lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
No. 94.
Verscnijnt Donderdags en Zondags.
1917.
Ö6ste Jaargang.
Donderdag 22 November.
DE SANG FEN E TUD.
VOOR
ek
de brug is, komen
Fryslan waerd, do teagen
nei Denemarken om to
Dat ia den ek
freegje kin, miene
een
’t andere twee lepeltjes, twee
i en een suikerschepje, alles van
Daarentegen zijn tal van
voorwerpen, die zich vlak
Utopie.
In de School met den Bijbel doet de heer
D. H. Meyer, onderwijzer te Zutphen, een
beroep op allen, die onderwijs geven om, reeds
nu te beginnen, telkens als het onderwijs er
aanleiding toe geeft, de oudere leerlingen erop
te wijzen:
lo. dat alle menschen elkander noodig
hebben.
2o. dat de oorlog nimmer een middel kan
zijn om gerezen geschillen op rechtvaardige
wijze op te lossen;
3o. dat de oorlog een misdaad is.
De heer Meyer zal trachten deze oproep
ook onder de oogen te brengen van onder
wijzers en leeraars in andere landen, om op
dit punt te komen tot nauwere aaneensluiting
van allen, die onderwijs geven.
De crisis-politiek.
Het Volk publiceert een manifest van het
partijbestuur der S. D. A. P., het N. V. V.
en den Bond van Ned. Arbeiders-Coöperaties
aan de Nederlandsche arbeiders, waarin wordt
betoogd, dat de totale ontwrichting, waar
mede de afsluiting van ons land het econo
misch leven bedreigt en de roekeloosheid,
waarmede de oorlogswinstjagers dezen toestand
pogen uit te buiten, een grondige herziening
der crisis-politiek onafwijsbaar noodzakelijk
maken. De Sociaal-Democratische Kamerfractie
zal hiervoor met alle kracht opkomen bij de
behandeling der interpellatie-Schaper tegelijk
met de voorstellen der regeering.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
It is al aerdich mearas hfindert jier forlyn,
dat ds. Balthazar Bekker syn boek: vDe
betooverde wereld” skreau en dêryn to kear
gyng tsjin hwet hy bygeloof neamde. Men
kriet him üt for nijljochter, sette ’m üt syn
ampt, om’t er net rjuchtsinnich genöch wier
en de spoeken koenen nachts mar wer hjar
bést dwaen om de goe-minsken te pleagjen.
Dochs, it sied, dat hy ütstruid hie, it kaem
op, al gyog 't net hird, mar nou, yn dizze
tiid, binne wy sa fier, dat nimmen mear oan
sok spil leant, ef it moat yn in efterhoeke
fen ’t lan wêze en den noch allinne fen ’e
alderein de jongeren fen dizze tiid witte wol
better, hja laitsje om dy dingen en kinne
hjar net bigripe, dat men eangje kin for
spoeken. Mar ik, dy’t opgroeid bin finder de
lear, dat er wol hwet wier, dat men de gek
net mei dy dingen hoegde to habben, dat er
forskate bfitenwenstige dingen wiemen en
barden, minsken mei ’n helm berne, tsjoensters,
en mear, ik wit ho’n striid ’t koste, al dat
aide fen yen óf to skodzjen. O ja, wy wisten,
dat it net sa wier, master sei ’t en domenij
ek, dus laken wy er om, mar jouns, as it
tsjuster waerd, as de wyn troch de tsjerke-
beammen rfisde en de katfilen skreauden, den
waerd it üs dochs eang om ’t herte.
Wy ha de striid tsjin de spoeken en
tsjin üs seis woun wy leauwe dy dingen net
mear en laitsje om de enkelden, dy't der noch
bang for binne: wy binne nijljochters wirden.
Mar forskate fen dy nijljochters karre it
óf, as men nou fierder giet: wy steane nou
op ’e hichte en ha it heechste foun, dat
minsken krije kinne, fierder kin men net gean.
