lieuws-
en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
No. 49.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1917.
56ste Jaargang.
Zondag 17 Juni.
IS THANS
8WS
VOOR
De wankelende moraal.
-
BINNENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Afzonderlijke
I
goed
is er
27 ct. p. ons, 34 ct. p. vierdel.
In vele winkels verkrijgbaar.
Voor wederverkoopers
Te Bolsward bij Firma Lemstra.
Makkum W. v. d. Goot.
Theehandel Focke S. Klein,
HARLINGEN.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Frieslands Greidhoak, 14 Juni. Behalve
een enkele uitzondering, valt de eerste hooi
oogst, waarvan de verwachting al gering was,
ook nog geduöht tegen. Men deelde ons mede,
dat in de klei-weidestreken sommige veehouders
eigenlijk niets van beteekenis hadden om te
laten afmaaieb; men kan al het gras thans
reeds als veevoeder verbruiken. Ook in de
normale greidstreek, waar men gewoon is
tenminste de eerste snede met een goed zwad
te maaien, is de opbrengst ditmaal zeer gering.
Daarbij zijn vele boeren genoodzaakt geworden
vele stukken miedland, die voor de zeis bestemd
waren, weer aan het vee te geven. Intusschen
is het hooi, het kwantum mag dan klein zijn,
door deze felle warmte zoo prachtig mooi
gewonnen, dat de kwaliteit nog veel kan
zal opmerken, dat die gevolgen
geroepen,
men niet vragen, op welke
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
de beschaving zich
woord, een omhulsel,
De Zuivelcourant bevat onderstaand inge
zonden artikel.
«Groote tijden zien groote dingen gebeuren.”
Wanneer men het karakter der tijden
bepaald acht enkel door de gebeurtenissen,
welke er in plaatsgrijpen, zou de periode,
waarin het menschdom zich thans bevindt,
misschien aanspraak mogen maken op het
epitheton hier aangeduid.
Naar het oordeel van velen beleven wij
inderdaad een grooten tijd.
Belangrijk is hij zeker.
Maar groot en belangrijk zijn niet synoniem
en het relatieve van het eerste begrip treft
den onbevooroordeelden waarnemer.
Was het een groote tijd, toen de invallen
der barbaren het Romeinsche rijk deden ineen
storten en de Romeinsche beschaving, die eens
de wereld had verbaasd, vernietigden?
Neen, zegt de bewonderaar dier hoog opge
bloeide cultuur, en droevig staart zijn oog op
de waardelooze overblijfselen. Dolend door de
tot een woestenij vervallen Campagna di Roma
doemt voor zijn geestesoog bet schoone beeld
van het vruchtbare, met zorg ontgonnen land-
schap van weleer en met bitteren weemoed
herhaalt hij: neen, een tijd, die dergelijke
kostelijke werken vernietigt, is niet groot.
En evenwel was deze vernietiging noodig,
zou ooit de donkere nacht der middeleeuwen
neerdalen over Europa, de nacht, waarin een
nieuwe beschaving zou rijpen. Geen renaissance
zou mogelijk zijn geweest, wanneer niet het
klassieke eerst was ondergegaan.
Het zijn geen tijde», onderscheidenlijk van
karakter, waarvan de een iets groots, de ander
iets van weinig beteekenis doet geboren worden.
Er is maar één tijd en maar één gebeuren
volgens één wet: oneindige wisseling van het
bestaande.
Of die wisseling verbetering is?
Wie zal het zeggen?
Wij meenen het, omdat wij het wenschen;
omdat onze naar omhoog strevende geest de
teleurstelling niet kan verdragen, welke zijn
deel zou zijn, wanneer de hoop op beter hem
ontzinkt.
Maar zijn wij wel bevoegd tot oordeelen?
Wij zien slechts de wisseling, doch het
bestaande zelf kennen wij niet.
Groote denkers aller eeuwen hebben naar
die kennis gestreefd, zonder haar één schrede
naderbij te komen; hunne wijsgeerige stelsels
hebben zij nagelaten, doch zij zijn uit het
leven gescheiden zonder iets te hebben ont
dekt van wat aan iedereen vóór hen verborgen
was gebleven.
Europa’s moderne beschaving heeft, evenals
weleer de Romeinsche, de wereld met ont
zetting en eerbied vervuld.
Hoog boven al het andere op aarde heeft
zij zich gesteld. Het gele Oosten lag sedert
eeuwen neergezonken in een diepen slaap. Van
Indische, Grieksche, Egyptische en Romeinsche
cultuur was alleen de herinnering overgebleven.
