaar door enkele personen voorraden
klompen worden vastgehouden in de hoop
dat te eeniger tijd eene vergunning tot uit
voer van dit artikel zou worden verleend en
dan tegen hooge prijzen in het buitenland
een afzetgebied zou kunnen worden gevonden.
In verband hiermede wordt thans nog eens
ter algemeene kennis gebracht dat opheffing
van het uitvoerverbod van klompen is uit
gesloten. Houders van voorraden klompen
wordt dan ook in hun eigen belang aan
geraden deze niet met speculatieve bedoelingen
op te houden. Mocht blijken, dat de prijs
van klompen niet weldra lager wordt, dan
zal de regeering verplicht zijn krachtens de
bepalingen der Distributiewet in te grijpen
ten aanzien van hen, die zich aan vasthouden
van voorraden schuldig maken.
De donkere toekomst.
Donker ziet de schrijver van het financieel
weekoverzicht in het Hdbl. de toekomst in.
Met angstwekkende snelheid, zegt bij,
schijnt thans het tijdstip te naderen, waarop
de oorlogsrazernij nieuwe groote offers van
de civiele bevolking, zoowel in de krijgvoe
rende als in de neutrale landen, zal gaan
eischen. Tot nu toe leek het, als of het
economisch leven op den langen duur door
den oorlogstoestand werd gebaat, dank zij de
tot koortshoogte gestegen bedrijvigheid van
alle voor het leger werkende branches.
Maar nu de Duitsche regeering burgerlijken
dienstplicht gaat invoeren en ook in de
Entente-landen plannen daartoe worden over
wogen, dreigen op industrieel terrein ernstige
moeilijkheden. Een geheele reeks van bedrijven,
die niet direct met den oorlog verband
houden, zal worden ontwricht doordat de
thans nog beschikbare werkkrachten eraan
zullen worden onttrokken.
Voorts wijst ook deze schrijver op de
groote moeilijkheden, welke de graan voorziening
van Europa met zich zal brengen. Voor
Duitschland is bet gevaar van hongersnood
vrijwel afgewend, vooral ook wanneer het
zich thans nog meester maakt van het vrucht
bare Roemenië, al zal het ook nog veel
moeten ontberen. Maar ook in de entente-
landen dreigt een schaarschte, die wel niet
erger zal worden dan in de centrale landen,
doch naar verhouding scherper zal worden
gevoeld, daar men er op een dergelijken gang
van zaken in het minst niet is voorbereid.
Tengevolge van de mindere opbrengst van
den graanoogst in Amerika zijn de graan
prijzen daar reeds hooger gestegen, dan
in Duitschland. In Chicago bedraagt de
tarweprijs thans c.a. 180 cts. per bushel,
hetgeen overeenkomt met c.a. Mk. 300 per
ton, tegen een maximumprijs van Mk. 260
in Duitschland.
Voor West-Europa (dus ook voor ons land)
komt daar nog de hooge vracht bij. Zelfs in
het graanland Rusland, waar echter dit jaar
ook de oogst ongunstig is uitgevallen, is de
tarweprijs vrij wat hooger dan in Duitschland
en Oostenrijk. Wie zou een dergelijken toe
stand tevoren hebben durven voorspellen,
toen Engeland zijn vijanden ging uithongeren.
GewetensgeldOuderdomsrente.
In de Staatscourant deelt het bestuur van
de Rijksverzekeringsbank mede, dat op 24
November j.l. onder omslag, gestempeld
Rotterdam, 2311 1916, 1112 v., ont
vangen werd een ongeteekend schrijven,
waarbij werd overlegd een bedrag van f 125
aan bankpapier, als terugstorting van genoten
een beroep en heb ik het
beroep te doen op alle leden van
de Internationale, neutrale zoowel als oorlog
voerende, en op hen, die met ons strijden,
maar óók op hen, die tegenover ons staan.
