lieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
Donderdag 25 October.
1917.
No. 86.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
56ste Jaargang.
Redenaties van 'n Leeuwarder.
Onze hrandstoffen-voorziening.
I
VOOR
Afzonderlijke
gekomen in de voor-
den heer Eerdmans
W. om inlichtingen
was
een
vereeniging diende te
van deze vergadering
op oneerlijkheid, wordt een vuilnisbelt, waarin
alle gezonde leven is verstikt.
Niet te vergeefs wordt gezegd dat de
hoogste hoornen de meeste wind vangen.
Wie hoog geplaatst is moet weten, dat naar
hem wordt gezien en dat zijn voorbeeld in
staat is velen te doen zinken of te doen
omhoog klimmen in de zedelijke beteekenis
van het woord. De hooggeplaatsten hebben
dit niet ingezien en hun voorbeeld heeft een
inzinking van de menschheid tengevolge
gehad. Moge eenmaal de leuze zijn en
vooral daar waar men ’t bedrog als ’t meest
noodzakelijke heeft gecultiveerd: eerlijkheid
in alles en voor alles
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
hij plotseling aangevaren door de Balkster
stoomboot met het iftodlottig gevolg, dat het
bootje omsloeg en de man jammerlijk verdronk.
Alle pogingen van het personeel der boot
om hem te redden, bleven vruchteloos. De
man laat een vrouw en vier kinderen na.
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der' Redactie).,
De Brandstoffen-Commissie Bolsward
Wonseradeel annonceert in de Bolsw. Courant
van Zondag j.l. dat wederom brandstoffen
verkrijgbaar zijn gesteld vanaf 22 October en
wel op bons 5 en 6 van de eerste bon-bpekjes.
Verder op de bons van de vervolgboekjes en
op bons 1 en 2 van de gele kaarten.
Van deze laatste beschikbaarstelling n.l. die
op de bons van vervolgboekjes en gele kaarten,
namen velen met groote verbazing kennis.
En geen wonder!
In zijn antwoord aan
op diens vraag aan B. en
omtrent de brandstoffen-voorziening, deelde de
heer Burgemeester o.a. mede dat de klassen
1 en 2 hun voorraad wel zullen ontvangen,
want dat gaat voorop, die klassen krijgen de
vastgestelde norm het eerst, ook de hoogere
klassen krijgen die eerste hoeveelheid, maar
of die het meer benoodigde gesuppleerd krijgen,
dat is de vraag. (Zie verslag Bolsw. Courant
no. 73 van 9 Sept, j.l.)
Onbegrijpelijk waarom dat nu van deze
mededeeling wordt afgeweken, ’t Spreekt
anders toch vanzelf, dat wanneer ieder eerst
in huis kreeg de brandstof voor een of twee
haardsteden, men gerust zou zijn. Was er dan
nog voor de meer-haardsteden bezittenden
brandstof beschikbaar, des te beter.
Met belangstelling zullen wij t.z.t. het
^daarom” gaarne vernemen.
Dankend voor de verleende plaatsruimte,
Uw abonné B.
Bolswabd, October 1917.
aan den geldduivel
ff
Heerenveen, 22 Oct. Naar we vernemen,
zullen de rijwielfabriek ^Galvano” en de
nikkel-inrichting ^Phoenix”, waarin thans
nog ’n 20 man werkzaam zijn, a.s. Zaterdag
worden stopgezet. Het personeel heeft de
aanzegging ontvangen. Inmiddels wordt nog
beproefd, de fabriek met machinerieën en
inventaris, dus zooals ze reilt en zeilt, te
verkoopen. Er zijn verschillende biedingen
gedaan, doch het hoogste bod is beneden de
taxatie. De crediteuren moeten dus eerst
hunne toestemming geven, of dit bod kan
worden geaccepteerd. Voor het personeel zou
zulks zeer te wenschen zijn, daar alsdan de
fabriek zal worden doorgezet. Wordt het bod
afgewezen, dan blijft stopzetten het laatste
besluit.
