nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Theehandel Focke S. Klein,
HARLINGEN.
I
No. 73.
1917
Versclujnt Donderdags en Zondags.
56sta Jaargang.
Distributie Brandstoffen.
r
KOST THANS
VOOR
Zondag 9 September.
Afzonderlijke
a 5 Cent.
30 ct. p. ons, 37'/2 ct. p. vierdel.
1 April
van
12
kokend)
Onze brandstoffenvoorziening
in den a.s. winter.
altoos
zullen
de
M,
Ti
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
i verdere
naar het
het tijdvak
1918:
10
4 14
10
4 16
12
22
17
30
25
36
31
42
37
43
43
als zuiver waar
Voor wederverkoopers
Te Bolsward bij Firma Lemstra.
Makkum W. v. d. Goot.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents,
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar
B.E.
n
u
brandstoffenkaarten zal
t aan ieder
/2 B.E. (dus
nummer van ons Blad is
een bericht uit de Franeker
ook over de brandstoffen misère
en waaruit te leeren is,
voor
1 April
I
Ia
II
Ha
III
III (op gas
IV
IV (op gas kokend)
V
V
VI
VI
VII
Vil
Reeds eerder werden in dit blad mede-
deelingen gedaan omtrent de Distributie-
regelingen voor huisbrand, zooals die door de
Rijks-Kolendistributie (R.K.D.) zijn vastgesteld.
Thans willen wij in ’t kort even medé-
deelen hoe de Brandstoffencommissie (B.C.)
BolswardWonseradeel zich de uitvoering
van de distributie en de controle heeft voor
gesteld.
Alles wat door de ingezetenen van 1 April
tot 1 Oct. is (of nog wordt) ontvangen, wordt
op kaarten aangeteekend en opgeteld. bieder
krijgt thans zoo spoedig mogelijk zijn brand-
stoffenkaart, waarop vermeld staat, zijn
rantsoen, uitgedrukt in brandstoffeneenheden,
vastgesteld volgens de R.K.D. en bovendien,
hetgeen hij ontvangen heeft.
Ieder kan dus zelf, door aftrekking uit
rekenen hoeveel hij nog kan ontvangen. Laten
wij nog even zeggen, dat de B.C. volgens
nader bericht van de R.K.D. een brandstoffen
eenheid (B.E heeft vastgesteld op 700 turven
(baggelaar, lange enz., geen geperste turf,
waarvoor de eenheid 350 a 400 is), dat zij
heeft aangenomen als noodig te zijn geweest
van 1 April tot 1 Oct. voor hen die niet
op gas koken, 4 B.E. en dat deze hoeveel
heid niet wordt afgetrokken van het rantsoen
van klasse I en II (met een en twee haardsteden).
De rantsoenen van de verschillende klassen
worden dus
1917 tot
Klasse
u
h
H
u
Tegelijk met
worden uitgereikt aan ieder een bonboekje
met bons voor r/2 B.E. (dus voor r/2 H.L.
anthraciet, eierbriketten of steenkolen, 3/4 H.L.
cokes, 50 K.G. bruinkolenbriketten of 350
turven.
Het aantal bons bedraagt het dubbele van
het aantal B.E., waarop men recht heeft, tot
een maximum van 24 bons. De R.K.D.
schrijft n.l. voor, dat klasse III en hooger
voorloopig niet meer mogen ontvangen dan
klasse I en II, blijkt er echter nog brandstof
over te zijn, dan wordt dit over de eerstge
noemde klassen verdeeld en dan zullen dus
voor hen, die daarvoor in aanmerking komen
door de B.C. opnieuw bonboekjes beschikbaar
worden gesteld.
De brandstoffenkaarten en bonboekjes dienen
zorgvuldig bewaard te worden, daar voor ver
loren geraakte exemplaren geen nieuwe worden
uitgereikt.
Ook voor het verkrijgen van een vervolg-
boekje of indien dit noodig is, voor een kaart
in een volgend seizoen, moet men zijn brand-
stoffenkaart en bonboekjes overleggen. Bij
vertrek naar een andere gemeente moeten zij
mede bij de B.C. ingeleverd worden.
Wordt vervolgd.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
particulieren wel volgens billijke regeling gaat,
6o. of vet en margarine ook voor zekere
categorieën kan worden beschikbaar gesteld
en welke maatregelen inzake sajetten, schoeisel
en klompen kunnen worden genomen.
