lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Klein s Thee,
in ons pakjes thans 22 ct., in
vierdel pakjes 27 */2 ct. Gebro
ken Thee ook per ons.
Theehandel Focke S. Klein,
HARLINGEN.
1917.
No. 13.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
ö6ste Jaargang.
V
EEN JUBILEUM.
f'
Zondag 11 Februari.
4
In vele winkels verkrijgbaar.
Voor wederverkoopers
Bij J. LEMSTRA, Bolsward.
W. v. d. GOOT, Makkum.
JL
Uit de Raadszaal.
Bolswardsclie Courant
VOOR
H
n
gemeente-
van den
andere regeling gesteld
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Afzonderlijke nos.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Rei bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.-
Vergadering op Donderdag 8 Februari 1917.
Buitengewone omstandigheden maken buiten
gewone maatregelen noodig. Dat ondervindt
men tegenwoordig eigenlijk reeds aan den
lijve. Beperking van brood, van andere eet
waren, van brandstoffen, ja velerlei levens
behoeften. De omstandigheden maken een
gedurig ingrijpen van de overheid noodig,
en ’t was ook om deze reden dat heden
een spoedeischende vergadering werd belegd.
De besparing van gas, door de verordening
van 1 December j.l. blijkt geen voldoend
resultaat op te leveren, en dus moeten de
duimschroeven iets straffer worden aangelegd.
Twaalf leden waren tegenwoordig, de heer
Vis was afwezig wegens ongesteldheid.
Daar het èen spoedeischende vergadering
was, werd direct aangevangen met de
PUNTEN VAN BEHANDELING.
van Burgemeester en Wethou-
van het gastarief.
van een nadere missive
van den Minister d.d. 2 Februari, waarin
wordt bepaald dat, wil men later kolen voor
de gasproductie ontvangen, het noodig is dat
van
1Voor stel
ders tot wijziging
Naar aanleiding
nu
wel degelijk wegen
zag men
bestemd
te halen.
voor een
per slede,
wel duidelijk, dat de ijsbanen verkeerswegen
zijn ten algemeenen nutte.
Nu stuit het mij altoos tegen de borst,
dat de menschen, die de ijsbanen in gereed
heid brengen en houden, zijn aangewezen
op de openbare liefdadigheid. Zij moeten
om het maar rechtuit te 'zeggen, om^hun
daghuur bedelen. Van aalmoezen^moeten ze
een daghuur bijeen zien te garen. Nu geeft
het voor de gelukkigen die een^beste stand
plaats hebben, bij bruggen en walplanken
in ’t drukke verkeer, gewoonlijk een^dikke
daghuur, terwijl anderen, die meer eenzame
wegen moeten vegen een heel karig loontje
besommen. En die laatsten hebben dn den
regel veel langer banen te vegen. Daarin
ligt dus ook al weer een grove onbillijkheid.
Het doel van mijn schrijven is, er op te
wijzen, of het niet mogelijk is, dat er een
andere regeling komt, ’k Meen dat de baan
vegers hier te Bolsward vroeger met een
gesloten bus stonden, waarin de voorbijrijdenden
bun gave konden storten. Het bijeengegaarde
bedrag, dat in de verschillende bussen was
verzameld, werd door allen gelijkelijk gedeeld.
Die bussen hadden dus het doel, de ongelijk
matige belooning op te heffen. Men heeft
mij gezegd, dat die regeling toch minder goed
beviel, vooreerst was de opbrengst der bussen
beduidend beneden de gekoesterde verwach
tingen. Men zei mij, dat de baanvegers zelf,
nu het hun privaat belang niet zoo zeer gold,*
weinig werk van de bussen maakten, en aan
den anderen kant ook de schaatsenrijders er
minder attentie aan schonken, wijl het per
soonlijk begunstigen van den baanveger nu
op den achtergrond trad. Ook mompelde
men, dat de centen die door de haast buiten
de bus terecht kwamen, als particulier eigendom
meestal, tenminste door sommigen, werden
achtergehouden. Het vragen en het onbillijke
bleven dus toch nog bestaan.
Mijn idee in dezen is, dat het onderhoud
der ijsbanen geheel van gemeentewege geschiedt,
onder toezicht van een baanopzichter, gelijk
Bolsward die reeds heeft. De moeilijke plaatsen
moeten behoorlijk worden afgebakend, en de
banen op voldoende breedte in orde worden
gehouden. De baanvegers moesten uit de
gemeentekas een behoorlijk loon ontvangen,
’t is als een goede werkverschaffing te beschou
wen. Waar de gemeenten zulke groote uit
gaven zich getroosten voor de verkeerswegen
te land en te water, kan het betrekkelijk
gering bedrag, dat voor de ijsbanen benoodigd
is, zeker geen bezwaar zijn.
