Hieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Theehandel Focke S. Klein,
No. 71.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1917
56ste Jaargang.
KOST THANS
■MOM
VOOR
fs
Zondag 2 September.
A fzonderlijke
30 ct. p. ons, 37‘/2 ct. p. vierdel.
De Landbouw na den oorlog.
De Zuivelcourant.
BINNENLAND.
HARLINGEN.
werelddeelen
de algeheele
de verstoring
Het
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar h 5 Cent.
meer te krijgen; we zijn ver-
van gas en eleciriciteit. We komen
opzicht bij de stedelingen verre ten
Des avonds om half acht (bij som-*
we dan maar met
Kwallen.
De Zuiderzee is tegenwoordig vol kwallen.
De bot gaat voor deze monsters vluchten,
zoodat de visschers hunne netten vol van
deze weekdieren ophalen, welke 1 tot 10
pond per stuk wegen.
Het is een zeldzaam verschijnsel. De vis
schers ondervinden daarvan veel nadeel,
Voor wederverkoopers
Te Bolsward bij Firma Lemstra.
Makkum W. v. d. Goot.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
van
wing in den
zwijnen goed
het
was
fiets op zoek in de richting Drachten, een
in de richting Opeinde. Helaas, alle drie
kwamen onverrichter zake terug, van de kedde
was geen spoor te bekenneti.
Eenigszins ontmoedigd, maar toch in de
hoop dat het beest z’n stal wel weer zou
opzoeken, besloot men maar te gaan eten
de aardappels, die al vóór de varkensjacht
van ’t vuur waren gezet, zouden anders
koud worden. Maar welk schouwspel ver
toonde zich bij 't binnentreden der kamer
voor hun oogen?...
Kedde deed zich heerlijk te goed aan
piepers en was bijna met z’n maaltijd klaar!
Dr. Crt.
Stormweer.
Stavoren, 30 Augs. ’t Is alle dagen het
zelfde stormlied. Harde wind, regen regen,
harde wind, anders geen afwisseling, ’t Is voor
de schipperij een beletsel, zooals zeldzaam is
in de anders gewoonlijk bestendige Augustus
maand. Nu liggen hier reeds gedurende een
volle week schepen, die om den harden wind
hunne reis verder de provincie in niet kunnen
vervolgen, en andere, die niet in zee kunnen
gaan, omdat ze, wegens de hooge zee, niet
kunnen worden uitgelaten.
De groots „Suup” van Sneek, die Dinsdag
middag van daar was vertrokken en des avonds
10 uur de Galamadammen passeerde, is op
de Morra vastgeloopen en pas hedenmorgen
losgekomen en alhier gearriveerd. Aan boord
waren meer dan 200 stuks jongvee (eigenaars
o.a. Groenland, Sneek Godschalk, Rotterdam,
en Hofmeester, Holland) met bestemming
Amsterdam. Het vee verkeerde in een deplo-
rabelen toestand. Verscheidene kalveren, die
op ’t dek werden meegenomen, zijn, ten
gevolge van voedselgebrek en de guurheid van
het weer, onderweg bezweken of moesten
afgemaakt worden.
Een Hindelooper kamer en museum.
Hindeloopen, 30 Augs. De heer U. Nijland
te ’s-Gravenhage heeft aan de gemeente
Hindeloopen ten geschenke aangeboden:
a. een complete Hindelooper kamer, geheel
gemeubileerd, waarvan de betimmering en de
meeste meubelen en gebruiksvoorwerpen af
komstig uit Hindeloopen en gegarandeerd
antiek zijn, alsmede het daarbij behoorende
antieke porselein en aardewerk
b. een „oud Hindelooper museum” van
kleedingstukken, sitsen, meubelen, gebruiks
voorwerpen, schilderijen, enz., alles betrekking
hebbende op Hindeloopen.
Aan de schenking is o.m. de voorwaarde
verbonden, dat de gemeente voor een gebouw
moet zorgen en dat het geschonkene tegen
brandschade dient te worden verzekerd voor
f 100.000. Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Tjerkwerd. Met genoegen vernemen wij,
dat Mej. Kuiper te Rotterdam de benoeming
tot pleegzuster in de afd. Tjerkwerd van het
„Groene Kruis” heeft aangenomen.
Op het 69e Landhuishoudkundige Congres,
dat 3, 4 en 5 September te Assen gehouden
worden zal, wordt o. m. door dr. H. Molhuysen,
landbouwcousulent voor Friesland, de vraag
besprokenwelke toekomst gaat onze land
bouw tegemoet in verband met de economische
gevolgen na den oorlog?
