lieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
L
No. 66.
1917.
Verscüijnt Donderdags en Zondags.
56ste Jaargang.
OER DITTËN EN DATTEN.
J
Donderdag 16 Augustus.
I
I!
VOOR
Afzonderlijke
Een tooneelspelers-Zondag.
I
BINNENLAND.
T
P»
it fAgelliet
men wer
de
en
volkssagen.
maar even
5 a 6 jaar.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar A 5 Cent.
En lyk as
fen ’e dei, sa
plaats gehad. Met deze oude paarden zal men
in den komenden winter groote moeilijkheden
hebben wat de fourage betreft, zoodat zij
waardeloos zullen worden. Het bestuur van
bovengenoemde Mij. geeft daarom den Minister
in overweging uitvoer te willen toestaan van
paarden ouder dan 15 jaar, en wel zoo spoedig,
dat nog vóór den staltijd de meeste oude
paarden kunnen worden uitgevoerd.
Sneek, 13 Augs. Aan de bepaling hier,
om vóór 17 Aug. geen gaslicht te ontsteken,
wordt streng de hand gehouden. Politie en
personeel van de gasfabriek ziet men hier
’s avonds telkens de ronde doen, om te
controleeren wie. zich aan overtreding in deze
schuldig maakt. Onderscheidene personen
moeten er reeds zijn ingeloopen, van wie
enkelen tot heden zich nog zonder gas moeten
behelpen.
^Hoe zalig als de jongenskiel
Nog om de schoudren glijdt;
Dan is er blijdschap in de ziel
En alles even blijd”.
En fen dy bliide bernetiid is de fekausje-
tiid noch wer de allermoaiste. Hwent de
skoalle! ja dy kin for mannich jonge noch
wol ris wêze, as in tjusstre tongerbui op in
moaie simmerdei. Mar as de fekansje yn ’t
sicht komt, den slacht it bernehert redder en
de dagen wirde teld, dy’t noch oan ’e blide
tiid foaróf geane, en it is den krekt ef sit
er gjin skoat yn ’e tiid, as krApe de Aren
foart, mar einliks, dan brekt dan dochs de
dei fen frijheid oan, en laeijen en skriften
wirde oan igge brocht, en hals oer de kop
kom me de bern ta de skoalle utstouwen en
hja laeitsje en sjonge, rinne en springe fen
kleare nocht en wille, hwent de gouden tiid
fen frij wezen leit foar bjarren en hja fiele
hjar as in mosk dy’t üt in koue britsen is.
Mar net minder yn ’t skik binne sokke tiden
de masters en dy lêstë dei foar de fekansje
stekt it den ek net botte nou, en de jonges
kinne it al frijhwet bónt meitsje foardet se
it yn ’t each fen ’e master bidearre. De
gedachte oan frij wêzen jowt master in mylder
herte, bliid as er is om in wike ef trije frij
to wêzen yn al syn dwaen en litten.
De fekansjetiid wirdt troch mannichien al
gau ris troch brocht mei angelfiskjen, mar
tsjinwirdich liket it wol det de fisken ek
fekansje hawwe, hwent hwa ’t men ek heart,
hja komme allegearre thus sAnder fisk.
Fekansje is wAndere moai, mar as immen
troch de need ta fekansjehalden dreaun wirdt,
den giet it moaije der wol hwet óf, sa as
det tsjinwirdich yn Harns it gefal is mei in
poarsje boatarbeiders, dy’t, nou ’t er gjin
boaten binnen komme, de tiid oan ein bringe
mei omrinnen fen de iene dei yn de oare en
sadwaende is der oan fekansjehalden net folie.
