Kieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Theehandel Focke S. Klein,
HARLINGEN.
Ö6ste Jaargang.
Vo. 91.
VerscUijnt Donderdags en Zondags.
1917.
KOST THANS
I
VOOR
Zondag 11 November.
Afzonderlijke
daarom wil hij met
’t
Uit de Raadszaal.
Vergadering op Donderdag 8 November 1917.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
i
30 ct. p. ons, 37 */2 ct. p. vierdel.
Voor wederverkoopers
Te Bolsward bij Firma Lemstra.
Makkum W. v. d. Goot.
van B. en W.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
ook wel degelijk om, den werktijd te verkorten.
De heer Eerdmans heeft ook begrepen dat
in deze tijden men gemakkelijk overgaat tot het
maken van verordeningen, echter heeft hij
toch ingezien dat het particulier initiatief in
dezen niet bij machte is het gewenschte
resultaat te verkrijgen en
het voorstel meegaan.
Art. I der verordening voor winkeliers
en barbiers de sluiting te bepalen op 9 en
Zaterdags 11 uur werd door den heer Hooiring
geamendeerd. Over 8 of 9 uur zal eerst
gehandeld worden, daar het voorste) voldoende
ondersteund werd. De heer Oosterbaan vindt
8 uur voor Bolsward wel goed. De heer
Eerdmans is er ook voor, maar pleit er tevens
voor om Zaterdags de winkels tot 11 uur
open te houden, want zelfs in Amerika, waar
de 6-urige arbeidsdag is ingevoerd, wordt toch
’s Zaterdags tot 11 uur verkocht.
De heer Praamsma is ’t onverschillig 8
of 9 uur, doch hij wil de bepaling veran
deren door te zeggen, ’t is tusschen die
uren verboden bedienden in ’t werk te hebben.
Den winkelier zelf behoort men vrij te laten.
En waarom de winkels om 5 uur geopend
mogen worden, terwijl de bakkers niet voor 6
uur mogen werken, begrijpt bij niet. Een alge-
meene bepaling van ’s avonds 6 tot ’s morgens
6 uur of 7 uur bedienden in ’t werk te
hebben, zou Spr. welkom zijn doch men dient
geen sluiting van zaken voor te schrijven en
alzoo de gelegenheid tot verdienst te beperken.
De patroons werken ook nog wel na dien
tijd op hun kantoren, en wie verbiedt het
hun? De bedienden te helpen, daar komt
het op aan.
De Voorzitter meent dat ingeval het voorstel
Praamsma ingang vindt, deze gemaakte ver
ordening wel als vervallen kon worden be
schouwd, en zou er een nieuwe noodig zijn.
De heer Boersma alleen ondersteunt het voorstel
Praamsma, zoodat dit vervallen is.
De heer Keikes betoogt dat de zaak der
winkelsluiting hier nog nieuw is, de Com
missie heeft andere verordeningen geraadpleegd
en bijna overal was de sluiting op 9 uur
bepaald. De Commissie heeft dan ook gemeend,
niet te hard van stapel te moeten loopen en
daarom het eerst eens te probeeren met 9
uur te sluiten. Bevalt het goed dan kan
het later altoos nog op 8 uur gesteld worden.
De heer Hooiring verheugt er zich over,
dat zijn voorstel bij eenige leden in genade
wordt aangenomen, doch aan den wenk om
Zaterdags het op 11 uur te stellen en dus
dat gedeelte van bet voorstel terug te nemen,
daar kan hij tot zijn spijt niet in treden.
Als 10 uur gesloten wordt, is ’t altoos wel
half elf eer de bediende thuis is. Is de winkel
tot 11 uur open, dan wordt ’t wel half twaalf.
Alles is dan uit en koud, want ’t gas mag
na 11 uur niet meer branden.
De Voorzitter sluit nu de discussiën en
brengt eerst in stemming het gedeelte van
het voorstel Hooiring 8 uur ’s avonds te
sluiten. Dit wordt aangenomen met 7 tegen
6 stemmen.
(Tegen de heeren Keikes, Terhenne, Eisma,
Praamsma, Kramer en Boersma).
Om Zaterdags 10 uur inplaats 11 uur te
sluiten, wordt verworpen met 7 tegen 6 stem
men, vóórde heeren Wierema, v.d. Wal,
Praamsma, Kramer, Hooiring en Oosterbaan.
De heer Praamsma zou, nu winkelsluiting
doorgaat, het allernoodigst achten, de tappe
rijen ook vroeger te sluiten, want als er iets
is dat vroeger gesloten moet zijn, dan zijn ’t
wel stellig de kroegen, die zooveel onheil in
de stad en de huisgezinnen veroorzaken.