Wolvega, 21 Oct. Hedenmiddag ontdekte
de veehouder S. Bosma te Nijlamer, dat zich
op den zolder boven de paarden twee mannen
ophielden, welke bij nader onderzoek twee
ontvluchte Russen bleken te zijn. De beide
mannen hadden al geruimen tijd hier omge
zworven en sinds drie dagen hun verblijf
gehad op dezen zolder, ’s Nachts hadden ze
gebruik gemaakt van een in het vuurhok
staanden kookpot, waar ze aardappelen kookten.
Ze waren zeer verheugd, toen hun werd duidelijk
gemaakt, dat ze zich op Nederlandsch grond
gebied bevonden. Erg haveloos zagen ze er
uit. De politie heeft de verdere zorg voor
de beide mannen op zich genomen. Vermoede
lijk gaan ze morgen naar het Russisch con
sulaat. Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Roovers.
Te Hedel is de winkel van den bakker
J. J. door een troep zigeunervrouwen bestormd.
Zij namen al het brood mede, zonder geld en
zonder bon. De bakkersvrouw was maar alleen
thuis en kon niets tegen de plunderaarsters
uitrichten.
Ben hoffelijke dief.
Er wordt in Den Haag aan een bovenhuis
aangebeld door een man meteen bouquet. Het
dienstmeisje neemt bloemen en bijbehoorend
briefje voor mevrouw in ontvangst en gaat
er mee naar boven. De bezorger wil gaarne
even „op antwoord wachten”. Als het meisje
echter met bouquet en kaartje in de vestibule
terugkeert, zijn daaruit met den bloemenbe-
zorger drie rijwielen verdwenen. Pas nu kan
zij met mevrouw verklaren, wat toch bedoeld
werd met de bloemen en met het kaartje,
waarop niets anders stond dan „Bedankt voor
de karretjes”. Zw. Cl.
De Huurcommissiewet.
De Minister van Justitie heeft aan Gedep.
Staten der verschillende provinciën den vol
genden brief gezonden
„Mij is medegedeeld, dat er huis
eigenaren zijn, die het plan hebben
opgevat en uitgesproken om, nadat de
verhooging van den huurprijs van hun
woningen door de plaatselijke buur-
commissie niet was goedgekeurd, de huur
van die woningen op te zeggen en dan,
steunende op hun bijzondere financieele
krachten, de woningen ledig en on
verhuurd te laten, of wel daaraan de
bestemming te ontnemen en ze voor
pakhuis of iets dergelijks te doen in
richten, liever dan zich te schikken naar
de uitspraken der huurcommissie.
Vermits het in het algemeen belang
noodzakelijk zou zijn maatregelen tegen
dergelijke praktijken te nemen, heb ik
de eer uw college beleefdelijk te verzoeken
een onderzoek ter zake in te stellen en
mij, zoo spoedig mogelijk, in te lichten,
of het medegedeelde inderdaad waarheid
bevat, en zoo ja, of het zich laat aanzien,
dat het bij enkele gevallen van dien aard
zal blijven, dan wel dat die slechte voor
beelden door meerdere bijzonder kapitaal
krachtige verhuurders zullen worden
gevolgd.
Verkoop alleen van woningen kan
niet dezelfde schadelijke gevolgen hebben,
daar toch de nieuwe eigenaar, wat de
werking van de huurovereenkomst en de
uitspraak der huurcommissie betreft,
niet in een betere positie komt dan de
vorige”. Zw. Cl,
Sneek, 23 Oct. Een goeie dertig winkel
houders alhier, vergaderden gisterenavond op
de bovenzaal van het Roode Hert, waarop
men onder leiding van den heer Leo Stockmann
in de eerste plaats besprak een gemeenschap
pelijk sluitingsuur, waarop niet meer mag
worden verkocht, en zulks in verband met
de nieuwe gasregeling, die op Donderdag a.s.
in werking treedt.
