lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
r-
Nu. 100.
Verscüijnt Donderdags en Zondags.
1916.
ööste Jaargang.
Donderdag 14 December.
1'
BINNENLAND.
Worden de boeren geplukt
of gemest?
INGEZONDEN.
I
Bolswardsche Courant
VOOR
Afzonderlijke
een
we
i de stemming der
waarde het woord.
de
der
W.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad in telefonisch aangesloten onder No. 4.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
wezen
op dat
p
UEd. Dw.,
E. v. SCHERPENZEEL,
Voorzitter afd. S.D.A.P.
Door plaatsing van bovenstaande, achten
wij het opgenomen bericht voldoende gerecti
ficeerd. Red. Bolsw. Crt.
vermogen op het hart en
boeren en daarom is van
dat hij als voorzitter der vergadering van de
Friesche Mij. van Landbouw gesproken heeft
over den landbouw en de regeeringsmaatregelen.
Bestaat er vrees, dat de vrijheid van het
bedrijf te veel wordt aangetast, dat de
regeeringsmaatregelen te veel rekening houden
met het voordeel der consumenten, ’t koopend
en etend publiek, komt dan voor uw belang
op! De regeering verdient echter dank, voor
hetgeen zij voor u gedaan heeft, zoo sprak
hij de boeren toe. Hij wees verder op de
toenemende moeilijkheden ten gevolge van
■misoogsten in het buitenland en de hinder
palen bij het zeetransport. Hierbij moet de
landbouw niet als partij tegenover maar als
hulp achter de regeering gaan staan. Dan
moeten de boeren hun bedrijf zoo gaan voeren,
dat de voeding van ons volk er het best door
gewaarborgd wordt. Als er maar voor een
verstandig en zuinig gebruik van de inlandsche
producten gezorgd wordt, hoopt Baron Rengers,
dat de toestand hier niet angstwekkend zal
behoeven te worden.
Het is uitstekend, dat in dezen geest tot
de' boeren gesproken wordt en' vooral door
een man, dien' zij volkomen vertrouwen. Ieder
moet in dezen tijd leeren lasten voor de
gemeenschap te dragen. Zoo zal heel ons volk
het sterkst staan tegen den nood, die al nader
komt. De regeering beeft daarbij de moeilijke
taak, om zooveel mogelijk de harmonie
tusschen het persoonlijk belang en’t algemeen
belang te bewaren N. Harl. Cl.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
wordt slechts over een derde van het aantal
zetels gestemd. Anders zouden in groote ge-
hoogerhand meenten de candidatenlijsten te lang worden.
Sneek, 12 Dec. Een firma alhier ontvangt
thans hare klanten ’s avonds na 8 uur bij
’t zachte schijnsel van eenige tuitlampen.
Bij ’t zelfde licht, adverteert ze in een
plaatselijk blad, waar de oprichter der Eras-
mic-zeepfabriek in ’t jaar 1816 zijn eerste
producten te Londen verkocht, biedt zij een
eeuw later gaarne ’s avonds een keur van
fijne toiletzeepen aan.
Sneek, 12 Dec. Van de prijzen der
levensmiddelenvoorziening krijgen we hier
weinig of geen begrip.
We hebben altijd gemeend dat de distributie-
producten, waarvoor onze Regeering op de
begrooting van ’t volgend jaar niet minder
dan 80 millioen heeft uitgetrokken, voor
uniforme prijs moeten worden verkocht.
Als we echter meedeelen dat de meeste
firma’s hier de rijst verkoopen (Regeerings
natuurlijk) voor 13 ct. en een andere firma
veel betere soort (ook Regeeringsrijst) voor
12 ct. aanbiedt, bij de 10 pond nl. ll1/2 cl.,
dan staat men, dunkt ons wel eens stil waar
we lezen, dat de grossiersprijs van
voor zooveel is vastgesteld, de detailprijs voor
iets meer.
Sneek, 12 Dec. Een aanvangsalaris van
f 700 en een maximum van f 1450 zijn de
oorzaak, dat hier voor de vacature van onder
wijzer aan school No. 2 zich niet minder dan
26 sollicitanten aanmeldden.
Sneek, 12 Dec. In de gisterenavond ge
houden raadszitting kwamen slechts twee
punten op de agenda voor.
a. ’t Voorstel van B. en W. tot vast
stelling van verordeningen op de heffing en
invordering van den Hoofd. Omslag.
b. Voorstel van de Commissie, bedoeld in
art. 166 der Gemeentewet tot vaststelling van
verordeningen op de heffing en invordering
van een belasting op openbare vermakelijk
heden met door ’t lid U. Rijpma ingediende
amendementen, vervat in 8 artikelen.
’t Eerste voorstel, H. O. werd alleen af
gehandeld.