De Voorzitter acht noodig dat dan een
schriftelijk voorstel daartoe wordt ingediend
om de politieverordening in dien zin te wijzigen.
Deze verordening, die nu aan de orde is,
wordt artikelsgewijze behandeld, zonder verdere
discussie passeerden al de 11 artikelen de
revue en met algemeene stemmen werd de
geheele verordening goedgekeurd.
Ook de wijziging van art. 138 der politie
verordening waarbij deze sluitingsuren toepas
selijk worden verklaard op de barbiers- en
kapperssalons, wordt met algemeene stemmen
aangenomen.
3. Voorstel raadscommissie tol verleening
van bijslag van gemeentewege op de noodzake
lijkste levensbehoeften.
De commissie merkt in haar rapport en
voorstel op dat waar baar werd opgedragen
te onderzoeken in hoeverre tegemoetkoming
aan de behoeften der ingezetenen noodig is,
Deze vergadering was eigenlijk een voort
zetting van de vorige wat toen niet werd
afgedaan, kwam nu aan de orde en kreeg
dan ook thans haar beslag. Was er toen
reeds eenig publiek om belangstellend te
vernemen naar de reductie of bijslag op eerste
levensbehoeften, thans, nu dat punt dan behan
deld werd, was de belangstelling zeer groot.
Er waren misschien haast een 50-tal die
kwamen luisteren naar de voorstallen en dis
cussiën.
De raadsleden waren alle 13 present.
De agenda telde slechts een drietal punten,
echter de winkelsluiting en vooral de toeslag
op de levensbehoeften waren zeer gewichtige
zaken het le op het algemeen verkeersleven,
’t laatste op ’t gebied van het economisch
leven van vele ingezetenen en vooral ook ten
opzichte van de gemeentefinanciën.
Allereerst werd aan de orde gesteld punt 1
Beëediging waarnemend Secretaris.
De heer K. Brouwer, de nieuw in functie
getreden le ambtenaar ter secretarie, legt in
handen des Voorzitters de bij de wet gevor
derde eeden af, en daarop begint de gewone
orde van werkzaamheden.
De notulen der vorige vergadering worden
goedgekeurd.
Ingekomen stukken.
a. Schrijven der Maatschappij voor uit
gesloten - risico. Dit adres, als zijnde onge
zegeld, werd ter zijde gelegd.
b. Schrijven van de Afd. Bolsward der
S. D. A. P. betreffende winkelsluiting.
Als ongezegeld ter zijde gelegd.
c. Adres van J. Schuurmans, verzoekende
herbenoeming als Gemeente-veearts wijl 1 Jan.
a.s. zijn benoeming expireert.
d. Adressen van de pachters der ophaal
bruggen te Parrega, IJmswoldertille en Hol-
landerzet om onderhands hunne bruggen weder
voor 3 jaren op dezelfde voorwaarden te
mogen houden.
Deze adressen in handen
om advies.
PUNTEN VAN BEHANDELING.
2. Adressen inzake verplichte winkelsluiting
met advies der commissie voor de strafver
ordeningen.
In de vorige vergadering zijn de adviezen
van de Commissie der strafverordeningen mee
gedeeld, en werd op het verzoek om Zondags-
winkelsluiting afwijzend geadviseerd opgrond
dat door de Zondagswet van 1815 het Rijk
die zaak beheert.
De heer Hooiring betuigt niet zonder eenige
voldoening kennis genomen te hebben van de
adressen omtrent Zondagsluiting en vervroegde
winkelsluiting des avonds omdat daardoor uit
komt een streven naar een meer menschwaardig
bestaan. Daar het particulier initiatief te kort
schiet om een algemeene regeling te bekomen,
en toch zeker 90 pCt. van den winkel
stand er voor is, wil hij gaarne meewerken
het bij verordening te regelen. Echter ziet
hij in bet voorstel der Commissie niet veel
heil. Hij wil bij amendement voorstellen wel
des Zondags te sluiten en des avonds in plaats
van 9 reeds te 8 uur Zaterdags 10 uur.
Den heer Boersma doet het genoegen dat
de Commissie in haar advies heeft getoond
een nog al ruime blik te hebben, en met
Zondagssluiting niet meegaat. Een vrijwillige
daad behoort niet te worden opgedrongen.
ander bijeen kost
ongeveer f 25000.
som te dekken is,
't Zou kunnen door een
leening op korten termijn, bijv, door deze
verhooging over 3 jaren om te slaan, doch
men weet nog niet welke uitgaven men de
eerstvolgende jaren zal krijgen. Beter vindt
men daarom de abnormale uitgaven op den
gewonen dienst, dus door verhooging van den
hoofdelijken omslag, om na den crisistijd
zooveel mogelijk tot den ouden toestand terug
te keeren.
