Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
1917.
No. 40.
Verscmjnt Donderdags en Zondags.
ö6ste Jaargang.
Donderdag 17 Mei.
VOOR
DUALISME.
BINNENLAND.
Wijnj aterp, 14 Mei. Hedennacht van drie
tot halfvier ontlastte zich boven ons dorp
een hevig onweder. Evenals de meesten, zoo
niet allen, begaven ook de landbouwer E.
Nijboer en vrouw zich uit bed, hoewel de
laatste er wel tegen opzag, daar ze zoo’n
pijn in den rug had. Opeens een knetterende
slag, waarop N. van schrik door de glazen
sprong. Buiten zijnde, bemerkte hij, dat het
van binnen niet deugde en toen hij weer
binnen kwam, vond hij zijne vrouw dood
over den vloer liggen, voor rt bed barer
kinderen en met een stuk deurkozijn boven
op haar. Het linnengoed was uit het kabinet
geslagen en de spiegel verbrijzeld. Droeve
nacht voor het gezin. De man blijft met
vijf nog kleine kinderen achter.
Bolswardsche Courant
Afzonderlijke
f*
spoedig,
De Zuivelcourant.
op een der
Het doel
In den lammerenbandel is geen voort
gang waren vorige jaren om dezen tijd groote
partijen in verkoop, thans is nog zeer weinig
verkocht, ook op de Wadden-eilanden. Op
Texel b.v., waar dit jaar circa 50.000 lam
meren zijn geteeld, is nog niets verkocht en
ziet men met spanning de eerste lammeren-
markt te gemoet.
De kalverziekte maakt op de veestallen
van Terschelling ook thans weer, evenals
andere jaren, heel wat slachtoffers tot groote
schade van den fokker; want is de inkoop
van het jonge dier dikwijls reeds boven f 20,
de moeite van verzorging en de kosten van
voedering gedurende den tijd, die er ligt
tusschen geboorte en dood, komen er nog bij;
bovendien is het verlies van ieder stuk vee,
hetzij klein of groot, een misrekening voor
den boer, die den opzet van de heele boerderij
min of meer in de war stuurt.
Is de aard en herkomst van deze gevreesde
ziekte nog weinig bekend, de middelen, om
ze te genezen, zijn nog altoos falende.
Wel beweren sommige veehouders een
voorbehoedmiddel te hebben tegen de ziekte
en anderen, dat ze afdoende is te bestrijden,
maar de feiten wijzen uit, dat de ziekte nu
eens deze stal teistert en dan weer een andere
en dat bijna geen jaar verloopt of er vallen
offers. Voor den veearts, die de wetenschap
en het algemeen belang wil dienen, ligt op
dit terrein wel wat te ontginnen en voor den
belangstellende, die de kalverziekte in wording
en verloop wil leeren kennen en lust gevoelt
om het vraagstuk mee te helpen oplossen,
bieden de stallen der boeren alle jaren ge
legenheid tot onderzoek en studie. Voor het
tegenwoordige zijn afzondering van het zieke
dier en de radicale ontsmetting der stallen
de meest voor de hand liggende middelen,
die de ziekte kunnen reduceeren tot kleiner
proporties. N. Harl. Ct.
hen meest geschikte wegen weten aan te
wijzen, terwijl aan den anderen kant de leden
der ingestelde Rijkecommissiën met zorg uit
gekozen mannen met ruimen blik zijn.
Het kan evenwel zijn nut hebben, deze
zaak eens wat nauwkeuriger te bekijken.
Zaken van zoo groote beteekenis, als die,
waarvan met het oog op het landsbelang de
zorg is opgedragen aan de verschillende Rijks-
commissiën, zijn te belangrijk, dan dat zij
niet onze volle belangstelling zouden hebben.
Allereerst dringt zich de vraag op, waar
door het algemeen belang gekenmerkt is.
Door een voorbeeld willen wij trachten op
deze vraag een antwoord te geven en bepalen
ons daartoe bij de kaasfabricage.
Het algemeen belang nu eischt, dat er ten
allen tijde genoeg kaas voor de bevolking
beschikbaar is (hiertoe wordt een bepaald
percentage, hetwelk niet mag worden uit
gevoerd, vastgesteld); de kaas mag niet te
duur aan de bevolking worden verkocht (hier
toe zijn maximumprijzen vastgesteld); het is
noodig, dat een gedeelte van de voor uitvoer
toegelaten kaas naar Engeland wordt verscheept,
omdat anders onze aanvoer van graan en
andere benoodigdheden onmogelijk zou worden
(hiertoe is door het L. E. B. eene overeen
komst gesloten met de British General As
sociation) bet is noodig, dat een gedeelte
van de voor uitvoer toegelaten kaas naar
Duitschland wordt verkocht, omdat wij anders
sommige andere zaken, die wij niet kunnen
missen, niet zouden krijgen (hiertoe is door
het L. E. B. eene overeenkomst gesloten
met de D. H. H.).