Een amendement, om den aftrek voor
noodzakelijk levensonderhoud vanf400 (oorspr.)
voorstel B. en W. f 500 op f 600 te brengen,
werd verworpen met 10 tegen 3 stemmen.
Een amendement, van denzelfden voorsteller,
om de kinderaftrek uit te breiden tot 16 jaar
(voorstel B. en W. 14 jaar) werd aangenomen
met 7 tegen 6 stemmen.
Een 3e amendement: Om voor ziekelijken
naar geest en lichaam boven den 16-jarigen
leeftijd f 50 af te trekken, werd z. h. st. aan
genomen.
Een ander amendement van den heer Blok,
'om den aanslag voor ieder te doen plaats
hebben naar eigen aangifte, werd verworpen
met 10 tegen 3 stemmen.
Art. 24, inhoudende de tabellen van ver-
houdingscijfers voor de verschillende inkomens,
werd z. h. st. vastgesteld.
Alzoo is er aangenomen f 500 aftrek voor
noodzakelijk levensonderhoud,- kinderaftrek
beneden 16 jaar; boven dien leeftijd als er
ziels- of lichaamsgebreken kunnen worden ge
constateerd f 50 aftrek.
Met ’t oog op de twee controleurs die
men reeds heeft in de hoofdambtenaren der
rijksbelasting en ’t verwerpen van ’t voorste):
^eigen aangifte” komt er niet een apparte
controleur voor den H O. van gemeentewege.
Door ’t aannemen van de meeste artikelen
der door B. en W. voorgestelde verordening,
krijgen we hier in den H. O. een voor velen
in de gemeente belangrijke wijziging. In de
laagste klasse wordt !/2 pCt. van ’t inkomen,
in de hoogste meer dan 8 pCt. geheven.
Aan progressie mankeert in deze verordening
dus niets.
Harlingen, 10 Dec. Het mosselbedrijf
neemt hier met den dag grooter afmetingen
aan. De tram vervoert eiken dag meer dan 100
werkkrachten uit omliggende plaatsen. Geheele
gebouwen, als timmer- en fietswinkels, zijn
voor het nieuwe bedrijf afgestaan. Een enkele
ondernemer heeft wel ’n 70-tal gezinnen aan
den slag; ze pellen thuis. Enkelen kunnen
er per uur 50 a 60 cent mee verdienen.
Als men de stad binnenkomt ruikt men niets
dan mossels. Naar verluidt zal 15 Dec. de
uitvoer verboden worden. Dat zou een slag
zijn voor velen.
De boeren klagen, dat zij door de regee
ringsmaatregelen ernstig benadeeld worden.
Als men hun de winst onthoudt, die hun
toekomt, als de regeering hun dwingt, om
een deel hunner producten af te staan tegen
een prijs, die hunne bedrijfskosten niet dekt,
als ze niet genoeg veevoer en kunstmest
ontvangen en ‘daarenboven daarvoor enorme
prijzen moeten betalen, dan zullen ze ten
ondergaan. Daarentegen verzekeren de burgers,
dat de boeren in korten tijd rijk worden, dat
ze allemaal gaan rentenieren, dat de boerinnen
weer schitteren van gouden sieraden, dat de
minister een echte boerenminister is, die de
boeren ontziet, en niet in hun zakken vol
rijksdaalders durft grijpen en dat de boeren
stand tegenwoordig met zijn klachten on
redelijk en ondankbaar is en de aandacht wil
afleiden van de reuzenwinsten, die gemaakt zijn.
De minister van landbouw heeft onlangs
in zijn schrijven aan de Ned. pers de ver
standige opmerking gemaaktEen boer en
een boer zijn twee. Er is een groot verschil
tusschen een keuterboertje in Drente en een
heereboer van de Groninger klei. Wie met
de geringste productiekosten zijn bedrijf kan
uitoefenen, maakt de beste zaken, maar de
boer op armen grond behoeft niet benijd te
worden, nu de loonen hoog, veevoeder
en kunstmest duur zijn. Er zijn dus vette
en magere boeren.
Het is een feit, dat over het algemeen de
boerenstand zich moellijker heeft geschikt bij
de maatregelen, door de regeering in dezen
abnormalen tijd in het algemeen belang ge
nomen, dan de handel en de industrie. Het
is evenzeer een feit, dat deze maatregelen het
meest in strijd zijn vooral met de belangen
van den boerenstand. Wanneer de boeren hun
producten onbeperkt hadden mogen uitvoeren
en hun voor de vaderlandsche markt geen
maximumprijzen gesteld waren, dan zouden
zij nog vele millioenen meer oorlogswinst
behaald hebben. Daartegenover mogen de
boeren niet vergeten, dat de regeering niet
alleen dien’sten van hen vergt maar hun ook
diensten bewijst. Zonder den aanvoer van mais
en kunstmest door bemiddeling van de
regeering zouden de boeren in hun bedrijf
groote moeilijkheden ondervonden hebben.
