Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
Noodelooze zwartgalligheid.
Theehandel Focke S. Klein,
HARLINóEN.
No. 69.
1917
Verscmjnt Donderdags en Zondags.
56ste Jaargang.
L
KOST THANS
xwmodi
VOOR
'III
Zondag 26 Augustus.
Afzonderlijke
BINNENLAND.
30 ct. p. ons, 37‘/2 ct. p. vierdel.
Fr.
-
-
Ir
zijn
zij
inkt in beslag
Alg. H.
Voor wederverkoopers
Te Bolsward bij Firma Lemstra.
Makkum W. v. d. Goot.
Het vermoeden ligt voor de band, dat
men door het kolengebrek zoo ernstig
mogelijk het publiek te doen gevoelen
en er zelfs een soort comedie meé te
spelen, reeds bij voorkeur een sfeer zon
willen scheppen, die maar al te gewillig
zal zijn, alle Dnitsche eischen, ook de
meest onaannemelijke, in te willigen...
We zien dat ten slotte de aap uit de
Dnitsche mouw komt.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar A 5 Cent.
Tiel en
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Neutraliteit, om tot goede resultaten
te voeren, mag nooit iets negatiefs zijn.
Om waarde te hebben moet de neutrali
teit een positieve daad zijn. Indien het
ons werkelijk heilige ernst is met ons
onafhankelijk volksbestaan, laten wij ons
dan nu onmiddellijk voorbereiden op zeer
moeilijke dagen. Niet door overhaast
groote voorraden op te koopen (de meest
onvaderlandslievende daad, die men onder
de omstandigheden bedenken kan). Maar
laten wij ons gereed maken voor de
sterkste beproeving van onzen goeden
moed en ons geduld.
«De ekonomische belegering van Neder
land staat voor de deur”. «De regeering
vermag niet, daaraan iets te verhelpen”.
«Wij moeten allen zonder onderscheid
bijstand verleenen”.
Met de beleediging, het Nederlandsche
leger dezer dagen aangedaan in een Dagboekje
«geen leger dat in staat is zóó snel te reti-
reeren”, behoort deze insinuatie wel tot het
meest weerzinwekkende waarmee onze pers in
dezen oorlogstijd wordt beklad.
Maar zoo we de bedoelingen van bang
makerij uit d e z e n hoek gemakkelijk kunnen
doorzien het spijt ons dat de «Hollandsche
Amerikaan” in een blad als de N. R. Ct.
ons publiek tot noodeloos pessimisme drijft.
Het vooruitzicht is inderdaad niet rooskleurig,
hoewel men mag aannemen dat in den Haag
alles wordt ingespannen om het te voorziene
gebrek binnen de nauwste perken te houden.
Waar dient het echter voor, het winterspook”
telkens weer uit de kast te halen r Voor de
vierde maal zal weldra een oorlogswinter
doorleefd moeten worden, het is telkens ’n
beetje erger geworden, maar tot dusver is
Nederland er toch dóórgekomen waarom
dan nu vertwijfeld Overleg en zuinigheid
moeten meer dan ooit betracht worden, maar
ontbreekt daar zooveel aan Laten we in
’s hemels naam niet in zak-en-asch gaan
zitten, en de w e r k e 1 ij k Nederlandsche
pers drage er liever toe bij, opgewektheid en
kalm vertrouwen er in te houden, indien we
niet opzien, desnoods, tegen krasse maat-
Eerlijk gezegd, bet is ons niet duidelijk,
waar onze welwillende oud-landgenoot de
Nederlanders eigenlijk heen wil sturen. Wat
bedoelt bij mét de «positieve" neutraliteits-
daad, die bestaan zou in een «onmiddellijk
voorbereiden op moeilijke dagen”? Het is
toch niet aan te nemen, dat de N. R. Ct.