Nu blijkt het in onzen tijd met ontzettende
duidelijkheid, hoe in de maatschappij alles
aan elkaar hangt. Wij noemden slechts enkele
zaken, waaromtrent het algemeen belang
regeling ten opzichte der kaasaangelegenheden
noodig maakt, maar er zijn er nog veel meer,
de eene van meerdere en de ander van minder
beteekenis. Maar de belangrijkste, die voor
de behartiging van alle andere eerste eisch is,
noemden wij nog nietde kaasfabricage moet
in stand blijven. Alle zaken van algemeen
belang, welke wij noemden en alle, die wij
niet noemden, kunnen niet worden behartigd,
wanneer niet allereerst wordt gezorgd, dat de
kaasfabricage mogelijk blijft.
Hieruit volgt natuurlijk, dat in de aller
eerste plaats moet worden uitgemaakt, welke
eischen deze industrie zelf stelt.
Hiermede zijn wij gekomen op het terrein
waarop de kaasfabrikanten thuis zijn; aan
hen moet derhalve het eerste woord worden
gegeven.
Zoo heeft de redeneering ons opnieuw ge
bracht in bet gebied, waar de bijzondere be
langen waardeering vinden en als van zelf
overschrijdt onze blik de grenzen van dit
gebied en richt zich naar het andere, waar
het algemeen belang bestudeering vindt.
De lezer zal wel zoo welwillend zijn
te nemen,
voorbeeld
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent,
Hedenmiddag is hetzelfde paard op den
trekweg alhier wederom schichtig geworden,
waarbij het dier op het hek sprong voor de
boeren-huizinge van den landbouwer IJ. IJ.
en zich deerlijk verwondde, zoodat de hulp
van den veearts is ingeroepen. De steenen
paal is ook deerlijk gehavend. De Banier.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
en bloemt, heel de
en verkwikt. Wie in
naar buiten is geweest,
op, dat Lente in zoo
welke aan een em'merketting geleidelijk door
de nstortbak heenloopen, omhoog te worden
gebracht. Hier ondergaat het veen in een
mengkast nog eenmaal dezelfde bewerking.
Vanuit deze mengkast wordt het mengsel in
een lospijp gedreven van pl.m. 9.50 M. lengte.
In deze pijp, welke bijna horizontaal boven
het land hangt, bevinden zich verschillende
schuiven welke om beurten worden geopend,
zoodat de veenspecie geleidelijk over bet land
wordt uitgespreid. Op deze manier kan, met
een 12-urigen werkdag door 11 man pl.m. 200
roede, d.i. 320.000 turven gebaggerd worden,
terwijl, indien met handkracht gewerkt wordt,
hiervoor pl.m. 140 man noodig is, alzoo in
deze tijden van behoefte aan werkkrachten
een groote verbetering.
Een kijkje bij een en ander te nemen loont
werkelijk de moeite. O. N
Workum, 14 Mei. Gistermorgen overkwam
onze leeraar Ds. C. van der Ende een ernstig
ongeluk, dat gelukkig nog goed is afgeloopen.
Z.Ew. zou in de Broerekerk te Bolswatd een
predikbeurt vervullen, waarheen bij per paard
en wagen de reis volbracht. Het oudste
zoontje van Z.Ew. maakte de reis voor pleizier
mede. Nadat de dienst was afgeloopen, ging
men weder op dezelfde wijze huiswaarts. Te
Parrega werd mede in het rijtuig opgenomen
Ds. D. J. Peterse, die een vacature-beurt in
Warns moest vervullen en die tot Nijbuizum
mede zou rijden om dan de reis per trein te
vervolgen. Even voorbij Parrega werd het
paard schichtig en geraakte met den wagen
in de trekvaart. Met behulp van inmiddels
toegeschoten personen wisten de beide predi
kanten zich spoedig te redden, doordat die
het portier spoedig open hadden. Met den
kleinen Willem ging dit niet zoo spoedig,
omreden het portier weder was dicht gegaan,
toch mocht het ook eindelijk gelukken deze
behouden op het droge te brengen. Nadat
men zich van droge kleeren had voorzien en
weder wat op verhaal was gekomen, werd de
reis naar hier voortgezet. Des namiddags
moest Z.Ew. alhier weder optreden, zoodat ook
niet veel tijd tusschenbeiden was.
Dezer dagen vervoegden wij ons
vele Rijksbureaux in Den Haag,
van ons bezoek gold de bespreking aangaande
maatregelen, welke genomen zouden kunnen
worden om de fabriek van een onzer leden
in gang te houden. Bedoelde fabriek n.l.
werd bedreigd door gedeeltelijke stopzetting
wegens nijpend gebrek aan een onmisbare
grondstof, waarvan de voorziening door de
Regeering in handen is gegeven van bedoeld
Rijksbureau.