En wol men al fierder, den komt men op in
forkeard paed, den smyt men alles wei en
hat gjin earbiedeais for hwet wier is en net
better kin. De hegere dingen, dêr’t de tinkers
fen dizze tiid oer mimerje, dat binne boaze
ütfynsels; dy ljue sette de wrald op ’e kop,
sokke nijljochters. En dochs, hwa wit, ho’t
men nei hfindert jier de skouders oploeke scil,
as men praet oer de wiisheit (ef dom mens)
fen us tiid, hwent de sang fen ’e tiid is:
foarüt.
Do’t Fryslau earm
fornimstige mannen
sjên, ho’t men dêrre bfiter en tsjiis makke,
en hja retten de boeren oan, hjir ek fabriken
to bouwenden scoe ’t goed komme en oars
waerd de earmoede greater. Dat joech in
opskoer finder de boerenho scoe it den mei
’t jongfé komme, hwet moasten de boerinnen
den dwaen, de malke koe net tsjin ’t riden
en scoe bidoarn oan ’t fabryk komme. Né,
altyd hie men seis tsjerne en tsjize, dat moast
sa bliuwe, it koe net oars. Dy nijljochters
setten de hiele boel op ’e kop en -jagen de
hiele boerkerij yn ’e war. Mar hja de
foarutrinders balden oan en stadichwei
kamen der mear fabriken en net ien is noch
yn in earmhfis foroore. En hwet boer makket
nou seis noch tsjiis, hwet boerinne stiet nou
noch by de tsjerne? En hwa fen hjarren scoe
wer nei de aide tiid werom wolle? Nimmen.
Mar nou steane wij den ek op ’e boppeste
trime, fierder en better kin ’t net. Dy nije
ütfynsels elektrisk Ijocht yn skfirre en bfithus,
dy nije mesines, it nimt it folk it wirk ut
’e bannen en jaget de hiele boel yn trewyn.
En dochs, de boeren, dy’t it nije hawwe, hja
wolle ’t net wer misse en al linkende wei
geane der mear dat paed op. It is net to
kearen, hwent de sang fen ’e tiid is: foarüt.
Dit, hwet ik hjir boppe skreau, is de koarte
ynhald fen it nije toanielstik fen Schuitmaker,
dat dizze winter op forskate plakken yn
Fryslau spile wirde scil. Dat dit stik skreaun
is en dat men it spylje wol, tsjfiget er fen,
det de Friezen de sang fen ’e tiid forsteane,
det èe foarut wolle. En dat hat jimmer sa
wést. Wiemen de Friezen, üs fiffaers, net
stees mei yn ’e foarste rige, as der hwet goeds
to dwaen foei, forsette men hjir net de beakens
as it tij forroan As der ien folts is, dat wit,
dat foarutgong de sang fen ’e tiid is en
stilstan de dea, den binne ’t de Friezen. Hat
men hjir net jimmer de han oan ’e ploege
slein ef it swird litsen, al nei ’t it nedich wier
Mar ek, as men dat die, wiemen den bjir
ek net minsken, dy’t it ófkarden, dat foarüt
draven, det weismiten fen ’t aide en goede?
Mar hja koenen de stream net keare, hja
moasten mei, ef waerden fen ’e weagen for-
swolge en finder sfin en slyk bidobbe. En
de birdrinders fen do, sprekke se ’r nou net
den kant
delijk een
dat een
geweest.
De vraag,' wie die dader is, wacht echter
nog op oplossing. Zoowel te Akkrum als te
Heerenveen heeft de marechaussee onderzoek
gedaan.
Makkum, 19 Nov. Ter jaarvergadering
der Electrische Centrale alhier bleek, dat
wegens de hooge kolenkosten een slechte
rekening is gemaakt. Vele afnemers moeten
bijna het dubbele betalen.
Alhier circuleert thans een lijst om na dezen
winter de centrale maar weer op te heffen.
Op deze lijst wordt druk geteekend.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek, 19 Dec. Aan den Leeuwarder
straatweg is een hectare land omgeploegd, om
het in ’t volgende voorjaar te bebouwen voor
de productie van tuinvruchten, die men alsdan
hoopt alhier ter veiling te brengen.