Deze toeslag zal dus een verhooging van
den H.O. van 50 pCt. tengevolge hebben.
(De beschikbaarstelling zal alleen plaats
hebben, volgens dit voorstel, op pan vraag van
De heer Kramer merkt op inzake Zondags
sluiting dat de wet staat bovendeverordening,
en dus de discussie daarover onvruchtbaar is.
De heer Te henne beaamt dit ook en dat
was ook het standpunt dat de Commissie in
dezen heeft ingenomen.
De Voorzitter merkt ook op dat de voor-
en nadeelen der Zondagssluiting bij de Com
missie en bij B. en W. eigenlijk niet zijn
overwogen. Persoonlijk zou Spr. er graag aan
meewerken, maar de Zondagswet van 1815 is
nog altijd van kracht. In Amsterdam werd
de verordening in dezen ten opzichte van
barbiers- en kapperssalons door den kanton
rechter niet erkend, en een besluit in een
Friesche gemeente inzake Zondagssluiting
wordt door Ged. ter vernietiging voorgedragen.
Het advies in dezen wordt dan ook met
algemeene stemmen aangenomen.
Nu kwam de zaak der dagelijksche ver
vroegde winkelsluiting aan de orde. Het advies
der Commissie was om bij verordening te
bepalen dat de winkels tusschen ’s avonds 9
en ’s morgens 5 uur niet open mogen zijn,
des Zaterdagsavonds echter 11 uur sluiting
voor de dagen aan
van de
en zulks ook te bepalen
feestdagen voorafgaande, in de dagen,
kermis en de week vóór 8t. Nicolaas.
De heer Hooiring heeft voorgesteld 8 uur
te sluiten en Zaterdags om 10 uur ’s avonds.
De heer Praamsma wil de maatregel hebben
in deze abnormale tijdpn ter besparing van
licht en brandstof, dat is de drang van de
aanvraag, en in zoover is hij er voor, maar
voor altoos een vastleggen van iets wat hij
liever aan het particulier initiatief zou over
laten, dit strijdt tegen zijn beginsel. Als vrij
willige daad juicht hij het toe, en het per
soneel, dat genot van de vervroegde sluiting
heeft, behoort zulks bij contract te bedingen,
om een normalen arbeidsdag te erlangen.
Voor logementen en kroegen zou hij gaarne
vroeger sluiting hebben, doch die worden hier
buiten gelaten.
De heer Van der Klei kan zich niet ver-
eenigen met de zienswijze van den heer Praam
sma. Voor enkele affaires werkte het parti
culier initiatief gped, maar voor andere leed
het schipbreuk. Hij is voor een algemeene
regeling en zou wel 8 uur sluiting willen.
De heer Hooiring stemt met den heer van
der Klei in, en -vrijwillige sluiting is niet
mogelijk, dat is wel gebleken. Niet dat een
mindergegoede zich niet er naar schikte, maar
een der hoogst aangeslagenen wilde er niet in
meedoen. Hij hoopt dat men algemeen zal
bepalen een 8-urige winkelsluiting.
De Voorzitter merkt den heer Praamsma
op dat het advies der commissie wel correct
is inzake de ingekomen verzoeken, en geeft
nog eens lecture van het advies, er op wijzende
dat wel de tijdsomstandigheden aanleiding
gaven tot verzoek en advies, maar het tevens
een verzoek was om van gemeentewege te
verkrijgen wat door particulier initiatief niet
te bereiken was, en dus wel degelijk iets dat
niet slechts van tijdelijken aard was. Van
particuliere zijde is geheel geen tegenwerking
gekomen en toch is met opzet het advies
eenige dagen eerder bekend gemaakt dan het
behandeld werd. Het zal den winkeliers wel
bevallen, en tevens de bedienden ten goede
komen. In andere gemeenten is dit .trouwens
gebleken.
De heer Praamsma heeft met genoegen de
woorden van den heer Boersma gehoord
„Een vrijwillige daad mag niemand worden
opgedrongen” en wil als noodmaatregel het
wel, maar niet als algemeene regel. Als het
publiek maar meewerkt kan het zeer goed
door het particulier initiatief bereikt worden,
al duurt het dan wat langer eer ’t algemeen
is geworden.
De heer Oosterbaan acht winkelsluiting voor
Bolsward heel goed, maar als men de winkeliers
vrijlaat en de deur open is, komt er ook
altoos nog publiek. De grondtoon van de
aanvragers was: „helpt ons aan een verkorten
werkdag” en dat kan slechts door een
verordening geschieden.
De heer v. d. Klei wijst er den heer Praamsma
op, dat wel door het particulier initiatief iets
inzake winkelsluiting is verkregen, maar voor
andere vakken werd door een enkele de boel
weer in de bulten gejaagd.