Zich in die herinnering te verdiepen was
voor velen een aangename bezigheid, een soort
sport, die bijna zonder uitzondering een nog
hoogeren eerbied voor de eigen beschaving
tot resultaat had. Musea werden gevuld met
de merkwaardige overblijfselen dier gestorven
beschavingen; bibliotheken bevatten geleerde
verhandelingen er over.
Al die elkaar opgevolgde beschavingen zijn
de wisselingen van het eene bestaande, dat
wij niet kennen.
tot één hoop, tenzij toestemming uit Den
Haag zou worden verkregen. Moesten al deze
kleine partijtjes voor het binnenland geveild
worden, dan zou dit een enorme prijsvermin
dering geven. Besloten werd naar Den Haag
om de gewenschte toestemming te telegrafeeren,
die om 9 uur per telephoon werd verleend.
De veiling, die anders ’s morgens om 4 uur
plaats heeft, kon nu om 9 uur doorgaan,
waarbij de verkoopers 69 cent per kilogram
voor hunne aardbeien maakten. Alg. H.
Aanhouding van een journalist.
Het Volk meldt dat in verband met het
mijnwerkersconflict te Heerlen de heer Polak,
redacteur van Het Volk, aangehouden werd
door een patrouille militairen. Zij hadden eerst
een café doorzocht, doch hadden hem niet aan
getroffen. Toen hij later naar zijn hotel ging,
werd hij door een luitenant aangesproken, die
hem zeide dat hij wist dat hij in het bezit
was van een afschrift van een geheime order
van den Minister van Oorlog en of hij zeggen
wilde hoe hij daaraan kwam. Het beroeps
geheim belette hem inlichtingen te verschaffen,
waarna hem gevraagd werd den luitenant te
willen volgen.
De heer Polak weigerde eerst, doch toen de
officier een aanstelling tot onbezoldigd rijks-
veldwachter toonde en hem gelastte hem te
volgen, daar bij anders met geweld er toe
gedwongen zou worden, gaf hij aan het bevel
gehoor.
De heer Polak werd gedwongen al zijn
papieren over te leggendit deed hij onder
protest. Het afschrift waar het echter om ging
zeide hij reeds lang vernietigd te hebben.
0. IV., op het gebied van antiek.
Onlangs werd per advertentie meegedeeld,
dat iemand één ton beschikbaar had voor het
inrichten van een kasteel. Hij vroeg daarvoor
alles en nog wat te koop.
Thans lezen wij in een ander blad de vol
gende advertentie
200.000 Gld.
beeft particulier over voor het inrichten van
een kasteel, daar heeft hij voor noodig
Antieke Gobelins, eenige Antieke Stoelen en
Fauteuils, eenige staande klokken, Tafel-
klokken en Pendules, Fraai Porselein en
Delftsch Aardewerk, zilveren Kandelaars en
Speelgoed enz. Alles op het gebied van antiek.
Ik koop geen opgemaakte meubelen. Ook koop
ik alleen van particSlieren a contant. Geheim
houding verzekerd. (Vad.)
In het donker.
Door gebrek aan steenkolen is te Krabben
dij ke de gasfabriek stopgezet. Drie gemeenten
zitten daardoor in het donker. Daar andere
verhchtingsmiddelen ontbreken, hoopt men,
dat het verwachte schip met steenkolen
spoedig zal aankomen. Alg. H.
Nabloeden.
Onder dezen titel heeft De Standaard een
driestar, welke aldus eindigt:
/Zoolang de oorlog duurt, zit in de leening
de uitweg en komt toeslag aan allerlei nood
tegemoet; maar keert nu de vrede terug, dan
valt dit ten eenenmale weg.
Het is daarom zoo te begrijpen, dat men
van Links niet jaloersch .op ons zijn zal, als
Rechts het in 1918 wint.'
Cort van der Linden zal daarom de man,
ook na den vrede, moeten blijven.
Van zijn extra-positie heeft hij geprofiteerd
toen hij ’t geld maar «oor ’t grijpen had.
Doch vermoedelijk zal het hiermede dan ook
moeten blijven doorgaan, tot de positie weer
vereffend is.
Een last als hier op de volkshuishouding
is gelegd, kan men niet door gewoon politiek
duel op zijn tegenstander overschuiven”.
Geen vacantie.
Te Winschoten had de directeur van de
gemeentelijke hoogere burgerschool ontslag
aangevraagd en wel met begin September.
