ïïieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
w
Theehandel Focke S. Klein,
HARLINGEN.
No. 41.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1917.
56ste Jaargang.
IS THANS
-w'
k
VOOR
Zondag 20 Mei.
Afzonderlijke
Vredeswerk.
Vrij Friesland.
BINNENLAND.
27 ct. p. ons, 34 ct. p. vierdel.
In vele winkels verkrijgbaar.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Voor wederverkoopers
Te Bolsward bij Firma Lemstra.
Makkum W. v. d. Goot.
De dagelijks sterker wordende begeerte
naar vrede heeft menigeen doen verlangen
naar daden. Sinds 12 December van ’t vorig
jaar, toen de Duitsche Keizer voor ’t eerst
na vele maanden van harden strijd, over
vrede sprak, is dat woord niet van de lucht.
Zeker, van die eerste uiting is weinig resul
taat gekomen de oorlog heeft zich eer
verergerd, nu deduikbooten telkens rücksicht-
loser optreden en de transatlantische Staten
zich ook in den strijd hebben gemengd
maar toch, er wordt veel meer aan de vredes
beweging gewerkt, dan een half jaar geleden.
Men heeft behoefte aan daden.
Dat hebben ook de sociaal-democraten
ingezien.
Wij behooren niet tot hen, die het den
socialisten verwijten, dat zij den oorlog niet
vermochten te verhinderen. De oorlog heeft
machten ontketend, van welker kracht geen
enkele partij zich bewust was. Geen enkele
natie, geen enkele partij, geen enkele gods
dienstige macht is in staat gebleken de
groote wereldramp te keeren. Zij verraste
ieder en toen het oorlogsmonster zich in al
zijn kracht vertoond had, zag men overal
met schrik, hoe vreeselijk het zijn klauwen
tot diep in de harten van de volkeren had
geslagen, en hoe ontzettend moeilijk het
zou zijn, dat monster de baas te worden
en voor altijd af te maken.
Zoo min de internationale Roomsche kerk
den oorlog kon verhinderen, zoo min kon
het ook de internationale sociaal-democratie.
Dat dit voor vele sociaal-democraten een
teleurstelling was, wordt niet onder stoelen
en banken gestoken. Dat de oorlog in de
gelederen der socialisten hopelooze ver
warring en verdeeldheid bracht, weet ieder.
De „internationale” kreeg een duw, zóó
hevig, dat zij tegen den grond sloeg. Nog
Js zij niet weer opgestaan.
Inmiddels worden er thans door een aantal
sociaal-democraten krachtige pogingen aan
gewend, om den vrede te bevorderen. Zij
lieten het niet bij een vertoon van woorden,
maar zij hebben het weten te bewerken, dat
te Stockholm een internationale conferentie
wordt gehouden, die zal pogen de volkeren
tot elkaar te brengen.
Die poging is zeker sympathiek. Of de
vrede ten slotte komt van de socialisten of
vkn anderen, doet weinig ter zake: als hij
maar komt.
Men kan over de vredesconferentie te
Stockholm denken zooals men wil, men kan
haar veel of weinig succes voorspellen, toch
verdient het waardeering, dat personen uit
verschillende landen samenkomen om te
onderzoeken, wat er. gedaan worden kan.
De socialistische actie heeft inmiddels
reeds aanleiding gegeven, dat ook in geheel
andere kringen gevraagd wordt: kunnen wij
pok niet iets doen? Moeten wij het be-
ABONN EMENTSPRIJS40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
W olvordering.
Leeuwarden, 18 Mei. De hoofdintendant
heeft aan de Burgemeesters verzocht om van
de inwoners, die daarvoor in aanmerking
komen, ten behoeve van het leger de levering
te vorderen van alle inlandsche wol, welke
bij de eerstvolgende scheer van de schapen
wordt verkregen. Door deze vordering is de
vrije handel in inlandsche wol uitgesloten.
Aan houders van slechts enkele schapen, die
gewoon waren de wol zelf te verwerken tot
goederen voor eigen gebruik, kan worden
vergund de wol van hoogstens twee schapen
daarvoor te behouden.
Geen centrale keuken te Heerenveen.
