Nieuws- en Advertentieblad
Theehandel Focke S. Klein,
Klein s Thee,
in ons pakjes thans 22 ct., in
vierdel pakjes 27 72 ct. Gebro
ken Thee ook per ons.
I
Bolsward en Wonseradeel.
55ste Jaargang.
1916.
Nu. 103.
Verscmjnt Donderdags en Zondags.
BERICHT!
i
II
Propaganda-Avond.
21
VOOR
Zondag 24 December.
I
I
HARLINGEN.
Wegens het Kerst
feest zal dit Blad a.s.
Woensdagavond NIET ver
schijnen.
In vele winkels verkrijgbaar.
Voor wederverkoopers
Bij Wed. J. Lemstra, Bolsward.
W. v. d. Goot, Makkuni.
In het nummer van
de „Bolsw. Courant”,
verschijnende 1 Januari 1917,
zullen
NIEUWJAARSWENSCHEN
worden opgenomen a 25 ets.
Spoedige toezending van
advertenties iszeergewenscht.
De Uitgever.
DE NIEUWE OORLOG.
BI N N E N L'A N D.
Bolswardsclie Courant
I
een
•j
en
van
bracht hij dank
dezen avond uit-
aan den afgetreden
verbetering van
J
het artikel 369, omdat de uitkeering van
f 2 onvoldoende is, maar vooral ook omdat
er zooveel onbillijkheid in schuilt dat men
moet kunnen bewijzen in loondienst te hebben
gewerkt.
Spreker wijst er in de le plaats op dat
die uitkeering in de oogen van velen het
stempel draagt van Staatsarmenzorg, wat niet
zoo moet zijn, wijl het een recht is voor de
ouden van dagen dat hen toekomt, en verder
gaat Spreker zinspelen op de groote willekeur
die er kan liggen in de beslissing omtrent
het al of niet in loondienst zijn, om ten
derden nog er op te wijzen dat dit verbeterde
wetsontwerp nog moet hebben de goedkeuring
der le Kamer, de vertegenwoordigers van het
die bij de verwerping der
weer toonden dat zij de belangen
den geldzak vooral behartigen, ofschoon
toch schijnt te worden ingezien dat men
ver is gegaan en die successiewet er
i vorm eenigszins gewijzigd, nu toch
Nu reeds kan worden waargenomen, dat er
onmiddellijk nadat de millioeuen soldaten naar
hunne haardsteden zullen zijn teruggekeerd,
een nieuwe oorlog zal uitbreken, een strijd
die niet gevoerd zal worden met ruw wapen
geweld, maar waarin nochtans de krachtigsten
en machtigsten de overwinning zullen behalen.
Wij, bedoelen den oorlog op economisch
terrein. In de landen, die bij den grooten
krijg betrokken waren, zal men zich waar
schijnlijk er toe bepalen, althans voorloopig,
de producten van den gewezen tegenstander
zooveel mogelijk te weren. Dat behoeft niet
gereglementeerd te worden, daarvoor zal het
niet noodig zijn bepaalde bonden op te richten;
het zal het intuïtieve gevoelsverzet zijn, dat,
nadat het vredestractaat zal zijn geteekend,
in de breede lagen der volkeren levendig blijft
en eerst door den tijd zal uitslijten.
Daarnaast, ja, gedeeltelijk zelfs daartegen
over, zullen we aantreffen dén koelen, zake-
lijken, berekenenden strijd van degenen, die
de wereldmarkt willen veroveren.
Daartegenover... zeker, want de economi
sche wereldveroveraar weet, dat tegenover zijn
wapenen: //laagste prijs” en /soliedste quali-
teit” ten slotte iedere gevoelsmanifestatie zal
verdwijnen.
En nu reeds wapent men zich tot aanval
eu verzet. Een typisch voorbeeld daarvan
zien we in den petroleumhandel. Eenige weken
geleden deelden we mede, dat de Standard
Oil Company tracht door middel van con
tracten zich de geheele levering aan Nederland
voor de eerstvolgende vijf jaren te verzekeren.
We hebben thans een exemplaar van zoo’n
concept-contract voor ons.
Wel duidelijk is het, dat ieder afnemer,
die niet door de omstandigheden gedwongen
wordt, ral nalaten onder een dergelijke over
eenkomst zijn handteekening te plaatsen.
Eigelijk wordt het begrip /contract” geheel
vervaagd door een van de bepalingen, die in
het concept zijn opgenomen, deze n.l., dat de
leverancierster het recht heeft ten allen tijde
de levering tot den contractueelen prijs te
weigeren 1
Daartegenover staan voor den koopercon-
tractant niets anders dan hem bindende bepa
lingen omtrent verkoopprijs, boete etc.
