ïïieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Theehandel Focke S. Klein,
K.
No. 99.
1916.
Verscmjnt Donderdags en Zondags.,
55ste Jaargang.
I
Zondag 10 December.
VOOR
BINNENLAND.
R
HARLINGEN.
1910
INGEZONDEN.
In vele winkels verkrijgbaar.
Voor wederverkoopers
Bij Wed. J. Lemstra, Bolsward.
W. v. d. Goot, Makkum.
1915
3,36 f
1914 1915 1916
- 500 - 18,93 -
- 2500 - 105,25 - 108,14 -136,40 - 109,29
-3000 - 129,48 - 133,04 --
De verhoogde Gemeentelijke
uitgaven en de toeneming
van de financieele draag
kracht der belastingbeta
lende burgers.
Voor onze jongens.
Bolswardsche Courant
Ki
Afzonderlijke
een
bet is
Huis ter
het eerst
de Rijks-
algemeene
3 785 f
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
Klein s Thee,
in ons pakjes thans 22 ct., in
vierdel pakjes 27 72 ct. Gebro
ken Thee ook per ons.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco 'per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
bepaalde som
een belangrijk
Achtuur-winkelsluiting.
Heerenveen, 7 Dec. In de gisteravond
door de Vereen, v. Handelaren uitgeschreven
vergadering in café „Paul Kruger” werd door
de aanwezige winkeliers de vraag besproken,
wat hun te doen staat, nu hun door den
Raad van Scboterland beperking in de gas
verlichting is voorgeschreven. Na uitvoerige
discussie werd besloten ’s avonds om 8 Uur
de winkels te sluiten, dus ook geen petroleum
licht aan te wenden. Van het Dag. Bestuur
van Schoterland was bericht ingekomen, dat
bij dit college geen bezwaar bestaat, om voor
den Zaterdag de gasverlichting te verlengen
tot 9 uur ’s avonds.
Voorts zal den werkgevers hier ter plaatse
in overweging worden gegeven, hun personeel
voortaan des Zaterdagochtends het weekloon
uit te betalen in plaats van ’s avonds, om
daardoor de huismoeders in de gelegenheid te
stellen, reeds des Zaterdagmiddags hunne
boodschappen te doen.
De winkeliers enz., die niet ter vergadering
aanwezig waren, zullen worden aangezocht,
zich met het genomen besluit winkelsluiting
om 8 uur homogeen te verklaren. Tevens
zal voor een en ander de medewerking van
het publiek worden ingeroepen.
voor het in ontvangst nemen
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
De belastingcijfers voor de hoogere in
komens kon ik ter bevoegder plaatse niet
vernemen.
3,89 f 3,36 f 2 69
19,45 - 20,80 - 16,665
40,455- 46j24 37i05
61,85 - 74,88 - 60,—
84,80 -103,84 - 83,20
niet wilt ontfermen over één of
hen.
weer noodkreten opgegaan de laatste
een heel ernstig geroep drong er door
tot het Zeister Damescomité, dat het deed
opschrikken uit den zomer-sluimer en deed
beseffen, dat er weer, ja nog altijd zooveel
en zoo mooi werk is te verrichten voor de
zonen van eigen huis.
Zeker, het is goed verdrevenen te helpen
of krijgsgevangenen of gewonden, die allen
zooveel erger er aan toe zijn dan wij. Maar
nu er weer wordt geleden door onze eigen
jongens, moeten we die voor een wijle» laten
voorgaan en hen sturen wat ze behoeven en
dat is voor zoo velen zooveel!!
Vrouwen en Meisjes!
Met dien uitroep aangesproken, weet gij
allen wel hoe ernst het is
landscbe soldaat
Vrouwen
waarvoor
maar bouffanten en bivakmutsen
(met een
zooals de Nederlandscbe soldaat
gekend! gij Moeders en Zusters
en zend bij tien-, bij honderdtallen in, opdat
er van Zeist uit weer een stroom van duizend
tallen kan losbreken naar de wachtposten
alom in den lande en onze jongens, gevoed
en gekleed door den Staat der Nederlanden,
iets extra-verwarmende medekrijgen van hun
vrouwelijke landgenooten, voor wier veiligheid
en heil zij allen waken! Wie spoedig helpt,
helpt dubbel.
De adressen
zijn
Mevrouw Clotterbooke Patijn v. Kloetinge
Huydecoper.
Mejonkvr. E. Huydecoper, Huize de Brink,
Zeist.
Mevr. J. BlookerGreidanus,
Heide.
Mevr. C. LuikingHonig, Stationslaan,
Zeist.