De heer Keikes wijst er nog op dat wat
de principieele kwestie aangaat, men de
tegenstanders nooit kan overtuigen doch als 't
hier is begonnen om licht- en brandstof-
besparing, dan is de verordening niet noodig,
want die beperking is er reeds, het gaat er
zij inzag dat bijna alle levensbehoeften
belangrijk in prijs zijn gestegen. Evenwel is
het een onmogelijkheid voor alles bijslag te
verleenen. Na rijp beraad heeft zij zich bepaald
tot de noodzakelijkste levensbehoeften en wel
petroleum, cokes, turf, melk en gas.
De petroleum, waarvan de prijs thans is
gesteld op 44 cent, wordt meest gebruikt door
de minvermogenden, waarvoor dus een bijdrage
dringend noodig is. De commissie wil voor
stellen op eiken liter 19 cent toeslag te geven,
zoodat het dan 25 cent kost, en vertrouwt
dat het steuncomité in die gevallen, waar deze
prijs ook nog te bezwarend valt, helpend zal
optreden, gelijk dat comité in dat opzicht
steeds met lof werkzaam, is geweest.
De toeslag der gemeente wordt bedoeld voor
de hoofden van gezinnen met witte domicilie-
kaarten, wier belastbaar inkomen hoogstens
f 800 bedraagt. Rekent men f 500 voor levens
onderhoud en voor kinderaftrek ook nog bij
velen er een paar honderd gulden af, dan
geldt het voor personen, die beneden f 1500
inkomen hebben.
Echter zijn er bij degenen die f 800 zuiver
inkomen hebben, vooral waar dit uit vermogen
afkomstig is, ook wel die zelf in hun behoeften
kunnen voorzien, daarom acht men het noodig
de regeling zoo te maken dat op de aanvragen
om reductie door den Burgemeester in
vereeniging met een commissie van advies zal
worden beslist.
De kosten van deze reductie op petroleum
worden van gemeentewege geraamd op (400
liter a f 0.19) per week f 76.dus over het
winterhalfjaar op pl.m. f 2000.
Cokes. Deze wordt thans beschikbaar
gesteld voor f 1.80 per H L. Het steuncomité
heeft bereids bij de eerste verstrekking een
toeslag van 60 cent verleend, echter bij de
vele behoeften waarin dat comité moet voorzien,
kan dit niet zoo blijven. De commissie stelt
daarom voor toeslag van gemeentewege
van 55 cent, zoodat de prijs dan wordt f 1.25.
Dit geldt ook weer voor dezelfde categorie
personen als bij de petroleum zijn bedoeld.
De kosten dezer reductie worden geraamd
°P i f 2750. Als hiervoor 1200 personen
elk voor 4 H.L. in aanmerking komen wordt
bet 1200 X f 2.20 f 2640. Voor de
reeds door bemiddeling van ’t steuncomité
geleverde cokes zal de Gemeente dan ook 55
cent terug betalen, zoodat daarvan slechts 5
cent voor rekening van 't steuncomité blijft.
Turfi De prijs voor turf die dezen winter
wel op f 13.50 zal komen, wil ffe commissie
ook goedkooper bepalen en wenscht ze te
stellen op f 8 per 1000, dus met een toeslag
van f 5.50. De kosten hiervan worden op
f 6000 geraamd.
Melk. Ook hierop dient reductie verleend te
worden voor de aangegeven categorie personen.
Daar het rijk voorziet in de verstrekking aan
kinderen, zieken en zwakken, komt dit niet
dan voor t/10 deel voor rekening der gemeente,
doch de gewone consumptiemelk die per L.
15 cent kost, wenscht men te stellen op 13
cent, daardoor zal 2 cent toeslag gegeven
moeten worden. De kosten hiervoor zijn
geraamd op per week f 100, dus voor
winterhalfjaar op f 2600.
Voor elk persoon wordt echter niet meer
dan per dag t/2 liter tegen dezen verlaagden
prijs geleverd.
Gas. In overleg met de gascqmmissie
wordt voorgesteld om hiervoor 25 pCt. als
toeslag te verstrekken, de prijs wórdt dan
12 cent, over den muntmeter, 123/4 cent per
stère, zoolang de gasprijs althans zoo blijft.
Deze reductie geldt voor 25 stère per
maand voor de gezinnen van reeds genoemde
categorie, en voor elk lid van ’t gezin 2 stère
daarboven. De kosten berekening hiervan wordt
op ongeveer f 1000 per maand geschat, dus
samen f 6000. Een en
dus deze toeslag op zoo
Hoe deze belangrijke
werd overwogen.
1
Zy
Bolswardsche Courant.
KLEIN’S THEE
fc'i— -
r
I
