Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1917.
Verscnijnt Donderdags en Zondags.
56ste Jaargang.
No. 6.
Redenaties van 'n Leeuwarder.
Donderdag 18 Januari.
VOOR
Afzonderlijke
Alg. H.
electriciteit
en
BINNENLAND.
over
bonding
nu
avond bad ik eens een half uurtje
bladerde in een aflevering
Moord.
Te Tilburg- is gisteravond de logements-
houder Schalks, toen bij over de straat ging
fracties van
de sociaal-
k j
r u
in gezelschap van eenige militairen, door een
hem tegemoetkomend burger, zonder vooraf-
geganen woordentwist doodgestoken. Hem
werd den halsslagader afgesneden. De politie
heeft het lijk in beslag genomen en vannacht
als vermoedelijken dader zekere Cools uit zijn
bed gelicht.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 60 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
van f 450 werd door een andér
voor f 650. Een huis werd ver
een zekeren dag vond de huurder
ededeeling in de bus, dat bij Mei zal
moeten verhuizen aangezien het aan een ander
was verhuurd.
Aan den tegenwoordigen huurder was niet
eens gevraagd of hij tegen verhoogden prijs
wilde blijven wonen. Een ander overkwam,
dat hij aan zijn huureigenaar schriftelijk kennis
gaf te willen blijven wonen tegen de voor
geslagen booger huur. De eigenaar had
natuurlijk nooit den brief ontvangen, want hij
kon een huurder krijgen, die nog f 50 meer
wilde betalen.
In de krant, die ’s avonds 6 uur in handen
van de lezers komt staat een huis te huur.
Voor 8 uur hebben zich reeds 15 aangemeld
en den volgenden morgen om 8 uur was het
getal geklommen tot 25.
De woningvereeniging bouwt 60 huizen.
Tweehonderd aanvragen kwamen er in. Het
komt nu al voor dat vrouwen en kinderen
bij familieleden intrekken en de man een
kosthuis zoekt.
En steeds gaan de huren naar boven. Het
is oorlog en de gelegenheid is gunstig. Of
daarbij menige arme drommel het vel over de
ooren wordt getrokken, of menig burgerman
het moet bezuren in zijn toch al niet te
overvloedig eten, ook een zorg. Geld stinkt niet.
Ons geheele land is verdeeld in twee
partijen. De eene partij die exploiteert en de
andere, die er is om geëxploiteerd te worden.
En nou maar halen en scheuren wat er te
trekken valt, binnen is binnen en wie weet
of zoo’n schoone gelegenheid ooit wel terug
komt
Ons bloed is nog steeds van vreemde
smetten vrij was het dit niet, dan bestond
er nog kans, dat we ons ook eens groot van
ziel betoonden. Nu is dat niet mogelijk, want
dergelijke vreemde smetten worden bij ons
ten strengste door een oordeelkundige op
voeding geweerd.
de meer serieuze
menschen, die een
schappij hebben, gesteund door het noodige
vermogen of een positie, die naar hunne
meening verheven is boven veler anderer
positie. Van die menschen kan men de
gewichtigheid en de deftigheid beter verdragen.
Ze hebben althans meer grond onder de voeten,
dan de menschen, die alleen lucht er ouder
hebben.
Op een
over en bladerde in een aflevering van een
of ander tijdschrift. Mijn oog viel op een
kleine beschouwing over de ster Canopus. En
in die beschouwing stond te lezen, dat de ster
Canopus een middellijn heeft 134 maal zoo
groot ais de zon. Ik keek nog eens weer,
maar het stond er en aangezien *t een heel
degelijk werk was, waarin de bijdrage voor
kwam, accepteerde ik het denkbeeld, want
meer is het natuurlijk voor een leek niet.
Ter verduidelijking had men een kleine
berekening bijgevoegd en daaruit bleek dat
het volume twee millioen en vierhonderd
duizend maal zoo groot was als de zon. Toen
begon ik toch te beseffen, dat ik iets geweldigs
las. Verderop stond te lezen, dat de licht
sterkte vijftigduizend maal zoo groot was als
de zon. En bet begon me even te duizelen,
te meer daar zoo terloops werd verteld, dat
Canopus 490 lichtjaren van ons verwijderd is.
Dat wil zeggen, dat het licht van Canopus
490 jaar werk heeft om tot ons te komen
let wel, het licht, met zijn onbegrijpelijke
snelheid.
Wanneer deze ster dan ook op de plaats
van de zon stond, zou op een zeer klein
gedeelte na het uitspansel, gerekend tot de
loodlijn die op ons hoofd kan worden getrokken,
door haar worden ingenomen. Alle leven zou
dan ook, althans in den tegenwoordigen vorm
op aarde ónmogelijk worden.