B. en W. verlagen een brug de Raad
vraagt naar de kosten, maar over het feit,
dat er een passage door de Stad wijziging
heeft ondergaan, hoorde men vanuit den Raad
bijna geen woord I
De Burgemeester stelt voor een wijziging
in het politiecorps dat -j- f 2000 vereiscbt.
Per saldo wordt dit aangenomen zoodanig dat
het een jaarlijksche uitgaaf van f 1000.
minder vraagt, terwijl het aantal agenten van
13 op 9 wordt gebracht.
Een zoodanige behandeling wekt niet
indruk dat deze regeling afdoende is.
Het is zeer te waardeeren dat bij autoriteiten
een streven voorzit om verbeteringen aan te
brengen en het is uiterst moeilijk om dit in
een stadium te doen dat het ieder burger naar
den zin is.
Ik ken echter menscben die graag alles in
orde willen hebben en dan ook alles in orde
hebben op één ding na, n.l. de stand van
de portemonnaie (de reserve voor den
kwaden dag).
Het zou mij zeer spijten indien de burgers
van Bolsward eens voor een hooge heffing
in dén H. O. kwamen te staan zooals thans
in andere Gemeenten bet geval is, dan kan
het gebeuren dat het wenschelijke voor de
Gemeentelijke huishouding wel gebeurt maar
dat het nuttige in particuliere huishoudingen
tengevolge van die hooge belastingen achter
wege moet blij.ven, ook bij de burgers met
de z.g. grootere inkomens.
Met dank voor de plaatsing,
J. M. KINGMA.
Bolsward, 13 Nov. 1916.
Naschrift.
Ik had hoop dat wel een ander op
het m. i. bestaande gevaar van onjuiste
gevolgtrekking in de vergelijking van
den heer T. zou wijzen, en heb ik daarom
het bovenstaande even achtergebouden,
ook al omdat ik mij zeer ongaarne met
de handelingen van anderen bemoei,
gedachtig aan het feit dat het gemak
kelijker is bemerkingen te maken, dan
de dingen te regelen.
Ik geef mijn opinie ook gaarne voor
beter, maar meende deze mijne gedachten
niet achterwege te mogen laten.
J. M. K.
De voorzitter wees er den winkeliers nog
op, dat het van groot belang is om in de uren,
dat wel gas gebruikt mag worden, toch zoo
spaarzaam mogelijk te zijn. Het eigen belang
brengt mee de fabriek in staat te stellen de
gaslevering zoo lang mogelijk vol te houden.
In de barbiersalons is des Woensdagsavonds
tot 9 uur, des Zaterdagsavonds tot 10 uur
gasverlichting toegestaan.
Zuidwesthoek, 7 Dec. De wilstervangst
met slagnetten is weer in vollen gang. Overal
in de weilanden ziet men de vogelaars weer
staan achter hun schuilplaatsen, wachtende
op hun buit. Over de vangst wordt niet
geroemd. Er zijn ook vogelaars naar Noord-
Holland getrokken, o.a. uit Molkwerum.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Een ontzettend ongeluk.
Woensdagmorgen tusschen elven en twaalven
was in de garage van den beer R. Schootstra
te Joure diens monteur-chauffeur J. Schoon-
derbeek bezig een groot ijzeren olievat van
de Firma E. A. de Boer Zonen inwendig door
en door te reinigen, omdat er een lading
benzine in betrokken zou worden, 't Jongste
knechtje, de ruim 16 jarige Andries Hoekstra
van Scharren, en het 13-jarig zoontje Hero
van den heer Schootstra waren er bij en
hielpen mee. In ’t vat was een flinke scheut
petroleum en idem zooveel benzine gegoten
om de oliekorst op te lossen. Het spongat
werd door de ijzeren schroefdop afgesloten
en ’t vat goed gerold en gekanteld, opdat de
oplossende vloeistof wel goed overal zou aan
raken. Vooraf was door middel van een
brandend stukje kaars, op ijzerdraad in de
ton neergelaten, geconstateerd hoe vuil het
»at zoowat was. Dat brokje nog brandende
kaars werd weggezet, zeker op ’n afstand van
’n meter of drie. Toen nu het spoelen lang
genoeg geduurd had, werd het spongat ge-
at I opend om den rommel er uit te laten loopen.
u noodig heeft!8 e e er I Dat was gauw gebeurd en daar Schoonderbeek
en Meisjes! Geen sokken meer, oord|eelde> dat„ ™g een petroleumbad
de legerintendance zelfl zorgen kan, I nood,f? zou werd Hero naar voren ge’
en polsmoffen
duim). Gaat die weer breien, ijverig,
u altijd heeft
en Verloofden
inkomen van
bleek te zijn dan de Gemeente, bij het bepalen
hiervan voor den H. O. in vorige jaren, had
aangenomen. Vandaar dat het percentage van
aanslag voor 1916 verlaagd kon worden, ver
geleken bij 1915, niettegenstaande het totale
bedrag van den aanslag hooger was. (Zie
opgave hieronder).
