lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
i
1918.
ö7stö Jaargang.
VerscUijnt Donderdags en Zondags.
No. 8.
Zondag 27 Januari.
BINNENLAND.
Ministerieele medadeelingen omtrent
onze voedselvoorziening.
SLEURWERK.
Nog eens de brandputten.
INGEZONDEN.
NUTSLEZING.
olswardsclie Courant
VOOR
a 5 Cent.
EEN OPMERKER.
1
die
i
de
van een
de levens
inen
veel-auto-
is het ook
77,889,000 K.G.
14,754,000 K.G.
4,000,000 K.G.
D. KOSSEN, Voorz.
Dr. I. J. R1NKES, Secr.
A, B, C, D.
E, F, G, H.
I, J, K, L.
M, O, P, Q en
De eerate
korten tijd heeft
Luister maar:
groep
H
H
U
komt het.
Z.
groepen
in het leven roepen
voor
van Antwoord is het
men ze zoo? Vervalt daarom de bewering:
eenige malen, daardoor niet?
Hopende met dit schrijven nogmaals de zaak
duidelijker te hebben gemaakt in afwachting
bij voorbaat als we van dit jaar kermis krijgen,
de draaimolen niet bij den heer Polak te
plaatsen, want dan gaat men met die put
weder „verstoppertje-werk” verrichten.
Bij het afsluiten van dit schrijven, de geachte
Redactie mijn dank voor de verleende plaats
ruimte.”
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgena
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
ABONNEMENTSPRIJS: 50 Cents per 3 maanden.
Franco per post Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar
volksvoordracht over de religieuze opera Parsi-
val van Richard Wagner.
Dit onderwerp is door hem te Bolsward
nog niet behandeld en voor ons publiek
dus nog nieuw. Niet minder dan 64 licht
beelden zullen de voordracht illustreeren, terwijl
duo’s voor orgel en piano, viool en piano,
viool eh orgel, de voornaamste muzikale
momenten zullen verklanken. De beer J.
Faber heeft hiervoor zijn medewerking toe
gezegd. De stof dezer opera is ontleend aan
twee legendende Parsivalsage en de oude
Graalsage. De opera en de daarin optredende
figuren zijn niet of moeilijk te begrijpen,
wanneer men die boeiende overleveringen niet
kent. Het ligt dus voor de hand, dat de
heer Alt een behandeling van de sagen aan
van de opera zal doen voorafgaan, gelijk
hij dat ook bij andere onderwerpen gewoon
was te doen.
In een lijvig stuk heeft de Minister van
Landbouw enz., geantwoord op het voorloopig
verslag van de Tweede Kamer betreffende de
wetsontwerpen tot verhooging, resp. aanvulling
en verhooging van de begrootingen van het
10e hoofdstuk del Staatsbegrooting over 1917
en 1918 (beschikbaarstelling van levens
middelen).
Aan deze Memorie
volgende ontleend:
Wat de granen betreft, voor menschelijk
voedsel geschikt, kan worden vermeld, dat de
voorraden aan buitenlandeed graan op
Januari waren als volgt:
Tarwe
Meel
Mais
Af. de R.
Mag onderstaande in Uw blad geplaatst
worden, misschien kan het zijn nut hebben.
De beteekenis van dit woord vindt
gewoonlijk bij Ambtenaren, waar
matisch werk verricht wordt, zoo
hier in Bolsward, als er turf uitgegeven
wordt op afgestempelde bons. Zoodra is de
gelegenheid niet bekend gemaakt, of in groote
schare snelt men naar het bureau, om van
deze schoone gelegenheid gebruik te maken,
en binnen een korten tijd heeft men
gevraagde brandstof.
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Maar nu
laten direct bij de opslagplaats hun domicilie-
kaarten afstempelen. Al wordt hun dien
zelfden dag, geen turf verstrekt omdat er
zooveel drukte is, dat hindert niet of komt
het nog een dag later, ze kunnen er zeker
van zijn, hun naam staat op de lijst. Eindelijk
hebben 4 handen die reuzengroep afgewerkt,
en men denkt aan de beurt te komen. De
man welke voor mij belast was om de turf
te halen, had bijna 2 dagen postgevat, moet
natuurlijk daarvoor beloond worden, biedt
Woensdag mijn kaart aan, rubriek Rteveel
voor, wachten, tot Donderdag, tot, ja zeg het
maar en tot zijn schrik hoort hij, de turf is op,
met onverrichte zaken en na 2 dagen gewacht
te hebben, betaalt hij de huur van de kar.
Zou het nu niet beter zijn om de laatste
groep, die altijd verstoken blijft, want dit is
de derde maal dat het mij overgekomen is, eens
bovenaan te plaatsen en de bevoorrechte eerste
groep eens onderaan, mijn inziens zou er meer
recht geschieden, en niet zoo velen van hun
recht verstoken bijven-.