Ondanks alles, zijn het ten slotte toch
Zouden zij den kans willen loo-
te hoorenEen broeder, die
bloedend met wonden bedekt neerlag, heeft
uw hulp ingeroepen, maar gij hebt hem niet
gered, gij hebt hem gedood.
BIJ dit nummer behoort een Bijvoegsel.
Uit Parijs werd gemeld, dat de Voorzitter
van het Internationaal Socialistisch Bureau,
de Belgische Minister van Staat van der Velde,
aan het uitvoerend comité van de Inter
nationale een protest heeft doen toekomen
tegen de wegvoering in massa van Belgische
arbeiders.
De Parijsche corresp. van de Tel. seint aan
zijn blad de voornaamste gedeelten uit het
protest, die op bet volgende neerkomen
vin haar wanhoop, om het onderpand,
waarvan zij zich meester maakte, te behouden,
schijnt de Duitsche Regeering, in weerwil van
haar gegeven woord, de Belgen te behandelen,
zooals men de overwonnenen in de tijden van
Assyrië en Babylon behandelde. In ’t grootste
gedeelte van het land lichten de Duitschers
mannen van allerlei leeftijd en uit alle standen
op, doch voornamelijk jonge mannen en werk
lieden. Men rekent ze in, drijft ze bij elkaar
en telt ze, alsof het beesten waren en voert
hen gevankelijk naar andere provincies, naar
Noord-Frankrijk, naar Duitschland, zonder
dat men hun verwanten doet weten, waarheen
zij gebracht zijn. Men dwingt hen onder
bedreiging met gevangenisstraf verdedigings
werken te maken, strategische spoorlijnen aan
te leggen en de Duitschers aan de noodige
materialen voor de inrichting van hun loop
graven te helpen. Deze met het volkenrecht
strijdige daden schenden de plechtigste beloften
en zijn de schandelijkste en meest onrecht
matige misdaden tegen de menschelijke
vrijheid en waardigheid.
Tegenover deze misdaad heeft geen enkele
neutrale mogendheid het stilzwijgen kunnen
bewaren. De Paus heeft geprotesteerd; Neder-
v land en Spanje teekenden protest aan. Indien
de Internationale niet op haar beurt protes
teerde, zou men reden hebben, om te zeggen,
dat'zij dood is, want dergelijke overtredingen
van de oorlogswetten zijn zoo mogelijk nog
erger dan de oorlog zelf. Men kan, boe
duidelijk de feiten voor ons ook zijn, van
meening verschillen over
doe) van den strijd, die de wereld in
bloedbad verandert, maar loochenen wat de
ziel van onze leer is en voor altijd afstand
doen van wat de grootheid en de kracht van
ons voortdurend verzet tegen onrecht vormt,
is on mogelijk, al stemmen de socialisten
den anderen kant
ons in, wanneer
n.l. het dwingen
een geheel proletariaat,
te werken, brandmerken.
Ik weet, dat, om een schijn van rechtvaar
digheid aan hun optreden te geven, of er
een soort excuus voor te vinden, de opstellers
van de decreten over den gedwongen arbeid
beweren in het belang hunner slachtoffers
te handelen, ten einde hen voor werkloosheid
te bewaren en aldus de algemeene en parti
culiere liefdadigheid te verlichten. Leugen
en huichelarijAlle weggevoerden zijn geen
werkloozen en zelfs wanneer er 600.000 werk-
loozen in België zijn, wanneer de helft van
de bevolking ondersteund moet worden, is
het alleen, omdat de Duitschers, na ons land
overweldigd te hebben, het verwoestten en
plunderden en het door confiscatie en opvor
dering hebben uitgezogen, omdat zij de machi
nes en grondstoffen hebben weggevoerd en
nog steeds wegvoeren naar hun land, omdat
zij de gemeentebesturen verbieden de inwoners
Bolswardsche Courant
ZOU
-
I