De Voorzitter antwoordde dat hij, wetende
dat deze vragen zouden worden gesteld, zich
van een en ander op de hoogte heeft gesteld
zoodat hij namens B. en W. wel enkele
mededeelingen kan doen. Vooraf moet evenwel
de opmerking gaan, dat het hem niet duidelijk
is dat de heer Eerdmans op deze plaats aan
B. en W. inlichtingen gaat vragen. Dit
vragen om inlichtingen inzake de brandstoffen
en levensmiddelenvoorziening ten believe van
het publiek schijnt evenwel ook elders een
gewoonte te worden, en ofschoon er geen
bezwaar bestaat om er voor zoover doenlijk
aan te voldoen, is het toch wel bevreemdend
dat de Voorzitter derdistributiecommissie bet
College B. en W. als een annoncebureau
schijnt te beschouwen.
Is het van belang dat meer publiciteit
wordt gegeven, dan toch ligt dit op den weg
der Commissie, maar, gevraagd werd hoeveel
brandstof hier ter stede voorhanden is. De
voorraad anthraciet is 2987 H.L. 500 H.L.
steenkolen en 4000 H.L. cokes benevens nog
3500 H.L. mijnkolen en 85000 kilo bruin
koolbriketten. Dat is ongeveer de voorraad,
bij de menschen in dit district voorhanden.
Nog zijn 8 millioen stuks turf aangekocht
en de aan voer gaat geregeld door, per tram
arriveerde nu weer 40.000 stuks. De turf-
voorziening zal als ’t zoo voortgaat, wel
voldoende zijn, doch wat de andere brandstoffen
aangaat, anthraciet, steenkool en cokes, dat
gaat niet als wij wenschen. Bolsward en
Wonseradeel liggen ongeschikt om per maand-
rantsoen te ontvangen, als de winter invalt
zal dat spaak loopen, daar is den heeren in
den Haag met nadruk op gewezen, en spoedige
voorziening is daarom ons toegezegd.
Welke vooruitzichten er bestaan is overigens
moeielijk te zeggen, maar de klassen 1 en 2
zullen wel hun voorraad ontvangen, want dat
gaat voorop, die klassen krijgen de vast
gestelde norm het eerst, ook de hoogere
klassen krijgen die eerste hoeveelheid, maar
of die dan het meer benoodigde gesuppleerd
krijgen, dat is de vraag. De rijkskolen-
distributiecommissie is evenwel zeer royaal
geweest, daar van klassen 1 en 2 niet wordt
afgetrokken wat die dit seizoen reeds hebben
verbruikt. Allen zouden ontvangen de 10 of
12 H.L. anthraciet of een daarmee overeen
stemmende hoeveelheid turf, maar nu is bepaald
dat klas 1 ontvangt 14 en klas 2 16 eenheden
brandstof en de klassen 3 en 4 wordt pas
het meerdere verstrekt als aan de eerste norm
voor allen is voldaan.
De turfvoorziening gaat goed geregeld.
386.000 stuks zijn reeds afgeleverd en nog
dagelijks vermeerdert dat.
In den loop dezer maand zullen bonboekjes
verstrekt worden voor brandstof geldig
voor r/2 H.L. kolen of 350 turven, en voor
hen die niet veel turf ineens kunnen betalen,
worden de bons gesplitst, zoodat ze bij
50-tallen hun voorraad turf kunnen opslaan. Ik
(peen zei Spr. dat de brandstoffencommissie
een open oog heeft voor de belangen ook voor
die der kleine burgerij.
Of houtaankoop gewenscht voorkomt?
B. en W. hebben dat niet in het belang der
gemeente geacht, de prijs zou zoo hoog worden,
dat alleen meergegoeden er van konden
profiteeren, en als werkverschaffing zou het
van zeer weinig beteekenis zijn, al was het
heele Hengstepad vol hout. Zoo is het ook
met den vrijen handel in turf, dit zou de
meergegoeden bewegen een Hinken voorraad op
te slaan, wat de prijs weer zou opdrijven ten
koste van den minderen stand. De prijzen
worden gevraagd, maar die zijn nog niet voor
later aan te geven, de bruinkolenbriketten
o.a. zijn al weer van f 251 per 10 ton gestegen
tot f 356.
De prijs van anthraciet bleef tot heden
stabiel, maar met eenige zekerheid is niet te
zeggen dat dit zoo blijft.
De prijs der turf is vastgesteld f 1.20
le soort en 2e soort iets goedkooper.
Wat aangaat margarine, ja treurig is het
dat die ook gaat ontbreken, maar dat zal wel
komen, doordat er geen vet is in ons land.
Er is geen vet vee, maar van regeeringswege
wordf; verkrijgbaar gesteld 2 pond per persoon
elke maand.
Gevraagd werd of geen middelen daartegen
genomen kunnen worden, maar Spr. zou niet
Dit is tegenwoordig een actueel onderwerp.