zulk een onrustbarend geschrijf zou plaatsen
indien zij kon vermoeden, dat haar zegsman
niets wist van de wellicht gebrekkig werkende
maar toch ontzaglijk omvangrijke «voorbe
reiding” waaraan we hier in Holland al bijna
drie jaar lang bezig zijn? Hoe komt de man
eigenlijk aan zijn indruk van onze «betrek
kelijke zorgeloosheid?” Verlangt hij, dat we
op straat gaan huilen en weeklagen? Of
heeft hij een snoepreisje naar Scheveningen
gedaan en daar fuivende O.W.-ers en zich
om niets bekommerende Belgen bezig gezien,
en gemeend, dat de rest van Nederland
net-zoo was
Indien hij ons niets positievers aan de hand
kan doen dan een opwekking om ons te stalen
met goeden moed en geduld, dan willen
wij hem vriendelijk bedanken voor zijne goede
bedoeling en hem verzoeken, nu maar niets
meer te zeggen. We hebben genoeg aan de
Telegraaf, die er sedert eenige dagen weer
op uit is, door «sombere vooruitzichten”
schrik te verspreiden. Schrik en wantrouwen,
die, met nog wat ophitsing, tot de bekende
uitspattingen leiden waaraan dan de aan
stokers natuurlijk nooit gedacht hebben, en
nog voor beleedigde onschuld spelen. De lezer
oordeele. «Men kan (schrijft de Tel?) op dit
oogenblik, Maandag j.l., den toestand (ten
aanzien der kolenvoorziening) niet te
zwart inzien”... de kans op gunstiger
toezegging is uiterst gering... Men is in
de best-ingelichte kringen zeer pessi
mistisch”. Dit alles gespatieerd. Nu
behoeft men in zulke gevallen nooit ver te
zoeken, hoe de vork aan de steel zitindien
er aan Duitschland een bak gezet kan worden,
dan moge de wereld vergaan, Nederland niet
uitgezonderd, en het Amsterdamsche blad
komt dan ook dadelijk vertellen dat onze
regeering zoo gauw mogelijk met Engeland
een voorloopige regeling voor de steenkolen
voorziening moet treffen” hetgeen zooals
iedereen weet, tot dusver onmogelijk was,
maar waartoe de regeering natuurlijk zal
overgaan zoodra zij kan.
Voor de uitvoerbaarheid van een maatregel
is echter de Telegraaf niet aansprakelijk I Die
last rust op de overheid. Wil men intusschen
nog eens lezen hoe dit blad in doodsangst
dat Hollandsche mijnwerkers in Duitschland
kolen zullen gaan halen, (welk denkbeeld
reeds afgewezen is) insinueert tegen onze
regeering, en hoe het ons volk helpt, zich
voor te bereiden op een toestand dien we,
naar het zelf beweert, niet zwart genoeg
kunnen inzien? Ziehier:
regelen van zelfbehoud, en ons wapenen met
lijdzaamheid, mogen we gelooven dat Nederland
nog zelfgenoegzaam is, en dat in weerwil van
veel beproeving «alles sal rêg kóm” ook in
den aanstaanden winter.
Arcen en Velden medegetroond. Daar gekomen
drongen zij hem over de grenslijn en leverden
hem over aan de Duitsche grenswacht. Opge
sloten in een brandspuithüisje wist de man
des nachts uit te breken en naar Hollandsch
grondgebied te vluchten. Hij liet het er echter
niet bij zitten, doch gaf het geval aan bij de
politie, met het gevolg dat de beide andere
vreemdelingen konden worden opgespoord.
Voor den officier van justitie te Roermond
geleid, bleken het te zijn twee Duitschers,
verbonden aan een passen bureau. Zij zijn in
de gevangenis opgesloten als verdacht van
menschenroof, het misdrijf, bedoeld in art. 278
Wetboek van Strafrecht, waarop een maximum
gevangenisstraf staat van twaalf jaren.
Een royale?
Een handelaar te Enschedé liet in een
spoorstation in Friesland zijn portefeuille met
f 9000 liggen. Een ambtenaar vond ze en
stelde haar den eigenaar weer ter hand. Deze
bood als belooning een kwartje aan, dat
geweigerd werd. Alg. H.
Wespen en kikkers.
Een onzer correspondenten schrijft:
Opvallend is het, hoe weinig wespen er
dezen zomer, die toch zoo gunstig is voor
de ontwikkeling dezer insecten, rondvliegen.
Ofschoon ik in de laatste weken eiken dag
uren buiten doorbracht, heb ik slechts een
paar wespen en een enkelen hoornaar gezien.
En de kikvorschen 1 Slechts éénmaal hoorde
ik dezen zomer hun avondconcert, dat uit
maar enkele kelen klonk. Even na den
strengen winter werd me reeds medegedeeld,
dat honderden kikkers waren doodgevroren.
Dit schijnt werkelijk het geval geweest te
zijn. Alg. H.
Hepk. Nieuwsbl. v.
Hoteldieven.
De politie te Noordwijk heeft in samen
werking met de recherche te Amsterdam en
in Den'Haag de hand gelegd op een behde
hoteldieven, onder wie ook een juffrouw, die
er hun werk van maakten te Noordwijk in
de hotels van de badgasten jassen, mantels,
stokken, prismakijkers, goud, zilver enz. mee
te nemen.
De heeren dieven zagen er zeer voornaam
uit. Een hunner reisde op een valschen pas.
