Vo. 22.
Verschijnt Donderdags en Zondags
57ste Jaargang.
ïïieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Bond v. Staatspensionneering.
Dassen en Zelf binders.
K. MOL, Bolsward.
1918
OVERHEMDEN.
F
Zondag 17 Maart.
I
v
We berichten U de ONTVANGST
der NIEUWE
PRACHTIGE SORTEERING
Beleefd aanbevelend,
INGEZONDEN.
Ieder lid stort f 40.en verkrijgt daar-
Bolswardsclie Courant,
VOOR
Afzonderlijke
g
r
r
i
r
j
voor ieder
gewoue
t
3
CLICHÉ
J. H. KINGMA.
H. A. LUNTER.
A. V. D. MEER.
r
t
r
t
i
e
r
8
Hel voorloopig Bestuur der
Bolswardsche Tuinbouwvereeniging"
J. M. KINGMA.
8. J. de BOER.
P. D. de JONG.
De Leden:
M. OBERMAN.
D. BANNING.
J. C. CUPERUS.
it
e
J-
i-
k
ft
:e
st
en
in
bij
de
de
in
op
im
;n,
jn,
d
in
ng
ijk
en
ke
>r-
en
in,
op
ite
en
te
ke
lis
im
a.
d
j-
n
k
r
st
!-
S
?t
van propaganda
noodig is, omdat
zijne rekening
en bewerking en
zijn diensten
D. TERHENNE.
G. H. v.d. WERF.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
van perceelen tuingrond zijn uit-
Mijnheer de Redacteur,
voor onderstaande een
veel gelezen blad. Bij voorbaat
f
r
I
geschiktheid hebben,
om voedsel voor hun
zeer gunstige resultaat
i aanleiding omditjaar
Verzoeke beleefd
plaatsje in uw
mijnen dank.
Het was een goede avond, de avond van
voor de „afd. Bolsward” van
voor Staatspensionneering. Een
een opgewekte stemming, een
pakkend propagandastuk. Want
was
13 Maart j.l.
den Bond
volle zaal,
sober maar
dat is dit zeer zeker het tooneelstuk „Forjit
my net”, door de spelers van Woensdagavond
op uitnemende wijze vertolkt. Voeg daarbij
de enkele toepasselijke nummers, gezongen
door het Zangkoor „Voorwaarts” alhier, de
uitnemende glasheldere rede van Ds. Zuithoff,
kort, sober, maar gloedvol van inhoud, ziedaar
alle voorwaarden om ’n goedgeslaagden avond
te organiseeren. Eu nogmaals het is een goede
avond geweest. Eu toch... toch miste ik weer
een ding ook dezen avond in de rede van den
geachten Spreker.
Wij hooren in den laatsten tijd door onze
bondssprekers zoo weinig den nadruk leggen
op artikel 1 van ons Bondsprogram. Wij
weten allen toch wel, dat daar een groote
schare van kleine handwerkslieden, kleine
patroons is, waarvan de meesten op hunnen
ouden dag een treurig bestaan tegemoet gaan.
Menschen die hun geheele leven hard geploeterd
hebben, hetzij alleen, hetzij met een of twee
knechten. D.e ook hun geheele leven hebben
moeten bijdragen tot alle mogelijke belastingen,
en heel vaak in niet geringe mate. Die ook na
dezen gruwelijken wereldbrand, indien bet hun
al gelukt hunne zaken boven water te houden,
in nog meerdere mate moeten bijdragen om
de belastingen aan te zuiveren die noodig
zullen zijn, om het Schip van Staat drijvende
te houden. En wanneer dan al een pensioen-
belastingwet tot stand komt, zal ook uit
hunne zakken waarschijnlijk weer een groot
gedeelte moeten worden betaald. En dit alles
ware nog te dragen, indien dan ook voor
deze groote groepen van de bevolking op
hunnen ouden dag een bescheiden pensioentje
werd uitgekeerd. Maar ik vrees met groote
vreeze. Laten de vele arbeidersorganisaties
het zich voor gezegd houden, dat wanneer
èn arbeider èn kleine handelsbaas, èn zoovele
anderen, gezamenlijk optrekken voor een
premievrij Staatspensioen, hunne kracht zoo
veel te grooter zal zijn. Ik geef onze bonds-
propagandisten in overweging dit wel in het
oog te houden. Zij zullen daarmee vele leden
winnen, en bij de aanstaande verkiezingen
zal dat zeer zeker van grooten invloed zijn.