Het geven van baancenten, dat nu een
gedwongen zedelijke plicht is voor degenen
die van ’t ijs profiteeren, kon dan geheel
vervallen.
Men zal mij misschien tegenwerpen dat dan
de burgers, die niet van bet ijs gebruik
maken, toch moeten bijdragen tot het onder
houd van de ijsbanen. Zeker dit is zoo, maar
zulks is voor de wegen en vaarten toch ook
het geval. Iedereen heeft belang bij goede
verkeerswegen ’t zij dan direct of indirect
en dat behoort uit de algemeene kas
bestreden te worden, zegt men. Welnu wat
voor de verkeerswegen geldt ik zeide het
reeds, heeft ook betrekking op de ijsbanen.
Voor Friesland diende het m.i. nog eer als
een provinciaal, dan wel als een
belang beschouwd te worden.
Gaarne zou ik zien dat ook anderen in
dezen hun meening kenbaar wilden maken,
want voor ^volgende jaren zou het 'geregeld
kunnen worden, gelijk ik het aangaf.
Bolsward, 9 Februari 1917.
M. WIERDA.
B. en
dat over
goed aan
in 1890 werd
en in 1916 werd
te goed van
Vleiend voor het Bestuur zijn zeer zeker
de volgende cijfers:
Over 1915.
Voor Bolsward:
Rijkspost Spaarbank
R. K.
Tegoed 31 Dec 1915
van inleggers,
f 210.864.7^7
- 112.281.76
Vereen. Spaarbank te Bolsward f 401.445.88
Uithaal.
68.367.98
morgen staken wilden, omdat hun werk zoo
karig beloohd werd. Dit geeft mij aanleiding
U plaatsruimte te vragen voor de volgende
regelen.
Het is een zaak van algemeen belang, dat
de ijsbanen goed in orde worden gehouden.
Wat in ’t algemeen geldt voor de verkeers
wegen heeft in Friesland zeer zeker ook be
trekking op de ijsbanen. Deze zijn in de eerste
plaats ten genoegen van de schaatsenrijders,
maar in de tweede plaats zijn het bij aan
houdende vorst: zooals deze winter dat mee
brengt, nu heer IJskoning regeert, ook
van vervoer. Donderdag
hier in de stad tal van sleden die
waren om goederen te brengen en
Ook de melk wordt tegenwoordig
deel naar de fabrieken gebracht
Uit dit etn en ander volgt dus
het verbruik wordt beperkt tot 65 pCt.
het normaal verbruik van voorheen.
W. stellen dus voor om voor gas
den gewonen meter wordt geleverd
.60 pCt. te doen betalen met 8 cent per
stère, en het overige te stellen op 40 cent,
met bepaling dat een verbruik van ten hoogste
35 M3. per maand geleverd wordt voor 8 ct.
Industriegas kost 7 cent voor 60 pCt. van
het normaal verbruik en ’t overige 14 cent
per stère.
Muntgas kost bij verbruik van 35 M3, per
maand 9 cent, het meerdere 36 tot 50 M3.
20 cent, van 51 tot 70 stère voor 30 cent
en het meerdere boven 70 stèreGO cent.
De Voorzitter licht toe dat bet een gewichtig
probleem is, daar ook de brandstoffennood
groot is. Al het mogelijke wordt gedaan om
in den nood te voorzien, en 30 ton kolen is
afgezonden voor deze gemeente. Die zending
is onderweg, maar wanneer ze arriveert is nog
niet te zeggen.
De heer Boersma vraagt welke resultaten
met de gasbesparing over December en Januari
zijn verkregen.
De heer Lunter antwoordt dat de besparing
over December beter was, dan over Januari,
ofschoon van December nog eenige dagen
waren van vrij gebruik. Over de geheele
maand Januari was de besparing hoogstens
24 pCt. en dat is onvoldoende.
De Mir ister staat toe dat hoogstens 65 pCt.
wordt verbruikt daarom hebben B. en W.
in deze omstandigheden besloten, in overleg
met de gascommissie, om 60 pCt. voor nor
malen prijs te leveren, maar het meerdere
hooger te stellen. Er is dus nog een speling
van 5 pCt. maar, zoo heeft men gezegd dat
hoogere gebruik moet zwaar belast worden.
De heer Boersma dankt voor de toelichting,
maar hij vindt de verhooging van 16 op 40
cent wel wat heel hoog. In Sneek en Workum
is de prijs gesteld voor dat boogere op 25
cent en nu hier 40 cent, dat vindt hij wel
wat erg hoog.