We hebben gedurende de oorlogsjaren voor en
na heel wat bezoeken op Rijksbureaux afgelegd
en daarbij verschillende ervaringen opgedaan.
Meermalen waren die ervaringen zpodanig,
als wij die konden verwachten te zullen opdoen
bij mannen, in wier handen een groot volks
belang veilig is. Dat wij een enkele maal ook
minder gunstige ondervinding opdeden, wij
zouden de waarheid te kort doen, indien wij
het ontkenden.
Evenwel, bij de beoordeeling van den arbeid
en de manier van optreden van ambtenaren,
welke zich tot taak zien gesteld het publiek
te bedienen, achten wij het onze plicht minder
aangename gewoonten van het publiek niet
voorbij te zien. Tot die gewoonten behoort
deze, dat de critiek van het publiek op de
daden van hen, door wie het bediend wordt,
dikwijls zeer onwelwillend is. Op haar beurt
oefent deze houding weer een invloed op
bedoelde ambtenaren, welke het tegengestelde
van verheffend is.
Is het verschijnsel, waarop wij wezen, reeds
waar in normale tijden, in onzen veelbewogen
tijd doet zich nog een andere factor gelden,
welke het in verhoogde mate te voorschijn
roept.
Tal van Rijksbureaux van den tegenwoor-
digen tijd zijn echte oorlogsinstellingen. Zij
zien zich plotseling gesteld voor de zeer
moeilijke taak zaken te regelen, welke uit den
aard der zaak uitermate lastig te regelen zijn.
De regelingen, welke zij moeten scheppen,
moeten gebaseerd zijn op veelal vage en uiterst
moeilijk te verkrijgen gegevens. Op die basis
moet dan het wankele gebouw der regeling
worden opgetrokken, waarbij tot in finesses
elk deel van het geheel, zoo goed en kwaad
als het gaat, moet worden ingericht. Dat die
inrichting meestal niet voldoet aan de wen
schee van hen, die tot dusver gewoon waren
zich vrij te bewegen, en die uit den aard der
zaak zich niet behaaglijk kunnen gevoelen in
de enge ruimte, waarin zij gedwongen worden
verblijf te houden, spreekt van zelf. Onbillijk
is het echter, wanneer de critiek zich enkel
tot taak stelt uiting te geven aan dat gevoel
van onbehaaglijkheid. Het schuitje, waarin
wij tegenwoordig gedwongen zijn te varen,
kan nu eenmaal niet comfortabel worden inge
richt, en waar de gelegenheid om plaats te
nemen in een gemakkelijk ingerichte salonboot
ontbreekt, doet men verstandig zich zonder
morren te vergenoegen met het plaatsje in
gezegd schuitje: men vaart dan toch nog en
dat is in de gegeven omstandigheden een zaak,
waarover men zich mag verheugen. Een weinig
gezonde levensfilosophie komt ons waarlijk
wel van pas tegenwoordig.
Intusschen, elke medalje heeft hare keer
zijde, ook deze.
Het is een niet te ontkennen eigenaardig
heid van hen, die bij een zaak betrokken
zijn, dat in den regel de eene kant der
medalje zich bijzonder duidelijk aan hun
geestesoog afteekent, terwijl de andere kant
in het geheel niet wordt gezien. Voor hen,
die een of ander bedrijf uitoefenen, is het
klaar als de dag, dat hun toestand bedroevend
slecht is en hoog noodig verbetering eischt
hunne verlangens zijn aan dit inzicht geëven-
redigd en zij worden niet moe om met
voortdurenden aandrang te trachten die ver
langens bevredigd te krijgen.
Zij, aan wie de zorg voor het treffen eener
regeling en de naleving daarvan door allen
zijn toevertrouwd, zien juist de keerzijde: het
belang van een geheele bedrijfsgroep, mogelijk
zelfs het algemeen belang van het geheele
volk is het doel, hetwelk zij voor oogen hebben.
Men zou, oppervlakkig beschouwd, mogen
meenen, dat op deze wijze beide kanten der
medalje goed worden bekeken, m. a. w. dat
èn de bijzondere belangen èn de algemeene
de meeste kans hebben goed te worden be
hartigd. Zij, die voor hunne bijzondere belangen
strijden, mogen worden geacht deze goed te
kennenhet is dus zeker, dat zij de voor
aan
dat wij met het kiezen van ons
- kaas geen bijzondere be
doeling hadden wij hadden ook suiker, thee,
leer of iets anders kunnen nemen, doch de
schrijver in een zuivelcourant is uit den aard
der zaak beter met kaas dan met die andere
artikelen bekend. Dit tusschen haakjes.