Bij de levering van /benzine” worden der
gelijke contracten zelfs aan particulieren voor
gelegd. De levende contractante is daarbij wel
zoo welwillend om vrijheid te geven om
wanneer zij eens niet aan kooper zoude
leveren” daarmede zich dus die vrijheid
voorbehoudend hem te vergunnen zich voor
zijn directe behoefte elders te voorzien.
Dezelfde /welwillendheid” wordt trouwens
in de petroleum-contraéten aangetroffen.
Wij herhalen, dat zonder drang van om
standigheden, zeer zeker geen enkele handelaar
en zeker geen particulier zijn handteekening
onder een dergelijk contract zou plaatsen.
Maar de concurrentie: de Galicische
Roemeensche petroleum, is thans afwezig.
De vraag zal worden gesteld of dergelijke
contracten als geldig worden beschouwd. De
jurisprudentie op dit gebied is niet vaststaande.
Het hangt trouwens soms van een kleinigheid
in de redactie af, of een contract, zoo een
zijdig als we hier vermelden, door den Neder-
landschen rechter wordt erkend. Zoo ja, dan
zal het niet zoo gemakkelijk zijn aan den
dwang van den leverenden contractant te ont
komen.
Maar, in het belang van een eerlijken con
currentiestrijd welke het publiek slechts
ten goede kan komen moet toch gezegd,
dat het niet zonder bedenking lijkt, dat der
gelijke contracten afgesloten worden.
Alg. H.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar h 5 Cent.
bevielen ons
van Moeke Trui
de persoon was
niet feeksachtig genoeg,
en Wikje, alsmede hun
boerinne Ytsje, speelden hun rollen behoorlijk
goed. Klaske, de pleegdochter van den rijken
boer, had een hoogst moeilijke rol, in sommige
acten beviel zij ons, in andere hadden we
graag wat minder handengewring gezien. De
zoon van den boer, Geart, voldeed in ons
oog het minst. Die was wel een stijve boeren
lummel, maar paste niet voor deze rol.
Over ’t geheel vonden wij ’t spel wat
koud, en moest er wat meer en vlugger sp.el
zijn gegeven. Er ging, vonden wij, niet die
gloed van ’t tooneel uit, die men van dit
goed geschreven tooneelstuk kan verwachten.
Echter wij wenschen dit niet geheel op de
spelers en speelsters te schuiven, de armoedige
aankleeding van het tooneel en misschien
ook de trieste verlichting der zaal droegen
hiertoe bij. Al kon 't stuk meer indruk
gemaakt hebben, toch werd het publiek er
aangenaam door bezig gehouden. Er werd
zoowel om de koddige uitvallen van Rein
gelachen, als dat men met het lot van Klaske,
Rimer en de oudjes bewogen was.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Het velgebrek.
Men schrijft aan Het Volk:
Iemand bij den vethandel betrokken Reeft
al voor een paar weken het vetgebrek voor
speld. Hij deelde mede, dat voor vet in
bedorven toestand uitvoervergunningen werden
gegeven. Als dit juist is moet het nog ver
wondering baren, dat er een enkel Kilogram
vet in onbedorven toestand is overgebleven.
Zeker is het, dat de gemeenten het absoluut
niet meer bekomen.
De goudvloed.
De Nederl. Bank heeft in de afgeloopen
week weder een vrij aanmerkelijk bedrag aan
goud ontvangen. De hoeveelheid ging met
f 6.39 milljoen vooruit en bedraagt thans
f 590.52 millioen tegen f 162 millioen bij
het uitbreken van den oorlog. Van dezen
goudaanvoer komt f 1 millioen op gemunt
goud, tengevolge van een verrekening met
Ned.-Indië. De rest is muntmateriaal, dat
uit het buitenland werd geïmporteerd.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Invloed van den oorlog.
In het Christelijk blad De Jonge Man,
schrijft prof. Bavinck over den invloed dien
de oorlog heeft op het geestelijk leven van
ons volk.
Natuurlijk is het mogelijk en zelfs waar
schijnlijk, dat de oorlog bij enkele personen,
in sommige gezinnen of kringen, den levens
ernst heeft verhoogd, schuldbesef en veroot
moediging heeft gewekt, tot gebed heeft uit
gedreven en aan den bloei van het geestelijk
leven bevorderlijk is geweest. Maar generaal
genomen is er van zulke zegeningen van den
krijg toch weinig sprake. Integendeel, het
geloof aan kracht des gebeds is verzwakt en
het vertrouwen op de goede leiding der God
delijke voorzienigheid is geschokt. In plaats
daarvan zijn twijfel en ongeloof binnengedron
gen in menig hart, en heeft een bijna cynisch
realisme zich van vele zielen meestergemaakt.
