Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Theehandel Focke S. Klein,
No. 45.
1917.
VerscHijnt Donderdags en Zondags.
56ste Jaargang.
IS THANS
ïr
jlil
I
VOOR
1
Zondag 3 Juni.
dan zooveel/' klonk
TE VER GEDREVEN GASTVRIJHEID.
hetgeen
DIXI.
De komende stembus.
BINNENLAND.
HARLINGEN.
De Zuivelcourant bevat het volgend inge
zonden artikel:
27 ct. p. ons, 34 ct. p. vierdel.
In vele winkels verkrijgbaar.
Voor wederverkoopers
Te Bolsward bij Firma Lemstra.
Makkum W. v. d. Goot.
//Hetgeen gij verplicht zijt te leveren.”
Tot welken prijs?
/Ik geef niet meer
onlangs.
Doch toen kwam de lankmoedige Neder
lander in verzet: </ik doe het niet, ik kan
het niet doen,” sprak hij.
En hij deed het nie(.
Dat was naar het oordeel van het gedrochte
lijk wezen een impertinentie, waarvan zijn
traag begrip het bestaan niet vermpcht te
verklaren. Er rust toch een verplichting op
den Hollander om zijn boter af te staan.
Maar de boter werd niet afgestaan.
Toen schoof het schepsel tragelijk zijn
plompe lichaam in een andere houding en
begon te peinzen. En het gevoelde opnieuw
het onvermogen van zijn innerlijke zwakte.
Ik zal wachten, dacht het; het is Mei, de
productie neemt toe; de Hollanders zullen
spoedig genoeg in verlegenheid geraken en
mij hun boter brengen.
De Hollanders ondervonden inderdaad de
moeilijkheden, welke het gevolg waren van
den gestoorden afzet; doch zij hielden zich
flink en gaven niet toe.
Toen zond het vreemde wezen zijn dienaren
uit. Deze gingen en kwamen bij verschillende
eenvoudige Hollanders en overreedden hen,
dat zij toch de boter zouden afleveren tegen
eene voorloopige uitbetaling van den prijs,
waartegen van Hollandschen kant bezwaar was
gemaakt; als de prijs hooger werd vastgesteld,
dan zou het meerdere worden bijbetaald.
Velen weigerden met fier gebaar en spraken
met minachtenden blik van /onderkruiperij;”
anderen gaven, noodgedwongen, toe. Vooral
in het Zuiden des lands wisten de dienaren
van den vreemden overheetscher op die manier
wat boter bij elkaar te scharrelen; ongeveer
een waggon ging wekelijks over de grenzen.
Dat ging zoo, totdat de vreemdeling ten
slotte inzag, dat het op die manier niet ging
en, hoewel tegen zijn zin, gaf hij toe.
Nu kunnen de zaken, althans voor korten
tijd, weer geregeld gaan. Totdat weer door
dezelfde oorzaken, dezelfde stoornis wordt
teweeggebracht.
Wanneer zal de Nederlandsche vrijheidszin
zich voorgoed verzetten tegen deze weerzin
wekkende tyrannie?
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
Sneek 1 Juni, ’t Was te denken dat
onze voorjaarspaardenmazkt j.l. Woensdag
een kalm, zeer kalm verloop zou krijgen.
Er werd dan ook in de kroegen op de vee
markt meer gedronken dan gehandeld.
Van de 252 paarden, die aan de lijn
stonden, onder welke 5 veulens en 37 slacht
dieren, kwam een derde niet eens aan den
man.
Voor fijn soort tuigpaarden werd vergeefs
gevraagd 11 af 1200, vroeger f 500 tot
f 600. Hooger prijzen dan f 1000 vielen
voor de beste kwaliteiten die ter markt waren,
niet te bedingen.
Goeie werkpaarden, die in normalen tijd
nooit meer dan 350 tot f 400 opbrachten,
haalden nu 600 tot f 800.
De slachtbank kon niet lager terecht dan
150 tot f 300, vroeger 70 tot 145 of f 150.
Sneek, 1 Juni. De politiek is zoo lang
zamerhand ons Kiescollege der Herv. Gem.
alhier binnen getreden.
Bij de benoeming van een diaken, vac. De
Ruiter, werd gisterenavond met 21 van de 30
stemmen, benoemd de heer W. Beekhuis(s.d.a.p.)
In den Kerkeraad hebben thans 2 s. d.
zitting, 2 van de orthoxen, de rest modernen
of z.g. vrijzinnigen.
