Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
r
r
1917.
No. 78.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
56ste Jaargang.
Redenaties van ’n Leeuwarder.
Donderdag 27 September.
STEENKOLEN.
VOOR
Afzonderlijke
ons
BINNENLAND.
smakelijk
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
een of andere wijze
zijn voor
staan,
voorbij zijn met
slotwoord van dankjaan den
in welverzorgde
A.
slagen, wacbte tot half October, als
de late aardappelen uitgezócht en
worden aangeboden.
Sneek, 25 Sept.
eind van
vrouw en
Steeds grooter schare trekt jaar na jaar op
om met aandacht te luisteren naar het meesterlijk
orgelspel van den organist der oude Sint
Maartenskerk te Bolsward.
Het stemt verheffend menschen van alle
gezindten daar te zien in eenzelfde stemming.
Als de orgeltonen sprankelen in het licht
van den wijkenden zomerdag, de toonarabesken
de Ijjnen sieren van den gothischen bouw en
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgen!
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Het staat er met onze steenkolenvoorziening
heel slecht voor.
Trouwens indien dit het geval niet ware,
zouden we de aanzienlijke beperking van den
treinenloop niet kennen. We zouden niet dag
aan dag lezen van de fabrieken, die voor en
na worden stopgezet. Zaterdag gaven wij het
alarmeerend bericht van de Maasbode, dat
misschien over drie weken het geheele
spoorwegverkeer zou stilstaan.
Dit wordt gelijk te verwachten was, reeds
tegengesproken, maar dat het gebrek al
nijpender wordt is toch wel duidelijk. Een
nog aanzienlijker beperking is dan ook zeer
aan het
Aardappelendistributie.
Te beginnen met 9 Oct. e.k. zullen de
aardappelen wederom onder de gemeentelijke
distributie vallen. Per hoofd zal 4 K.G. per
week verstrekt worden. Voorloopig wordt van
de door de gemeenten benoodigde hoeveelheden
40 pCt. kleiaardappelen en 60 pCt zand-
aardappelen toegewezen. Bovendien wordt voor
de gemeenten de gelegenheid opengesteld een
reserve-voorraad voor den tijd van zes weken
op te doen, welke voorraad dienst moet doen
in geval het verkeer op de
gestremd mocht worden.
Carbid.
In de dorpen waar geen gas of electrisch
licht is, zijn de menschen aangewezen op
kaarsen, olie en carbid. Olie is er zoo goed
als niet, kaarsen worden niet overal ge
distribueerd en zijn er dus dikwijls ook niet.
Blijft carbid over. Dit zit evenwel sedert eenige
weken in handen van opkoopers, die maar
steeds hoogere prijzen vragen, in de hoop en
het vertrouwen dat de regeering bij dit „luxe
artikel” niet zal ingrijpen.
De prijs is nu op f 158 per 100 K.G.
gekomen, in vele gevallen per 1000 K.G.
tegelijk.
Wij lezen in de Friesche Courant:
Naar aanleiding van mijn vraag, hoe 't
groote prijsverschil te verklaren inzake ’t
vleesch geleverd door den eenen of den anderen
slager, werd een van de medewerkers van
dit blad uitgenoodigd daarover eens met een
der bestuursleden van de Leeuwarder Slach-
tersvereeniging te praten, ’t Geen naar aan
leiding van dit onderhoud werd opgeteekend,
vindt hier een plaats?
Er zijn koeien en koeien, tegenwoordig
wei acht soorten. Voor goed vee is de
marktnoteering 62 cent "per pond. Dikwijls
blijkt dat na de slachting de schatting op
de markt te boog is geweest, ’t geen tegen
woordig dikwijls voorkomt, aangezien tenge
volge 't ontbreken van krachtvoer het volume
er wel is, maar ’t gewicht niet. Valt dus
een koe bij de slachting af, dan kost het
beest 72 cent per pond. Bij uitstek fijne
koeien kunnen een prijs van 85 cent halen.
De andere soorten koopt een goede slager
niet. Die gaan meestal weg voor de export-
slagerijen, ’t geen niet wil zeggen dat zij
minderwaardig vleesch verkoopen. Het kunnen
jonge beesten Wezen, die overcompleet zijn,
ontstaan door de grenssluiting. Een andere
soort wordt gevormd door de koeien die nog
niet slachtrijp zijn, maar die moeten worden
opgeruimd, omdat de winter voor de deur
staat en er geen voldoende krachtvoer is.
't Vlfeesch van deze dieren is heel goed,
maar er zit geen pit in. ’t Krimpt in de
pan. Dat merkt de consument (meestal leek)
gewoonlijk niet, maar daarom blijft toch het
feit gelijk.
