lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Donderdag 19 April.
32.
1917.
Verscrujnt Donderdags en Zondags.
56sta Jaargang.
VOOR
Afzonderlijke
Wie betaalt?
aan een
BINNENLAND.
Het wordt ernstiger.
f
van
zou
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgt ns
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
waarop de vrede zal komen, nog
voorspelling wagen?
Wij zullen in Nederland moeten woekeren
met onze voorraden levensmiddelen. Doch
ook met den bodem, daar anders de ellende
niet te overzien is. In tal van bladen worden
reeds wenken gegeven over de bearbeiding
van den grond, ten dienste van de teelt
van boonen en groenten. Meer en meer ziet
ons volk in, dat er bereikt moet worden,
wat maar eenigszins te bereiken is.
Door spaarzaamheid eenerzijds en opvoe
ring der productie anderzijds, moeten wij
trachten ons door den kwaden tijd heen te
slaan.
lede^ heeft een taak. Nalatigheid is een
misdaad tegenover de samenleving.
Vrij Friesland.
In de laatste maand is de toestand er in
ons vaderland niet beter op geworden. In
tegendeel, het 'begint van alle kanten te
nijpen.
Het broodrantsoen ingekort.
Brandstoffen telkens schaarscher, hier en
daar zelfs niet te krijgen.
Petroleum mag niet meer verkocht worden.
Gas niag in beperkte mate gebruikt worden,
zoolang de voorraad strekt.
Aardappelen slecht en haast niet te krijgen.
Waarlijk het spook der ontbering grijnst
ons tegen. Wij hebben aan den. oorlog geen
sikkepit schuld; wij doen ons best om met
alle Staten in vrede en vriendschap te leven.
Daarvoor laten wij heel wat over onzen kant
gaan, daarvoor hebben wij heel wat erger
nissen in te slikken. Engeland houdt onze
voorraden vast; Duitschland torpedeert onze
schepen, als ze reeds bijna onze kust hebben
bereikt.
Hoe wij ook in de toekomst trachten te
staren, het wordt steeds donkerder. Want
de oorlog wordt voortgezet, telkens heftiger,
telkens uitgebreider.
Zouden wij er toch nog tusschen raken?
Mr. Troelstra heeft iets medegedeeld over
een noodzakelijk optreden van onze mili
tairen aan de Oostgrens. De ongerustheid
neemt toe.
Wel zijn de tijden zorgvol, ’t Is alles onrecht
en verschrikking wat wij rondom ons zien.
Verbetering in den toestand is niet te
wachten, zoolang de oorlog duurt. Maar wie
durft zich ten aanzien van het tijdstip,
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Als alle indirecte, belastingen zal dit soort
accijnsen, waarvan er wel een menigte zullen
volgen, worden afgewenteld op de verbrui-
kers. De prijs van het artikel zal minstens
met het bedrag van den accijns worden
verhoogd. Alle kolengebruikers betalen dus
mee. Niet alleen de Duitsche, maar ook
de Denen en de Nederlanders, die Duitsche
steenkolen gebruiken.
Dit zou alleen dan niet het geval zijn,
indien we onze steenkolen goedkooper en in
voldoende hoeveelheden van elders zouden
kunnen betrekken. Maar daar dit al zeer
onwaarschijnlijk is, zullen wij mee betalen
aan Duitschland’s rente en aflossing.
De prijs van de steenkolen zal echter niet
alleen worden verhoogd met het bedrag van
den accijns. De arbeiders in de mijnenLzullen
belastingen betalen en al hun uitgaven voor
het levensonderhoud zullen hooger zijn: hun
loonen zullen moeten worden verhoogd.
Het hout zal duurder zijn en het ijzer en
de honderden andere dingen, die de mijnen
noodig hebben. Ook uit dezen hoofde zullen
de prijzen der steenkolen hooger blijven dan
vóór den oorlog het geval was.
Een zelfde redeneering geldt voor schier-
alle producten, die Duitschland voortbrengt.
Voor zoover het binnenland die producten
gebruikt, betaalt de Duitscher ook in den
prijs dier producten mee aan de rente en
aflossing van de staatsschuld; voor zoover
die producten naar het buitenland gaan,
betaalt ook de buitenlander daaraan mee.
Ook het omgekeerde geldt. Ook onze
belastingen zullen stijgqn, directe en indirecte.