Ondanks den beperkten uitvoer en de
maximumprijzen hebben de boeren in 1915
een heel best en in 1916 nog een goed jaar
gehad. De goudsmeden in de provinciesteden
maken beste zaken en zij vinden hun meeste
klanten onder den boerenstand. De voorspoed
maakt echter over het algemeen de boeren
nog niet weelderig; er is menig zoet sommetje
naar de spaarbank gegaan met bet oog op
den kwaden tijd, die komen kan. De on
zekerheid der toekomst die ons wacht, maakt
menigeen terecht voorzichtig. Dit jaar is mede
door een over het algemeen schralen oogst
al minder voordeelig dan het vorige en vooral
in het boerenbedrijf zijn «ups en downs”,
een sterke deining in prijzen van producten
en van den bodem. Een pondemaat best land
kost tegenwoordig bijna een duizend gulden,
soms zelfs meer. Hoe snel kan er echter geen
daling komen in den grondprijs en die val is
vaak groot. Dit alles maakt den boer voor
zichtig en ook verzwijgt hij bij voorkeur de
buitenkansjes, die bij heeft of verkleint ze
in tegenstelling met den koopman, die er met
smaak over spreekt, als hij eens geboft heeft.
Terwijl de boer eerst wel eens bittere en
booze woorden sprak over de maatregelen
door de regeering ten bate van het algemeen
maar ten zijnen nadeele genomen, begint bij
er zich langzamerhand mee te verzoenen. Het
is dan ook al mooi genoeg in dezen ont
zettenden tijd, vrede te mogen genieten en
zeker geen minder welvaart dan in normale
tijden. Het is voor ons allen, maar toch
vooral wel voor den boer te wenschen, dat
hier geen vijandige legers binnen komen,
die de aardappelen, kaas en hammen wel
weten te vinden, die de schuren leeg maken
met hun requisities, waarbij ze betalen met
bons van twijfelacbtige waarde of’t afrekenen
vergeten. Bedenkt men dit, dan is men wel
bereid eenige offers te brengen, mits men
daarbij maar den vrede mag behouden.
Als Floris eens der keerlen, zoo is Baron
Rengers bier der boeren God. Hij is een
kundig man, naar wiens adviezen de boeren
gaarne luisteren. Hij bezit ook een groot
De kiesdistricten voor Kamer en Provinciale
Staten zullen meer gelijk gemaakt worden.
Ze zullen dus beter door de kiesvereenigingen
bewerkt kunnen worden.
De eigenaren van gasmotoren te Har-
lingen hebben een adres tot den Raad gericht
met verzoek het krachtgas niet onder de aan
genomen bezuinigingsmaatregelen te brengen.
Dit vormt toch een van de-meerdere on
billijkheden, die de te overhaastig uit
gevaardigde verordening aankleven.
Wordt bier vóór sociëteiten een uit
zondering gemaakt (in tegenstelling met vele
andere gemeenten) dan mag dit tenminste wel
gebeuren voor het gas, dat voor de industrie
wordt gebruikt en waarmede gewoonlijk niet
royaal mede wordt omgegaan. Niemand laat
natuurlijk zijn motor draaien als er geen werk
voor is.
Daarbij komt nog de vrij onredelijke ver
gelijking met dezelfde maand van het vorige
jaar, indien destijds toevallig eens weinig gas
was gebruikt, en 12 maanden later de normale
hoeveelheid, dan zal men voor het verschil
tusschen 70 pCt. van het oude verbruik en
het nieuwe verbruik 10 cts. per kub. meter
betalen, zonder dat men zich aan verspilling
heeft schuldig gemaakt.
De Voorzitter en de beer Holstein
'er in de Raadszitting trouwens reeds
de behandeling te haastig was.
Met de bepaling betreffende één pit in de
winkels na 8 uur deugt het ook al niet.
De heer Meinesz vestigde de aandacht in
de laatste zitting er reeds op. Sommige
winkeliers branden één lamp met twee pitten,
die niet anders dan beide tegelijk kunnen
branden. Dit schijnt toegelaten te worden.
Een winkelier, die twee kleine pitjes brandt,
njaakt zich aan een overtreding schuldig,
hoewel hij niet het twintigste deel licht ge
bruikt van eerstgenoemde.
Ook zijn er gevallen dat een winkelier
slechts lampen heeft voor zijn raam, waarvan
bij één laat branden, zoodat ondanks de ver
ordening zijn etalage toch nog verlicht is.
