Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Zondag 5 Augustus.
Theehandel Focke S. Klein,
HARLINGEN.
No. 63.
Verscüijnt Donderdags en Zondags.
1917.
ö6ste Jaargang.
KOST THANS
■nrn
MMBtïC?
i. iiDwr iBum
bmhhbi
VOOR
t
niteit beoefent dan gymnastiek
28 ct. p. ons, 35 ct. p. vierdel.
beneden de 25 kub. M,
dringt op verla-
Jouster Crt.
zijn reden
het tarief,
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
BINNENLAND.
Donlawerstal. Eigenaardig verschijnsel. Hier
in de gemeente doet ieder zijn best voor
den winter geborgen te zijn wat de brandstof
voorraad betreft en men geeft elkaar den raad:
//Maak dat je wat krijgt, anders kom je te
laat”. En in de naburige gemeente Lemster-
Voor wederverkoopers
Te Bolsward bij Firma Lemstra.
Makkum W. v. d. Goot.
De dure porseleinen schotel.
De antiquiteiten-koopman betaalde voor
oudheden altijd de hoogste prijzen, althans
volgens de advertenties welke hij nu en dan
in de krant plaatst. Zijn meest geliefkoosd
arbeidsveld waren de kleine dorpen en
gehuchten, waar hij op boerenhofsteden menige
oude kan, die de boer toch niet meer gebruikte,
of een kabinet dat naar zijn besliste meening
maar in den weg stond, voor evenveel guldens
kocht als dergelijke voorwerpen hem later
tientallen guldens opbrachten.
Eens toen hij op een mooien, zomerschen
dag naar een van de weinige dorpen toog,
waar, zooals hij het noemde, de klad nog niet
in zat, wat beteekende, dat de menschen er
nog een boel antiek in huis hadden, zonder
dat zij er de waarde van beseften, zag hij bij
een boer de hoevepoort open staan, wat voor
hem als een onweerstaanbare uitnoodiging
was om binnen te treden.
De boer stond te kijken bij de stallen. In
de nabijheid sloop een mooi katje, dat den
koopman in oudheden weinig interesseerde.
Wel baas hoe staan de zaken? sprak hij
den bot uit zijn oogen turenden landbouweraan.
’t Mag wel zoo wat, man, meende de boer.
En terwijl de twee met elkaar in gesprek
raakten en de koopman al eens gevraagd had,
of de boer geen ouwe spullen had van de
hand te doen, kwam een boerenmeid een
schotel met brokjes brood en melk op den
grond plaatsen voor het rondsluipende poesje,
dat met grooten eetlust naar zijn maaltje
kwam toegeloopen en er lekker van begon te
drinken en knabbelen.
De antiquair had zijn oogen niet in den
zak. Ternauwernood was de schotel op den
grond gezet, of” met kennersoog zag hij, dat
het diertje zijn eten kreeg opgediend in een
stuk waardevol, antiek porselein
Baas, zegt hij, je hebt daar een aardig
katje. Mag ik ’t koopen
Waarom niet? meent de boer, wat geef je
er voor
Twee kwartjes! Goed of niet?
Neen man, onder den rijksdaalder is de
poes niet te koop, ’t Is een zeldzaam mooi
diertje, dat zie je ook wel.
Nou man, omdat jij het bent. Daar heb
je een rijksdaalder geef mij de poes maar.
En met een Kom poes, je gaat met mij
mee, nam hij het katje op zijn arm.
Maar terwijl de koopman in oudheden, die
de hoogste prijzen betaalt voor antiek, met
quasi-zachtmoedigheid kop-en-nekje van het
spinnende poesje streelt, vraagt hij onnoozel
of hij den schotel met melk en brood voor
het poesje ook mee mag nemen
Waarachtig niet, lacht de boer gul, m’n
schotel kan ik vooreerst nog niet missen,
want daar heb ik al minstens vijftig katten
door verkocht. Hdbl.
De goudvoorraad.
De goudvoorraad der Nederlandscbe Bank
is van f 621.20 millioen tot f633.30 mil-
lioen gestegen. Er ontbreken thans nog
slechts f 15 millioen aan een verviervoudi
ging van den goudvoorraad der Bank in
vergelijking met het cijfer bij het uitbreken
van den oorlog, n.l. c.a. f 162 millioen. Een
dergehjke ontzaggelijke stijging van den metaal-
voorraad is geheel zonder wederga. Zij is
niet gepaard gegaan met een evenredige ver-
hooging der behoefte aan betaalmiddelen.