Enkelen waren van meening dat men de
volle beschikking moest hebben, over de uren
waarop men de toegestane 50 M3. mag
gebruiken.
Weer anderen oordeelden dat men eerst tot
de oprichting van een
komen voor en aleer
kracht kon uitgaan.
Nog een ander was
onderstelling dat men meer gas zou vragen.
De Voorzitter deelde mee, dat de heer
Bervoets genegen was aan eenige winkeliers
stroom te leveren voor tijdelijke electrische
verlichting.
Men kwam vervolgens met de opmerking,
waarom de winkelhouders in de gemeente voor
hun bedrijf niet mogen deelen in de 75 pCt.
die de Raad voor de motoren heeft beschikbaar
gesteld.
De heer Brouwer, raadslid, herinnerde ook
aan art. 10 van de bewuste regeling, waar
B. en W. in bijzondere gevallen in overleg
met de Gascommissie, gerechtigd zijn van de
bestaande bepalingen af te wijken.
Verder deelde deze mee, dat de architect,
de heer Filipse, te Leeuwarden bespreekt om
vandaar hulp van de electrische centrale te
bekomen. (Ged. permitteeren dit niet) Veksl.
Na nog een drukke gedachtenwisseling
werd op voorstel van den Voorz. besloten,
tot ’t benoemen van een commissie, aan wie
verder de gemeenschappelijke regeling zal
worden opgedragen.
In die commissie werden gekozen de h.h.
Meima, A. v. d. Kallen, C. Stockmann, Eringa,
Obbema en L. Lampe.
Daarna werd in stemming gebracht, wie
zich bereid verklaarden, aan ’t telkens door
dit comité vastgestelde sluitingsuur, zich te
houden.
Van de 35 uitgebrachte stemmen, verklaar
den 15 er zich voor en 20 stemden „blanco.”
Alzoo zei de Voorz. hebben we geen meerder
heid kunnen vinden voor gemeenschappelijk
overleg bij de bepaling van een sluitingsuur.
Wij zullen nu vervolgde de heer St. mid;
delen beramen, om bij de Firma Bervoets
gedaan te krijgen, dat zij haar electrisch
bedrijf in dienst van de winkeliers wil stellen
ter verkrijging van een enkel lampje.
Wat ’t technisch gedeelte betreft, ditis
zeer goed uitvoerbaar; ook ’t materiaal voor den
aanleg zal in den lande wel aanwezig zijn.
Wie voor de stroomlevering in aanmerking
komen, zullen natuurlijk gemeenschappelijk
de kosten moeten dragen. Aan de commissie
kon nu de verdere regeling worden opgedragen.
Op een bevestigend antwoord van een vraag
uit de vergadering, dat de aangeslotenen nu
in de eerste plaats in aanmerking komen
voor een lampje, kwamen er enkele berouw-
gevoelende stemmen opdagen, die waarschijnlijk
van de nog opengestelde gelegenheid, om
vóór tienen hedenmorgen zich bij de besluiten
van de commissie neer te leggen, gebruik
zullen maken.
’t Voor de eerste maal vastgestelde sluitings
uur wordt reeds in de N. Sn. Ct. van heden
avond bekend gemaakt.
Sneek, 23 Oct. Als vervolg op ons bericht
over de nieuwe gasregeling hier, dienen we
verder nog mee te deelen, dat ’t motorgas
op 20 c|. per M3. is gesteld.
Een twaalfde gedeelte van ’t over 1916
gebruikte kwantum, na aftrek van 25 pCt.,
mag maar per maand worden gebruikt; voor
bioscopen wordt 50 pCt. afgetrokken.
Café’s mogen na 25 dezer na achten des
avonds gebruik van één pit in hun gelag
kamer maken, mits met permissie van B. en W.