De Voorzitter licht nog toe; dat men nu
nog niet kwam, waar men moet komen,
op 65 pCt., daarom is deze maatregel noodig.
De heer Oosterbaan merkt op dat een tweetal
gemeenten genoemd werd door den heer Boersma
Zondag herdenkt een vereeniging in onze
stad haar 50 jarig bestaan. Het is een ver
eeniging zonder vaandel, zonder wedstrijden,
zonder medailles en feestelijkheden, een stille
in den lande, die zonder gerucht baar werk
doet, haar weg gaat, bescheiden, haast onop
gemerkt, doch een die sporen nalaat op haar
weg, resultaten ziet van haar arbeid, die nuttig
wordt, weldra noodig, eindelijk onmisbaar!
De Spaarbank te Bolsward viert haar gouden
feest.
De oprichters: Ds. A. W. Huidekoper,
T. van der Weij,
N. de la Lande Cremer,
W. A. Peereboom,
L. Levoir,
W. Ledeboer,
D. J. Brouwer,
destijds vormende het Collegie: „Oefening
kweekt Kunst,” tot doel hebbende, onderling
de welsprekendheid te beoefenen, besloten,
niet alleen voor zich zelf, doch ook voor
anderen nuttig werkzaam te zijn en richtten
11 Februari 1867 te Bolsward, een Spaar
bank op.
Tot Commissarissen werden benoemd de
Heeren: Ds. W. van Hulst,
H, van der Werf,
J. E. Westenberg.
Al spoedig bleek, dat de oprichting van
een Spaarbank een gelukkig denkbeeld en eeh
goede daad was; de deelnemers kwamen, de
inlagen vermeerderden, zoodat in 1880 het te
inleggers de f 100.000.overschreed,
- 200.000.bereikt,
- 400.000.geboekt als
inleggers.
er de aandacht op,
om meer geld te
dwang tot besparing
Er zijn direct al 400
de 490 die niet boven
de 35 M3. komen, en dit wordt elke maand
nog gunstiger.
De heer Oosterbaan wil nog in 't midden
brengen dat de grootste gasgebruikers nog
niet eens altoos de grootste gezinnen hebben.
De juiste aanwending van ’t gas doet er veel
toe. Mag de bewering van den heer v. d. Wal
in ’t algemeen al juist zijn, in bijzondere
gevallen is het toch weer niet juist.
De heer v. d. IVal wil wel gelooven, dat
het soms niet de grootste gezinnen zijn die
’t meeste verbruiken, want die zijn thans wel
het meest gedwongen om te bezuinigen.
Het voorstel waarmede tevens beschikt
wordt op het terzake ingekomen adres
wordt aangenomen met 11 stemmen. De heer
v. d. Wal* stemde^tegen.
2. Voorstel van Burgemeester en Wethouders
tot medewerking der gemeentelijke distributieover
eenkomst.
Dit voorstel behelst, om wegéns de nieuwe
regeling, waarbij rantsoeneering is ingevoerd,
de gewestelijke overeenkomst op te heffen.
Op de Vrijdag te houden vergadering te
Leeuwarden wordt dit behandeld, en vragen
B. en W. machtiging om tot opheffing te
kunnen overgaan.
Met algemeene stemmen alzoo besloten.
Sluiting der vergadering.
INGEZONDEN.
(Buiten Verantwoordelijkheid der Redactie).
Mijnheer de Redacteur
In uw laatste nummer las ik een bericht
uit Sneek, dat de baanvegers aldaar Maandag-
giek de uitbreiding van doel en werking der
Bank tot stand bracht, heeft zeker reden
de oprichting te herdenken.
De tijdsomstandigheden zullen de feestelijk
heden wel beperken tot bescheiden afmetingen.
Wij wenschen ’t feestvierende Bestuur geluk
met dit gouden feest, geluk ook met het succes
van zijn werk en tevens wenschen wij de
stad Bolsward geluk met het bezit van eene
finantieele instelling als de Vereeniging „Spaar
bank te Bolsward”, die wat soliditeit, inrich
ting, localiteit, reserve en werking betreft,
met de beste van hare zusteren kan worden
vergeleken.
Als curiositeit zij hier nog vermeld,
dat reeds in 1818 een Spaarbank in
Bolsward werd opgericht, waarvan de
Heeren D. Jakles en J. Cremer Pz.
resp. Voorzitter en Secretaris waren.
Deze'werd in 1824 weer opgedoekt.