In bet jongste jaarverslag der Nederlandscbe
Bank werd uiteengezet, hoe het mogelijk is,
dat niettemin zooveel bankpapier, hetwelk
tegen het ontvangen goud werd afgegeven,
in omloop is kunnen blijven, o.a. doordien,
blijkens de belangrijke vermeerdering der
biljetten van f 1000, aanmerkelijke bedragen
buiten de eigenlijke circulatie zijn gehouden
en in natura worden opgepot.
Prijsopdrijving
De Minister van Landbouw bericht, dat
in verband met het opjagen der prijzen van
voederbieten, koolrapen, stroo en ijzerdraad
door speculanten, maatregelen worden over
wogen om voor deze artikelen maximum
prijzen vast te stellen.
Ons gasrantsoen.
Volgens de Ned. ligt het in de bedoeling
van de Regeering ingaande 1 October van
het geheele land uniform vast te stellen een
zeer matig gasrantsoen. De te verstrekken
hoeveelheid gas per maand zou voor de kleine
gezinnen nog ver
moeten liggen.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Den Haag, 31 Juli 1917.
Geachte Redactie,
Het verslag in het Zondags-No. van uw
blad, betreffende de besprekingen in de j.l.
gehouden Raadsvergadering, inzake het advies
van B. en W. over het toekennen van eene
subsidie aan de Gemeentelijke Commissie voor
de Lichamelijke Opvoeding, geeft mij aan
leiding daarover een en ander op te merken
ten einde daardoor te komen tot een juist
begrip omtrent de beteekenis van de te houden
demonstratie van lichaamsoefeningen.
De Gemeentelijke Commissie is in het
leven geroepen, om de lichamelijke oefening
in de Gemeente te bevorderen en daarvoor
alle gepaste middelen aan te wenden. Het
laat zich aanzien dat binnen korten tijd in
iedere Gemeente des lands dergelijke commissies
zullen gevestigd zijn. Hare werkzaamheden
zijn zeer uitgebreid, beter gezegd moeten
zeer uitgebreid zijn, willen zij zich op elk gebied
der lichamelijke oefening bewegen. Thans is
aan de orde het organiseeren van eene open
bare demonstratie van gymnastiek, athletiek
en openluchtspel, waaraan een eenigszins
feestelijk uiterlijk zal gegeven worden. Ten
einde die taak tot een goed einde te brengen
vraagt zij erkenning van overheidswege in
den vorm eener subsidie. En nu rijst de
vraag of de Gemeente met het toekennen
van eene financieels bijdrage op den goeden
weg is en dan antwoord ik direct met een
hartgrondig, ja! Ik zal dit ook aantoonen.
Wat doet de Gem. Commissie op dit
oogenblik? Zij organiseert eene Spelleiders-
cursus, waarvan de financieele kosten geheel
worden gedragen door den Ned. Bond voor
Lich. Opv., daartoe door de Rijkssubsidie in
staat gesteld. Aan dezen cursus wordt deelge
nomen door onderwijzeressen en onderwijzers
van verschillende scholen zoowel uit Bolsward
als omgeving, die straks in staat zullen zijn
de verschillende terrein- en zaalspelen aan de
jeugd van 620 jaar te onderwijzen. Boven
dien beheert zij de nieuw opgerichte Rijks-
cursussen in lichaamsoefeningen, waaraan in
Bolsward door bijna 200 jongens en meisjes
van '1218 jaar wordt deelgenomen. Ook
dit laatste wordt door de Regeering bekostigd.
Moet ik nu aantoonen welke groote waarde
er moet worden toegekend aan het feit, dat
jongelui van genoemden leeftijd in de gelegen
heid zijn aan de lichaamsoefeningen onder
leiding deel te nemen
Wordt juist niet hierdoor bijgebracht het
begrip van orde en zelftucht, beheersching
van lichaam en geest, kameraadschap, moed
en vaardigheid en nog zoovele andere moreele
eigenschappen, die de jeugd in den tegen-
woordigen tijd werkelijk zoozeer noodig heeft?
Is het niet een gemeenschappelijk belang dat
we nu krijgen een welopgevoed Jong Nederland,
vaardig naar lichaam en geest? Is het niet
de plicht der overheid de jeugd te leiden,
vooral buiten de school, (en daar gaat het
hier om) in de juiste richting te zorgen dat
zij geen gelegenheid heeft tot en afkeerig
blijft van daden die in de puberteits
periode zoo gemakkelijk tot uiting komen?
Moeten wij de jeugd niet met alle middelen
weerhouden van baldadigheden? Op al deze
vragen zult gij mij een bevestigend antwoord
moeten geven. En nu is een van de voor
naamste middelen om ons doel te bereiken,
de lichamelijke ontwikkeling!
Er is niets wat de jeugd met meer sponta-
ADVERTENTIEPRIJS17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
land geeft een commissie, bestaande uit leden
van 'verschillende vereenigingen, aan de ingeze
tenen den raad geen brandstoffen in te slaan.