Om dochs oan ’e kost to kommen wirdt de
taflecht nommen nei ’t steuncomité, dat allinne
yn Harns alle wiken by de oardeltuzen goune
utkeart en den kin men it fen tinken wol
ha, dat it by de ljue, dy’t er fen profetearje
foaral net to rom soppet. Hwet yn Harns,
by alle deadskens yn ’e haven, noch hwet
fleur byset, dat binne de protters. It liket
wol hwet nuver, mar alle jounen strike by
tózenen protters boppe Harns del, en ’t bat
er folie fen dat alle Fryske protters it mei-
elkoarren opsteld hawwe om de Harnzers it
libben mar ris tige sAr to meitsjen. Non
wier det oars noch der oan ta, mar hwer ’t
protters tahólde der litte se meast al hwet
nei hwer ’t men oan sjen kin det se der west
hawwe, hwer ’t mannich mounle it biwiis
fen leverje kin. Dy neilittenskip wirde de
Harnzers ek eltse joun mei foreare, tige ta
Antofredenheid fen ’t stêdsbistjAr, dat, om it
kwea to fordriuwen, op forskate oarden fen
’e stêd mannen oansteld hat, dy’t mei alle
foarsje op blikken platen slane en in drokte
utjowe det yen hearren en sjen bynei forgiet.
Mar de protters wolle der noch mar min fen
At it sté. MAchlik det sjitten better holp,
mar der wirdt net mei pield. Frisia.
Wolvega, 11 Aug. De biggen hebben geen
waarde meer. Ter illustratie diene, dat iemand
op de vorige weekmarkt 12 stuks kreeg voor
een tractatie, welke hem een dubbeltje kostte.
Verscheiden veehouders verdrinken de beesten
reeds bij de geboorte.
Den Haag, 14 Aug. Het kamerlid Prof.
Van Hamel heeft eenige vragen gericht tot
den minister van Oorlog omtrent de schorsing
van het Eindhovensch dagblad door den com
mandant van het veldleger.
Dudehaske, 13 Aug. Ook hier is men
lang niet tevreden met de door de regeering
bepaalde turfprijzen, waar bovendien men dan
voor iedere duizend turven nog 50 cent
distributiekosten heeft te betalen. Er is een
beweging gaande om door bemiddeling van
Dorpsbelangen een adres op te zenden, waarin
verschillende grieven zullen worden kenbaar
gemaakt.
Hserenveen, 13 Aug. De Eerste Friesche
onderlinge landbouwpaarden-verzekering-Mij te
Heerenveen beeft Minister Postbuma opmerk
zaam gemaakt op het groote aantal oude
paarden, dat thans in ons land aanwezig is,
aangezien in de laatste jaren zoo goed als
geen uitvoer van aftaudsche paarden heeft
men fielt
song
Yn de iere moarn as de amme rAst,
Troch ’t wyntsje dat oer ’t wetter strAst,
Den komme ’r falden yn it sljucbt,
En dêryn struit de moarn syn Ijocht.
de moarn de moaiste tiid is
is ek de libbensmoarntiid, ef
de bernetiid de moaiste tiid fen ’t libben.
Hwet wit in bern fen soargen. It tinkt net
oan djArte ef krapte, tinkt net oan oarloch
en lijen, mar in bern sjucht ut nei toalf
Are, hwent den is ’t iterstiid, en Ander iten
sjucht it dt nei draekfleanen ef angelfiskjen,
boatsjefarren ef hwet den ek, der is jimmer
genóch yn ’e takomst dat him mei hoop en
moed oandocht en him folie libbenswille
bisoarget. Hildebrand wist it wol en scil ’t
faeks ut syn eigen bernetiid noch wol Ant-
halden hawwe do ’t er skreau
Gjin moa^er tiid fen ’e dei as de moarn-
tiid, as alles wer opstiet dt de slomme, as
rainske en bist him wer Antjowt, de tsjusterens
wykt for it Ijocht, as it bliere sinneljocht it
di-.ige daukleed oplAkt, as it fAgelliet wer
oer de fjilden rollet, dan wirdt
oanfitere mei nije moed en
slimming fen ’e dichter, do’t er
Wanneer een particulier nu reeds een zekere
hoeveelheid winteraardappelen mag inslaan in
mindering van het hem toegestane quantum,
gelijk in sommige plaatsen bij de brandstoffen
distributie het geval is, zullen de belangen
van de minvermogenden, die geen voorraad
kunnen opdoen, volgens adr., niet worden
geschaad.