Heerenveen, 18 Mei. De pogingen eener
dames-commissie alhier, tot oprichting eener
centrale keuken hebben gefaald. Door gebrek
aan medewerking van de drie gemeenten,
moet voorloopig van het plan worden af-
gezien. Het dames-comité is echter niet ont
bonden. Mocht samenwerking alsnog worden
verkregen, dan zullen de voorbereidende werk
zaamheden onmiddellijk worden hervat.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek. Er wordt tegenwoordig nog al
zorg besteed aan de jeugd. Op vele plaatsen
mag niet voor 14 jaar gerookt of tabak
gehaald worden, op andere gaat men de voor
stellingen in de bioscopen na. Dit alles is
uitmuntend, maar ook moet gelet worden op
de marktschreeuwers, die soms een onzede
lijke taal uitbraken, die verschrikkelijk is.
Gistermorgen waren we getuigen van den
verkoop op de markt van prentbriefkaarten,
die zoo dubbelzinnig mogelijk werden ver
klaard, dat het schreiend was. De koopman
wist zeer goed, dat het geen onschuldige
kaarten waren, want hij gaf den raad deze
onder kameraden te bekijken. En toen hij
het pakket aanbood voor 10 cents, regende
het dubbeltjes van kinderen van 14, 15 jaar
en jongelingen, zelfs zagen wij meisjes, die
zulke onzedelijke dingen kochten. Al weer
een bron waar het jeudig hart een verschrik
kelijk vergif tegen eer en deugd wordt gegeven'.
Ouders waakt en behoedt uw kinderen voor
de marktschreeuwers. O. N.
Workum, 18 Mei. De vorige week Zaterdag
kregen de jongens van den heer D. F. alhier
lust om te zwemmen. Het zeestrand bij onze
plaats biedt daarvoor uitnemende gelegenheid.
Nadat de jongens eenigen tijd in het water
vorderen van den vrede aan de internatio
nale sociaal-democratie overlaten?
In dezen geest kon men in tal van christe
lijke bladen in de laatste weken allerlei
vragen lezen en half spijtig, half teleur
gesteld lieten velen zich uit over het totaal
ontbreken van elke poging van christelijke
zijde, om over heel de wereld een actie tegen
den oorlog op touw te zetten. Op de ver
gadering van de Ned. Herv. Predikanten-
vereeniging (van orthodoxe richting) sprak
Dr. Schokking van den plicht der christenen
om iets te doen. Hij wil dat onze kerken
aansluiting zoeken bij die in de oorlogvoerende
landen. Onze roeping, zeide hij, is haat tegen
te gaan, vrede te bevorderen. De kerk moet
zich wel vreemd houden aan alles wat een
politiek karakter draagt, maar mag zich
niet vreemd houden aan alles wat nu ’t
leven beroert. Niet het recht, maar de
macht heerscht. In de oorlogvoerende landen
wordt de kerk in dienst gesteld van wat
de overheid wil. De pers verwekt haat.
Wij, die barmhartigheid prediken, mogen
niet als priester en leviet aan de ellende
voorbijgaan. Het Christendom is internatio
naal. Wij moeten niet de bidstonden ver
menigvuldigen maar werken.
Hij wil dit niet om in konkurrentie te
treden met wat de socialisten doen maar
uit overtuiging als Evangeliedienaar.
Het spreken van Dr. Schokking en het
daaropvolgend debat heeft reeds aanleiding
gegeven, dat ook onze Ned. Herv. Kerk
niet langer zal blijven stilzitten. Het is nog
onbekend, welken vorm zij daarvoor zal
kiezen.
Men ziet het, dat men allerwege wil komen
tot daden. De oorlog is een macht, die zich
met praten en schrijven niet laat verjagen
er moet aangepakt worden.
Het is, nu wij hier en daar een daad
werkelijk optreden zien, niet te verwonderen,
dat de sociaal-democraten al bij voorbaat
zich verkneukelen over het feit, dat zij de
eersten waren, die de kat de bel aanbonden.