En verder is ’t voor particulieren ’s avonds
10 uur de gaskraan dicht, onder bedreiging,
anders van den toevoer van gas te worden
afgesneden.
Heeg. De 37-jarige arbeider K. de Vries
alhier, die sedert eenigen tijd zijn brood
verdiende met eikelzoeken in Gaasterland,
tegen den avond uit Balk vertrokken in
roeibootje, met zijn klein woonscheepje
op sleeptouw. Toen hij ongeveer halfacht
zich in de Nauwe Wijmerts bevond, werd
Wij lezen in de Friesche Courant:
Er is tegenwoordig zoowat gebrek aan alles
maar wel ’t meest aan eerlijkheid en naasten
liefde. Jarenlang hebben de regeeringen en
vooral de regeeringen der groote landen de
oneerlijkheid als hoogste richtsnoer genomen.
Elkaar bedtiegen was het wachtwoord en wie
dat ’t meest geraffineerd kon, was in de oogen
der regeeringen een der steunpilaren van het
land. Hij werd geridderd en gefêteerd, tenslotte
minister en zorgde weer op zijn beurt dat
even knappe koppen in ’t bedriegen voor
speciale doeleinden werden benoemd. De
onthullingen der laatste tijden hebben een
hoekje van ’t dekkleed opgelicht, waaronder
de vieze bagage ligt. Een pestwalm slaat er
onder weg; toch worden de menschen die al
dat bederf hebben veroorzaakt onderdanig
gegroet, hunne namen met dikke letters in
de courant gedrukt.
Ze hebben nu jarenlang de oneerlijkheid
als de hoogste mensebelijke deugd gepropageerd
en ’t gevolg is geweest de ontzettende oorlog
van thans. In werkelijkheid is de oorlog een
gevolg van oneerlijkheid in velerlei opzicht.
Eerlijkheid wil zeggen dat ik niet begeer ’t
geen van een ander is; maar ook al ’t geen
ik doe onder den invloed laat staan vaneen
tegenzin in ’t kwaad. Wanneer een groot
rijk op een klein rijk pressie gaat uitoefenen
om iets gedaan te krijgen, dat tegen ’t rechts
gevoel indruischt, dan is dat oneerlijk. Wanneer
't eene land menschen omkoopt om in een
ander land alles te bespieden en af te neuzen
of wel er op uit is fabrieken te doen verbranden
of wel systematisch onwaarheden te verspreiden
dan is dat op zijn zachtst, maar toch ook
volkomen duidelijk uitgedrukt,'oneerlijk.
Hoe ouder men wordt, des te meer gaat
men beseffen dat met het geweten niet te
transigneeren valt. Of men is eerlijk of men
is het niet. Een tusschenweg is er niet. Men
weet ook dat eerlijkheid rust geeft en oneer
lijkheid onrust, waaruit volgt dat eerlijkheid
niet iets onreëels is. Waarachtig niet. En
waarheid is ’t evenzeer, dat oneerlijkheid weer
ander bedrog noodzakelijk maakt, waaruit ik
maar wensch te concludeeren, dat de eerlijkheid
een der grondpijlers van onze samenleving is.
Is het dan zoo te verwonderen dat een
mestvaalt, als Europa jaren lang is geweest,
giftige planten voortbrengt?
Gelukkig woonde er in de volksziel ’t
eerlijkheidsbesef en de regeeringen wisten
dat en hielden hunne oneerlijkheden geheim
opdat er geen onrust onder ’t volk zou komen.
Maar de oorlog, de zoogenaamde loute
rende oorlog, heeft ook de volksziel vergif
tigd. De oneerlijkheid, die eerst heel in
de hoogte der regeeringskringen gevonden
werd, daalde, daalde altijd meer en thans
zijn millioenen menschen voor hun leven
in hupne eerlijkheidsopvattingen vergiftigd.