Het reglement voor die bank werd
gedrukt bij T. A. Annema te Workum.
Inleg.
Rijkspost Spb. f 61.604.035 f
R. K. - 71 810.525 ^4 318.325
Ver. Sp.te B. - 181352 82 - 113.804 355
Begonnen in een klein gehuurd lokaal,
met een enkele zitting per week, heeft de
Spaarbank nu een eigen monumentaal gebouw
dat aan meer dan redelijke eischen voldoet,
vooral wat veiligheid betreft van de door
haar beheerde waarden, en dagelijksche zittingen
voor ontvangen en uithalen van gelden.
In de 50 jaren van h'aar bestaan heeft de
Bank bijna drie millioen gulden aan inlagen
ontvangen
aan rente uilgekeerd bijna een kwart millioen
gulden.
In 1906 werd een voorschotbank aan de
Spaarbank verbonden. Sedert dien tijd werd
aan voorschotnemers onder borgtocht of tegen
onderpand f 35920.ter leen verstrekt.
De Oprichters zijn allen overleden en hebben
een reeks van opvolgers gehad die allen
belangeloos bun tijd en hun kunnen ten dienste
stelden van de Spaarbank.
De tastbare resultaten van dien arbeid zijn
hierboven genoemd, doch tevens is de neiging
tot sparen gekweekt, bevorderd en geleid,
een spaarzin die nog jaren zijn goede werking
zal laten gevoelen, niet alleen door het ver
krijgen van een zekeren welstand, maar ook
en vooral door zijn indirect bevorderen van
orde, regelmaat, vooruitgang, dus ware be
schaving.
Het tegenwoordige Bestuur, dat zoo ener-
doch daar zal door de nadere missive
Minister ook een
moeten worden.
De heer Terhenne merkt op dat de limiet
van den prijs een zeer bijkomstige zaak is,
’t gaat niet om de prijsverhooging, het moet
worden een besparing over het. geheele land
van 35 pCt. Met de meest groote zuinigheid
moet het gas gebruikt worden, auders zullen
er gasfabrieken stopgezet moeten worden. De
huismoeders moeten de oude kookkachel weer
opzoeken en de petroleumtoestellen weer in
werking stellen. Men zegt misschien, er is
geen petroleum te krijgen goed zegt de
Minister, maar/ik heb ook geen kolen.
De muntgasgebruikers, moeten dit ook
begrijpen. Bij de stukken is ook het adres
om 30 M3. voor den ouden prijs te leveren,
doch van verlaging kan thans geen sprake
zijn. Bolsward neemt in deze regeling reeds
een gunstige plaats in. Spr. heeft bet verbruik
over de muntmeters speciaal nagegaan.
Volgens het verslag is in 1915 per munt
meter gemiddeld 28 stère geleverd per maand.
Volgens opgaaf zijn er nu 309 geweest die niet
hooger dan 30 M3. noodig hadden, en betrekke
lijk weinigen waren er boven slechts 1
muntgasgebruiker was boven de 70 stère.
Op de 492 meters is een totaal van 400
dat niet boven de 35 kwam in de gepas
seerde maand. De heer v. d. Wal heeft in
de vorige maand er op gewezen dat er velen
waren die veel meer dan 30 M3. noodig
hadden, maar de cijfers wijzen ’t nu toch
anders uit.
De heer Boersma wil dé bewering van den
heer Terhenne onderschrijven dat het noodig
is de uiterste zuinigheid te betrachten, hij
begrijpt ook dat alleen gedwofigen men tot
deze verhooging wil overgaan, maar bij meent
toch het recht te hebben om zich te verbazen
over de groote prijsverhooging en dat hij dus
wel die opmerking mocht maken.
De heer v. d. Wal betwijfelt niet dat de
cijfers door den heer Terhenne gegeven juist
zijn, maar daarmee wordt de bewering der
adressanten niet weerlegd, dat de groote gezinnen
erg bezwaard worden. De kleine gezinnen
kunnen wel met 35 stère toe, doch de grootere
niet. Door die manier van becijfering wordt
niet het argument van de adressanten bestreden.
De heer Terhenne merkt toch nog daartegen
op dat er al 400 gebruikers zijn die niet
boven de 35 stère gebruiken, en wij hebben
den winnenden tijd dat men minder kunstlicht
noodig heeft omdat de dagen langer worden,
dus elke maand wordt de verhouding weer
gunstiger. De bepaling voor Bolsward is een
zeer gunstige te noemen.
De heer Lunter vestigt
dat het niet te doen is
maken, het is alleen een
van het verbruik,
muntgasgebruikers van
