ïïieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
No. 64.
1917.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
56ste Jaargang.
Donderdag 9 Augustus.
3NNM
VOOR
Afzonderlijke
a 5 Cent.
BINNENLAND.
een
Door den Prov.
baron ze heeft
Stembus coalities.
Als
REDENATIES VAN EEN
LEEUWARDER.
groot niet als
van de ver-
en onnibussen des
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents,
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar
tijd afwezig kannen
aan den goeden gang
merkbaren afbreuk doet. Alhoewel in ver
schillende arbeidscontracten ook een vacantie
voor het personeel staat omschreven, toch
gebeurt dit nog veel te weinig. Een patroon,
die aan zich zelf gevoelt hoe heerlijk ’t is
eenigen tijd volkomen vrij te zijn, behoort
te bedenken, dat dit voor een werkman
minstens in dezelfde mate geldt. Ik heb reeds
vroeger op dit aambeeld geslagen, maar de
kwestie blijft nieuw omdat zij nog steeds
nieuw is. Zoo’n vacantie behoort te worden
gegeven met behoud van loon, omdat zij in
de meeste gevallen bare waarde anders zou
verliezen, ja onmogelijk maken. Zijn ver-
staatkundig leven een
de politieke partij, die
en werk te herzien,
daarmede bare kortzichtigheid bewijzen
haar leven bedreigen”.
Een zuinigheidsketeltje.
Wij aldus wordt uit Amsterdam aan
de N. Rt. Ct. geschreven hebben een
proefneming bijgewoond met 'n waterketeltje,
waarin zonder gas, electriciteit, spiritus of olie
in een minimam van tijd water kan verwarmd
worden. Twee kegelvormige buizen die even
wijdig aan elkaar loopen, bieden ruimte voor
een liter water. Het middengedeelte is hol
gelaten, terwijl bovenaan eveneens ruimte is
om zuurstof tot het verbrandingsproduct te
voeren. Als brandstof kan dienen papier, een
oude krant, als anderszins, die onder het
keteltje wordt aangestoken en wanneer die is
opgebrand, kookt het water.
Verlenging van den zomertijd.
Van bevoegde zijde verneemt de N. R. Ct.
dat het Nederlandsch Landboaw-Comite van
meening is, dat een zomertijdregeling ook
van 15 Sept.1 Oct. volstrekt geen grooter
bezwaren voor den landbouw veroorzaakt, ja
zelfs eenige voordeelen zou gaan opleveren.
Een dezer dagen gehouden vergadering besloot
echter de regeering hiermede maar niet officieel
in kennis te stellen, aangezien de Tweede
Kamer voorloopig niet bijeenkomt.
Houtspeculatie.
Men schrijft uit Barneveld:
een bewijs welke abnormaal hooge
prijzen nog steeds voor brandhout worden
besteed, kan dienen, dat een partij boomen,
staande op de hofstede „De Groote Veen”
door een houtkooper bij inschrijving gekocht
voor f 4500, of juist f 1000 boven den
reeds hoog gestelden taxatieprijs, thans weer
met f 1200 winst aan een ander is overgedaan.
Alg. H,
Kolennood.
In verschillende plaatsen van ons land
moeten fabrieken worden stilgezet, aangezien
zij geen kolen kunnen krijgen. Honderden
werklieden komen doordoor op straat te staan.
Gemeentelijke grootboekrente.
De Gemeente ’s-Gravenhage is thans als
eerste, in Nederland overgegaan tot het
openen van een Grootboek van gemeentelijke
schold. Men zal zijn obligatiën van de stad
’s-Gravenhage tegen een bewijs van inschrij
ving bij het Grootboek kunnen deponeeren,
de uitloting wordt gratie gecontroleerd, mén
behoeft zich niet meer ongerust te maken
over brand of diefstal (in een bewaarkluis ook
niet, maar daar is het niet kosteloos natuur-
-lijk) en men kan zich de rente doen toesturen
per postwissel. Dit laatste is, vooral voor
hen die niet in Den Haag wonen, practijch
en gemakkelijk.
Steenkolen aan de grenzen.
Men schrijft van de Oostelijke grenzen:
Terwijl in andere streken van ons vaderland
de behoefte aan brandstof groot is, worden
hier nog veel steenkolen uit de Pruisische
grensplaatsen frauduleus toegelaten. In de
Pruisische grensplaatsen zijn nog groote
partijen steenkool aanwezig, waarmede men
geen raad weet en door den invoer van steen
kolen naar de Hollandsche grensplaatsen hoopt
men op deze wijze nog levensmiddelen te
kunnen ontvangen van de Hollandsche grens
bewoners. Natuurlijk houden de commiezen
een waakzaam oog, dat de Duitsche steenkolen
niet zoo maar worden binnengebracht. De
Hollandsche grensbewoners hopen echter, dat
men hen de gunstige gelegenheid om steen
kolen te ontvangen, niet zal ontnemen, daar
ze anders ook een moeilijken winter evenals
onze andere landgenooten zouden tegemoet
gaan. Arnh. Ct.