Alle hoogere beschaving en menschelijkheid
leed bankroet, maar voor één ding opende deze
oorlog de gelegenheid, nl. om winst te behalen,
ongedachte, rijke winst. En zoo nam de zucht
naar plotselingen rijkdom, het winstbejag, de
speculatiezucht, de afgunst en naijver, de
oneerlijkheid, het parvenu-wezen, de weelde
en de verkwisting in velé kringen op beden
kelijke wijze toe. Het Mammonisme vierde
hoogtij.
groot-kapitaal,
successiewet
van
nu
wat te
voor den
er wel zal doorkomen.
Met het oog op den beschikbaren tijd wordt
nog even gewezen hoe het een zware dobber
zal worden om éen behoorlijk staatspensioen
er door te krijgen. De fout in het ontwerp
Talma is dat de invaliditeit en het staats
pensioen aaneengekoppeld zijn. De bond heeft
daar steeds tegen geijverd en zal dit ook
blijven doen.
Het is er om te doen een ouderdoms-
uitkeering te krijgen van f3 ja zoo mogelijk
f 4 op 65 jarigen leeftijd en zonder premie
betaling althans van den kant des werkmans.
Daarop wil de Bond van Staatspensioen aan
sturen en dat in de neutrale zone.
Telkens met moed er voor opkomen, want
de tijden veranderen. Het algemeen kiesrecht
zal komen, evenredige vertegenwoordiging en
kiesplicht zijn in zicht daarom wekt Spreker
op zich te scharen in de gelederen voor 't
Staatspensioen. (Applaus.)
Tusschen twee bedrijven van het nu volgend
tooneelstuk bracht de Voorzitter dank aan
den Spreker, herinnerde aan den inhoud der
rede en hoopte dat men zich bij de bestuurs
tafel zou aanmelden als lid. Door enkelen
werd hieraan dan-ook gevolg gegeven.
Het tooneelstuk „MAERTEBLOM” van
Schuitmaker, dat hier enkele jaren geleden
een paar malen door de Krite werd gegeven,
is hier dus bekend bij velen. Men weet dat in
deze goed ineengezette dramatische pennevrucht
van den bekenden Frieschen schrijver, door een
hardvochtig welgesteld landbouwer, een paar
oudjes, die met de pacht van een ,/garnierkerij”
iets ten achter raakten en daarom verdreven
werden. De zoon dezer oudjes deed alles om
zijn ouders te helpen, doch werd ziek en stierf.
De hardvochtigheid benevens de schijnheilig
heid van den grondeigenaar wordt als pendant
gesteld aan de bereidwilligheid tot hulpbetoon
van een arm familielid en een Joodsch koop
man. Dit thema met eenige franje daarom
heen, vormt een boeienden inhoud.
Wij herinneren ons nog heel goed hoe de
verschillende rollen hier vroeger werden ge
geven, en zagen dan nog al eens verschil van
opvatting bij sommige leden van dit tooneel-
gezelschap. De afstootende hardvochtigheid
van Taeke Dobma was goed vertolkt, ook
Rein en tot op zekere hoogte koopman Natan,
nog al. De vertolking der rol
was wel goed bedoeld, doch
voor deze rol te jong en ook
De oudjes Meinte
zoon Rimer en de
Sneek, 22 Dec. Door bemiddeling van
onzen Bestuurdersbond en na ’t houden van
een breede toelichting van den beer J. Ytsma,
is hier gisteren opgericht een afdeeling van
den Bond van werklieden in openbaren Dienst
en Bedrijven, met aanvankelijk 16 leden.
Sneek, 21 Dec. Dat bij tal van aanbe
stedingen de hoogste inschrijvers vaak met
ongehoorde cijfers voor den dag komen, bleek
in de vorige week hier bij een aanbesteding
van gemeentewege voor ’t maken van 200
privaattonnen met deksels, van gegalvaniseerd
ijzer. De laagste inschrijver, wien ’t werk
werd gegund, schreef f 825, de hoogste n.b.
f 2125.
Sneek, 22 Dec. Tegen den 74 jarigen
melkvervalscher M. R. alhier, van beroep
koemelker, is door de rechtbank te Leeuwarden
14 dagen gevangenisstraf geëischt.