Adr. verzoekt:
I. Een tijd vast te stellen, waarop ieder
zijn inkoop van aardappelen mag doen.
II. Een ieder te verplichten voor de helft
aardappelen te nemen, die goed blijven tot
Februari en Maart, en voor de andere helft
kleiaardappelen.
III. Een verkoopprijs vast te stellen, die
beide partijen bevredigt.
IV. Voor te schrijven, dat elk gezin zijn
inkoop slechts mag doen bij één leverancier
op een formulier, dat door de plaatselijke
distributiekantoren wordt ingevuld.
Verzocht wordt, alsnog aan particulieren
het opdoen van een wintervoorraad aardappelen
toe te staan.
De uren zonder gas in Den Haag.
Precies om vier uur eindigt thans de gas
toevoer, en tot negen uur ’s avonds zitten
de bewoners der residentie dan zonder gas.
Tegen dezen maatregel is reeds van vele zijden
tevergeefs geprotesteerd, maar de kolennood
dwingt het gemeentebestuur tot dit krachtige
optreden, dat zeker wel een aanmerkelijke
besparing aan kolen zal opleveren. Tenminste,
wanneer niet alle Hagenaars nu reeds om 1
uur gaan middageten, en om zes uur gaan
^noenmalen”. Dan wordt toch weer in ver
scheidene huizen lustig het gascomfoor opge
stoken, wat de bezuiniging zeker niet ten
goede komt. Wij weten, dat er nu vele
Haagsche families zijn, die gewend zijn op
gas te koken, (er werd indertijd immers zoo-
voor koken op gas
nu om 1 uur het middageten gebruiken,
i is fabelachtig in prijs gestegen,
en brandstoffen zijn immers moeilijk
er zit dus niet veel anders op,
warm eten op tafel hebben, naast
veel reclame gemaakt
en die i
Spiritus
petroleum
te krijgen,
wil men
de meer en meer in de mode komende koude
schotels, dan om het etensuur te veranderen.
De five o clock-tea valt ook al in den gas-
loozen tijd. Maar zonder thee kunnen de
Haagsche dames nu eenmaal niet!
Bijtijds wordt in hooikisten het water in
pannetjes warm gemaakt. Er is dan ook
niet alleen voor het koken van water, maar
ook voor het warmhouden van allerlei spijzen
een ware hooikisten-manie onder de huis
vrouwen ontstaan. Oude kisten, waarin
vroeger misschien kostbaar porselein geweest
is, of ook wel manden worden door handige
huisvrouwen in hooikisten getransformeerd.
Er zijn al gezinnen, die in de keuken ver
scheidene hooikisten hebben staanveelal zijn
ze gevuld met krantenpapier, maar zooals
bekend is, voldoet dit ook goed.
De kranten doen over het algemeen thans
dienst aïs brandstof. Als ze gelezen zijn,
gaan de ochtend- en avondbladen als samen
geperste proppen in het fornuis, waar ze aard
appelen aan het koken brengen, als z/een-
daagsche vliegen” gaan de kranten dan in
vlammen op.
Levert dus het afsluiten van gas gedurende
5 volle uren voor het publiek in Den Haag
al vele moeilijkheden op, nog erger zijn ver
scheidene café’s en tea-rooms er door gedupeerd.
Of de scherpe maatregel lang zal duren?
N. v. d. D.
Een kabouter.