Men probeere het eens, en de laatste groep
zal voor dit werk dankbaar zijn.
Dank voor de afgestane ruimte.
EEN VOORSTANDER VAN RECHT.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
Donderdag 31 Januari, houdt de heer Alt
voor het Departement Bolsward” van de
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen een
voortgezette distributie op zeer matige schaal
tot de a.s. weiperiode mogelijk doen achten.
Op de basis der laatste distributie worden in
de klei- en weidestreken maandelijks 10 K.G.
en in de zandstreken 15 K.G. per koe verstrekt;
een en ander vereischt per maand circa
12.000.000 K.G.
Op 1 Januari 1918 waren aanwezig aan
Amerikaansche lijnkoeken 36.444.000 K.G.
en aan andere krachtvoederkoeken onder
N. O. T. verband 15.000.000 K.G., terwijl
van de aan de regeering geleverde inlandsche
oliezaden vermoedelijk circa 8.000.000 K.G.
koeken zullen kunnen geslagen worden, zoodat
in totaal is of zal komen c.a. 60.000.000 K.G.
Wanneer deze hoeveelheid vervoederd is
volgens het huidige rantsoen, is de weide-
periode voor het vee aangebroken.
De peulvruchtenoogst maakt het mogelijk
bij behoud van een matig rantsoen de voor
ziening tot den aanstaanden oogst te doen
geschieden. Het aanvankelijk vastgestelde
rantsoen ten bedrage van 1 K.G. per 4 weken
en per hoofd, vereischt in elke vierwekelijksche
periode 6.500.000 K.G. erwten en boonen,
hetgeen in verband met de slechte kwaliteit
van de erwten, waaruit een belangrijk percentage
moet worden geschoond, te hoog bleek. Der
halve is voor het derde tijdvak het rantsoen
gehalveerd, hetgeen misschien voor een der
volgende tijdvakken nogmaals zal moeten
geschieden. De geraamde opbrengst bedraagt
van stamboonen 30.000.000 K.G. (hierbij
zijn niet inbegrepen z.g. veldboonen) en van
erwten 56.000.000 K.G., waarin is begrepen
c.a. 10 pCt. zaaigoed en de hoeveelheden
welke voor menschelijk gebruik ongeschikt zijn
en uitgeschoond moeten worden.
Aan rijst is nog aanwezig 325.000 balen
a 100 K.G., waarvan 230.000 balen voorde
Intendance. Nog steeds zijn niet van alle
burgemeesters opgaven ontvangen van de in
hunne gemeenten aanwezige voorraden aard
appelen, op 10 Januari j.l. moesten nog omtrent
een 50-tal gemeenten gegevens inkomen.
De distributie van aardappelen zal volgens
het huidige rantsoen tot den nieuwen oogst
kunnen worden volgehouden.
Wat de voedingsmiddelen betreft, merkt de
minister op, dat er geen aanleiding is te
vermoeden, dat er niet voldoende melk zal
zijn in het komende jaar om de normale
behoefte te dekken.
Hetzelfde geldt ook voor de boter- en kaas
productie; verwacht kan zelfs worden, dat
aanzienlijke voorraden zullen worden uitgevoerd
in ruil voor onmisbare grondstoffen.
Ook de groentenvoorziening geeft geen
reden tot bezorgdheid, terwijl ook de suiker-
voorziening tot de nieuwe campagne is
gewaarborgd.
Zeer onbevredigend daarentegen doet de
voorziening met varkensvleesch zich aanzien.
De zeer ruime afslachting van runderen heeft
den veestapel, met name dien van jong vee,
zeer doen inkrimpen, de rundveestapel op
zichzelf blijft echter ruimschoots voldoende;
het niet beschikbaar zijn van krachtvoeder
zal evenwel leiden tot buitengewoon hooge
prijzen voor slachtrijp vee, zoowel in dit voor
jaar als in de eerste maanden van den zomer.
Ook de eierenproductie dreigt dit jaar zeer
onbevredigend te zijn, daar wegens gebrek
aan voedsel een nog dagelijksche afslachting
van het pluimvee noodzakelijk is. De minister
vestigt er de aandacht op, dat, afgezien van
het broodvraagstuk, bij het voortduren van
de crisis de toestand uiterst moeilijk dreigt
te worden.
Wat het
afzonderlijk departement
middelen voorziening betreft, kan worden mede
gedeeld, dat de raad van ministers op 10 Dec.
besloten heeft, de instelling van een crisis
ministerie te bevorderen. Tot heden (17 Jan.)
is het echter nog niet mogen gelukken, een
daartoe geschikt geacht persoon bereid te
vinden, aan het hoofd van een dergelijk
ministerie op te treden.