Waar de vacantie 15 Juli begint, zou hij
op deze wijze de vacantie nog op den koop
toe krijgen, derhalve nog zes weken salaris,
niets doen, en voor de pensioen-berekening
nog een ietsje meer diensttijd.
Drie raadsleden waren op de hand des
directeurs; de burgemeester echter niet; deze
stelde voor, het ontslag te doen ingaan op
16 Juli, daar de directeur ook op dezen datum
benoemd was. De raadsmeerderheid keurde
dit goed en de directeur krijgt niet de vacantie
met salaris.
Waarom zou onze beschaving iets anders zijn?
Waarom zouden wij hooger staan dan de
voorbij gegane geslachten
Onze wetenschap
Het is waar, dat wij natuurkrachten in
onzen dienst hebben, waarvan men voorheen
het bestaan niet kende.
Het is vooral op dit feit, dat onze ijdelheid
haren trots op de werken onzer eeuw grondt.
Onze kunst?
Zie wat onze thehters vaak te aanschouwen
gevenlet op de deceptie, die de ware kun
stenaar ondervindt, wanneer hij moet ervaren,
dat wij zijn hoogste en reinste zielsuitingen
verstikken in armoede.
Onze moraal
Wij hebben onze zedewetten, die als kostbaar
oud porselein in eere worden gehouden. Maar
voor het dagelijksch gebruik is dat porselein
te duur.
Er is veel edels in den mensch er bestaan
veel inderdaad kostelijke schatten op weten
schappelijk en zedelijk gebied; er wordt veel
goeds gepredikt en geschreven. Maar waar
is het bewijs, dat onze beschaving rijker is
aan die kostbaarheden dan de ondergegane
beschavingen uit vroegere eeuwen? Is het
niet gewaagd door vergelijking tot een uitspraak
te komen? Verstandiger is het, onze bescha
ving te nemen voor hetgeen zij is.
Wat is het meest essentiëele dier beschaving
Zou het gelegen zijn in de gemakken en
de weelde, waarmee het moderne leven ons
heeft begiftigd? Moet men het zoeken in
de wijze, waarop wij ons vermaken Of in
de meerdere of mindere gemakkelijkheid, waar
mede wij in onze behoeften voorzien
Zander te ontkennen, dat deze zaken met
de beschaving in verband staan, kunnen wij
haar niet als het essentiëele daarvan aanmerken.
Zij zijn niet meer dan de uitvloeisels er van.
Niet Iedereen zal dit zonder voorbehoud
erkennen; men
doelbewust te voorschijn worden
Doch moet
wijze zich de beschaving in eiken mensch
manifesteert, afgescheiden van deze uiterlijke
zaken En krijgt dan de vraag niet dezelfde
beteekenis als deze anderehoe zich de
beschaving uitdrukt in ’s menschen moraliteit?
Onze moraal
Gij zult niet doodslaan.
Gij zult niet begeeren, enz.
Onze moraal, die oorlogsrecht noemt, wat
oorlogsonrecht behoorde te heeten. Die een
overmachtig groot rijk met zijn vernielende
legers een kleinen staat doet aanvallen, welke
daad eerst wordt verontschuldigd met een
beroep op oorlogsnoodzaak, doch waarvoor
later motieven worden uitgevonden, waarmee
de zaak wordt goedgepraat. Die zich niet stoort
aan overeenkomsten tusschen regeeringen. Die
zich niet ontziet de levens en eigendommen van
neutralen te vernietigen. Die den aanvoer van
levensmiddelen belemmert. Die den oorlogs-
hartstocht opvoert tot het vreeselijkst delirium,
waarin de schandelijkste misdaden worden
begaan.
Onze moraal, waarin
manifesteert, is een
waaraan inhoud ontbreekt.
Te midden der hoog opspattende golven
staat zij te wankelen. Haar voetstuk mist
de noodige stevigheid om haar staande te
houden en elke golfslag brengt haar nader
aan het tijdstip, waarop zij zal neervallen om
niet weer op te rijzen.
En als eindelijk de storm is voorbijgegaan,
zal de gewone wisseling van het bestaande
iets doen ontstaan, dat hare plaats inneemt.
Wat zal het zijn DIXI.
'goedmaken, waar de kwantiteit tekortschiet.
Deze zomer herinnert weer eens aan vorige
ook zeer droge. Vooral 1911 is dat geweest,
met een abnormaal lagen waterstand er bij.
Maar toen was de eerste hooioogst nog vrij
en kwam de droogte eerst later. Thans
nog alleen kans op een goed najaars-
gewas.