En als je nou eens op een nacht de slaap
niet kunt vatten of je hebt een half uur over
om eens niets te doen, denk dan eens na over
de menschen, die zich eenige inbeelding ver
oorloven, die meenen dat ze iets meer te
beteekenen hebben dan een ander, die soms
met zekere minachting op je neerzien en denk
ook eens aan de ster Canopus, die 2.400.000
maal zoo groot is als de zon, die wederom
eenige millioenen maal grooter is dan de aarde,
waarvan je wederom ’t tweeduizendmillioenste
deel der bevolking uitmaakt...
Keer je dan om en slaap of denk na en
lach over de geweldige domheid der menschen.
Wij lezen in de Friesche Courant
„De heele slag mijn jongen om in ’t leven
vooruit te komen is altijd aan je zelf te denken.
Je hebt van die domkoppen, die meenen, dat
het er bij hoort een ander van dienst te wezen,
soms zich zelf bij een ander achter te stellen.
Maar wat is het gevolg? Dat ze nooit boven
Jan komen, dat ze altijd blijven wat ze zijn.
Dat ze even arm dood gaan, als ze arm
geboren zijn. Daarom jongen, vergeet vooral
je zelf niet. Je vader heeft het ook nooit
gedaan en is er wel bij gevarenhij heeft
nou tenminste zijn schaapjes op het droge”.
Naar den tijd dien we nu doormaken zou
dit zoowat de levenslee kunnen wezen, die
menige vader aan zijn zoon inprent en als hij
het niet woordelijk doet dan toch metterdaad
bewijst.
Heel Nederland zit in de macht van het
geld. Combinaties die voor enkele jaren tot
de onmogelijkheden zouden hebben behoord,
zijn nu niet alleen mogelijk, maar zelfs heel
natuurlijk. Een smid, die in mosselen handelt,
een timmerman, die spek omzet, een metselaar
in de rubber, de dolste dingen zijn mogelijk.
Niet aan de grens, maar bier en in *t hartje
van Nederland, waar de grens op geen uren
en uren te bereiken is. Geld verdienen en
niet kieskeurig wezen. Aan de grenzen neemt
het zedenbederf hand over hand toe.
Kinderen van gezeten ouders probeeren eerst
voor de aardigheid iets over de grens te
brengen, b.v. een paar schoenen of een doos
zeep. En als ’t gelukt (en het gelukt heel
vaak) en er een aardige duit van de grap
overschiet, dan ontwaakt de lust om het vak
eens echt te probeeren. En de zaak roltveel
geld wordt er „verdiend”, alweer een karakter
naar de maan. Ijverige werkmenschen worden
tot luiaards omdat één gelukkige gang over
de grens hun meer opbrengt dan een half
jaar werken, ’t Gemak voor de eer. Maar ook
goed gezeten burgers maken zich aan de
smokkelarij schuldig, alleen zij laten smokkelen;
dat is veiliger en de winst is zeker.
Ieder, die er maar eenigszins kans toe ziet
om er van te halen, baalt.
Laatst heb ik een paar woorden losgelaten
de huizennood en de zeer toepasselijke
van de verhuurders. Maar 't begint
toch meer dan de spuigaten uit te loopen.
Een huur
onderhuurd
kocht. Op
de m
Meer salaris.
Leden van de verschillende
den Haagschen gemeenteraad,
democratische uitgezonderd, hebben voorge
steld het salaris van den burgemeester van
de hofstad op f 15000 te brengen.
Een beste tijd tegenwoordig er voor.
Onwettige verkiezing.
Bij Kon. besluit is goedgekeurd het besluit
van Ged. Staten van Noord-Brabant, waarbij
werd vernietigd het raadsbesluit, houdende
toelating van Th. Hermeen als raadslid.
Het vernietigingsbesluit van Ged. Staten
was hierop gegrond, dat de opgave van de
candidaten niet was in handen gesteld van
den burgemeester of hem, dié den burgemeester
vervangt, doch was overgegeven aan een
ambtenaar ter secretarie, wat in strijd is met
de wet.
Zoo iets zal wel eens vaker voorgekomen
zijn.
gegeven. Men had gehoopt, dat in een andere
richting een oplossing zou zijn gezocht, n.l.
dat zou worden getracht meer melk te ver
krijgen, daar er in dezen omtrek voldoende
melk is te bekomen. Nu dat niet is gebeurd,
besloten de bakkers in een Zaterdagavond
gehouden vergadering geen wittebrood meer
te bakken zoolang de Burgemeester niet zorgt
dat zij weer melk kunnen bekomen.