De herinneringen aan den vorigen strengen win
ter doen de gemoederen wat onrustig worden,
nu velen nog in onzekerheid verkeeren, of er
wel voldoende brandstof in onze stad aanwezig
zal zijn, als straks weer de winter voor de
deur staat. In de dagelijksche gesprekken zijn
de duurte, de tactiek van kooplieden en
magazijnhouders, de O. W.ers en de brand
stoffen vruchtbare onderwerpen van discours,
meer haast dan de oorlog zelf, de aanleidende
oorzaak van deze ongewone tijdsomstandigheden
en enorme prijsstijging.
Daar volgens het laatste raadsverslag aan
het einde der vergadering een interpellatie is
gehouden door den heer Eerdmans over de
brandstoffen voorziening, de prijzen, verdeeling
enz. en in dat verslag geen voldoende melding
kon worden gemaakt, om ’t publiek hierin
eenigszins voor te lichten, heeft de Redactie
mij opgedragen in plaats van een verslag te
geven van 't in den raad gesprokene, een
beschouwing in meer lezenwaardigen vorm
gereed te maken.
Deze opdracht moge vereerend zijn, gemak
kelijk vind ik het niet. Na te praten wat een
ander heeft voorgezegd, dat gaat, maar be
schouwingen te geven over iets, waarmee
men zeer onvoldoende op de hoogte is, dat
zal mij wel te kras worden. Op de basis van
’t geen in den raad is gezegd, wil ik trachten
eenige gegevens mee te deelen, vermengd met
wat ik zoo bier en daar opving.
De praatjes van den dag zijn gewoonlijk
van geen zwaar gehalte en al noemt men
geen koe bont, of er moet een vlekje aan
zijn, toch wordt er vaak schromelijk overdreven
en men raakt verder van de waarheid afge
dwaald, naarmate het gerucht over meer tongen
tot ons komt. Overdrijven schijnt nu eenmaal
den aard der vertellers te zijn de couranten
maken daarop een gunstige uitzondering, niet
waar? enfin, ’t oog ziet altoos van zich af, de
schuldige van een valsch gerncht is meestal
niet uit te vinden. Het versje van den dichter,
ofschoon oorspronkelijk op het gebied der
wetenschap slaande, kan ook hierbij worden
toegepast.
Veel neemt men aan
Dat inderdaad niet waar is,
Eu daarentegen veel is waar
Ofschoon ’t bewijs niet daar is.
Maar ’t wordt tijd dat ik het eigenlijke
onderwerp van mijn betoog ter hand neem.
Hoe staat het er in Bolsward dezen winter
voor met de brandstof? Een afdoend ant
woord op die vraag zou alleen te geven zijn
door de Brandstoffencommissie, en naar ik
meen, heeft die wel goeden moed en is vol
vertrouwen dat het goed zal komen, ’t Publiek
echter' is er minder gerust op, sommigen
althans zien de toekomst in de wintermaanden
donker in, en zijn niet bevredigd eer ze een
voldoenden voorraad op zolder hebben. Allerlei
geruchten verneemt men soms over ongelijke
behandeling, over personen die reeds volop
in bezit hebben, terwijl anderen, die lang
opgaaf inzonden, nog niets ontvingen. De
Brandstoffencommissie moet er soms een
geduchte veer bij laten, en verschuilt zich,
zegt men dan, in een geheimzinnig stilzwijgen.
Och lezers, die toestanden heeft men overal
thans. De tijden zijn ernstig, de kolen zijn
in ons land werkelijk in onvoldoende hoeveel
heid, doch turf is er voldoende, ofschoon
velen daarvan niet dan met tegenzin een
deel betrekken. De industrie komt werkelijk
in de knel door den kolennood. Dat de
gasfabrieken zoo beperkt worden, dat het
spoorwegverkeer allengs meer wordt ingekrom
pen, dat het stoomwezen op streng rantsoen
wordt gesteld, dat alles is een tastbaar bewijs
dat de regeering wel inziet dat men zich
dient te behelpen. De noodige brandstoffen,
een zuinig verbruik vooropgesteld,
voor de verwarming verstrekt worden.
Wat werkelijk noodig is, wordt door de brand
stoffencommissie in den Haag als onontbeerlijk
zijnde, voor de verschillende gemeenten gereser
veerd, en alles wat maar mogelijk is wordt
gedaan, om een zoo gelijkmatige distributie
te bewerkstelligen. Dat het niet overal naar
wensch gaat is te wijten aan verschillende
omstandigheden, en ook wel voor een deel
aan de manier, waarop de college’s voor brand
stoffen in sommige gemeenten optreden. Een
heel rijk van uit één centraal punt te beheeren
op ’t gebied van de zoo omvangrijke behoeften
ais de brandstoffen is een heele toer. En
in ’t klein geldt dat ook weer voor iedere
plaatselijke commissie. Wie timmert aan den
weg, heeft veel bekijks, en ’t is in dit jaar
werkelijk een heel ingewikkelde en moeielijke
zaak. Het is meestal een ondankbare taak,
die deze commissiën hebben te volvoeren.