Er was een juffrouw die bij een der export-
slagers 4 pond vet kocht. De smaak was
best, maar toen ’t uitgesmolten was hield ze
maar 2 pond over, zoodat ze feitelijk dezelfde
prijs betaalde, dien zij bij haar gewonen slager
niet had willen geven. Door een rij kaam btenaar
is dit feit mede geconstateerd.
In den staltijd vermindert het vee in
slachtwaarde. Wanneer de staltijd over is en
’t vee vindt in het land ruim voldoende
groenvoer, dan haalt dat gauw weer bij. De
voorzomer van dit jaar gaf door de langdurige
droogte zeer weinig gras en de beesten konden
niet goed gedijen. Later is het wel beter
geworden, maar te laat om nog voldoende op
te halen. De markt is thans overvoerd met
niet slachtrijp vee, dat weg moet omdat er
geen voedsel genoeg voor is. Nu heeft de
slachtersvereeniging besloten om te voldoen
aan de vraag naar goedkoop vleesch, in overleg
met den burgemeester besloten goedkoop rund-
vleesch beschikbaar te stellen, hoawel vele
serieuze slagers daar noode toe overgaan.
Wat toch is het geval? Wanneer er twee soorten
vleesch in den winkel voorradig zijn, gaat de
cliëntèle allicht denken, dat er geen onder
scheid meer wordt gemaakt tusschen beslist
Ie en 2e soort vleesch. Bovendien zal bet
publiek na eenigen tijd dezelfde eischen gaan
stellen aan het vleesch van 2e kwaliteit, die
het vroeger en met recht aan le soort kon
stellen. Voor de reputatie der goede slagers
is dat niet aanlokkelijk.
Bij dat goedkoope vleesch zal ook vet
worden gedistribueerd (l/2 ons bij 1 pond).
Aangezien de beste koeien vroeger 120
pond vet gaven en nu 60 pond, terwijl ’t
geheele verbruik op de binnenlandsche markt
is aangewezen, zal ook het vet in prijs stijgen.
Tot zoover de mededeelingen van het be
stuurslid der Leeuw. Slachtersvereeniging.
Ieder toetse zijn eigen ervaringen aan boven
staande inlichtingen en doe er zijn voordeel
mee. ’t Hoor en wederhoor is nu voldoende
recht wedervaren.
De arbeider T., die een
den Leeuwarder straatweg met
kroost geïsoleerd leeft, zit sedert
Zaterdag j.l. in voorloopige bewaring achter
slot en grendel te Leeuwarden.
Hij werd verdacht twee fietsen te hebben
gestolen, een van den heer Groninger Jr.
alhier en een van zeker iemand te Heerenveen.
Verder hield men hem voor den dief, die
een tijdje geleden een schaap uit de wei stal.
Nog wordt hij beticht van ontvreemding
van een partij hout.
Nu gepasseerden Zaterdag heeft T. aan den
chef onzer marechaussee-brigade de volle be
kentenis van ’t plegen der genoemde dief
stallen, uitgezonderd het hout, afgelegd.
Hij is toen ter beschikking van den O. v. J.
gesteld. 1
het oog met welgevallen rust op het snijwerk
van het gestoelte, wordt in ieder de neiging
tot wensch: het schoone te eerbiedigen en
als het kan te bevorderen.
Dit laatste kan zeer zeker wat het orgel
betreft. Het orgel is schoon van klank.
De ontstemming in de hooge registers is
alleen met warm weer zeer hinderlijk en niet
te voorkomen. De actieve registerbehandeling
maakt veel goed.
Maar het gemis aan zwelwerk kan door
registerbehandeling niet goed worden gemaakt.
Ja het orgel zal eronder lijden, wanneer door
overdreven aanzetten en afzetten van registers
effecten moeten worden nagebootst, die alleen
met een zwelwerk kunnen worden verkregen.
Mogen deze regelen iets bijdragen om tot
deze orgelverbetering te komen tot behoud
van het orgel en verhooging van de klank.
Hierdoor zal het nageslacht de schoone
monumenten en kunstzin eeren vau ben, die
ons er mee verrijkt hebben.
Nu de orgelbespelingen
dezen zomer, een
organist voor al wat
keur gegeven werd.
Sneek, Sept. 1917.
wel mogelijk en reeds schijnt besloten voor
loopig een dag per week (des Woensdags) het
goederenvervoer stil te zetten. Men wil
beproeven bovendien dit goederenvervoer meer
over het water te laten geschieden. Hoe komen
we uit deze impasse.
Er is daarvoor beslist noodig dat steenkolen
worden ingevoerd.