De besturen der S. D. A. P. en van de
afd. „Patrimonium” alhier hebben zich heden
deze volkszaak ook aangetrokken en zijn daar
over bij den Burgemeester op audiëntie ge
weest. Eerstgenoemde vereeniging met het
doel om, wanneer de Burgemeester mocht
blijven weigeren, in dezen noodtoestand te
voorzien (vele bewoners toch kunnen, wegens
het kaartenstelsel ook geen tarwebrood be-
j van onzeu Kamer-
afgevaardigde de tussebenkomst van den
Minister in te roepen. Naar wij uit goede
bron vernemen, bestaat er nu alle hoop dat
wij spoedig weer wittebrood bij onze bakkers
zullen kunnen bekomen.
Defect aan de Flectrische Centrale.
Leeuwarden, 15 Jan. Aan een der ge
neratoren van de Electriscbe Centrale alhier
is een ernstig defect geconstateerd, waarvan
herstel, vooral onder de tegenwoordige om
standigheden, wel een maand zal vorderen.
Tot zoolang moet de afname van
aanmerkelijk worden beperkt.
„Wanneer”, zoo zegt de aanschrijving, aan
de stroomafnemers, „alle afnemers van stroom
voor kracht willen medewerken en in den
spertijd (tegenwoordig van ongeveer halfvijf
tot tien uur) absoluut geen stroom afnemen,
bestaat er kans, dat het bedrijf in de behoefte
kan blijven voorzien, doch alleen onder die
voorwaarden”. Als evenwel de aangesloten
bedrijven niet of in onvoldoende mate hunne
medewerking verleenen, dan zullen dwang
maatregelen tot stroombezuiniging toepassing
moeten vinden”.
bootje kantelde
te water.
maar
F. uit Areen, schijnen te zijn verdronken.
Regeer ingsvoorziening
Uit tal van plaatsen wordt bericht dat
aldaar geen regeerings-artikelen meer verkrijg
baar zijn. Op verscheidene plaatsen zijn totaal
geen aardappelen te bekomen, regeerings-
erwten en boonen zijn in weken niet gezien;
in andere plaatsen is weer geen zeep, weer
andere steden hebben gebrek aan andere zaken.
Er schijnt nog wel voorraad te zijn, doch
deze bevindt zich steeds op andere plaatsen.
Vee over de grens.
Volgens de Tel. gaan er tegenwoordig weer
heel wat koeien in ’t geheim over de grens.
Dat gebeurt in het Zuiden, waarschijnlijk in
Limburg. Het „werk” schijnt gedaan te
worden door jongens van 17 tot 20 jaar, die
daarmee, naar men zegt, f 15 a f 20 per
avond verdienen. Wordt een drijver bekeurd,
dan betaalt de eigenaar de boete. Het zijn
meest dieren van f 200 a f 250 per stuk,
die men over de grens tracht te krijgen.
Op den laatsten marktdag waren te Leeu
warden meer dan gewoonlijk kooplieden uit
bet Zuiden. Er werd toen reeds gezinspeeld
op „een gaatje” aan de grens. Is hier verband?
Inbraak.
In den afgeloopen nacht is ingebroken op
het kantoor van den wijnhandel en de gros-
sierderij op de Heerengracht te Leiden. De
dieven hebben den lessenaar opengebroken en,
toen zij niets van hun gading vonden, eenige
flesschen likeur meegenomen. Alg. H.
Distributie van zachte zeep.
Maandag werd de eerste zending Regeerings-
zeep in Amsterdam ontvangen.
Waar Zaterdag jl. het Distributiebureau
met de afzending der partij was in kennis
gesteld en maatregelen waren getroffen om de
verkrijgbaarstelling vjot van stapel te doen
loopen, kon dit artikel hedenmorgen algemeen
in de winkels te koop zijn.
Winkeliers en verbruikers zullen er rekening
mede hebben te houden, dat ter beschikking
van het gemeentebestuur zal worden gesteld
eene hoeveelheid, berekend naar 1/2 K.G. per
maand per inwoner, waarvan voorloopig slechts
gedeeltelijke aflevering, blijvende beneden het
gewone weekverbruik, kan worden tegemoet
gezien.
Eerst nadat eene aanvulling van den be
schikbaren voorraad, welke op Woensdag a.s.
is toegezegd, zal hebben plaats gehad, zal
aan de aanvragen voor de loopende week
volledig zijn te voldoen. Voor het oogenblik
reikt de yoorraad voor het normale verbruik
van een halve week. Alg. H.
-Onder de gemeente Well is op de
Maas een omgekanteld bootje komen aan
drijven, dat den weidschen naam voerde U
59 en het opschrift droegOp reis naar
Keizer Wilhelm. Naar de N. Venl. Ct. ver
neemt, is aan deze smokkelaarsgrap een treu
rige geschiedenis verbonden. Met z’n drieën
zouden ze ’s nachts met het bootje eenige
baaltjes meel over de Maas smokkelen. Het
en de inzittenden geraakten
Een van hen wist zich te redden,
de twee anderen, zekere V. nit Venlo
Wltmarsum, 15 Jan. In een overdruk
bezochte vergadering van landbouwers en gar-
deniers, belegd door de afd. der Friesche Mij.
van Landb. zette de burgemeester uiteen wat
er dit jaar al of niet mag worden verbouwd.