Hierbij zij nog vermeld, dat de minister
ook voor zich persoonlijk tegen het in het
leven roepen van zoodanig departement niet
het minste bezwaar koestert.
Goedkooper vleesch.
Leeuwarden, 23 Jan. B. en W. hebben
met de slagers geconfereerd over het ver
krijgbaar stellen van goedkooper vleesch voor
werkman en kleinen burger. Als gevolg
hiervan- aldus deelde de burgemeester in
den Raad mede hebben de slagers den
vleeschprijs reeds eigener beweging terug
gebracht van f 1 op 65 cts. Daarmee is het
doel van B. en W, dus reeds voornamelijk
bereikt. Komt er nu ook nog goedkoope
regeeringsworst, dan kunnen verdere plannen
in dezen wellicht achterwege blijven. Doel
was anders, den prijs op 60 cts. te krijgen,
desnoods door oprichting van ’n gemeentelijken
vleeschwinkel.
De burgemeester had den indruk, dat de
slagers met een prijs van f 1, geen buiten
sporige winst vroegen, maar dat ze nu vee
slachten van minder prima kwaliteit.
De Raad verleende het gevraagde crediet,
opdat B. eu W. desgewenscht verdere stappen
kunnen doen.
Witmarsum, 23 Jan. In een vergadering
van varkensslagers en vleeschhouwers alhier,
is besloten bij den minister aan te dringen
op betere toestanden betreffende de vetvoor-
ziening. Boeren mogen n.l. hunne koeien
laten slachten en het vet opslaan, terwijl de
slagers hunne klanten niet kunnen voorzien.
Er zijn slagers, die zich reeds grootendeels
op den handel moeten toeleggen, willen ze
een bestaan vinden.
Stavoren, 24 Jan. De geheele binnen
vaart is thans hersteld. Aangezien de Lemster
haven nog steeds geblokkeerd is door het ijs,
maken de stoombooten in den dienst Amsterdam-
Groningen thans de route via Stavoren, ter
wijl ook de zeilvaart over Stavoren gaat,
zoodat het scheepvaartverkeer hier buiten
gewoon druk is.
Steenwijk, 23 Jan. Door de vrouw van
M. Wagter werden gisteren in een zinkput
bij de welpomp onderscheidene stukgescheurde
zilverbons gevonden. Even te voren waren
eenige stukken van zilverbons door een paar
kinderen bij bedoelde pomp gevonden.
Alles werd de politie ter hand gesteld, die
thans met een onderzoek begonnen is. Naar
wij vernemen, werd door de politie op nog
meer stukken van zilverbons beslag gelegd.
Men verdiept zich in gissingen.
Steenwijk, 24 Jan. In den afgeloopen
nacht is in het distributiebureau alhier inge
broken. De verschillende vertrekken werden
bezocht en doorgesnuffeld; doch er was niet
veel te halen, daar men juist gistermiddag
een vrij aanzienlijk bedrag naar een kassiers-
kantoor alhier had gebracht. Uit een gesleten
kast werd na verbreking van het slot ruim
f 30 gestolen.
Totaal 96,643,000 K.G.
Voor broodvoeding komen van onzen eigen
oogst alleen in aanmerking tarwe en rogge,
van deze zullen naar raming verkregen worden
dezelfde hoeveelheid als van den oogst 1916
verkregen zijn, t.w. 70.000.000 K.G. tarwe
en 120.000.000 K.G. rogge; hierbij is er
rekening mede gehouden, dat 10 pct. van
den oogst gereserveerd moet blijven voor zaai
zaad en dat, trots vordering, uitgebreide con
trole en in uitzicht gestelde strenge straffen,
steeds zekere hoeveelheden worden achter-
gehouden, hetzij voor eigen gebruik, hetzij
voor voedering aan vee.
In totaal zullen we, te rekenen van 1
Januari 1918 af, aan broodkoren kunnen be
schikken over 183.143.000 K.G. Voor de
broodvoeding zijn bij de tegenwoordige rant-
soeneering voor 3 broodkaarttijdvakken noodig
circa 50.000.000 K.G. De aanwezige voorraad
is dus niet voldoende het huidige rantsoen
voort te zetten tót 1 Maart e.k., wanneer voor
het brood uitsluitend graan gebezigd wordt.
Op 1 Januari 1918 kon beschikt worden
over 30.000.000 K.G. aardappelmeel, deze
stellen in staat de broodvoorziening tot om
streeks half Mei voort te zetten, verder dan
tot dezen termijn is de voorziening niet ver
zekerd.
Blijft aanvoer van buitenlandsch graan
achterwege, dan zal het broodrantsoen opnieuw
moeten worden ingekrompen, willen wij den
nieuwen oogst halen. Het vraagstuk der brood
voorziening heeft dan ook dagelijks de volle
zorg van den minister.