Beetsterzwaag, 19 Nov. Dat ook in deze
omgeving de eikelhandel dezen herfst heel wat
heeft beteekend, kan blijken uit het feit, dat
twee personen voor niet minder dan f 25000
hebben omgezet.
Tjarkwerd. Bij de heden gehouden stem
ming voor één kerkvoogd en drie notabelen
is gekozen: tot kerkvoogd de heer P.
Hoekema en zijn tot notabelen herkozen de h.h.
A. Ozinga en R. A. Posthumus en gekozen
de heer E. Feenstra.
De inschrijving op f 500.000, 51/2
pCt. pandbrieven der Noord-Amerikaansche
Hypotheekbank te Leeuwarden, gehouden 16
dezer, werd belangrijk overteekend.
Verleden Vrijdagmorgen vond Sjoerd
Zijlstra te Surhuisterveensterheide zijn 18
kippen alsmede een konijn dood in’t kippenhok.
De bedrijvers van zulk eene slachting berok
kenen de politie veelal moeite en tijdverlies
met de opsporing, maar de daders van dezen
moordtocht groeven hun eigen kuil.
Op een muur gesprongen, wisten ze zich
toegang tot het nachthok te verschaffen, waar
door hel pluimgedierte in doodsangst langs
de ren in het loophok veiligheid zocht. De
vervolgers gingen denzelfden weg en maakten
een einde aan het leven der kakelaars, alsmede
aan het weerlooze konijn. Hun terugtocht was
nu afgesnedenze waren gevangen. De politie
Bouwer werd gewaarschuwd en bond de beide
moordlustigen twee honden aan een
stevig touw en ging er mede de buurt op.
Het was een zekere Pultrum van Houtigehage,
die zijn dure viervoeters in ontvangst nam
tegen betaling eener schadevergoeding van f 35.
Adv. v. Kollum.
Er is indertijd een heele drukte gemaakt
over het geval, dat eenige welgestelde in
gezetenen te Veenwouden eene te groote
hoeveelheid brandstof hadden opgeslagen.
Welnu, bij één hiervan is Vrijdag de eerste
hoeveelheid brandstof door de controleurs voor
de turfvoorziening vandaan gehaald en onder
de ingezetenen verdeeld. z/t Lieb Vaterland
kanst ruhig sein”. Adv. v. Kollum.
In alles poëzie.
Het is tegenwoordig ook voor de dominee’s
met lage tractementen en die zijn er
volgens zoo successievelijk gepubliceerde
berichten nog al wat! een benarde tijd.
Overal in den lande worden dan ook pogingen
gedaan tot verbetering van die salarissen of
dringt men aan op het verleenen van een
duurtetoeslag. Het Friesch Kerkblad doet dat
skoof en skande fen, dat men nou sa foroaret,
hwet nou ienkear goed en yn oarder wier?
Wis, it is krekt as yn Schuitmaker syn stik
elts slachte mient det nou it heechste en
béste krigen is en dat hja, dy fierder geane,
it spil yn ’e war stjfire.
Do’t yn de jieren fen 1848 it folk om
mear rjucht frege, do kaem de liberale partij
ta bloei, dy joech nije wetten en regearre
’t Ifin, dy boude skoallen en brocht witten-
skip finder ’t folk. En nou? Men mei ’t
ófkarre, der lilk om wirde, it mei yen spite,
mar de liberale partij is net mear de partij
fen it folk, dat is swietsjeswei wirden de
S.D.A.P., dy’t de arbeiders opróp en oanpoende
om mear to freegjen, om fierder to gean.