Hindeloopen, 14 Jnni. Hoewel de vacantie-
tijd nog niet daar is, begint het bezoek van
badgasten reeds toe te nemen. Er worden
vele baden genomen.
Zuidwesthoek, 14 Juni. Ook hier is men
ten slotte begonnen met maaien. De opbrengst
is over 't algemeen gering, zulks tengevolge
van de sterke droogte, terwijl tusschen ’t
gras een massa onkruid zit. Menige vee
houder is dan ook pessimistisch gestemd.
Workum, 14 Juni. Gisteren werd op het
strand bij Workum door onze jeugd een
wilde jacht gehouden op een fraai hert, dat
door het rundvee over den zeedijk was gejaagd.
Na een lange jacht, waarbij belangrijke proeven
van zwemkunst door onze jongelui werden
vertoond, gelukte het aan een viertal ’t beest
levend in het water te bemachtigen. Het is thans
hier gestald. Een mooi mannelijk exemplaar
voor Artis of hertenkamp.
Hepk. Hieuwsbl. v. Fr.
Wonseradsel. In deze gemeente hebben
de verschillende politieke partijen, op voorstel
van de vrijzinnige kiesvereeniging, besloten,
dit jaar de gemeenteraadsverkiezingen bij enkele
candidaatstelling te doen afloopen, door te
laten zitten wat zit. de Banier.
Brandhout.
Het kamerlid Sannes heeft, naar Het Volk
verneemt, de vorige week aan minister Postuma
eenige vragen gesteld ten aanzien van het
brandhout. Hij verlangt van den minister,
dat deze de prijsopdrijving zal tegengaan en
het brandhout betrekken in de distributie,
terwijl de voorraden, die thans door particu
lieren zijn gemaakt, in mindering behooren te
worden gebracht op hun brandstoffenrantsoen.
Licht.
Een bewoner van een dorpje, dat nog geen
gas of electriciteit heeft, schrijft ons, dat hij
sinds weken verstoken is van petroleum, zoo-
dat kaarsen zijn eenige kunstmatige lichtbron
uitmaken. Hij vraagt of het niet onbillijk
is dat meer bevoorrechten, die zich baden in
het licht van gloeikous of gloeilamp, zij het dan
ook, dat gas- en stroomverbruik zijn beperkt,
toen petroleum reeds schaarsch was, dien
geringen voorraad gelijkelijk met ons hebben
gedeeld om hun beperkt licht aan te vullen,
terwijl petroleum onze eenige lichtbron is.
Billijk zou z.i. zijn geweest, dat eerst hem
was toebedeeld 50 h 60 procent van zijn nor
maal petroleumverbruik, en dat daarmee zoo
lang mogelijk was doorgegaan. Misschien
had hij dan nu niet in donker behoeven te
zittenmen is met weinig geholpen in den
zomer.
...Straks komen nu weer herfst en winter,
en dan wordt het erger.
Zal men dan in Den Haag zich onzer
erbarmen? vraagt hij: Zullen wij dan in de
eerste plaats worden geholpen aan een gelijk-
percentage petroleum, als waartoe gas- en
stroomverbruik zijn gereduceerd, of zullen
onze gas- en electrische broeders ook dan weer
gaan aanvullen uit de weinige binnengekomen
tanks en ons in het donker laten zitten?
Er is inderdaad wel reden tot deze vraag.
Ons dunkt de klacht van dezen plattelander
is zeer billijk. Alg. H.
Heel gezin te water.
Te Broek-op-Langendijk geraakte Woensdag
middag het geheele gezin van schipper T. K.,
man, vrouw en 5 kinderen van 3 tot 15 jaar,
te water, doordat het zeiljacht, waarmee de
familie op 't Oosterdeel aan het varen was,
omsloeg. Een bouwer, die op een naburigen
akker aan het werk was en spoedig met zijn
schuitje op de plaats des onheils verscheen,
had het genoegen allen binnen boord te halen,
hoewel twee meisjes onder het zeil en de
oudste zoon geheel onder water aan het oog
onttrokken waren. N. v. d. D.
De aardbeien-veiling te Breda.
Donderdagmorgen verbood een aanwezige
rijkscontroleur op de aardbeien-veiling te Breda
den verkoop van partijtjes minder dan 50
K.G. voor het buitenland, terwijl hij weigerde
dat kleinere partijtjes gecombineerd werden
•£T
Bolswardsche Courant
KLEIN S THEE
fer
i