Altoos zijn er die met hun afkeurende critiek
gereed staan, en dat vindt een veel beter
gehoor dan een gemoedelijk woord van
berusting en vertrouwen.
lu het laatste
overgenomen
Courant, waar
wordt gehandeld,
dat men geen oppervlakkig afkeurend oordeel
mag uitspreken. De brandstoffencommissie
te Berlikum werd ook van alles en nog wat
beticht, en bij onderzoek is aan de inwoners
daar gebleken, dat die commissie juist lof
verdiende voor 't geen ze had verricht.
Voor zoover ik heb kunnen nagaan, en
wat ook voor mij bevestigd werd door het
antwoord j.l. Dinsdag van onzen Burgemeester,
is er al reeds heel wat gedaan door onze
plaatselijke commissie en heeft deze alle te
nemen maatregelen in ’t werk gesteld om,
zoo goed als dat in dezen tijd mogelijk is, in
de behoefte te voorzien.
Een meer speciaal relaas in korten vorm
van de laatste raadsvergadering zal zulks
bevestigen.
De heer Eerdmans kreeg de gelegenheid
aan den Voorzitter eenige vragen te stellen
aangaande de brandstoffen distributie, waarmee
hij geen critiek bedoelde, daar hij integendeel
lof bracht voor het vele dat door den Burge
meester reeds was gedaan inzake de voor
ziening van levensbehoeften, doch hij meent
dat het publiek gaarne wenscht ingelicht te
zijn over de genomen en nog te nemen maat
regelen. Hij vraagt dus of de turfvoorziening
geregeld kan doorgaan en hoeveel voorraad
er voorhanden is. De plaatselijke bladen
hebben reeds aangegeven welke norm wordt
aangenomen, maar de vraag rijst of men ver
zekerd kan zijn dat men die aangegeven
hoeveelheid ook werkelijk zal ontvangen, dus
welk quantum ieder zal worden verstrekt en
ook voor welken prijs. De heer Hooiring
had de vorige vergadering reeds gewezen op
de ongelijke en zeer hooge prijzen der turf.
De petroleum kost thans 25 cent per liter
een prijs die voor den kleinen man ook veel
te hoog is, en daarom zou hij willen vragen
of er ook een categorie personen is aan welke
het tegen lageren prijs zal worden verstrekt.
Er zijn meer zaken. Ook boter en margarine
zijn haast niet te bekomen, ook vet is ont
zaglijk duur en lang niet onder ieders bereik.
Toch zijn de werklieden daarop, bij het beperkte
broodrantsoen aangewezen, want vleesch is
voor hen ook haast niet meer te bekomen.
Spr. wil er op wijzen dat de lammeren thans
zeer goedkoop zijn, de huiden duur, zoodat
het vleesch voor 25 a 30 cent is te leveren.
Dan vraagt hij of er ook iets wordt
gedaan inzake de beschikbaarstelling van sajet
ten, en van schoeisel en klompen.
De taak der distributie wordt omvangrijk,
maar gaarne zou spr. vernemen: lo. hoeveel
brandstof hier bepaald reeds voorhanden is,
2o. welke vooruitzichten er bestaan om het
nog aan te vullen, 3o. of de Commissie het
ook wenschelijk acht om hout aan te koopen
als middel tot werkverschaffing en als brand
stof, 4o. welke prijzen voor een en ander zullen
worden geheven en of vrije handel in turf ook
wenschelyk is. 5o. of de tarfverdeeling aan
i
weten hoe. De Regeering beheert dat, en om
voor eigen rekening dér gemeente varkens te
doen slachten, zou enorm duur uitkomen.
Wat sajet en schoeisel betreft, hiervan
hebben B. en W. opgaaf van het benoodigde
opgezonden. Klompen zullen ook weer onder
distributieregeling komen, en voor een billijke
verdeeling van een en ander zal groote zorg
worden gedragen.
De heer Eerdmans dankte voor de verstrekte
mededeelingen, ofschoon hem vele daarvan
bekend waren. Hij achtte het van belang te
zijn dat deze zaak in deze publieke vergadering
besproken werd, daarom beeft hij het onder
nomen, en meent dat deze bespreking in het
belang van Bolsward is geweest.
Daar het relaas al meer ruimte inneemt
dan bedoeld was, moet ik mij van
beschouwingen onthouden, en wijs i
ingezonden stuk.
DE VERSLAGGEVER.
Bolswardsche Courant
KLEIN S THEE
ft
n
H
fi
H
U
U
U
n
u
U
u
n
u
V
II
M
H
U
U
U
U