Oorzaak: De commissie acht de vastgestelde
maximumprijzen te hoog en
ging daarvan aan.
Aan wien de schuld?
Te Spaarndam werden het vorige jaar een
twaalftal huizen vanwege... de gemeente ge
bouwd met Rijks voorschot van ruim f 24.000
reeds nu zijn die huizen zoodanig aan het
verzakken, dat onverwijld moet worden inge
grepen; het maken der noodige voorzieningen
zal meer dan f 7000 eischen. En het ver
nieuwen der beschoeiingen (de perceelen grenzen
aan ’n vaartje), f 6.500, alzoo tezamen f 13.500.
En volgens deskundigen is het nog een
groote vraag of de huizen hierdoor behouden
zullen blijven. Alg. H.
Inbraken te Groningen.
Ter Groningen is in de laatste weken ber-
haaldelijk ingebroken. Bij prof. mr. P. Pet
aan den Heereweg werden verschillende gouden-
en zilveren voorwerpen uit de brandkast ge
stolen; bij den aannemer D. Smit aan den
Kraneweg was een hoeveelheid tafelzilver de
buit, terwijl uit eenige tijdelijk onbewoonde
perceelen voorwerpen van meer of mindere
waarde werden ontvreemd. De daders waren
met den buit naar Amsterdam getrokken;
een van hen wérd bij aankomst van den trein
uit Holland Woensdagavond te Groningen
gearresteerd, de ander werd te Amsterdam
aangehouden. Het zijn de 18-jarige H. Damhof
en de 24 jarige H. Wriede, de laatste Amster
dammer van geboorte en timmerman aldaar;
Damhof was kort geleden uit het rijksop-
voedingsgesticht ontslagen. Alg. H.
Het personenvervoer op de spoorwegen.
Nu voor deze drie zomermaanden het spoor
wegtarief, wat betreft het personenvervoer, met
50 pCt. is verhoogd, een maatregel, die speciaal
beoogt het reizigersverkeer te verminderen, is
het niet onaardig te weten, of inderdaad dat
verwachte resultaat er mede bereikt wordt.
Wij hebben gisteren, zoo zegt het Utrechtsch
Dagblad, eenige informaties daaromtrent inge
wonnen op het Centraalstation hier ter stede,
en al is de eerste maand waarin het nieuwe
tarief geldend is, amper voorbij, zoodat men
nog pas een oordeel kan uitspreken over 30
dagen, waarvan hoogstens 1 5 algemeene vacan-
tie-dagen, toch zijn de mededeelingen, die men
ons verstrekte, van belang. Het Centraalstation
is wel niet het geheele spoorwegnet, zoodat
het niet onmogelijk is, dat op andere stations
andere verschijnselen zijn waargenomen
niettemin lijkt het ons niet te boud, wanneer
.we aannemen, dat in ’t algemeen soortgelijke
ervaringen worden opgedaan als hier ter stede.
Welke nu die ervaringen zijn?
In ’t kort deze, dat het personenvervoer
aanmerkelijk is verminderd. Het is belangrijk
minder druk dan vorige jaren. Wel zijn de
meeste treinen, die rijden, goed gevuld en vrij
aanzienlijk van lengte, maar men moet daarbij
niet uit het oog verliezen, dat er heel wat
treinen uitgevallen zijn, zoodat het vervoer
zich tot een sterk gekrompen aantal treinen
moet beperken. Ook is bet niet onwaarschijnlijk,
dat er in de ontvangsten weinig van te merken
zal zijn, maar dit vindt dan weer
in de aanzienlijke verhooging van
welke den invloed van het verminderde vervoer
compenseert.
Op het Centraalstation is het voor de
ambtenaren en beamten zeer duidelijk waar
neembaar, dat men den lust tot reizen minder
sterk laat botvieren. Het kan soms uren
achtereen vrij stil zijn op de perrons, terwijl
het vorige jaren in den vacantie-tijd ieder uur
van den dag druk en vol was. Zoo druk en
zoo vol, dat het vrijwel onmogelijk was, wanneer
in den ochtend, b.v. om een uur of 8 een
trein te laat was vertrokken, dat tijdverschil
in den loop van den dag bij vertrek van andere
treinen in te halen. Neen, de rust van
den nacht kon eerst de gewenschte correctie
aanbrengen. Thans gaat het heel gemakkelijk.
Vertrekt ’s ochtends een trein te laat, dan is
nog dienzelfden ochtend de invloed daarvan
te overwinnen en het tijdsverschil uitgewischt.