Zij moeten ook Duitsche deserteurs, die
hier te lande vertoefden, over de grens den
Duitschen autoriteiten in banden hebben
gespeeld.
Het is nader gebleken, dat zij dezelfden
zijn, die indertijd te Amsterdam en Zandvoort
zich aan tal van hoteldiefstallen hebben
schuldig gemaakt. N. R. Ct.
Deserteurs vangers.
Men meldt uit Limburg: aan het Alg. H.
Te Venlo heeft dezer dagen het volgende
plaats gehad. Een hier te lande vertoevend
Duitsch deserteur werd namelijk door twee
landgenooten, die ook voorgaven gedeserteerd
te zijn, blijkbaar met smokkeldoeleinden, in
de richting van de grens onder de gemeente
Wij lezen in het Nieuws van den Dag
Een stukje in de Nieuwe Rotterdamsche
Courant van Dinsdagochtend zal in wijden
kring opzien gewekt hebben, en zeker ook
wel ongerustheid. Een «Hollandsche Ameri
kaan” komt daar zijn vroegere landgenooten
waarschuwen «zoo ernstig (zegt hij) als ik het
schrijven kan in een taal die mij sinds vele
jaren niet meer, tot gewone omgangstaal heeft
gediend”. Die ernstige waarschuwing gaat
uit van den indruk der «betrekkelijke zorgeloos
heid, waarmee hier te lande, naar zijn waar
neming, wordt voortgeleefd”, en zij komt
hierop neer: Van Amerika zal Holland niets
meer qntvangen... Wij kunnen wel schepen
naar Amerikaansche havens zenden, maar voor
raden om die te vullen, zijn niet te krijgen.
Eerst worden de geallieerden voorzien; de
neutralenNederland, Denemarken, Skandi-
navië, Spanje, Zwitserland komen achteraan...
De Amerikaan beschouwt zich nu eenmaal
als tot den oorlog gedwongen, en zal den
oorlog met de grootste krachtsinspanning
voeren. Daarbij wil hij niet gehinderd worden
door ons land, «een natuurlijke voorhaven
van Duitschland”. Amerika wil niet dat wij
Duitschland meer zullen leveren dan strict
noodzakehjk is om Onzen kolen voor raad op
de gewenschte hoogte te houden...
Men weet wel, dat vele «onschuldige
neutralen” dezen winter koü zullen lijden
en ’s avonds hongerig naar bed zullen gaan
maar in Frankrijk, Italië en Rusland en
Engeland hebbeen de bewoners ook geen kolen
en weinig te eten en de ellende van den
oorlog nog bovendien. Zoo redeneert, zegt
deze Hollandsche Amerikaan, de «doorsnee-
Amerikaan” (br! wat ’n woord) en wij
krijgen den indruk dat de gewezen Hollander
die redeneering nogal redelijk vindt.
Nu hebben wij een dergelijke redeneering
al zoo vaak in diverse jingoïstische kranten
gelezen, dat ze ons niet nieuw is; het ver
wondert ons wel eenigszins, dat de redactie
der N. R. Ct. zich vergenoegt met dezen
veramerikaanschten Hollander te introduceeren
op een wijze, die aan zijn waarschuwing eenig
gezag bijzet. Wij willen later nog wel een
woordje zeggen over het standpunt van dien
«doorsnee-Amerikaan”. Voorshands bepalen
we ons tot de waarschuwing zelve, die eindigt
met deze woorden
Een briefschrijver.
Sinds eenigen tijd ontvingen families te
in den omtrek brieven van hoogst
beleedigenden en lasterlijken inhoud. Vruchte
loos werd naar den schrijver gezocht. Thans
heeft de justitie instructie geopend tegen een
man met gevestigde positie aldaar, bij wien
schrijfpapier, enveloppen en
genomen zijn.
Belastingopbrengst.
De verschillende belastingen hebben over
de maand Juli 4 millioen meer opgebracht
dan in de maand Juli 1916. De raming
over 7 maanden werd met 23 millioen over
troffen.
De oorlogswinstbelasting bracht in Juli
op SS1^ millioen, over de gepasseerde 7
maanden 657/10 millioen. De drie verdedi-
gingsbelastingen brachten over ’t zelfde tijdvak
313/10 millioen op, terwijl de opcenten voor
het leeningsfonds tot dusverre ruim 22 mil
lioen dit jaar opbrachten.
Wijzen alle belastingen en rechten een
hoogere opbrengst aan, met de loodstarieven
staat het er treurig voor; de opbrengst was
over Juli f24,000 en gedurende dit jaar
f 253,000 of de helft lager dan het vorige
tijdperk.