Uit Helden wordt aan de N. Venlo Ct.
geschrevenSinds vele jaren zwerft hier
in Noord-Limburg een mannetje rond, dat
zijns gelijken in ons heele land en daar
buiten wel niet zal vinden, ’t Is een echt
zuiver type van de kaboutertjes uit de
Het kereltje is 52 jaar oud en
zoo groot als een knaapje van
De leefwijze van dit wezentje
is allerzonderlingst. Zijn huis en Rak is
altijd de bloote hemel, zelfs in de bitterste
koude. Dan zoekt hij in ’t bosch een beschut
plekje en slaat er zijn tent neereen zeil,
een paar oude dekens, parapluie, enz. Het
manneke, ofschoon half verwilderd door zijn
natuurleven, is toch goed bij zijn zinnen.
Steeds heeft hij een schop in de hand, daar
hij vroeger jaren scheper is geweest. Naar
zijn zeggen, is hij geboortig van Overloon bij
Venraij. ’t Schijnt een menschenschuw schep
seltje te zijn.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Wommels. Nadat de gasfabriek eenige
weken was stopgezet is men Zaterdag weder
begonnen gas te stoken. Men mag 50 pCt.
van het vorig jaar gebruiken tegen den prijs
van f 1 per M3. O. N.
Steenwijk. Met 3 tegen 2 stemmen heeft
de gemeenteraad besloten het nieuw gekozen
raadslid, den heer D. Hogeweg, op grond
hij van de gemeente een jaarlijksch wachtgeld
van f 90, als oud-verslaggever van ’s raads-
handelingen voor de Steenwijker Courant
geniet, niet toe te laten.
De heer Hogeweg zal zich bij deze beslissing
niet neerleggen. Zw. Ct.
Meppel. Men deelt aan de Zw. Ct. mede
dat het maken van het dubbelspoor op de
lijn Meppel-Leeuwarden in voorbereiding is
en althans op het baanvak Meppel-Heerenveen
reeds een aan vang is gemaakt met het doen
van de vereischte opmetingen door een daartoe
door de S. S. aangewezen ingenieur.
In de laatste zitting van den gemeente
raad van Franeker heeft de heer Cats, s. d. a. p.,
inlichtingen gevraagd over de volgende punten:
Hoe het komt dat te Franeker uit één
waggon van 100.000 K.G. 123 HL. antbraciet
wordt gelost? Te Harlingen wordt 137 HL.
gelost, terwijl uit Heerlen bericht ontvangen
is dat er 142 HL. in gaat.
De kolenprijs is in verband hiermede te
hoog gerekend; inplaats van f 2.75 zou deze
moeten zijn f 2.23.
De briquetten worden ook f 1.50 te hoog
berekend.
Waarom genieten de leden van de Brand-
stoffen-commissie een salaris van f 30 per
week en wie heeft dit salaris vastgesteld?
De huurprijs van de turfloodsen a f 7.50
per week en per loods is veel te hoog, waar
deze loodsen slechts f 1000 per stuk hebben
gekost.
Besloten werd de commissie uit te noodigen
op de gestelde vragen haar antwoord in te
dienen en dit in de volgende raadszitting te
behandelen.
De toestand van verschillende bedrijven.
Achteruitgang is het motto, dat boven de
verslagen van vele bedrijven kan staan, blijkens
wat wordt medegedeeld omtrent den toestand
in het tweede bedrijf van dit jaar. De velerlei
moeilijkheden, waarmee men in toenemende
mate te kampen had, leidden in tal van ge
vallen tot verkorting van arbeidsduur, terwijl
het voorts ook wel, meer dan voorheen, voor
kwam, dat tot inkrimping van personeel of
tijdelijke stopzetting van fabrieken moest worden
overgegaan. De werkloosheid is daardoor in
een aantal bedrijven min of meer belangrijk
toegenomen. Intusschen kan voor verschil
lende andere bedrijven, mede door den invloed
der mobilisatie, nog eer van een tekort dan
van een overschot van geschoolde arbeiders
worden gesproken. In verscheidene onder
nemingen hebben ook in het afgeloopen
kwartaal nog geïnterneerde militairen gewerkt.