Er is een ander moraal gekomen of beter
gezegd, heelemaal geen moraal meer. Wan
neer ik groote hoeveelheden noodzakelijke
goederen opkoop en ze ondanks de schaarechte
vasthoud of wel er schaarschte door veroor
zaak, dan is mijn daad een oneerlijkheid.
Velen, die moeten leven van een klein in
komen en die toch de vastgehouden waren
moeten gebruiken, worden het slachtoffer
van mijn handelwijze. Ik ben dus degene,
die neemt van hen, die niet bezitten. Ik
win aan hun nooddruft. Ik doe iets, waar
van ik de oneerlijkheid inzie, maar dat me
geld opbrengt. En wanneer ’t woord geld
wordt gehoord, hebben immers alle andere
overwegingen te zwijgen. Sentimenteele dingen 1
Goed voor dominé’s en catechiseermeesters!
En zoo dringt ’t bederf steeds verder
door; ja men staat verbaasd wanneer men
iemand aantreft, die geen oorlogswinst vraagt
of zijn ziel nog niet
heeft verkocht.
Goed voorgaan doet goed volgen. Maar
’t omgekeerde is ook waar. Eu wanneer
na dezen oorlog door de mannen in de
hoogste regeeringskringen niet de eerlijk
heid als ’t hoogste en eenigste richtsnoer
wordt genomen, wanneer niet openhartig
heid en goed vertrouwen de plaats innemen
der gluiperige diplomatie van heden ten dage,
dan zullen de volkeren steeds dieper weg
zinken, dan zal de dans om ’t gouden kalf
steeds hartstochtelijker worden gehouden. En
zoo’n samenleving, gebouwd op den leugen,
BINNENLAND.
Sneek, 23 Oct. Zoo de bladen reeds hebben
verkondigd, is ’t Friesche Veem hier Zondag
j.l. een prooi der vlammen geworden.
De opslagplaats aan den verl. Westersingel
was tot den nok gevuld met tal van goederen,
die op uitvoer wachtten om dan natuurlijk
weer met woekerwinst aan den man te worden
gebracht. Broeiing van veevoeder (melasse en
turfstrooisel) moet de oorzaak van ’t onheil
zijn. Dagen te voeren had dat goedje reeds
in zakken staan te broeien en ondragelijk
was vaak de stank, die er zich van verspreidde,
’t Schijnt dat men in dat broeien geen gevaar
heeft gezien, tenminste politie noch hoofd
der Gemeente had men er opmerkzaam op
gemaakt.
Ongetwijfeld ziju de zakken, waarin ’t voer
zich bevond, langzamerhand begonnen te
branden waardoor ’t vuur spoedig gelegenheid
had zich aan ’t omringende mee te deelen.
Voor een honderd duizend gulden, deelt
men ons mee, heeft men kunnen reddeir,
terwijl voor een waarde van ruim 4 ton aan
de vlammen moest worden geofferd. Een deel
van de muren van ’t gebouw is blijven staan,
’t binnenwerk is geheel uitgebrand.
Regeeringsvet (182 vaten), verscheidene
balen rijst, een partij lucifers, cacao, tabak,
kaas enz., alles ter waarde, zoo we schreven,
van ruim f 100.000, is behouden gebleven.
Gebouw en inhoud waren, zoo deelt de
Directie ons m^e, gezamenlijk verzekerd voor
ruim f 577.000. De brandweer heeft zich
dapper geweerd. De nieuw aangekochte
motorspuit drong met een capaciteit van 120
M3. per uur ’t brandend perceel binnen.
Een naastleger aan de voorzijde werd
ontruimd.
’t Vuur laaide Maandagnacht weer op maar
spoedig wist men ’t meester te worden.
Heden, .Dinsdag, stijgen nog steeds rookwolken
er uit op en is een slang op de waterleiding
nog steeds bezig ’t smeulende vuur te dooven.
Bolswardsche Courant
1
I
i
.'t