Niettemin geloof ik met den heer Terhenne
dat de financieele draagkracht van de inwoners
zich in de laatste jaren zooals alom in
den lande in stijgende richting heeft
bewogen. Ook het percentage voor de belas
ting van het volgende jaar kan misschien wel
eens wat meevallen, omdat zeer vele nering
doenden over 1915 buitengewone winst
hebben behaald, wat eerst de Gemeente bij
het bepalen van het kohier voor 1917 bekend
wordt uit de aangiften voor ‘de inkomsten
en ooriogswinstbeiasting in 1916.
Voor de toeneming van Bolsward’s uitgaven
voor de eerste paar jaren, behoeft men mis
schien dus niet zoo bezorgd te zijn, bovendien
dat de belastingen nu veel hooger komen
vanwege de distributieregeling of audere om
standigheden als gevolg van den oorlogstoe
stand, behoeft geen ongerustheid te wekken,
want men mag aannemen, dat of met het
eindigen van den oorlog of eenigen tijd daarna
die uitgaven weer zullen verdwijnen.
Bezorgdheid mag men hebben en heeft men
hier ter stede ook voor de gemakkelijkheid
waarmee de Raad besluiten neemt die tot
jaarlijks terugkeerende uitgaven leiden, vooral
onder die burgers die niet kunnen gelooven
aan een blijvende toeneming van Bolsward’s
financieele draagkracht en rekening WODSChen
te houden met een terugkeer van de toe
standen van voor ongeveer 1896.
Bolsward mag zich niet vergeleken met
hare zusters Sneek en Leeuwarden, die meer
en meer het centrum worden van een groot
deel der Provincie; die steden mogen zich
veroorloven toekomstige uitgaven voor hunne
rekening te nemen, vooral wanneer die uit-
B. 7-12-’16.
De H. O. bedroeg in de jaren hieronder
vermeld
Belastb.
ink. van
f 100 f
- 1000 - 39,375 -
- 1500 - 60,195 -
-2000 - 82,535 -
opend
I oordeelde, dat nóg wel
noodig zou zijn, werd Hero
stuurd om wat te balen.
Pas had deze de aangrenzende ruimte be-
I reikt en de deur achter zich gesloten of een
I geweldige slag en rammelend glas deed alles
in den omtrek opschrikken. Er had een
I vreeselijke ontploffing plaats gehad.
I De eene bodem van ’t vat was geheel uit-
I geslagen en had Andries getroffen, die tevens
zoodanig tegen de treeplank van de aan die
zijde staande auto werd geslingerd, dat de
I arme jongen deerlijk verminkt en direct dood
was, terwijl Schoonderbeek een meter of drie
achteruitgeslagen tegen een achterdeur zat
met een gelukkig niet ernstige beenwond,
doch wat te begrijpen is aanvankelijk
geheel van zijn stuk. Voorts waren alle ramen
van onder tot boven totaal uitgeslagen. De
ontploffing was in de plaats niet zóó ver
gehoord, doch over ’t vlakke veld naar buiten
uit wel, zelfs tot bij Huisterheide.
En nu de oorzaak? Zeer zeker deze:
Toen de „spoeling” door ’t open spongat
uitgelaten werd, verspreidde zich naar buiten
uit een zware benzinedamp, die ’t op pl. m.
drie meter afstand brandende eindje kaars
bereikte en... onmiddellijk sloeg daarop de
vlam langs deze middenstof in het zware
explosiemengsel, waarmee 't vat was gevuld.
Want wel waren petroleum en benzine uit
gelaten/ doch natuurlijk niet het mengsel van
benzinedamp en1 lucht, een zelfde soort mengsel
dat in benzinemotoren tot ontploffing gebracht
wordt, waardoor auto’s en stoomfietsen en
vliegmachines zoo razend snel langs den weg
en door de lucht kunnen vliegen. Het vat
móest dus door de ontzettende kracht die ’t
ontploffend mengsel ontwikkelde, uitelkaar
slaan, daar de betrekkelijk dunne wand tegen
zoo’n reuzendruk onmogelijk bestand kon zijn.