Onder den titel Nieuwe wegen heeft De
(C.H.) Nederlander geschreven:'
„Ten slotte zullen de kiezers tegenover
de nieuwe stemmings-machinerie geheel anders
staan dan tegenover de oude methode.
Het was onmogelijk in elk district een
geestverwant candidaat gesteld te zien. Men
bleef dan thuis, of stemde met zwakker of
krachtiger overtuiging den candidaat eener
andere politieke groep, die in boofdzaak
althans gedeeltelijk hetzelfde bedoelde als
de eigen partij waarbij tijdelijke of meer
blijvende coalitie tusschen enkele groepen
zich van zelf ontwikkelde.
Deze stembus-coalities, met al haar goed
en kwaad, door velen miskend, door sommigen
gehaat, hebhen afgedaan.
De toekomst zal recht doen over hen die
voor land en volk heil wachtten van samen
werking, ook met hen tusschen wie de
geschiedenis een scheidsmuur had opgetrokken.
Maar zoolang de evenredige vertegenwoordiging
stand houdt, zijn stembus-coalities uitgesloten.
Elke groep komt op voor het eigen beginsel
stelt eigen candidaten en roept eiken
geestverwant op tot samenwerking, om op
eigen candidatenlijst zoo groot mogelijk aantal
stemmen te vereenigen. Elk kiezer verkeert
niet sléchts in de gelukkige omstandigheden
zijn keuze te kannen volgen maar hij
wordt ook voor de verplichting gesteld die
keuze te doen.
Zoo begint voor ons
nieuw tijdperk en
thans verzuimde weg
zou
en
Stembus-coalities hebben afgedaan.
Nu het orgaan van de C.H. partij dit
zoo onomwonden schrijft, behoeft men aan
het uiteengaan ook van de coalitie niet meer
te twijfelen.
Een oplichter.
Te Eindhoven werd de pastoor van Zes
Gehuchten bij Eindhoven bezocht door een
broeder van den stationschef van Geldrop.
Genoemde chef zou de controle op z’n kas
krijgen en had een vrij groot deficit, zoo
vertelde de zorgvolle broer. Met 100 gulden
zou hij gered zijn. Rijwiel en horloge wilde
de man gaarne als onderpand achterlaten.
Pastoor was geneigd te helpen, maar f 100
was te veel. Met f 27 zou het ten slotte ook
nog te redden zijn. De pastoor greep in zijn
beurs en telde f 27 voor. De dankbare broer
verdween na honderd dankbetuigingen. Toen
’s-anderdaags de pastoor den chef van Geldrop
bezocht, vernam hij, dat er misbruik was
gemaakt van de portemonnaie van den pastoor
en van den naam van den stationschef.
O. N.
Langzamerhand dringt ’t denkbeeld door,
dat ieder per jaar een vacantie noodig heeft.
Jaren geleden bestond ’t woord vacantie alleen
voor leeraren, onderwijzers en enkele zeer
aanzienlijken, die hunne zaken in voldoende
vertrouwde handen wisten om eenigen tijd de
beslommeringen van zich af te schudden. Bij
tallooze hoofden van zaken bleef evenwel de
gedachte, dat ze geen oogenblik konden
worden gemist.
Bracht een noodzakelijke bijeenkomst hen
al eens van huis, spoorslags keerden ze weer
naar hun woonplaats terug om toch maar zoo
kort mogelijk afwezig te kunnen zijn. Zij
waren de slaaf van hun eigen zaak. De latere
tijd heeft daarin verandering gebracht. Ze
hebben leeren inzien, dat dit absoluut niet
noodig was indien ze maar zorgden, dat hunne
leiding door een ander gedurende eenigen tijd
kan worden overgenomen. In die richting
is men dan ook door een goede onderver-
deeling der werkzaamheden meer en meer
gegaan, zoodat in verschillende zaken de
patroons zelfs geruimen
blijven, zonder dat dit i
Hindeloopen, 6 Augs. ’t Is hier thans
een en al drukte van badgasten. Er zijn thans
ongeveer 90 in pension. Het aantal pension
gasten neemt van jaar tot jaar toe. Het z.g.
„dagjespubliek” is dit jaar zoo
vorige jaren. Zeker een gevolg
hoogde teistarieven. Auto’s komen er ook niet
meer zooveel, doch wagens
te meer.
Leeuwarden, 6 Augs.