Sneek, 22 Dec. Van de 53 ingeschrevenen
in deze gemeente van den Landstorm jaar-
klasse 1908, verschenen er jl. Maandag 41
voor de keuring. Van deze 41 werden 19
ongeschikt verklaard en 22 goedgekeurd.
Hoe kwam die daar?
JOURE. In een lading lijnzaad voor de
hh. fa. E. A. de Boer Zonen, regelrecht uit
Amerika aangekomen met enkel overladen
te Rotterdam, vond de sjouwerman M. J.
Keuning een zilveren medaille van de hon
dententoonstelling op 2 Juni 1912 in...
Den Haag gehouden.
De medaille, ter grootte ongeveer van
rijksdaalder, vertoont aan de eene zijde het
Haagsche wapen, een loovertak langs de halve
zij en in relief het opschrift Peters’ Show,
Den Haag, 2 Juni 1912. Aan de achterzij
ziet men eenige hondekoppen in relief en
dan heel onduidelijk lichtjes ingekrast,
gegraveerd mogen we niet zeggen C. Mos-
tert, le prijs.
Of de medaille alszoodanig waarde heeft
weten we niet; als zilveren voorwerp misschien
een paar gulden. Jouster Ct.
Steenwijk, 20 Dec. De neringdoenden te
dezer plaatse, wien, zooals wij in het vorig
no, meldden, het gas ontnomen was, hebben
weer vergunning gekregen dit kunstlicht te
gebruiken en zijn weer bij het buizennet aan
gesloten. Wij hebben hier dus geen Russische
toestanden, zooals een der met gasonthouding
gestraften op een groot stuk papier in zijn
uitstalkast het publiek bekend wilde maken.
Jaarwedden Burgemeesters, enz.
Leeuwarden, 22 Dec. Bij Kon. besluit
is goedgekeurd de door Ged. Staten nieuw
vastgestelde regeling der jaarwedden van de
burgemeesters, de secretarissen en ontvangers
in deze provincie.
voor
om er
verplichte verzekering met
fooitje zouden worden afgescheept op
leeftijd, dien velen niet bereiken,
toen dat het wetsvoorstel Talma
zou komen voor een
rechts en 41 links.
Spreker gaat vervolgens in algemeene
trekken na hoe dat wetsontwerp is behandeld,
en hoe door een amendement-Days, hetwelk
inhield om art. 369 van dat wetsontwerp
uitkeering aan oudjes (boven de 70 jaar die
in loondienst zijn geweest f 2'per week uit
ie keeren) binnen 6 maanden na de
afkondiging in werking te doen treden.
Dat overgangspensioentje is er nog, maar de
wet zelf is wel aangenomen doch nog niet tot
uitvoering gekomen.
In 1913 sprak Spreker andermaal om de
beteekenis der wet-Talma in een helder licht
te stellen.
Hierbij laat Spr. vooral uitkomen de be
teekenis en de macht der le Kamer, om
tevens te wijzen hoe Nederland ten opzichte
van de Staatspensionneering verre ten achter
staat bij de meeste andere landen, wat komt
doordat men er hier een partijzaak van heeft
gemaakt.
Thans is er ingediend een
Voor een goed bezette zaal trad Woens
dagavond als spreker op voor de Afdeeling
van den Bond voor Staatspensionneering
Ds. D. N. ZUITHOFF.
Na een kort inleidend woord van opening
door den Voorzitter, den heer A. Bovma, die
het doel en de reden
eenzette,
Secretaris den heer G. O. Eisma, die in een
twaalftal jaren heel veel heeft gedaan voor
de afdeeling, en nu vervangen is door den
heer W. Brandenburg.
Ook verheugde hij zich, dat waar men tot
dusverre de propaganda-avonden steeds met
eigen krachten had gehouden, wat het tooneel
betrof, thans het gezelschap van Sneek zich
belangloos daarvoor beschikbaar stelde, waar
voor hij reeds bij voorbaat dank bracht.
Met het oog op gasbesparing wordt flink
op tijd begonnen, en' kan den Spreker slechts
een half uur worden toegestaan voor zijne rede.
Deze begint met de herinnering, dat dit
de derde maal is dat hij hier voor de Afd.
optreedt. De eerste maal in Januari 1912
op een zeer kouden avond op de bovenzaal
van Huizenga voor een klein getal leden,
’t Was toen om er tegen op te komen dat
de oudjes na verplichte verzekering met een
een
’t Was
aan de orde
Kamer met 59 leden