Granen, aardappelen en voerbieten zijn vrij
gelaten, doch wie in 1913, ’14 en ’15 vlas
hebben verbouwd, kregen slechts een 3de
gedeelte toegestaan. De verbouw van 1916
telde niet mee. Ook suikerbieten zijn toege
laten, doch met beperking.
Melkkwestie in Lemsterland.
Lemmer, 15 Jan. Vanaf beden staken al
onze bakkers het bakken van wittebrood.
Reden daartoe is dat de Burgemeester dezer
gemeente het verkoopen van melk aan onze
bakkers heeft verboden. Sinds weken is er
hier voor huiselijk gebruik geen voldoende
melk te krijgen waarover meermalen werd
geklaagd. De Burgemeester verzocht daarom
den Minister, hem te machtigen geen melk
meer voor de bakkers beschikbaar te stellen,
aan welk besluit Zaterdag j.l. uitvoering werd
Ik moet altijd lachen als ik zie hoe sommige
menschen zich verbazend veel moeite geven
om deftig of gewichtig te schijnen. Dat is dan
de categorie, die niet deftig en niet gewichtig
is. Ze willen schijnen, wat ze niet zijn. Ze
hullen zich bij voorkeur in deftige kleeren,
loopen graag met een actentasch of iets
dergeiijks, houden er een bestudeerde gang op
na mitsgaders een „Hollandsch”, dat terstond
den kouden grond verraadt.
Ze wachten of je wel groet en kijken
zoolang dwars over je heen, al loop je ze
bijna tegen hun gewichtig lijf.
Natuurlijk is hun ontwikkeling nihil, want
een ontwikkeld mensch kan niet een verwaand
mensch zijn, 't Eene sluit het andere uit.
Er is nog een afdeeling, ik zou haast zeggen
meer serieuze afdeeling. Ze bestaat uit
zekeren stand in de maat- komen) met medewerking
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Leeuwarden, 13 Jan. De voorziening in
de beide vacatures der Prov. Saten in onze
provincie, ontstaan door het overlijden der
heeren K. P. W. Besuyen (soc.-dem.) en J.
Fokkema Fz. (chr.-hist.) en de a.s. vacature,
door het vertrek van den heer P. Peereboom
(vrijz.), zal waarschijnlijk zonder strijd afloopen.
Pogingen daartoe worden door de betrokken
politieke partijen aangewend.
Door de districts-federatie der S. D. A. P.
te Leeuwarden, is in de vacature-Besuyen ge-
candideerd het gemeenteraadslid M< Hillebrand
te Dokkum.
Provinciale Staten.
In de gisteren gehouden vergadering van
de Provinciale Staten had plaats de verkiezing
van een lid van Gedep. Staten in de vacature
wijlen K. P. W. Besuijen. Uitgebracht werden
op den heer J. G. Jansonius te Huizum
(S. D. A. P.) 28 stemmen tegen 18 stemmen
(kerkelijken) blanco.
Gekozen is alzoo de heer
J. G. JANSONIUS,
die verklaarde de benoeming aan te nemen.
Mevr. Theo Man-Bouwmeester schrijft
in hare juist verschenen „Tooneelherinne-
ringen” de volgende lieflijkheden aan het adres
van Harlingen
„Ik vertelde, en passant van onze laatste,
zeventiendaagsebe tournee en dat we naar het
Zuiden zijn gereisd en ’t Noorden hebben
bezocht gespeeld hebben in plaatsen, waar
ik ook dertig, veertig jaar terug, ben op
getreden 1 Ook daar was niets veranderd.
Alles was er nog even onherbergzaam, de
groote steden natuurlijk buiten beschouwing
gelaten, want daar vindt men wel comfort en
goede hotels. Maar zoo heel graag zou ik iedere
directie den raad willen geven Ga nooit in
Harlingen spelen of, als ’t niet anders kan,
zendt uw artisten dan na de voorstelling met
een extra trein naar Leeuwarden terugwant
in dat Friesche havenplaatsje kan men zich
onmogelijk voorstellen in een door menschen
bewoond oord te zijn I”
We zouden willen vragen „Wat reden
heeft dan het gezelschap om hier op te treden,
indien men zoo stellig van de meening uitgaat
dat hier geen „menschen” zouden wonen?”
N. H. Ct.
Bolswardsche Courant
‘III
t
''^«1