De hearen en boeren, masters en domenij’s,
hja mochten der tsjin ynlizze, it wier net to
kearen en eltse dei koe men sjen, dat stil-
stean de dea meibrocht. De liberalen seinen
yn hjar tiid: nou is ’t yn oarder, dat sei
letter de S.D.A.P.: wy binne op’t goede paed
en dy’t fierder giet, dy is mis. En dochs,
der binne gfids, dy’t fierder geane, dy’t sizze,
dat de S.D.A.P. neat oars is as in boarger-
partij, dat it kleed net read is, mar tige
forsutere. Hwet de tiid jean scil, wij witte
it net, mar ek yn de poletyk is zzfoarüt” de
sang fen ’e tiid.
Ek for de partijen fen rjuchts is dat wier.
Ha dy net punten op hjar programma’s, dér
hja foar in diel jierren net fen witte woenen?
Iverje dy ek net for steatspinsjoen, komme
der ek under hjarren al net, dy tsjin ’e
deastraf binne, ha se hjarren ek al net dellein
by ’t miene kiesrjucht? Hja moatte 'mei,
hwet hirder ef suniger, mar stilstean kinne
se net, hwent den forstiiven de lidden en
kinne se op 't lést net ut it sté komme.
Der hat in tiid west, dat de foarst fen
’t lan, de keizer ef kening, allinne baes wier,
yn 't lan, oer libben en dea fen ’e finder-
danen, oer alles. Do kamen de parleminten,
dy ’t frijhwet mei ha to sizzen, der kamen
repebliken, foarsten waerden ófset, foartjage,
seis yn it meast-autokratiske lan fen Jeropa,
yn Ruslan. Mar it rjucht fen oarloch en
frede bleau dochs yn bannen fen ’e foarst.
Yn namme alteast, hwent wy witte üt dizze
tiid, dat ek dêryn de parleminten al frijhwet
mei begjinne to praten,
wol it uterste, dat men
forskate ljue, mar oaren wolle fierder gean,
dy wolle it parlemint mear rjucht jaen as
prate: rjucht fen beslissing wolle dy ha.
En as dat sa komt en dat kin net üt-
bliuwe, tinkt my den binne wy der, wirdt
er sein. Mar oaren, nijljochters wer, wolle
noch fierder: it folk, dat safolle bilang hat
by dizze greate dingen, it folk moat der ek
yn heard wirde. Folksstimming, referendum
moat der komme, sizze hja. Noch wirdt
der sein, dat dat to fier giet, dat it net
kin, mar foarüt is de sang fen ’e tiid, en
bwet hjoed net kin, dat blykt faken moarn
hiel ienfaldich to wêzen.
Foarüt is de sang fen ’e tiid, in sang, dy
’t boppe it byljen fen ’e stoarm, it bolderjen
fen 'e sê, it rommeljen fen ’e tonger en it
knetterjen fen gewearen ütgiet. Neat is er,
dat de foarütgong keare kin, gjin minske,
gjin keizer ef kening. Frisia.
BINNENLAND.
gemakkelijk kon geschieden, omdat de sleutels
in de sloten staken. Vermist wordt een oud
zilveren snuifdoosje en twee lepelkistjes,
waarvan één, een ouderwetsch, elf zilveren
lepeltjes en 1
vleesch vorkjes
zilver, bevatten,
andere zilveren
in de nabijheid bevonden, onaangeroerd gelaten.
Dit duidt er wel op, dat de dief of dieven
met overhaasting te werk zijn gegaan en dat
men niet met //volleerde” inbrekers te doen
heeft.
De buitendeur op zij van ’t huis stond
hedenmorgen open, zoodat die waarschijnlijk
tot uitgang gediend heeft.
Marechaussees en politie hebben terstond
met behulp van een speurhond een onder
zoek ingesteld. In een bloemperkje vóór ’t
huis werden eenige voetsporen ontdekt. De
speurhond liep telkens tot een boom aan
van den weg, waartegen vermoe-
fiets heeft gestaan. Misschien is
bewijs dat er slechts één dader is
wel Op heel origineele wijze. Daarin komt
nl. voor, een aansporing op rijm van een
ouderling, die den duurtebijslag aanbeveelt in
een vers, dat aldus eindigt:
ffWie tienden in Mijn schathuis brengt,
En Mij zijn geld uit liefde schenkt,
Bpproef Mij vrij in Mijn beloften.