De heer M. heeft daarover het volgende
prae-advies uitgebrachi:
Voorop gesteld zij, dat op dit oogenblik
niemand op deze vraag een ook maar eenigs
zins steekhoudend antwoord zou kunnen geven.
Alleen kan men als voldoend vaststaand aan
nemen, dat wij na den oorlog met geheel
andere toestanden te maken zullen krijgen
dan wij vóór dezen gewend zijn geweest en
dat wij daarom moeten trachten ons zoo
spoedig en zoo goed mogelijk met de veranderde
toestanden vertrouwd te maken, inplaats van
te leven in de illusie, dat na het sluiten van
den vrede alle oorlogsverschijuselen zullen ver
dwijnen en wij aan de verbetering van land
en tuinbouw weer onze aandacht kunnen
schenken op de van oude gebruikelijke wijze.
Het komt mij voor een eerste plicht te zijn
van iederen landbouwer en van een ieder, die
bij den landbouw belang heeft of die eenigen
invloed op den gang van zaken in den land
bouw kan hebben, dat hij voortdurend zijn
oogen op de toekomst vestigt en tracht, zoo
goed en zoo kwaad als het gaat, zich een
denkbeeld te vormen omtrent den loop, dien
de zaken zullen nemen, opdat het landbouw
bedrijf zich snel aan de groote veranderingen,
die het te wachten staan, kan aanpassen.
In zeer hooge mate zal de toestand na den
vrede afhangen van het verder verloop en
van den afloop van den oorlog, n.l. van de
vraag hoe lang deze nog duren zal, welke
partij overwint en van welken aard het vre
desverdrag zal zijn. Het is nog onzeker óf en
in welke mate er een moedwillige economische
strijd zal blijven bestaan, nadat de wapens
zijn neergelegd, doch reeds nu kunnen wij
vaststellen, dat wij in ieder geval te maken
zullen krijgen met verschijnselen van groote
economische uitputting en tevens lijkt bet mij
onvermijdelijk, dat alle landen zullen moeten
overgaan tot maatregelen van economisch zelf
behoud.
Ook Nederland zal tot dergelijke maatregelen
gedwongen zijn evenals dit heden reeds in steeds
sterker mate het geval is.
Buiten West-Europa zal de oorlog eveneens
zeer sterke economische verschijnselen in het
leven roepen, en het is van groot belang de
oogen gevestigd te houden op de ontwikkeling,
die afgelegen landen en werelddeelen gaan
verkrijgen tengevolge van de algeheele ver
schuiving van kapitaal en van
van het evenwicht op de wereldmarkt,
is niet onmogelijk, dat binnen weinige jaren
hierdoor verschijnselen zullen optreden, welke
vergelijkbaar zijn met die welke de landbouw
crisis in de 80er jaren hebben te voorschijn
geroepen.
Op grond
ons
Zilverbom geweigerd.
Een bekende firma te Rotterdam niet
de eerste de beste! liet wissels zegelen
aan de Registratie en bood ter betaling 30
zilverbons van 1 gulden aan. De registratie-
ambtenaar weigerde echter deze te accepteeren
op grond hiervan, dat er thans zoovele bons
in omloop zijn en de groote drukte aan het
kantoor niet toeliet, dat de aangeboden geld-
papieren stuk voor stuk werden nagezien.
Men eischte betaling in anderen vorm!
Dit is, schrijft De M.aasb. terecht, toch
eigenlijk niet in den haak. Waar moet het
heen, als bij officieele instellingen ons eigen
geld geweigerd wordt, omdat de een óf andere
beambte of ambtenaar geen zin heeft te
controleeren, of er mogelijk een valsch stuk
onder door loopt!
Uit Dr.-Compagnie wordt gemeld:
Jac. K. zou zich Zaterdag met zijn huis
gezin juist aan tafel begeven, toen men
bemerkte dat de varkens uit 't hok waren
gebroken en op ’t heem rondliepen, zoekende
naar wat van gading was. De heele huis
houding, vijf man sterk, op het oorlogspad,
en na veel gevlieg en gedraaf, na veel strui
kelen en vallen, na menige botsing tusschen
mensch en dier, gelukte het, zonder bloed
verlies het gevluchte regiment krulstaarten
gevangen te nemen en weer veilig achter
slot en grendel te brengen.
Maar de geschiedenis is hiermee nog niet uit.