Ook de nieuwe maatregel betreffende het ver
voer van fietsen werkt ten aanzien van de
sneltreinen in dezelfde richting, zoodat nog
nooit de sneltreinen zoo op tijd vertrekken
als in deze maanden en er voor het stations-
personeel werkelijk een periode van verademing
is ingetreden.
niteit beoefent dan gymnastiek en spel en
als zoodanig de afleiding van het kwade en
voor ons opvoeders en verzorgers het eenige
middel om een maximum effect te sorteeren.
Zijn zij op de oefenplaats, dan wordt er niet
gedacht aan baldadigheid of het doen van
overlast aan anderen. Daar wordt hier zonder
dwangmiddelen geleerd, gemeenschappelijk een
zeker doel te bereiken met inachtneming van
de gestelde regelen, of ondergeschikt te zijn
aan de medespelenden wanneer dit in het
belang van het spel mocht zijn, den leider
gehoorzamen zonder morren; hulpvaardigheid
wordt aangekweekt zonder dat daaraan speciale
lessen worden gewijd. Wanneer de jeugd aldus
wordt geleid, zal zij zich ook buiten de invloeds
feer van den leider, daarnaar gedragen en uiten,
en zullen baldigheden en overlast langzamer
hand tot een minimum teruggebracht worden.
Geheel uit te roeien zal zij wel niet zijn,
want slechte elementen blijven altijd over.
Is het dus de taak der overheid te zorgen
dat hare burgers worden opgevoed tot beschaafde
menscben in de maatschappij, dan houdt die
taak geenszins op bij het verlaten der school,
doch moet worden voortgezet, (ik zou haast
zeggen het geheele leven door), en daartoe
dient alweer onze Gemeentelijke Commissie
voor de lichamelijke opvoeding!
En nu kom ik tot de betooging die de
Commissie voornemens is te geven. Ik vraag
alweer, is het niet een overheidsbelang dat
een openbaar feest vreugdevol, ordelijk en
zonder wanklank wordt gevierd? Moet een
openbaar feest niet in den waren zin des
woords een Volksfeest zijn? Dien weg moeten
wij op. De Regeering heeft het in haar Kon.
Besluit van 26 Juli 1916 reeds aangegeven
dat er om de 3 en 5 jaren volksfeesten zullen
zijn, waar Neerlands jeugd en later ook de
anderen, hunne lichaamsvaardigheid kunnen
toonen.
De mensch heeft behoefte van tijd tot tijd
aan zijn levensvreugde uiting te geven en zoo
deze eens niet aanwezig mocht zijn, moet hem
gelegenheid gegeven worden tot levensvreugde
te komen. Welnu, de overheid regele de volks
feesten zóó, dat iedereen, van welken rang of
stand hij ook zijn mag, daaraan kan deelnemen.
Zij zorge dat de feesten edel zijn van opzet
en geen der deelnemers(sters) tot een bespot
ting kunnen zijn van anderen, hetgeen thans
nog maar al te dikwijls geschiedt.
De volksfeesten van vroeger, die tot vele
uitspattingen en ergernis aanleiding gaven, de
kermissen hebben afgedaan en daarom is het
nu de tijd om iets anders, maar evenzeer iets
beters er voor in de plaats te stellen.
Onze Gemeenteraad zal wel spoedig de kermis
tot het verleden doen behooren, hetgeen mij
niet bedroeft, maar dan is het ook haar taak
met volle sympathie mede te werken aan de
veredeling van het volksvermaak.
En nu wordt hier ter plaatse de eerste stap
gedaan. De Gemeentelijke Commissie zal een
proef nemen, zij het op bescheiden schaal,
doch ik twijfel er niet aan of de proef zal
slagen en het volgend jaar een grootscher
volksfeest op touw worden gezet.
Ik hoop hiermede te hebben aangetoond, dat
de uitdrukking die zoo gemakkelijk gebezigd
wordt //particulier initiatief,” waarmede zoo
dikwijls een belangrijke zaak door sommige
colleges wordt afgehandeld, hier zeker niet
op kan worden toegepast. Wanneer ieder eens
grondig wilde kennis nemen van het genoemde
Kon. Besluit, zal men tot de overtuiging
moeten komen, dat een en ander een hoogere
beteekenis heeft dan oppervlakkig wel het
gevolg schijnt te zijn.
Waar de Regeering reeds het voorbeeld
heeft gegeven, mogen de Gemeenteraden zich
niet verschuilen achter het ^particulier initia
tief” en daarom durf ik mij de vrijheid ver
oorloven en onze Gemeenteraad toeroepen:
Werkt mede tot de veredeling van het volks
vermaak
Mijnheer de Redacteur, mijn dank voor
uwe welwillendheid.
Uw dw. Dnr.,
G. H. SUTHERLAND ROYAARDS.
- ■-•■■
Bolswardsche Courant
KLEIN S THEE