Het leven zal duurder blijven dan het in
1913 is geweest al blijven natuurlijk niet
de enorm hooge prijzen van thans en
dit zal zich uiten in den prijs van onze
voortbrengselen: boter en kaas zoowel als
schepen en katoentjes. De gebruikers van
deze producten, van de geëxporteerde dus
de buitenlanders, betalen mee aan rente en
aflossing van de Nederlandsche staatsschuld
aangegaan in dezen -mobilisatietijd.
Zoo is het ten aanzien van schier alle
artikelen en overal. Ieder volk alleen be
taalt niet, wat zijn regeering alleen heeft
uitgegeven, maar de gezamenlijke volkeren
betalen de kosten van het krijgsbedrijf in
zijn geheel.
De verbruiker dat is iedereen betaalt.
Vrij Friesland.
Harlingen. Duitschland koopt geen mos
selen meer en daardoor is de prijs zoo gedaald
dat het bedrijf niet meer loonend is, hoewel
er vroeger een goed daggeld mede verdiend
werd. Als een voorbeeld hoe weinig mosselen
heden waard zijn kan daaruit blijken dat
partijen van de hand werden gedaan tegen
25 cents, de 100 K.G. Jammer dat men in
ons land over het algemeen niet op mosselen
gesteld schijnt, want het is een goed en
goedkoop voedsel. O. N.
Heerenveen. Bekend is dat door Schoter-
lands raad eenigen tijd geleden besloten is
tot afschaffing .der kermissen in de gemeente.
Wat die te Heerenveen betreft, heeft dit
besluit ’n eigenaardige toestand in het leven
geroepen. We nemen aan, dat eveneens bekend
is, dat Heerenveen verdeeld is in drie ge
meenten en alzoo in het eene deel wel, in
het andere geen kermis mag worden gehouden.
Nu juist geen kermis in den juisten zin,
maar 't lijkt er iets op. Schoterland had
met den carousselhouder Chafflaire een drie
jarig contract afgesloten, welk contract door
bovengenoemd besluit is verbroken. (Deze
kwestie zal zeker in een eerstvolgende raads
vergadering wel ter sprake komen). Van de
gelegenheid gebruik makende, dat nu bet
Heerenveensche publiek allicht de kermis-
centen in den zak mocht houden, heeft een
andere carousselhouder nu getracht daar
uit munt te slaan, door zich een staanplaats
te veroveren in de Schans (Haskerland), waar
nu a.s. Woensdag het kermislievend deel
onzer natie naar hartelust kan draaien.
Wij vragen ons af, is dit nu wel goed te
praten, waar in de eene gemeente tot af
schaffing wordt besloten, dat dan in een
buurtgemeente de zaak aan een concurrent
als 't ware wordt overgedragen. Billijkheids
halve moest aan dezen carousselhouder zooiets
nu ook niet worden toegestaan. O. N.
Achlum. Vanaf heden 16 April wordt
de levering van electriscbe stroom voor licht en
krachtgebruik door de electrische centrale Arum-
Witmarsum-Pingjum Achlum al weder ver
minderd. 's Nachts zal in het vervolg vol
strekt geen electrische stroom worden gegeven.
Alleen voor twee halve nachten kunnen de
bakkers er nog van genieten. We raken hier
met het een en ander vast. Brandstof is
bijna en
verkrijgen. Met geld
men veel doen, maar
niets.
Midlum
5 pondemaat werd
voor f 1700 en nu
Wel een
prijzen
komst. O. N.
Minister Treub en de ouderdomsrente.
In de Zaterdagavond verschenen Memorie
van Antwoord op het Voorloopig Verslag der
Eerste Kamer over de begrooting van Finan
ciën, deelt minister Treub mede, dat zijn
standpunt in zake het verband tusschen
Ouderdomswet en Pensioen belasting (welk
verband naar men weet in Januari 1916 tot
zijn aftreden leidde) niet is gewijzigd.
De minister voegt hieraan echter toe, dat
hij „thans niet meer de verantwoordelijkheid
van de wet op de ouderdomsrente draagt (de
sociale verzekering is bij Waterstaat onderdak)
en, nu het ontwerp door de Tweede Kamer
onafhankelijk van de kosten-berekening is
aangenomen, de behandeling der daardoor
voor
er nog
een en
petroleum in het geheel niet te
en goede woorden kan
in dezen tijd volstrekt
O. N.
Een stuk bouwland van ongeveer
voor eenige jaren gekocht
verhuurd voor f 1500.
bewijs dat men rekent op hooge
van landbouwproducten in de toe-
Dynamiet-aanslag
Zondagavond is een dynamietpatroon ge
worpen in den kelder van het huis, bewoopd
door den burgemeester van Heer Eug. van
Oppen. De patroon spatte om kwart voor
tien met een vervaarlijken slag uit elkaar.