Ik geef hem overvloed van spijs,
En Mijnen grooten Naam ten prijs,
Bevestig ik hem Mijn geloften.
Zoo spreekt de Heer, die altijd geeft,
Ja, die het Dierbaarst wat Hij heeft,
Voor ons zelfs in den dood wou geven.
O, hooren wij dan Zijne Stem;
En geven van ons geld aan Hem;
Dan kan de Predikant ook leven”.
In de omgeving van Berlikum, en ver
moedelijk ook in wijder kring, venten tegen
woordig volgens een bericht aan het L. Nbl.
handelaren in kaas, die kaas trachten te
verkoopen, welke volgens hen op een siinksche
wijze aan de distributie is onttrokken en nu
voor een prikje van de hand kan worden
gedaan. Arbeiders en andere kleine luiden,
wier inkomsten niet heel schitterend zijn,
mogen het eerst in aanmerking komen voor
bet koopen van een dezer kazen. Voor niet
ter zake kuudigen gelijken deze kazen dan
ook heel wel begeerenswaardig. Een arbeider
te Berlikum kocht er één, een schipper twee.
Toen de arbeider, 's middags thuis komende,
zijn koopje eens zoude probeeren, bleek
hem dat de kaas van binnen geheel bedorven
en stinkende was. Totaal ongenietbaar dus.
Den schipper verging het evenzoo. Men zij
dus op zijn hoede.
Nieuwste beschouwing van oude spreekwoorden.
Als ’t getij verloopt, kan men de bakens
ver... branden.
Wat in ’t vat is wordt... gedistribueerd.
De tijd baart... moeite.
Hooge boomen vangen... veel geld.
Wie niet sterk is moet maar.smokkelen.
Nood leert... vasten.
Beter één vogel in de hand dan tien...
Zeppelins in de lucht.
Als er één schaap over
de anderen nog niet over... de grenzen.
Men moet geen oude koeien uit de sloot
halen... tenzij er vet in zit.
Brandstoffen.
De Minister van Landbouw heeft als zijn
gevoelen te kennen gegeven, dat in af
wachting van het door de regeering in te
dienen wetsvoorstel te dezer zake het niet
gewenscht is dat de gemeentebesturen uit
eigen beweging de thans geldende brandstof-
fenprijzen gaan verlagen.
Voorloopig zitten we dus nog met de on-
noodig hoog opgedreven prijzen van de turf,
die tijdens de reis van de verveners tot de
verbruikers ongeveer verdubbelt in prijs.
We zouden wel eens willen weten waar
dit geld blijft. N. Harl. Crt.
Inbraak te Haskerdijken.
Haskerdijken, 17 Nov. Zou de sombere
voorspelling van nagenoeg iedereen, dat inbraak
en diefstal dezen winter stellig aan de orde
van den dag zullen zijn, in vervulling gaan?
Onlangs te Leeuwarden vier inbraken kort
na elkander; thans krijgt ook het platteland
de beurt.
Hedennacht is ingebroken ten huize van
den veehouder Hendrik J. Pasma, alhier.
Toen het gezin hedenmorgen opstond, bleek
dat er ongenoodigde visite was geweest. Vrij
gemakkelijk kon men binnenkomen. Door
achter een ruitje in te slaan, kon de bezoeker
(of er één of meer zijn geweest kon niet
zeker worden nagegaan) den grendel van de
deur schuiven en zoo het //bfitb&s binnen
treden. Dit staat in verbinding met de
schuur, waar een waakhond los rondliep.
De bewoners hebben den hond echter niet
gehoord. Van uit het zzbfithfis” kwam men
gemakkelijk door de keuken in de zijgang,
waar een kleine kelder geopend en blijkbaar
doorzocht werd. Daar werd evenwel geen
buit gevonden. In de voorkamer waren de
porceleinkast en het aalonkastje geopend, wat
"il
Bolswarische Courant
f
I