Ziedaar in korte woorden, wat over den
stand van zaken over AprilJuli wordt
medegedeeld.
Winleraardappelen
De Ned. Roomsch-Kath. Middenstandsbond
heeft naar de N. Rt. Ct. meldt, een adres
gericht tot den Minister van Landbouw, waarin
wordt betoogd, dat het bewaren van winter
aardappelen door particulieren, die daarvoor
gelegenheid hebben, met meer zorg kan ge
schieden, dan wanneer dit van rijkswege
geschiedt.
Speenhoff bepleit in Het Vad. de instelling
van een vrijen dag per week om onzen
zenuwzieken tooneelisten (hij noemt ze zoo)
rust te geven.
Maand in, maand uit leeren, repeteeren en
spelen ze maar door, onze arbeidzame Tooneel
isten. Sparen kunnen ze weinig, daarvoor
zijn hunne salarissen te klein en als ze zestig
jaar zijn, krijgen ze geen pensioen.
Denemarken is kleiner dan ons land en
Kopenhagen heeft minder inwoners dan A’dam.
Toch wonen de groote Tooneelisten er op
villa’s en landgoederen.
Onze Bouwmeesters en Jan C. de Vossen
en Royaardsen huizen op bovenwoningen in
de Tweede Jan Doedelstraat. Onze Elsa
Mauhsjes en Greetje Braakensieks tuffen in
geen blauw-zij-bekleede auto’s rond. Ze bezui
nigen zich op hun séjours en als ze heel erg
gelukkig zijn kunnen ze veertien dagen ’s zomers
doorbrengen in een paarden-biefstuk en Klappa-
pension.
Zondagmiddags spelen ze matinée in Den
Haag, ’s avonds in Rotterdam en den volgenden
morgen gaan ze naar Veendam of zoo om
op tien planken op biervaatjes Hamlet” of
<Adam in Ballingschap” af te draaien. Ze
repeteeren in den trein en aan tafel moeten
ze nog een rol doornemen die ze vier en
twintig uur in handen hebben.
Ze kruipen in kleedkamers waar het water
langs de muren glimt. Ze reizen per spoor,
boot en omnibus tweede klasse, met vieze
sigaren en vervelende kletsers. Altijd moeten
ze de vriendelijke, voorkomende mededeel
zame spelen. Hunne vrouwen worden onbe
schaamd aangekeken en aangesproken, en
achter hun rug worden ze bespot.
En dit zijn de kunstenaars die de aller
innigste, de allerschoonste beschaving hebben
aan te brengen.
...De tooneeljst begint’s Maandagsmorgens
en eindigt ’s Zondagavonds met zijne ver
moeiende bezigheden.
Zenuwen op zijn maag, oogen, ooren
en
buik heeft hij. Zijn eersten en eeuwigen rust
dag begint hij in een kistje met kransen op
de begraafplaats.
Zou ’t nu zoo maatschappij-schokkend zijn
als we deze nuttige menschen ook een rust
dag geven? Niet den Zondag, dat is onmo
gelijk, dat is de kasdag voor de gezelschappen.
Maar den Maandag; als we ze eens Maandag
lieten houden, om te gaan hengelen en luie
ren en kuieren. Als we ’s Maandags alle
schouwburgen eens gesloten hielden, dan
hadden we geen zenuwzieke tooneelmenschen.
Waarom voor hen geen rust en voor alle
anderen wel? Waarom de fabrieksarbeider
beschermd met een wet op de Zondagsrust en
de Tooneelarbeider niet? En is ’t ook niet
nuttig voor het publiek om ’t een dag per
week te laten vasten
’s’Maandags is het bezoek over’t algemeen
’t geringst. Laten we dien dag de deuren dus
dicht houden van alle vermakelijkheden, geen
enkele uitgezonderd.
Bolswardsche Courant
I