Ramen zijn stukgeslagen, deuren uit haar
hengsels gelicht en verdere verwoestingen
aangericht. Gelukkig werd niemand gedeerd.
Men denkt algemeen aan een wraakneming
uit arbeiderskringen voor de toepassing te
Heer van de Distributiewet. N. v. d. D.
De oorlog heeft, naar de niet zoover uit-
eenloopende schattingen van verschillende
zijden aan directe uitgaven nu al ongeveer
200 milliard'gulden gekost.
200 Milliard guldenhet klinkt wel
als een heel groote som. Maar we kunnen
niet bij benadering begrijpen, wat dit bedrag
wel beteekent.
Prof. Treub heeft onlangs gepoogd daar
van een idee te geven: Als geheel Duitsch
land, het land zelf, de fabrieken en wonin
gen, de spoorwegen en andere kunstwerken
met alle eigendom van alle Duitschers
den aardbodem werd weggevaagd, dan
óók ongeveer 200 mi.lliard gulden verloren
zijn. Alle bezit van vele Nederlanders samen,
in landerijen, fabrieken, goud, edelgesteenten
en andere goederen, is nauwelijks voldoende
om gedurende anderhalf jaar de rente te
betalen van een bedrag van 200 milliard
gulden.
Zoolang er goud gedolven wordt, is er
voor een bedrag van ongeveer 100 milliard
gulden verzameld, de helft dus van de nu
reeds door den oorlog verslonden kosten.
En nog gaat het door, allicht nog maanden
Er zullen nog meer milliarden worden uit
gegeven voor het onderhoud van legers en
vloten, en na den vrede komen de milliarden
voor het herstel van wat de oorlog zal
hebben yerwoest daar nog bij.
Europa zal verarmd zijn. De verschillende
landen zullen de rente en aflossing van de
aangegane schulden hebben te betalen want
deze oorlog is in hoofdzaak „gefinanciëerd”
door het aangaan van leeningen. Als de
regeeringen voor de taak zullen worden
gesteld de millioenen bijeen te brengen,
voor de betaling van rente en aflossing der
enorme staatsschulden, dan zullen zij wel
in de eerste plaats denken aan eene zeer
belangrijke bezuiniging op de uitgaven voor
oorlog en marine.
Indien de vrede een nieuw Europa schept,
waarin het gevaar voor nieuwe oorlogen tot
een minimum zal zijn beperkt, dan zal die
bezuiniging mogelijk zijn en dat zou wellicht
een van ’de* weinige gelukkige gevolgen
kunnen zijn van dezen wereldbrand.
Maar ook dan nog zullen de volkeren
enorme bedragen per jaar aan belastingen
hebben te betalen en tal van schrijvers in
Duitschland betoogen dan ook, dat Duitsch
land niet kan uitscheiden met vechten vóór
het op zoodanige wijze heeft overwonnen,
dat het zijn tegenstanders een reusachtige
■oorlogsschatting zal kunnen opleggen.
Zij, die zóó redeneeren, meenen blijkbaar
dat elk der bij den oorlog betrokken vol
keren en dat zijn ook de neutralen zijn
eigen'lasten zal dragen; dat de burgers van
Duitschland bijv, zooveel meer zullen hebben
te betalen dan wij, Nederlanders, omdat de
uitgaven voor den oorlog per hoofd in
Duitschland zooveel hooger zijn geweest en
zijn, dan hier te lande.
Maar dit is lang niet in die mate het
geval, als velen zich voorstellen.
Laten wij bij Duitschland, als voorbeeld,
blijven. Het Duitsche volk zal na den oorlog
stellig zeer hooge bedragen aan directe.belas
tingen te betalen krijgen en, daar die zeker
niet genoeg zullen kunnen opbrengen, boven
dien aan indirecte belastingen. Of daaronder
de invoerrechten een belangrijke plaats
zullen innemen, dient afgewacht; indien de
'vredesonderhandelingen in de richting gaan
wan het pacifistische minimum-programma,
:zoodat naar internationalen vrijen handel
aal worden gestuurd, zou dit niet het geval
aijn. Maar in het complex belastingen zullen
■de indirecte wel een groote rol moeten
spelen. Veel hooger toch dan 20 pCt. van
ihet gemiddelde inkomen zal men wel ner
gens met de directe belastingen gaan en in
Duitschland zal dit onvoldoende zijn, om
de rente en aflossing der geleende milliarden
te betalen." Reeds nu is men daar begonnen
.met de heffing van indirecte belastingen;
300 heft men er een soort accijnsopsteenkool.
noodzakelijk geworden voorziening in de kosten
aan te dringen.”