Openbare gebouwen zijn niet onder de
verordening begrepen, toch zou bij sommige
gelegenheden de verlichting wel eenigszjns
beperkt kunnen worden.
Wie vroeger niet op zuinigheid bedacht
was, behoeft zich weinig van alles aan te
trekken.
Hij, die zuinig was, zal de grootste moeite
hebben om nóg eens 30 pCt. te besparen,
wat nu eigenlijk toch maar de strekking van
de verordening is.
Aan groote gaskookfornuizen, dito kachels
en haarden enz. schijnt in den raad nimmer
gedacht te zijn.
Deze gebruiken een enorme hoeveelheid gas.
Zij kunnen veel billijker door een cokesvuur
vervangen worden.
Waar een deel der ingezetenen de lasten
heeft te dragen van de verordening, moet er
naar gestreefd worden dat niet anderen door
de mazen van het net heenglippen.
In elk geval dient de bezuiniging het sterkst
te worden toegepast op die zaken, die niet strikt
noodig zijn. N. Harl. Ct.
Goedkoop rundvleesch.
Te Aalten is de prijs van het rundvleesch
tot 37 cent per pond gedaald. De slagers
zijn tot deze prijsverlaging genoodzaakt, omdat
de meeste landbouwers zelf runderen gaan
slachten, daar hun dit goedkooper uitkomt,
dan het slachten van varkens, en omdat zij
dit ook heter kunnen doen dan de runderen
aan de slagers goedkoop te verkoopen, om het
vleesch later weer duurder te moeten inkoopen.
Arnh. Ct.
Ned. Ver. van Meelagenten.
In verband met de te verwachten nieuwe
regeling der distributie van tarwebloem en
meel, hield de Nederlandsche Vereeniging van
Meelagenten j.l. Zaterdag te Rotterdam eene
druk bezochte algemeene ledenvergadering.
Bij acclamatie werd goedgevonden, dat het
Bestuur bij de autoriteiten de noodige stappen
zal doen ten einde, zoo mogelijk, zorg te
dragen, dat bij de te verwachten nieuwe
distributie-regeling, alle bloem en meel aan
handelaren, bakkers en dergelijken, niet anders
zal worden gedistribueerd, dan door tusschen-
komst van erkende meelagenten en tegen de
gewone provisie van 25 cts. per 100 Kg.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
De honderdjarige overleden.
Lemmer, 12 Dec. Zondag werd de om
roeper Riemersma alhier 100 jaar. Helaas
moest de dag zonder feestbetoon voorbij gaan,
daar de krachten van den ouden man de
laatste dagen dermate waren afgenomen dat
er voor feestvieren geen reden scheen.
Werkelijk heeft Riemersma dan ook zijn
lOOsten verjaardag niet lang mogen overleven.
Heden is hij overleden.
Behalve als omroeper was R. gedurende
88 jaar werkzaam in zijn touwslagerij.
N. Sn. Ct.
De nieuwe kieswet.
Onder de nieuwe kieswet krijgen we:
Algemeen kiesrecht voor mannen.
Evenredige vertegenwoordiging.
Voor de gemeenteraden treedt de nieuwe
wet in 1919 in werking. De Riadsverkiezingen
worden naar April verlegd. Elke vier jaren
treedt de Raad in zijn geheel af; de aftre
denden zijn echter herkiesbaar. Groote ge
meenten van meer dan 20.000 zielen worden
in drie kieskringen verdeeld. In eiken kring
Barneveld, 10—12—’16.
IV eledele H eer en
In het nummer van uw blad van 3 Dec.
j.l. plaatst U onder het hoofd «theorie en
practijk”, een bericht, overgenomen uit de
Barneveldsche Courant. Ik doe U hierbij
een paar couranten met ons antwoord toe
komen en vertrouw, dat U ook deze lezing
van het geval wel zal willen vermelden.
Zooals U zelf daaruit zult zien, heeft deze
zaak met uitbuiting van arbeiders niets uit
te staan. Zelf al was het waar, maar
heele mededeeling van de uitgevers
Barneveldsche Courant, de Firma G.
Boonstra is onjuist, en van niets anders een
gevolg als van een hopelooze «Janboel” in
hun administratie, die in Barneveld spreek
woordelijk is.
Hoe zij er dan ook toe kon komen om
zoo iets te plaatsen begrijpt niemand.
In mijn bezit zijn de kwitanties van 1914,
1915 en 1916, die vermoedelijk niet zijn
afgeboekt, wat daar al heel dikwijls voorkomt,
evenals het niet kloppen der rekeningen met
de afgegeven nota’s enz.
Ik zou dus zeer gaarne zien, dat U
kleine rectificatie in uw blad aanbracht.
Hoogachtend,