Sneek, 1 Juni. De geringe schade, door
het laatste onweer hier veroorzaakt aan de
woning van den heer A. Bokma, in ons no.
van 31 Mei reeds vermeld, is niet ’t eenige
onheil dat ’t hemelvuur onze stad heeft
bezorgd. De naastleger, bewoond door den
heer W. Hoekstra, handelaar in kunstmest,
is er minder goed afgekomen.
Van een zinken schoorsteen aldaar, zijn de
ijzerdraden afgerukt en verbrand, de steenen
schoorsteenpijp gebroken en een stuk metsel
werk is uit den schoorsteen geslagen. Nog
werden de telefoondraden vernield en liet de
bliksem sporen achter op het telefoonkastje.
Dat zijn wij met het Nieuwsblad volkomen
eens. Maar volstrekt oneens zijn wij het
met dit blad, waar het de voorstelling geeft,
alsof zij die deze grondwetsherziening willen,
dus de oude candidaten laten zitten, daarmee
iets verschrikkelijks op hun geweten laden.
/Dpen zij het eerste”, aldus het N. v. h. N.
»dan sluit dit in zich, dat de kiezers voortaan
afstand doen van hun recht om hun eigen
volksvertegenwoordiger te kiezen en dat zij
voorgoed de macht geven aan een klein getal
partijbesturen, die de zetels wel onderling
zullen verdeelen”.
Dat is wel heel sterk gezegd. Zeker, er
mag worden toegegeven, dat de partijbesturen,
als de kiezers onder het nieuwe stelsel laks
zijn, veel invloed oefenen zullen. Maar als
de kiezers weinig belangstelling toonen is
dat nu óók het geval, het tegenwoordige
systeem is werkelijk ook geen idylle.
Z/Na deze Kamer, die maar één jaarziten
opgevolgd wordt door een nieuwe, welke ge
kozen moet worden onder het nieuwe systeem,
zal er geen z/geachte afgevaardigde van Gro
ningen” meer zijn, heeft de heer Schaper
geen belang meer bij de gezindheid zijner
kiezers in Appingadam, vertegenwoordigt de
heer Teenstra niet meer zijn getrouwe Wester-
kwartierders, maar treden de Kamerleden op
als gekozen door hun partij, verdeeld over
het geheele land. De band tusschen kiezers
en gekozenen is dan weg en het kiezersvolk
wordt dan pas /stemvee” in den waren zin
des woords”.
Aldus weer het Nieuwsblad.
De band tusschen kiezers en gekozenen.
Het klinkt zoo mooi.
De /geachte afgevaardigde van Groningen”.
Wat geeft ook dat een goeden klank.
Doch ook thans is het een klank, meer niet.
Onder het huidige systeem stemmen hon
derden en honderden éen candidaat, dien zij
feitelijk niet willen, alleen om wat in bun
oog erger is te voorkomen.
Zoo kwam waarlijk de volkswil niet tot
uiting, terwijl mede door de districten-indeeling
het parlement allerminst een afspiegeling was
van het geheele volk, voor zoover dit dan
mogelijk is.
Met algemeen kiesrecht, evenredige ver
tegenwoordiging, stemplicht, jvordt dat ideaal
ook niet bereikt, we weten het heel goed,
maar toch dichter benaderd.
Daarom weuschen wij wel het tot stand komen
van de herzieningsvoorstellen.
gemeenten waren stapelplaatsen van boter,
welke buiten de Z. E. G. om als een kostelijke
en welkome gave door de noodlijdende be
volking met graagte in ontvangst werd
genomen.
Die toestand zou waarschijnlijk zoo ge
bleven zijn, wanneer niet Nederland ’t middel
had verschaft, waardoor /verbetering” mogelijk
werd. De uit een fiskaal oogpunt getroffen
maatregel, waarbij bepaalde grensstations
werden aangewezen, waarlangs de boteruitvoer
naar het Oosten mocht plaatshebben, heeft
de taak van de Z. E. G. stellig in niet mindere
mate vergemakkelijkt als zij het die der
Nederlandsche douanebeambten deed.
Hoe geheel anders zou de toestand thans zijn
geweest, wanneer deze voor Duitscbland ge
lukkige omstandigheid zich eens niet had
voorgedaan
Nederland is in zijne tegemoetkomendheid
verder gegaan.
Toen bier te lande de oogen open gingen
voor het gevaar, dat den Nederlandschen
handel en de Nederlandsche industrie met het
verlies van de Engelsche markt bedreigde,
achtte men het niet alleen verstandige, maar
ook rechtvaardige politiek een gedeelte van
den export naar Duitscbland te blijven richten.