Hiermee is deze kwestie voor de naaste
toekomst van de baan. Het ontwerp zal
namelijk zoo goed als zeker in' den eersten
tijd niet door de Eerste Kamer worden be
handeld. De regeering moet trouwens nog
altijd haar Memorie van Antwoord inzenden.
Inbraak in een pastorie.
Zondagmorgen is ingebroken in de pastorie
van de Oud-Katholieke kerk Achter Claren-
burg. Terwijl de pastoor, aldus meldt het
U. D., in de kerk de godsdienstoefening
leidde en zijn huisgenooten zich eveneens in
de kerk bevonden, zijn dieven binnengeslopen,
door het gangetje, dat van de Mariaplaats
voert naar de woning van den pastoor. De
daders hebben een raam weten open te schuiven
en zijn zoodoende in huis gekomen. Zij hebben
blijkbaar zeer goed geweten, hoe lang zij zoo
ongeveer ongestoord aan het werk konden
blijven; geen kamer in de pastorie hebben
zij onbezocht gelaten.
Alle kasten werden opengebroken; kleding
stukken, die in kastèn hingen, werden ge
ïnspecteerd. In het schrijfbureau van den
pastoor vonden de dieven gelddaar lag ge
deeltelijk privé eigendom, gedeeltelijk voor de
armen en gedeeltelijk met bestemming voor
een boekenfonds een som van f 260. Een
ijzeren kist, toebehoorende aan het kerkbe
stuur werd geforceerd, maar bevatte alleen
papieren. Daar hebben de dieven niet aange
durfd, uit vrees, dat effecten hen later zouden
kunnen verraden.
Sieraden hebben zij kalm laten liggen; in
een der vertrekken lag een gouden horloge
met ketting, maar dat is op zijn plaats ge
bleven. Evenzoo een gouden kap, toebehoorende
aan de huishoudster. De hond, die in huis
was, heeft niet geblaft. De dieven hebben de
pastorie weer verlaten door de keukendeur,
die achter Clarenburg uitkomt. Van de daders
geen spoor.
De distributie van groenten.
Naar Het Volk meldt, is de voorraad
kool der Groentencentrale zoo goed als uit
geput, zoodat de distributie binnenkort zal
moeten worden gestaakt.
De groentencentrale beschikt nog wel over
tienduizenden bussen geconserveerde spinazie,
die tegen billijken prijs aan de gemeentebe
sturen worden afgegeven. Maar er wordt veel
te weinig van besteld.
Aan een koude courant.
Delft heeft een week lang zonder brandstof
gezeten. Ook de redactie van de Delftsche
Courant heeft daarvan te lijden gehad. De
redactie schreef de volgende ontboezeming neer.
„De toon van ons blad zal heden en de
volgende dagen misschien wat koeler zijn dan
gewoonlijk, omdat de redactie in de kou zit
en met stijve kleurrijke vingers de pen poogt
vast te houden. We hebben op verschillende
manieren beproefd de koude te verdrijven,
door vurige toespraken te houden, door vlam
mende gedichten te lezen, door blakende
vaderlandsliefde, door vurige kolen op eikaars
hoofd te stapelen, door in woede te ontbranden,
door vurige blikken, door elkaar bet vuur uit
de oogen te slaan, ’t baatte niets. De
temperatuur bleef tegenover al deze pogingen
gereserveerd en koel. Ijselijk koel. We zagen
aankomen, dat we van een koude kermis
zouden thuis komen en overwogen, dat we
nog wel voor een heeter vuur zouden komen
te staan in de komende maanden. Doch nu
konden we eerst recht de waarde en beteekenis
begrijpen van het spreekwoord „Eigen haard
is goud waard,” dat nu gewijzigd dient te
worden in „Warme haard is goud waard.”
„Morgen zullen we ’t eens probeeren met
het lezen van „Lentezangen”. Misschien dat
een met gloed voorgedragen gedicht, „De lieve
lente is gekomen” suggestief werkt.
„Hoe raken we uit den brand in den
brand?”
Bolswardsche Courant