Zij hebben er zeker eenig recht op. Toch
dient niet uit het oog te worden verloren,
dat reeds in het beginstadium van den
oorlog ook van „burgerlijke” zijde krachtige
pogingen zijn aangewend, om den oorlog
te doen eindigen. Wij wijzen opdenNeder-
landschen Anti-Oorlog Raad, die het ook
niet slechts bij woorden heeft gelaten, maar
die zich, voor zoover het in hare macht lag,
voortdurend heeft bezig gehouden met po
gingen om de strijdvoerenden weer tot el
kander te brengen. Merkwaardig, dat er in
socialistische kringen hier te lande een vrij
hevige strijd is gevoerd over de vraag, of
een rechtgeaard socialist wel mee mocht
doen aan die „burgerlijke” bestrijding van
den oorlog.
Het socialisme, zoo werd meer dan eens
geleeraaid, is de eenigeprincipieele bestrijder
van den oorlog.
Wij zullen hier niet oprakelen, wat er
over dien eenigen principieelen strijd in
socialistische kringen is voorgevallen. Ieder
weet, dat er zoowel hier te lande als elders,
minderheden en meerderheden zijndat
overal scheuring en wrijving is ontstaan. In
geen enkele partij is door den oorlog zooveel
verdeeldheid ontstaan, als in de socialistische
partij.
Wanneer wij dan ook in socialistische
bladen lezen„de internationale herleeft”,
dan gelooven wij toch heusch, dat zulks
op zijn zachtst gesproken zeer voorbarig
schijnt. Merkwaardig is het zeker, dat de
conferentie te Stockholm juist de minste
waardeering ondervindt van de meerder
heid van de socialisten in de oorlogvoerende
landen. Velen hebben niet eens geantwoord
op de uitnoodiging om aan de conferentie
Kippen.
Men schrijft uit Barneveld aan het Alg. B.:
Een voor de kippenhouders hoogst belang
rijke vergadering werd Woensdagmiddag in de
groote Eierhal alhier gehouden. In verband
met den voedernood voor het pluimvee, had
de Pluimveeconsulent, de heer De Beaufort,
uit Amersfoort, zich bereid verklaard hier over
dit onderwerp te spreken.
Spreker wees er op, dat alle pogingen in
’t werk waren gesteld, om over voldoende voedsel
te kunnen beschikken. Wel wordt er van som
mige zijden beweerd, dat er voedsel genoeg
zou zijn, als het maar gelijkelijk verdeeld werd,
maar dit is helaas niet het geval. Ook heeft
de V. P. N. zich veel moeite getroost, om de
prijzen der slachtkippen wat omhoog te brengen,
wat van veel belang geacht mag worden, aan
gezien een gedeelte van den kippenstapel wel
zal moeten worden opgeruimd. Een groot
bezwaar is echter, dat de kippenhouders zich
nog niet voldoende hebben vereenigd. Voor
een regelmatige verkrijging van voeder moeten
de pluimveefokkers zich in de eerste plaats
organiseeren. De vele duizenden kippenhouders
in deze streken moeten één lichaam worden.
Met genoegen kan spreker mededeelen, dat
er op ’t oogenblik 100.000 K.G. door zee
water beschadigde tarwe, tegen f 12 per 100
K.G., beschikbaar is. Wel heeft deze tarwe
geleden, doch door ze te drogen en ze daarna
ongeveer 24 uur in bet water te zetten, kan
ze toch heel goed als kippenvoeder gebezigd
worden. Nog kan spreker hieraan toevoegen-,
dat dit kippenland bij uitnemendheid niet zal
worden vergeten, wanneer er slechts eenig
voedsel voorradig is.
De heer Monshouwer, eierhandelaar alhier,
wees er op, dat de landbouwers, voor de ver
krijging van veevoeder, niet vereenigd behoeven
te zijn. Hij begrijpt dus niet, waarom de
kippenhouders zich wel moeten organiseeren.
De heer De Beaufort antwoordde, dat de
Regeering, ten opzichte van het kippenvoeder,
alléén met een vereeniging kan onderhandelen.
Immers de Regeering wil zekerheid hebben,
dat ook de kleine kippenhouders hun aandeel
krijgen.
Nadat de heer De Beaufort nog had mede
gedeeld, dat ook hier binnenkort gelegenheid
zal zijn om slachtkippen aan de V. P. N. te
leveren, kwam van de aanwezigen een groot
aantal bestellingen voor bovenbedoelde tarwe in.