Verstandige politiek, hoewel van een Duitsche
markt al sinds lang geen sprake meer was
en van vroeger bestaande relaties geen spoor
was overgebleven.
Maar de Nederlandsche goedmoedigheid, in
de eerste plaats geleid door haar billijkheids
gevoel, oordeelde, dat na den oorlog andere
tijden komen en sloot opzettelijk de oogen
voor het sombere beeld van een verarmd
Duitschland, dat in de komende tijden mis
schien n?ar heel iets anders zal moeten grijpen
dan naar dure Hollandsche boter.
Verstandige politiek noemde men
eigenlijk uit gemoedsoverwegingen tot stand
kwam en zoo ontstond een overeenkomst,
waarbij aan het ontberende volk een gedeelte
van ons product werd toegezegd.
Bij die gelegenheid werd in bet exotische
wezen het besef zijner innerlijke zwakte levendig
en met een vrijmoedigheid, die zich niet
stoorde aan hetgeen anderen van zijne manieren
dachten, stelde het als voorwaarde, dat de
Nederlandsche contractant zich zou verbinden
alles, wat hij aan Duitschland leverde, aan
hem af te geven.
De Nederlander, terzijde stellend het bezwaar,
dat zijn vrijheidszin deze beperking van zijn
recht om eigen zaken naar eigen wenschen
te regelen niet mocht gedoogen, gaf toe.
Bereidwillig stak hij de handen uit en liet
zich binden. Of hij er niet aan dacht, dat
aan een vrij man de slavenketen kwalijk past
en dat hij met 't opnemen daarvan iets doet,
wat zijn onafhankelijkheidszin in verdenking
brengt, het is mogelijk; zeker is, dat het
een zwak moment is geweest, waarin hij toe
stemde in dezen vèrstrekkenden eisch.
Het onsympathieke vreemde schepsel met
zijne weerzinwekkende manieren, eerst metal
te groote toegevendheid toegelaten in zijn
sinds eeuwen met groote zorg onderhouden
domein, is er sedert dien gebieder. Met
krakend keelgeluid deelt het bevelen uit;
gezagsaanspraken van den oorspronkelijken
bewoner van den Hollandschen tuin negeert
het. /Vanaf dien datum moet dit gebeuren
ik verlang, dat zus of zoo zal worden gedaan.”
Zóó decreteert het en legt, terwijl zijn logge
lichaam behaaglijk een gemakkelijke houding
aanneemt, zijn zware plompe hand op den
schouder van zijn gastheer, die thans beseft,
hoe hij door zijn overdreven gastvrijheid zich
zelf gedupeerd heeft.
Tal van Hollanders hebben in Duitschland
bloedverwanten, die, ofschoon Nederlanders
gebleven, het lijden van het Duitsche volk
manmoedig meedragen, doch over wier lot men
zich hier te lande met reden zeer bezorgd
maakt. Een postpakketje met een kleine hoe
veelheid van het onontbeerlijke vet zou zoo
welkom zijn en zooveel gebrek kunnen ver
zachten; de bezorgde familieleden in het vader
land brengen met veel moeite de vereischte
bewilligingen der Duitsche overheid bijeen.
Doch tergend klinkt met barsch geluid de
arrogante stem van het gedrocht: /ik stoor
mij niet aan verklaringen van consuls of wie
ook; de postpakketten worden beschlagnahmt en
de aldus verzonden boter wordt niet in min
dering gebracht op hetgeen gij verplicht zijt
te leveren”. En de Nederlander, rekkend zijn
geduld tot het uiterste, bijt zich op de lippen
en gehoorzaamt.
Ons Noorden schrijft:
Het Nieuwsblad van het Noorden wijdt een
artikel aan de komende stembus.
Het blad is tegenstander van de Grond
wetsherziening, welke het zéér ongunstig
beoordeelt. Wij kunnen ons daar goed indenken
en óók gaan wij mede met de opvatting, dat
de verkiezing van dit jaar van groote beteekenis
moet heeten.
Z/Dat de Grondwetgever een nieuwe ver
kiezing voor zulk een tweede lezing heeft
bevolen bewijst, dat hij het geheele kiezersvolk
in staat wilde stellen om zich over het ver
richte werk uit te spreken. Deze verkiezing
is dus iets anders, iets van hoogere beteekenis
dan een gewone periodieke verkiezing, 't Is
eene verkiezing met een bepaald doel, op een
scherp omlijmd program. Een uitspraak over
het werk, dat het Parlement nu pas heeft
geleverd. Een uitspraak dus over de /beëin
diging” van den schoolstrijd, over de invoering
van het algemeen kiesrecht, van evenredige
vertegenwoordiging, van het pensioen der
Kamerleden en hun hoogere bezoldiging.