Ziekte onder de aardappelen.
Men schrijft uit Tiel
Men schat de hoeveelheid vroege aardap
pelen, die door de aardappelziekte is aangetast
op 20 a 30 pCt. De late oogst staat er
beter voor, hoewel zich ook in die soorten
het rot vertoont, op laaggelegen landen zeer
sterk zelfs*.
Het gasverbruik eener lamp.
Niet ieder maakt zich een juiste voorstel
ling van de hoeveelheid gas of electrischen
stroom, welke men verbruikt als men ge
durende zekeren tijd, de kamer verlicht, schrijft
de Pr. Gr. Ct. Daarom kan het zijn nut
hebben mede te deelen, dat een gewone gas
gloeilamp 1 kub. M. gas verbruikt in 9 uur,
een hangend gloeilicht dezelfde hoeveelheid
in 11 uur. Er zijn nog zeer enkelen, die
open gasvlammen hebben. Men late die zoo
gauw mogelijk wegnemen en vervangen door
andere. Ze gebruiken 1 kub. M. gas in
3l/4 uur.
Bij het gebruik van gascomforen zorge men,
dat de vlam precies den pot of de pan beJ
strijkt. Zoodra de vlam over pot of pan
heen slaat, wordt te veel gas gebruikt.
De bierprijs.
De Tel. verneemt van bevoegde zijde, dat
de prijzen van bet oorlogsbier verminderd
zullen worden in overleg met den Bond van
Nederlandsche Brouwerijen.
Baarderadeel, 21 Augs. Nu Augustus
reeds voor twee-derden achter den rug is,
kan men eiken avond beter merken, hoe de
daglengte inkrimpt. En ieder betreurt dat
snelle korten der dagen, vooral nu het zomer
weer zich schijnt te herstellen en naar het
vaste September-weer overgaat. Wie na zijn
dagtaak nog wat wil verrichten, bemerkt maar
al te goed het lengen der avonden, die elke
week meer licht beginnen te vragen en dat
op een tijdstip, waarop de lichtbronnen steeds
zeldzamer hun stralen kunnen uitgieten bij
het volslagen gebrek aan petroleum, dat eerlang
voor de deur staat, nu aan particulieren niet
meer wordt geleverd. Hoe het zijn zal na 15
September, als de «zomertijd” uit is, laat
zich gissen; dan zal men den overgang zooveel
sterker gevoelen en zal het lichtvraagstuk
alles beheerschen. Waarlijk, een vreemde tijd
wacht ons, met ’t oog op licht-, brandstol
en voedselschaarschte. Fran. Crt.
Wijziging tramdienst.
Hearenveen, 23 Aug. Op de lijnen der
Ned. Tramweg Mij. zal eerstdaags het aantal
trammen met nog 25 pCt ingekrompen worden.
Trampersoneel.
Hearenveen, 23 Aug. Door de Directie
der Ned. Tramweg Mij. is een commissie uit
haar personeel ontvangen inzake baar vraag
om loonsverhooging en vermeerdering van
verlofdagen.
De Directie antwoordde dat de financiëele
toestand der Maatschappij geen loonsverhoo
ging toelaat; het aantal verlofdagen zal vermeer
derd worden. N. Sn. Ct.
Nederland in 't donker.
Enkele gevallen, die den kolenhood in ons
land illustreeren:
Te Veghel (N.-B.) wordt alleen gas gegeven
tusschen 7 uur ’s morgens en 2 uur 's namid
dags, dus niet voor licht. Te Maastricht
stelde de voorzitter van den gemeenteraad
voor, zoodra de hoeveelheid van 165.000
kub. M., welke aan de stad is toegestaan,
verbruikt is, de groote gaskraan dicht te
draaien, en dus de laatste dagen van Augustus
maar in donker te blijven zitten. Beter vier
dagen zonder gas, dan een heele maand, zei hij.
In een Haagsch blad werd aan ingezetenen
de wenk gegeven om ’s avonds hun gordijnen
open te laten, zoodat zij, wien het nog gegeven
is, gas of electrisch licht te branden, aldus
bijdragen tot de straatverlichting.
Te Amsterdam brengen velen den avond
bij kaarslicht en nachtpitjes door. En nu is
’t nog in den zomer en geldt nog de zomertijd!
Wat moet dat na 16 September worden?
Intusschen zijn er ook anderen. Te A’dam
zijn vier gasverbruikers, onder wie een restau
ranthouder, van gas en electriciteit afgesueden
omdat ze ’s nachts na 12 uur nog licht
brandden.
Bolswardsche Courant
KLEINS THEE