„Tink f’ral mei om de kedde”, had het
hoofd des gezins gewaarschuwd. Doch in
de hitte van *t gevecht was deze waarschu-
wind geslagen, en toen de
en wel geborgen waren, bleek
ros er vandoor te zijn gegaan. Fluks
het krijgsplan klaar: twee man per
Voor Nederland is de voedselvoorziening
een even,ge,wichtig punt als de landbouwexport
die de importen van hier te lande niet aanwezige
grondstoffen moet mogelijk maken.
Daarom zal de landbouwproductie m.i.
althans voor een reeks van jaren evenzeer als
op dit oogenblik blijven een zaak van staats
bemoeiing, waarbij het nationaal belang voorop
wordt gezet en dat van den landbouwer op
de tweede plaats komt te staan.
Kort gezegd wordt de toestand m.i. onge
veer zoo: de staat heeft den landbouw te
zeer noodigom zijn bestaan niet te beschermen,
doch de productie is in zoo hooge mate een
staatsbelang geworden, dat er geen denken
aan is, dat het bedrijf in de komende jaren
de vrijheid zal genieten om naar eigen goed
vinden individueele winst te kunnen nastreven.
Ieder, die den landbouwer rooskleurige voor
spellingen doet, Verliest m.i. dit laatste geheel
uit het oog.
De gegevens, waarover wij tot heden kunnen
beschikken, geven eerder aanleiding om een
vrij normale rentabiliteit te verwachten, dan
dat zij wijzen op een zeer goeden of zeer
slechten tijd. Voor de bedrijven op vruchtbaren
bodem schijnen mij de vooruitzichten in het
algemeen gunstiger, dan voor die op armeren
grond.
Van overwegend belang is het, dat de
landbouw onder leiding van de regeering zich
snel zal weten te oriënteeren en aan te passen
aan de gewijzigde toestanden.
Ik meen allen, die bij den landbouw
betrokken zijn, te moeten opwekken om kennis
te verzamelen en te verbreiden omtrent het
onderwerp, dat ons hier bezig houdt en tevens
om te trachten door een hechte organisatie
medezeggingschap te krijgen in de maatregelen,
die van overheidswege genomen zullen moeten
worden en zoo mogelijk ook rechtstreeks de
leiding bij de toepassing dier maatregelen.
Het komt mij voor, dat hierdoor een
nationaal belang gediend is en tevens voor
komen kan worden, dat de landbouwende
bevolking onnoodig wordt benadeeld daar waar
zijn belang aan ’s lands belang ondergeschikt
moet worden gemaakt.
Van baloorigheid gaan
de kippen op stok 1
Met onrust vragen we ons af: wat moet
dat van den winter worden
Dan kunnen we toch moeilijk om 5 uur
„onder de wol” kruipen.
Sommige gelukvogels onder de boeren zijn
tot de ontdekking gekomen, dat zij volop
brongas op hun erf hebben. In alle hoeken
van de Meer is men aan het putten boren
gegaan. Zij, die zoo gelukkig zijn gas te
vinden, steken nu in den waren zin van
het woord den niet-bezitters de oogen uit
met hun mooi, goedkoop licht.
Ge gevoelt: met ongeduld zien we naar
petroleum uit. Tot op heden ziet zuster
Anna echter nog niets komen.
Oplichting.
Hoe men tegenwoordig vlug van zijn geld
kan afkomen ondervond een postambtenaar
te Rotterdam. Deze had f 7000 en werd
belust op oorlogswinst. Dies trad hij in con
nectie met een hem onbekend persoon, die
in platina deed. Deze had een partij van
1000 gram voor f 8 per gram, terwijl hij
een kooper wist voor f 10. De postambtenaar
stortte zijn bijeengespaarde f 7000 en kreeg
een aantal gladde plaatjes hiervoor in ruil.
De kooper van f 10 per gram kwam niet
opdagen en de verkooper, zijn handlanger en
de f 7000 verdwenen. De plaatjes bleken
van zilver te zijn en ongeveer f 50 waarde
te hebben.
De zaak diende thans voor de Rotterdamsche
rechtbank. Tegen de beide verkoopers werd
3 jaren gevangenisstraf geëischt.
De postambtenaar is intusschen zijn duiten
kwijt.
Sneek, 31 Aug. In de Raadszitting van
29 dezer kwam de gaskwestie weer ter sprake.
De Bestuurdersbond hier kwam met het
verzoek, om de menschen die maar 30 M8
gas hoogstens mogen gebruiken, den ouden
prijs 7 en 8 ct. per M3 te blijven laten betalen.
Mr. Gerbrandy gaf B. en W. bij de over
weging van dit verzoek den wenk in de gas-
prijzen progressie te brengen en wel, wijl de
grootgebruikers steeds bevoorrecht worden.