In normale tijden, als we niet bezuinigden,
heeft ons land noodigcirca 900.000 ton kolen
per maand. Uit de Limburgsche mijnen is
met veel moeite 225.000 ton te halen en
waar nu al bijna een jaar lang, we lang niet
uit het buitenland invoeren konden, wat we
noodig hadden, was bezuinigen en behelpen
de boodschap, aan eigen en ingevoerde steen
kolen kregen we te samen nog niet de helft.
Zoo was het den vorigen winter, doch in de
eerste helft van dit jaar kregen we uit Duitsch-
land bij overeenkomst 350.000 ton kolen per
maand. We kwamen dus zelfs over de helft
van het benoodigde.
We weten hoe in Augustus die betrekkelijk
ruime toevoer aanzienlijk minderde, hoe
Duitschland steeds hooger eischen stelde, hoe
ten slotte de invoer zelfs werd stopgezet. En
zoo zitten we er leelijk voor. Maar nu deed
Engeland zich op als reddende engel. De
Engelsche regeering wilde wel zorgen dat we
een 180.000 200.000 ton kolen per maand
zouden kunnen halen op blijkbaar nog niet
zulke kwade voorwaarden.
Eischte Duitschland crediet, Engeland wilde
laadruimte, die we wel beschikbaar hebben.
Het stelde nog ettelijke andere voorwaarden,
maar toonde zich, zoo heet het, nog al bijzonder
handelbaar. Dit is natuurlijk niet, omdat men
zoo gaarne ons helpen wil, doch ook wijl
men vreesde, dat wij anders gedwongen op
Duitsche voorwaarden zouden ingaan, welke
te veel ons economisch aan Duitschland
zouden binden.
Die beweegredenen echter mogen ons voor
het oogenblik minder interesseeren.
Er zijn menschen, die meenen, dat we dus
het voorstel van Engeland maar dadelijk met
beide handen aangrijpen moeten.
De Telegraaf o.a. kan het zoo
voorstellen, alsof we maar toe te stemmen
hebben om zoo èn onder den Duitschen druk
uit te komen èn in den ergsten steenkolen-
nood te voorzien.
Met onze eigen productie en de 180.000
ton Engelsche kolen zouden we 400.000 ton
per maand hebben, de kleine helft van wat
we behoeven, maar toch al weer heel wat.
Het Handelsblad bracht Zaterdagavond al
het verheugende bericht, dat de overeenkomst
met Engeland reeds was getroffen.
Maar dat is ook al weer niet juist, al
schijnen de onderhandelingen gunstig te ver-
loopen.
Terecht echter wijst de N. Rt. Ct. er op,
dat we met een overeenkomst tusschen onze
en de Engelsche regeering er nog niet zijn.
De steenkolen zullen dan krachtens de
overeenkomst wel worden geleverd, maar ze
moeten dan nog van Engeland naar hier
worden vervoerd op dusdanige wijze, dat
vrijelijk in ballast naar Engeland en met
steenkool terug kan worden gevaren, zonder
dat abnormale routes moeten worden genomen.
Alleen op die wijze toch zal het mogelijk
zijn een belangrijke hoeveelheid kolen per
maand aan te voeren.
De geheele materie wordt beheerscht door
onderhandelingen naar twee zijden, waarbij
nog andere belangen van groot gewicht zijn
betrokken. Hopen we echter, dat het onze
regeering, die nog eenigszins sterk staat,
omdat Duitschland niet gaarne ziet, dat we
met Engeland ons economisch niet te nauw
aan Duitschland verbinden zullen, gelukt
kolen hierheen te krijgen liefst van beide
zijden op aannemelijke voorwaarden.
Gelukt dit niet, ja dan zitten we leelijk
in de misère. O. N.
Sneek, 25 Sept. Hoe angstig velen hier
de donkere tijden die voor dfc deur
blijkt uit de groote hoeveelheden
winteraardappelen, die thans reeds worden
opgeslagen.
De menschen willen niet begrijpen, dat
men hun nog vroege aardappelen in den
kelder brengt, die alle kans hebben door en
door ziek te wotden, vooral omdat de vele
zieken er niet zijn' uitgezocht.
Een voorbeeld geeft een schuit met aard
appelen, die de vorige week -voor „Patrimo
nium” hier was bestemd. Van de 350 H.L.,
die zich in 't vaartuig bevonden was, naar
men ons meedeelt, niet minder dan een vijfde
deel ziek.
En-hoe zal dat komen, nu onderscheidene
personen van die bezending reeds in hun
kelder 10 a 12 korf hebben geborgen, ’t Lijdt
geen twijfel, of bedrogen zal men nitkomen.