Groot is de deelneming met de arme moeder
en overige kinderen, die in den voorzomer
man en vader door den dood verloren en nu
een zoon en broeder op zoo hoogst noodlot
tige wijze. J ouster Crt.
De St. Nicolaas-avond is te Harlingen
vrij kalm voorbijgegaan, vele zaken hebben
het vrij druk gehad, vooral de winkels in
gebak en chocolade enz., sommige ervan waren
in den laten avond vrijwel uitverkocht. Het
publiek bestond voor ’t grootste deel uit
jongens en meisjes.
Andere zaken hebben echter duchtig de
gevolgen van de heerechende malaise gevoeld.
N. H. Ct,
De overzichtschrijver van de Bolswardsche
Courant uit telkens zijn bezorgdheid over de
stijgende uitgaven der Gemeente en de gemakke
lijkheid waarmee de Raad verschillende beslui
ten neemt, die hiertoe leiden.
Het lid van den Raad, de beer D. Terhenne,
antwoordt daarop en toont aan dat de belasting
betalende burgers beneden een belastbaar
inkomen van f 2500.per jaar in 1916,
individueel geen hooger bedrag aan H. O.
betalen dan in 1910.
(Tusschen twee haakjes Burgers met
een hooger inkomen tellen ook mee, die men-
schen kan Bolsward al heel noode missen.)
De enkele mededeeling dezer cijfers kan
m.i. allicht aanleiding geven tot verkeerde
gevolgtrekkingen, hetgeen natuurlijk niet in
de bedoeling van den schrijver ligt.
Ik ben n.l. van meeuing dat een vergelijking-
tusschen die beide jaren geen zuiver beeld van
de werkelijkheid geeft. Immers in het voorjaar
van 1916 heeft de Gemeente voor
inzage gehad van de kohieren van
inkomstenbelasting en het is van
bekendheid dat daaruit gebleken is, dat het
vele burgers belangrijk hooger
In deze dagen vóór 8t. Nicolaas en Kerst
feest leven we in een tijd van zalig weldoen
en ontvangen. Hoe heerlijk wie te geven
heeft en al is het niet uit een rijke beurs,
toch met een opgeruimd en dankbaar hart
meedeelt van zijn te-over aan naastenliefde!
Wij komen ook weer bedelen! Gij hebt al
begrepen aan het opschrift, dat er iets wezen
moet voor iemand, zelfs voor veel „iemanden.”
’t Kost weer geld, al is dat niet zóó veel,
maar ’t zal van U dit keer ook weder toe
wijding kosten, tijd en arbeid, want wat we
vragen is het oude hoe vreeselijk, dat we
al die ellendige mobilisatiedingen al oud gaan
noemen.
Het oude. Dat zijn polsmoffen (vooral met
een duim), bouffanten en bivakmutsen voor
onze grens- en kust-, rivier- en sluis, hei- en
weiden wachters, voor al onze jongens onder
de wapenen, die arm zijn en behoeftig of met
weinig of geen familieleden, voor diegenen
onder onze soldaten, die op wacht of bivak
koude lijden, bittere koude, als gij, lieve
lezeres, u.
meer van
Er zijn
weken,
gaven indirect kunnen strekken tot verhooging
van bedrijfsinkomsten der ingezetenen.
De stad Bolsward bezit geen industrie van
veel beteekenis, het moet voor een belangrijk
deel Ifeven van „handel”. Vroeger was het
een centrum van een deel der Provincie;
sedert het verkeer zooveel gemakkelijker is
gemaakt, is dit veel minder geworden. Het
is niet meer de Stad van den omtrek
Gemeenten als Bolsward zijn er minder aan
toe dan de groote steden waar alles zich
centraliseert maar eigenlijk ook minder dan
de plattelands-Gemeenten, die vele Stads
uitgaven missen.
Daarom moet Bolsward uiterst voorzichtig
zijn, met het opdrijven der jaarlijks terug
keerende uitgaven.
En de vraag mag gesteld worden of deze
voorzichtigheid hier ter stede aanwezig is.
Er moesten woningen komen en er kwam
een begrooting en daarna aanbesteding.
De woningen moesten een
kosten, maar, werden voor
bedrag minder gebouwd.
Een gewone burger begrijpt niet dat de
woningen dan even soliede kunnen zijn.
Een duurzame bestrating wordt zoo
maar eventjes weggedaan, en er komt een
mooiere, op den duur veel kostbaarder in
onderhoud, voor in de plaats.
Ik kan mij niet begrijpen hoe dit goed
doordacht gebeurd kon zijn.
en W. verlagen
naar
een