En ook over de vraag of deze Grondwetsher
ziening wel volledig genoeg is geweest. Of
er bijv, niets had moeten zijn veranderd in
het hoofdstuk, waarin de troonopvolging
geregeld heet te zijn, of in de kwestie van
het zeggenschap der Kamers in de buiten-
landsche verhoudingen etc.
Over dit alles moeten de kiezers zich thans
uitspreken en zij kunnen dat slechts doen
door hun ouden candidaat te continueeren
of een ander voor hem naar Den Haag te
zenden”.
Precies, zoo is het.
Is men vóór de herzieningsvoorstellen,
zooals deze nu aangenomen zijn, dan kieze
men ditmaal, onverschillig tot welke partij
men behoort, de zittende candidaten, die er
(de afgevaardigde voor Zutfen uitgezonderd)
alle voor zijn.
Is men er tegen, wel dan blijft alleen over
z’n stem op een protest-candidaat uit te
brengen.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
Gedurende eenige weken heeft de aflevering
van boter naar Duitschland stilgestaan.
Het was daarmede weer de oude geschiedenis:
het L. E. B. kon met de D. H. H. niet tot
overeenstemming omtrent den prijs komen.
Duitschland wilde een belangrijke prijsdaling,
Nederland achtte' den bestaanden prijs niet te
hoog en wenschte dezen te handhaven.
Als gezegd kan worden, dat de Duitsche
gecentraliseerde inkoop in dit land ooit eenige
sympathie had gehad, zou daaraan toegevoegd
kunnen worden, dat die sympathie gaandeweg
verminderd is.
Nederlandsche vrijhandelsgeest en Duitsche
centralisatiezucht verdragen zich slecht met
elkaar. Zoo stram als de laatste is, zoo
elastisch is de eerste.
Deze, de Nederlandsche vrijhandelsgeest,
weet zich te schikken naar de omstandigheden
hij voelt zich ondergeschikt aan langs
natuurlijken weg ontstane verhoudingenhij
acht het eene ontaarding, wanneer getracht
wordt datgene, wat groeit ingevolge de werking
van natuurkrachten, te regelen naar gebrekkig
menschelijk inzicht.
De Nederlandsche vrijhandelsgeest heeft
dit karakter nooit verloochend in het gewone
spraakgebruik drukt men bet uit door te
zeggen, dat hij van geven en nemen weet.
Hoe duidelijk is deze Nederlandsche mee
gaandheid aan den dag gekomen gedurende
den tijd, dat de Duitsche centralisatiezucht
hier te lande zich heeft laten gelden. In hare
tegemoetkomendheid tegenover den buiten
lander heeft zij geduld, dat deze zijn systeem,
hoewel in strijd met haar belangenindruischend
tegen haar vrijheidsbeginsel, bier te lande kon
toepassen.
Wat van die toepassing hier te zien is
gegeven, heeft het tegengestelde van be
wondering gewekt en zou het laatste restje
sympathie hebben weggenomen, wanneer die
ooit bestaan had.
Als een grof gevormd schepsel deed zich
de Duitsche centralisatie hier kennende
typische uniform, waarin zij zich aan de ver
baasde Nederlandsche blikken vertoonde,
mocht misschien belangstelling gaande maken,
hij kon niet de plompe manieren van het
vreemde wezen verborgen houden.
Grofheid van vorm kenmerkt slechts den
uitwendigen lichaamsbouwplompheid van
manieren kan het gevolg zijn van een ge
brekkige opvoeding.
Met het eigenlijke karakter en de innerlijke
kracht behoeven deze uitwendige eigen
schappen niet in verband te staan. Wel wekken
zij allicht een vermoeden van groote physieke
kracht, die forsch in hare uitingen, in staat
is ontzag in te boezemen, zij het ook, dat
dit ontzag wellicht nimmer aangroeit tot
eerbied.
Nu het schepsel lang genoeg in ons midden
heeft gewoond, gaf het echter meermalen blijk
van innerlijke zwakte. De grove beenderen,
die in het olifantslichaam werden verondersteld,
vertoonden in het licht van X-stralen al de
kenteekenen, welke de Engelsche ziekte er op
had achtergelaten.
Een lange periode is er ten vorigen jare
geweest, waarin de Z. E. G., de bezitter van
het Duitsche inkoopmonopolie, niet in staat
bleek haar gezag tegenover de eigen land-
genooten te handhaven. De Duitsche grens-
Bolswardsclie Courant
V
KLEIN S THEE