Daar zijn alzoo twee terreinen, waarop ge
werkt wordtop het eene door de vertegen
woordigers van de bijzondere belangen, op
het andere door de bewakers van het algemeen
belang.
Hoe is nu de verhouding tusschen die
twee? Zijn beide gelijkberechtigd Komen zij,
die voor het algemeen belang moeten waken,
voorlichting en raad vragen aan hen, die de
bijzondere belangen kennen? Wordt voort
durend voeling gebonden tusschen beide par
tijen? Staan zij naast elkaar of misschien
tegenover elkaar? Acht de eene zich wellicht
boven de andere geplaatst en kenmerkt zich
haar optreden door deze opvatting?
Wij zullen maar niet meer vragen stellen,
de lezer kan dit zelf doen. Ook meenen wij
de beantwoording aan hem te mogen overlaten.
Wij willen^alleen nog plaats geven aan onze
meening, dat de noodorganisatie van ons
economisch leven niet deugt, zoolang daarin
het zonderling dualisme heerscht, waarop wij
wezen.
Stavoren, 14 Mei. Met de haringvangst
staat het er dit jaar bedenkelijk voor. Alleen
in de laatste paar weken was de vangst iets
beter te noemen. In normale omstandigheden
zou de visch thans reeds waardeloos zijn
geweest. Ook van de ansjovis hoort men
nog niets. De eerste ansjovis werd andere
jaren reeds in het laatst van April aangevoerd.
Heerenveen, 14 Mei. Al weer een melk-
kwestie. Eiken dag in de week komt bier
een melkkarretje van de boterfabriek te Boven-
knijpe. Ook heden was het er, maar de
fabriek neemt geen genoegen met den gestelden
maximum-prijs van 12 cents per liter, doch
eischt een cent meer. Van de klanten mag
niet meer gevraagd worden, omdat de prijs
offilieel op 12 cts. is vastgesteld. En van
gemeente- of rijkswege wordt geen toeslag
gegeven, ’t Karretje had 100 liter minder
meegenomen dan andere dagen. Bijgevolg
moesten verscheidene klanten worden teleur
gesteld. De huisvrouwen hebben dadelijk
een deputatie afgevaardigd naar den burge
meester van Schoterlaud. Deze zei toe, dat
hij in de gewenschte richting zou medewerken.
Landstorm 1908.
DEN HAAG, 15 Mei. De minister van
Marine, ad interim van Oorlog, heeft aan
de Commissarissen der Koningin telegrafisch
verzocht den Burgemeesters nog vandaag te
laten weten, dat de oproeping van den land
storm jaarklasse 1908 voortgang moet hebben
overeenkomstig de ministerieele aanschrijving
van 20 Maart j.l.
Onweer met noodlottige gevolgen.
De onweersbuien van Zondag- en Maandag
morgen hebben de nog half dorre en doodsche
natuur als bij tooverslag tot nieuw leven
opgewekt. Alles groent
natuur is verfrischt
twee dagen tijds niet
ziet er verrast van
korte oogenblikken zich in haar schoonste
tooikleed heeft gehuld.
Helaas, diezelfde heilaanbrengende onweers
buien zijn tevens oorzaak geweest van dood,
brand en verwoesting. Uit verschillende
plaatsen bereiken ons daaromtrent berichten.
Witmarsum, 14 Mei. De 48-jarige arbeider
D. A. L alhier, werd hedenmorgen tijdens
een onweersbui, terwijl hij nabij de boerderij
van KI. Tj. W. aan het werk was, door den
bliksem getroffen en gedood.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Wolvega. Nu in deze abnormale tijden
naast de schaarschte van levensmiddelen ook
de behoefte aan brandstoffen zich steeds meer
doet gevoelen en de aanvraagbiljetten van
brandstoffen voor den komenden winter alom
ter invulling werden aangeboden, trekt ook
het vervenersbedrijf meer dan gewoonlijk onze
aandacht. Zoo waren we deze week in de
gelegenheid eens een kijkje te nemen in een
der veenderijen van den grootsten vervener in
Weststellingwerf, den heer Jos. Th. Kemme,
waar, inplaats van met handkracht, met turf-
steekmachines wordt gewerkt.
Zoo’n machine, die zich tijdens het graven
zelf vooruitwerkt door middel van een lier,
wordt bediend door elf personen, en heeft
eene capaciteit van 20 25 E P. K. Onge
veer elke halve minuut wordt door de stekers
(welke, indien noodig 350 M. beneden den
waterspiegel kunnen werken) een brok veen
van pl.m. 1.50 M3. boven den waterspiegel
gebracht en geworpen in een stortbak, waar
het wordt fijn gemaakt en met water vermengd
om vervolgens door emmers van 70 L. inhoud,