We vreezen echter dat de Gascommissie
in den wenk van Mr. Gerbrandy groote
bezwaren voor de Fabriek zal zien. Wij blijven
bij onze idee, de gasprijzen te doen stijgen
naar rato van den H.O., die wordt betaald:
hoe hooger aanslag in de plaatselijke djrecte
belasting, hoe duurder gas.
Sneek, 30 Aug. Wat we voorspeld hadden,
is weer bewaarheid de candidaat der rechtsche
partijen, de heer C. G. Stockmann, werd weer
benoemd tot lid van den Raad en wel met
niet minder dan 809 stemmen. Minstens een
100 stemmen van z.g. liberalen moeten hun
stem ook op dezen candidaat hebben uit
gebracht.
Dat de heer Stockmann er met een stemmen
cijfer is gekomen, dat in de laatste jaren nog
nooit door een candidaat voor den Raad werd
behaald, dankt hij in de eerste plaats aan
zijn persoon, in de tweede aan den rooden
tegencandidaat, dien vrij-liberalen, vele vrij-
zinnig-democraten en ook misschien nog
anderen die maar in ’t wild stemmen, vrijzeker
blank hebben gelaten.
Met dat al zijn de rechtsche groepen nu
in de e.v. zitting door 7 Raadsleden vertegen
woordigd.
Valtermond. Omtrent bet landen van het
Duitsche vliegtuig te Valtermond, kan de
A. Ct. nog het volgende mededeelenHet
vliegtuig was voor een proeftocht opgestegen
te Hannover en was reeds over Sellingen ge
vlogen, waar het door de grenswacht hevig
werd beschoten, zonder echter geraakt te
worden. Voor verdediging was het vliegtuig
niet ingericht, hiervoor was het ook van te
klein model. De bestuurder was nog slechts
1 maand bij het vliegwezen en moest met
zijn metgezel naar het Russische front ver
trekken. De officier was drager van het ijzeren
kruis le klasse, het waren jonge mannen van
24 en 26 jaar. Met den trein van 11.06
werden ze van hier naar het interneeringskamp
te Bergen gezonden.
Koffie en thee.
Koffie en thee komen beide op vasten
prijs in distributie. Tot en met 2 Sept, is
alle verkoop van koffie en tot en met 12
Sept, alle verkoop van thee verboden, met
uitzondering dat van 3 tot en met 12 Sept,
per broodkaart ten hoogste 2 ons koffie mag
worden geleverd, en van 13 tot en met 30
Sept, op gelijke wijs een half ons koffie óf
een half ons thee.
De verkoop en aflevering van thee en
koffie als drank in hotels, café’s restaurants
e. d. blijft toegestaan, nochtans onder beper
kende bepalingen,
Schoolwerk en lichtbesparing
Leeraren en onderwijzers aldus de
Avondpost houdt er met het opgeven van
huiswerk s.v.p. rekening mee, dat het licht
in de woonkamer ’s avonds schaarsch is.
Kan het niet geheel of ten deele worden
afgeschaft? We stellen het tegenwoordig al
buiten zooveel dingen, die vroeger „onmisbaar”
heetten. Om te beginnen b.v. geheel afschaffen
voor jongere leerlingen en voor de leerlingen
van middelbare scholen zoo verminderen, dat
er weinig licht mee gemoeid is.
Het Hndbl. heeft op een avond een paar
meisjes op de stoep bij het licht van een
straatlantaren haar schoolwerk zien doen omdat
moeder in de kamer geen licht op had.
Pelroleumnood.
Er heerscht thans, zoo schrijft men aan
de O. H. Ct. (blijkbaar uit Haarlemmermeer)
ten plattenlande een ware petroleum nood. Er
is geen druppel
stoken
in dit
achter.
migen, die halsstarrig met den „ouden tijd”
blijven rekenen, nog een uur vroeger) kunnen
we zoo goed als niets meer zien. We zitten
nog een half uur of drie kwartier te wurmen
met een kaars of nachtpit, en komen al gauw
tot de conclusie, dat het toch zóó ook geen
doen is.”
van het bovenstaande zullen wij
hebben voor te bereiden op een tijdvak
van economische verrassingen.
Waar wij echter last not least mee hebben
te rekenen is het voortschrijden van het
democratische beginsel in de maatschappij, dat
overal is waar te nemen en dat ten gevolge
heeft, dat de staat meer in het verblijfsleven
gaat ingrijpen, zoowel met het oog op zijn
binnenlandsche politiek als met het doel
tegenover het buitenland een positie in te
nemen.
Bolswardsche Courant
I
KLEIN S THEE
tt
de