Van zekere zijde was blijkbaar bard gewerkt
om deze vergadering te doen mislukken. Onder
meer was aan de kippenhouders een open brief
gezonden, waarin op onteigening en beschik
baarstelling van het aanwezige kippenvoeder
werd aangedrongen. Voorts werden vóór de
vergadering, borden rondgedragen, waarop
„Leve de Vrijhandel.” „Distributie beteekent:
Gelijke verdeeling” enz. te lezen stond.
In het N. v. d. Dag wordt de vraag
gesteld of er vleesch genoeg in ons land is
voor de consumptie. Het antwoord daarop is
zeer bevredigend. Vleeschnood kan in Nederland
niet onstaan.
Onze veestapel is op dit oogenblik grooter
dan ooit, alleen aan runderen bedraagt die
2.300.000 stuks. Met het oog op het in het
komende najaar dreigende gebrek aan vee
voeder zal er echter een half millioen runderen
moeten worden opgeruimd. Dat beteekent
tegen 300 K.G. vleesch per koe, dat een
hoeveelheid van 150 millioen K.G. vleesch
moet worden weggewerkt. Werden hieraan
alle Nederlanders gezet, dan kreeg ieder per
hoofd 25 K.G. Gemiddeld eten we per jaar
33 K.G. per hoofd, alle vleeschsoorten te
zamen: rund-, varkens-, schapen- en paarden-
vleesch.
deel te nemen. Als wij dan lezen, in de
mèigroet, die de Hollandsche delegatie te
Stockholm telegrafisch aan Het Volk zond,
dat de internationale weder hare volle kracht
ontplooien zal, dan meenen wij dat dit opti
misme tot heden niet gerechtvaardigd is.
Wij willen aannemen, dat de conferentie
meer aan den vrede, dan aan het herstel
van de internationale denkt (ofschoon de
uitingen hier en daar aan het tegendeel doen
vermoeden) en wij willen aan de sociaal
democraten gaarne de eer geven, dat zij een
uitnemend vredeswerk verrichten, waarmee
wij hen natuurlijk alle succes toe-
wenschen.
Maar wij gelooven, dat de vrede eerst
dan komen zal, wanneer daarop in de
oorlogvoerende landen zelf sterker wordt
aangedrongen. Daarop lijkt het helaas nog
veel te weinig. Bij alle strijdvoerenden
merkt men een zekere minachting op, ook
onder de socialisten, voor de'neutralen,,die
zonder te weten wat oorlogvoeren eigenlijk
is, over vredestichten spreken. Wij neutralen
zijn het er allen over eens: er moet een
einde aan komen. Maar de oorlogvoerenden
laten zich door onze betuigingen niet in-
fluenceeren en zij zullen vechten totdat het
hun gelegen komt om den vrede te brengen.
Wat niet Wegneemt, dat wij ons om meer
dan een reden, hartelijk verheugen over
elke poging die in de goede richting wordt,
gedaan, hoe gering ook de uitkomst mag
zijn. Elke vredespoging heeft groote ethische
waarde en zij verhoogt het volk waarvan
zij uitgaat.
waren geweest, werd door hen een kleinen
tijd in adams costuum omgesprongen. Toen
ze hun kleeren weer wilden opzoeken om aan
te trekken, bleken ze spoorloos verdwenen te
zijn. Hoe men ook zocht, nergens waren ze
te vinden. Goede raad was duur. Een kame
raadje van hen, een zoontje van J. H. haalde
een bootje en bracht hen op deze wijze naar
hun ouders terug. De vader lang niet met deze
handelwijze instemmende, gaf het bij de politie
aan, tot nogtoe is er geen spoor van de ver
miste kleeren ontdekt.
Het is te hopen dat de kinderen geen
nadeelige gevolgen mogen ondervinden, ge-
ruimen tijd zonder kleederen te zijn geweest.
Te wenschen is het dat de dader(s) van
deze laffe daad ontdekt zullen worden en hun
straf daarvoor mogen ontvangen.
De Banier.
'£4
Ml
Bolswardsche Courant
KLEIN S THEE