Wat de overige granen, gerst en haver aan
gaat, die hoofdzakelijk voor veevoeder dienen,
al worden de daartoe geschikte partijen ook
gebezigd voor menschelijke voeding (gort en
havermout) kan worden medegedeeld, dat hier
van aanwezig waren op 1 Januari 1918 aan
buitenlandsche gerst en haver resp 3.720.000-
K.G. en 4.759.000 K.G. terwijl in eigen
land vermoedelijk verbouwd zijn aan gerst
40.000.000 K.G. en aan haver 242.000.000
K.G. Van de hier genoemde hoeveelheden
komen niet voor algemeen gebruik beschikbaar
10 pet. zaaigoed, benevens de aan de ver
bouwers voor de voedering van den eigen
veestapel gelaten partijen. Hoeveel dit laatste
bedraagt, is nog niet door de veevoeder-
bureaux opgegeven; naar schatting bedraagt
zulks circa 250.000.000 K.G., waarbij in
begrepen zijn de veldboonen, van welke ten
onzent circa 32.000.000 K.G. verbouwd zijn.
Van hetgeen beschikbaar komt, zal de in
tendance een belangrijke hoeveelheid ontvangen,
terwijl de rest wordt gebruikt voor gort-,
havermout- en gistfabricage, en deels voor de
veevoederdistributie.
Gelijk uit het voorgaande valt af te leiden,
zijn de beschikbaar -komende hoeveelheden op
verre na niet voldoende voor de behoefte.
Per jaar toch is voor de gort- en gistfabricage
noodig ten minste 50.000.000 K.G. gerst;
voor de havermoutfabricage ten minste
15.000.000 K.G. haver; de gist- en koek-
fabricage behoeven verder 30.000.000 K.G.
rogge, terwijl voor de voedering van bed rij fs-
paarden bij een behoorlijk rantsoen maandelijks
c.a. 15.000.000 K.G. haver vereischt worden.
Een en ander verklaart, waarom wegens
gebrek aan veevoeder sedert geruimen tijd
voor varkens, jong hoornvee en landbouw-
paarden geen veevoeder gedistribueerd wordt
en ook voor pluimvee niet dan uiterst karige
hoeveelheden verstrekt zijn geworden.
Wat ander veevoeder (lijnkoeken en verdere
krachtvoederkoeken) aangaat, kan worden
medegedeeld, dat de voorraden daarvan een
Herik. Nieuwsbl. v. Fr.
Gecondenseerde melk.
Het Bureau voor Mededeelingen in zake
de Voedselvoorziening meldt:
De door de Regeering opgelegde voorraad
verduurzaamde melk, die onlangs verkrijgbaar
is gesteld, bestaat voor de helft uit gecon
denseerde melk met suiker en voor de andere
helft uit melkpoeder.
Nu blijkt uit de bestellingen der verschil
lende gemeenten, dat bij het publiek een
zekere voorliefde schijnt te bestaan voor melk
poeder; daarvan wordt althans veel meer
besteld dan van gecondenseerde melk. De
laatste is echter zeer goed in verschillende
spijzen te gebruiken. De consumenten zullen
daarom goed doen in dezelfde verhouding
gecondenseerde melk als melkpoeder te
gebruiken.
Daarmede zal men er veel toe bijdragen,
de door de melkschaarschte ontstane moeilijk
heden te overwinnen.
Toen ik Woensdagavond de Bolswardsche
Courant eens ging inzien als oudergewoonte,
belangstellend naar het nieuws, vooral naar
Stadsnieuws, hetwelk in den regel mijn bijzon
dere attentie trekt, zag ik, dat er een nieuwtje
was opgenomen over de brandputten.
Wel dacht ik, dat is wel aardig geschreven,
maar toch kon ik er geen genoegen mee
nemen, zonder er een wederwoord aan toe te
voegen.
Er werd geschreven in dat bericht, dat de
putten geregeld werden nagezien. Dat zulks
in den regel gebeurt, gaarne geloof ik het,
een andere vraag is 't, wanneer gebeurt dit?
Volgens het schrijven van mij, waren ze in
geen dagen, ja in geen weken (namelijk die
van ’t Schildwijk) nagezien, hetwelk nog steeds
door mij wordt volgehouden. Het kan immers
niet anders, de putten waren zoo met sneeuw
en ijs bedekt, dat, als ze nagezien waren, dan
moest de sneeuw en ijs verwijderd zijn geweest,
en zulks was hoegenaamd niet het geval.
Ook de woorden: eenige malen dat de deksels
bij bevinding los waren, zou dat niet beter
geweest zijn dat men ze alle dagen nazag
met zulk weer, en in welk tijdvak bevond