Keuringsdienst is proces-verbaal opgemaakt
tegen H. F., bakker te Dokkum, wegens het
ten verkoop in voorraad hebben van rogge
brood, hetgeen niet aan het vereischte gewicht
bleek te voldoen.
Wonseradeel, 6 Augs. De vlekziekte onder
de landvarkens openbaart zich ook alhier.
Bij twee veehouders moesten op één dag reap.
6 en 3 varkens worden afgemaakt.
Stavoren, 6 Augs. Buitengewoon slecht
gaat het dit jaar met de scheepvaart. Bijna
geen schip ziet men onze haven binnenkomen
of uitgaan. Er moeten vrijwat schepen te
Amsterdam „stil liggen”.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Ijerkwerd. Tot ons genoegen is voor de
hoofdacte te Zwolle geslaagd de heer G. Velds,
thans Res. 2de Luitenant te Amersfoort.
Franekeradeel. De Fran. Crt. geeft een
staatje van den vooruitgang van het belastbaar
inkomen in die gemeente. In 1913 was dat
f 391.241, -in 1914 bedroeg het f 411.640,
in 1915 was het f 516.057, in 1916 steeg
het tot f 667.810, in 1917 de eerste maal
van eigen aangifte klom het tot f1178.910.
Uit dit staatje is op te maken, dat men
in die gemeente in de oorlogsjaren goede
zaken heeft gemaakt en tevens dat de nieuwe
wijze van belasting-inning onder bedreiging
van gevangenisstraf de menschen wel aardig
eerlijker heeft gemaakt.
Petroleum.
In verband met den slechten aanvoer van
petroleum zal de distributie voor particulieren
van 50 op 40 pCt. worden teruggebracht.
Uitvoer stopgezet.
Er worden geen consenten meer afgegeven
voor den uitvoer van vroege aardappelen.
Huis ingestort.
Te Tiel is Zaterdagmorgen het huis van
den groentenboer A. 8., tegenover het R.-K.
kerkhof, gedeeltelijk ingestort. 8. was zelf
met groenten naar de stad. Zijn vrouw, die,
door het vallen van steenen uit den schoorsteen,
het ongeval vreesde, had met haar eenig
kind de woning verlaten, toen de instorting
met donderend geraas geschiedde, zoodat de
omwonenden verschrikt kwamen toesnellen.
Gelukkig kwamen geen persoonlijke onge
lukken voor. Eenige kinderen, die in de
nabijheid speelden, bleven ook ongedeerd. Het
huis, dat oud en bouwvallig is, moest terstond
worden ontruimd. N. v. d. D.
Woestelingen.
Te Tegelen hebben Zaterdagmiddag, naar
het Hbld. meldt, twee soldaten van de grens
wacht Wambach, welke dien dag afgelost was,
het dorp in opschudding gebracht. In dronken
schap met meer wetende, hoe het beste aan
hun opgewondenheid lucht te geven, begonnen
zij midden in het dorp in het wilde hun
geweren af te schieten, om er vervolgens de
soliditeit van te beproeven op een paar
boomen. In minder dan geen tijd waren de
wapens totaal vernield. De burgemeester, die
op het rumoer afkwam en onder bekend
making van zijn qualiteit hen trachtte te
kalmeeren, werd door hen bij de schouders
gegrepen en bedreigd met de vernielde ge
weren. Niet bij machte om de dolle gasten
in bedwang te houden, haastte de burge
meester zich om de marechaussée te Venlo
en de militaire autoriteiten te Blérick in
kennis te stellen met hetgeen er in zijn
gemeente aan de hand was. Intusschen hadden
de twee militairen hun kans schoon gezien
de vlucht te nemen in de richting van de
grens. Met behulp van de uit Venlo gezonden
marechaussées en een militaire patrouille,
werden zij ten slotte aangehouden, terwijl zij
een schuilplaats zochten, op het kerkhof.
schillende categorieën van patroons daarvoor
niet te vinden, omdat ’t eenigszins hun porte-
monnaie’s treft, dan blijft er geen ander
middel dan een vakvereeniging, die krachtig
genoeg is om een landelijk contract door te
voeren. Is dat eenmaal bij contract geregeld,
dan blijkt de berg van bezwaren, die oor
spronkelijk werd opgehoopt, niet eens te
bestaan. De patroons accepteeren ’t als een
uitgemaakte zaak en na een paar jaar weet
men- al niet meer beter of ’t is altijd zoo
geweest. Dat is nu eenmaal zoo ’t beloop
van al die dingen, die vroeger zoo sterk
werden bestreden en voor on mogelijk verklaard.