Wie dus nog geen aardappelen heeft opge-
wanneer
wel ons
Wordt het geen tijd om hieraan een weinig
paal en perk te stellen Moeten de opkoopers
ze zijn er, die niet willen afgeven tegen
f 158, niet worden gedwongen om het
artikel aan den handel terug te geven
Het blijkt al weer dat de oorlogswoekeraars
zich op het artikel hebben geworpen en thans
bet publiek gaan uitzuigen als de regeering
niet ingrijpt.
Een oude schippersvrouw, liggende met
haar schip onder Leeuwarderadeel, was ge
storven. De menschen, uit Groningerland
afkomstig, hadden ’t vrij sober. Tot groote
verrassing van de familie, kwam er evenwel
uit een verborgen hoekje in de kajuit een
spaarpotje van de Oude vrouw te voorschijn,
inhoudende niet minder dan f 7000.
Een fraai advies.
In Den Haag zetelt een nieuw regeerings-
bureau versierd met den naam „Bureau voor
mededeelingen in zake de voedselvoorziening”.
De leiding van dit bureau is in banden van
een drietal groote menschen, afkomstig van
het analytisch Kamerverslag. Deze groote
menschen strijken natuurlijk groote salarissen
op, zoodat met dat bureau ettelijke duizenden
guldens per jaar gemoeid zijn en geven in
ruil daarvoor kinderachtige en onbenullige
„mededeelingen”.
Zoo werd door een blad medegedeeld dat
de graanvoorraad in ons land strekte tot
Mei 1918 en de rijstvoorraad töt Maart.
Het bureau deelt nu mede, dat deze voor
stelling van zaken veel te gunstig is.
Hoever we dan wèl komen wordt niet
medegedeeld, en daar gaat het om.
De mededeelingen van het bureau, die
veelal den vorm van een praatje hebben,
bepalen zich tot 3 4 per week, waardoor
het nieuwsgierige menschdom echter geen
zier wijzer wordt. Elk „nieuwtje” kost der
halve nog al wat.
Het fraaiste is wel wat het bureau dezer
dagen heeft verkondigd. De Minister heeft
bepaald dat in hotels enz. geen brood meer
bij de maaltijden mag worden gebruikt, dit
met het oog op de zoo noodige bezuiniging.
Wat doet nu het snuggere bureau? Wel,
dit deelt den goeden raad mede om dan in
’t vervolg maar zelf wat brood of beschuit
mede te nemen als men naar een hotel of
restaurant gaat.
Goed is-ie! N. Harl. Ct.
Inbrekers aan het werk.
Uit Melick-Herkenbosch wordt
F ad. gemeld
Geen dag gaat voorbij of een of meer dief
stallen worden hier in den omtrek gepleegd.
In èen gepasseerden nacht hebben twee Duit-
schers hier ingebroken bij den vlak bij de
Duitsche grens wonenden landbouwer G. Jans
sen. Zij bonden hem, ondanks zijn verzet, in
zijn bed aan handen en voeten, onder bedrei
ging met een revolver. Het huis werd afge
zocht en kleeren, schoenen en levensmiddelen
meegenomen. Een portefeuille met 400 gulden
werd niet gevonden. Van de gelegenheid dat
de dieven in een ander vertrek zochten, wist
Janssen gebruik te maken zijn banden te ver
breken, door het raam te vluchten en de in
de onmiddellijke* nabijheid zijnde Duitsche
grenswacht te waarschuwen. Toen deze mee
kwam en een onderzoek instelde, waren de
vogels met hun buit gevlogen.
Benzinedieven geknipt.
Gistermorgen werd te Zeist een tweetal
militairen uit het Vliegkamp te Soesterberg
aangehouden, die benzine vervoerden, afkomstig
van diefstal uit genoemd kamp. De Zeister
politie vond ook aanleiding tot arrestatie van
een autoverhuurder en tegen een kapper werd
procesverbaal opgemaakt aangezien bleek, dat
deze benzine verkocht beeft. Ook werd nog
een voorraad benzine in beslag genomen in
een villa te Bosch en Duin. Het verband
tusschen een en ander zal wel nader blijken.
Alg. H.
Onoverlegd proviandeeren
Tal van angstige menschen in Friesland
en daarbuiten sloegen voor winterprovisie
Borgers en Eigenheimer aardappelen in. Deze
aardappelen bleken in den kelder in qualiteit
zóó achteruit te gaan en het aantal zieken
werd zoo groot, dat velen de aardappelen
weer uit den kelder gehaald hebben. Intnsschen
hebben de verbouwers en handelaars van de
hooge prijzen, die door zenuwachtig-bezorgde
menschen gaarne werden betaald, niet weinig
geprofiteerd.
Bolswardsche Courant
W
ll