Een uitwas van het vacantie-wezen is de
zoogenaamde vacantie-cursus. Reeds vroeger
is het mij herhaaldelijk opgevallen en nu zag
ik weer een vacantie-cursus aanbevolen in 't
machineschrijven, volledige opleiding in 4
weken.
Wanneer verschillende vacanties worden
gebruikt en daarin, zij 't ook nuttig, maar
toch inspannend werk te doen, dan missen
zij geheel hun doel, en bestaat de kans, dat ze
in stede van verfrischt naar lichaam en geest,
meer afgewerkt terugkomen dan ze gegaan
zijn. Vacantie is men verplicht te besteden
op de manier zooals zij 't beste aan lichaam
en geest ten goede komt. Ook werken voor
genoegen valt zeker daaronder. B.v. het
maken van voetreizen, watertochtjes of derge
lijke, want de vermoeidheid daarbij opgedaan,
mits niet geforceerd, werkt als ontspanning
heilzaam. Ingespannen studie en geforceerd
eigen maken van kundigheden als gebruik
van vacantie, valt ten eenenmale daarbuiten.
Ieder, die vacantie heeft, dient ook de ver
antwoordelijkheid te beseffen, dien tijd van
vrijheid goed te keuren.
Baron Schimmelpenninck van der Oye,
kamerjonker van de Koningin, heeft twaalf
ijzeren kanonnen gegeven voor de aanmaak
van ammunitie. ’t Is misschien in deze
tijden een kostelijke gave, maar ’k had toch
liever gezien, dat zijne milddadigheid zich
niet, alleen beperkt had tot een stelletje
kanonnen, die enkel voor „versiering” van
een laan hebben gediend. Neem me niet
kwalijk, maar dergelijke schenkingen acht ik
niet van voldoende belang om daarvan in de
courant afzonderlijk melding te zien gemaakt
daaraan doet 't feit, dat een
geschonken nu niets af.
Wij lezen in de Friesche Courant:
Er is tegenwoordig niets zoo krom of
ander tracht ’t recht te praten. Een van de
gewichtigste dingen is ongetwijfeld de brand-
stoffen-rantsoeneering. Bij de vaststelling van
het rantsoen is er op gerekend, dat een huis
gezin vooreen stookplaats bij zeer groote zui
nigheid 10 H.L. steenkolen noodig heeft. De
regeering zegt, dat dit getal na grondige
onderzoekingen is vastgesteld. Goed, als er
niet meer is, verliest zelfs de keizer zijn recht,
al wil het mij voorkomen, dat de toegestane
hoeveelheid zelfs bij uiterste zuinigheid beslist
te min is. Voor de woningen met drie
haardsteden komt 17 H.L. beschikbaar, met
den aftrek voor koken op gas is dan reeds
rekening gehouden. Laten we zeggen, dat
er onder deze categorie vallen, de menschen
die kamers verhuren en dus de toegestane
hoeveelheid billijk noemen. Maar nu volgen
de huizen met meer dan drie stookplaatsen.
Voor iemand met zeven en meer haardsteden
komt 43 H.L. beschikbaar (gasaftrek reeds
inbegrepen). Een eenvoudig rekensommetje,
zoo zegt de regeering bij monde van het
Haagsche Correspondentie-bureau, zal u dus
duidelijk maken, dat iemand met één stook
plaats in verhouding veel meer krijgt dan
een huisbewoner met zeven haardsteden. Dat
is nogal wiedes! 't Moet er ook nog bij
komen dat 7 haardsteden gelijk werden gesteld
met 7X1 haardstede, ’t Feit blijft bestaan,
dat de bezitters van groote huizen 43 H.L.
krijgen tegen de bezitter van één stookplaats
10 H.L.
Wanneer men nu aanneemt, dat de aan
zienlijken er niet spoedig toe zullen overgaan,
de dienstboden ’s avonds in de huiskamer te
zetten, dan zullen ze voor twee stookplaatsen
toch 43 H.L. beschikbaar hebben. Nu zal
er wel gezegd worden: maar twee stookplaatsen
is toch voor hen niet voldoendeze zullen
meer moeten gebruiken. Lari, wanneer men
er zich toe zet om één stookplaats buiten de
keuken te gebruiken, dan gebeurt dat en dan
kan dat ook. Ieder weet wel in deze tijden,
dat bet gebruiken van één stookplaats een
voudig een veiligheidsmiddel is. En nu kan
de regeering lang praten en mooi praten, met 43
H.L. voor twee stookplaatsen kan men heel
wat langer toe en kan men heel beter ver
warmen dan met 10 H.L. voor één.
Dat wascht alle water van de zee niet af
en daarom kan ik mij geheel aansluiten bij
de menschen, die hierin een groote onbillijk
heid zien.
Bolswardsclie Courant