Ziet 1 Mijnheer de Redacteur, dit moest mij
even van het hart. Met dank voor de plaatsing.
Th. BEEKSMA.
Bolsward, 15 Maart 1918,
Woensdag werd in „de Doele” de jaarlijksche
propaganda-avond gehouden der Afdeeling
„Bolsward” van bovengenoemden Bond. De
zaal was flink bezet, een teeken dus van
belangstelling.
De voorzitter, de heer D. J. Steensma
opende de vergadering en deelde mee, dat
in October j.l. te Mikkum door de Afdeelings-
besturen besproken was, hoe men een doel
treffende propaganda zou inkleeden om
voor de ideeën van den Bond wat meer be
langstelling te trekken in het district Harlingen,
en werd noodig geoordeeld een Spreker en
een tooneelstuk voor afdeelingsvergaderingeu.
Daartoe aangezocht, was een gezelschap ten
volle bereid een geschikt stuk in te studeeren,
de WelEerw. heer Zuithoff zou een rede
houden en zoo zijn te Workum en Harlingen
reeds vergaderingen gehouden, die voldoende
bezoek trokken. Hedenavond is Bolsward aan
de beurt, waarbij het Zangkoor Voorwaarts”
ook nog eenige nummers ten beste zal geven,
zoodat er voldoende afwisseling is. ’t Ver
heugt Spreker dan ook zeer, dat hier de opkomst
zoo goed is, hij hoopt en vertrouwt, dat de
avond aan het doel zal beantwoorden.
Nadat de zangers en zangeressen het „Lied
voor Staatspensioen” hadden gezongen, wat
om de woorden en wijze van uitvoering al
direct een goeden indruk maakte, kreeg men
de rede van Ds. ZUITHOFF, die ’t onderwerp
„Dreigende gevaren” behandelde op de dezen
Spreker zoo eigene manier om met klem en
op voor ieder duidelijke wijze de harten der
toehoorders te treff-n.
’t Zou te veel plaatsruimte vorderen, ook
maar bij benadering in dit verslag weer te
geven, wat in een groot halfuur alzoo werd
verteld. In hoofdzaak was de inhoud het
volgende
Velen meenen dat 't maken
voor Staatspensioen niet meer
er al reeds een premie-vrije uilkeering aan
ouden van dagen plaats vindt uit ’s Rijks
kas, maar die uitkeering van f 2 per week
aan hen die boven de 70 jaren zijn en in
loondienst zijn geweest, is geen Staatspensioen,
dat is slechts een overgangsmaatregel ten
gevolge het wetsartikel 369 uit de invaliditeits-
wet-Talma.
Die wet in haar geheel is indertijd aan
genomen, maar door het amendement-Duys
kwam de bepaling, dat een half jaar nadat
de wet in het Staatsblad werd opgenomen,
degenen, die dan 70 jaar waren, en dus
geen gelegenheid hadden premie te betalen,
een uitkeering van f 2 per week zouden ont
vangen. Dat is aangevangen op 3 Dec. 1913
en dat artikel is nog steeds van kracht, want
de wet zelf is nog niet tot uitvoering gekomen.
Wijl in die wet is vastgelegd het stïflsel van
premiebetaling, en waardoor dus allen die niet in
loondienst zijn, werden uitgesloten, komt de
Bond voor Staatspensionneering met kracht
daartegen op.
door in eigendom ongeveer 1li0 deel in ééa
pondemaat land, en heeft de vrij groote zeker
heid om in den herfst van 1918 voor den
prijs van circa f 6.te bekomen ongeveer
25 L. bruine boonen en groene erwten (d.i. voor
een gezin van 10 personen).
Na afloop van de overeenkomst kan de
vereeniging het land verknopen en de opbrengst
onder de leden verdeelen. Aangezien de ver
eeniging ieder jaar per pondemaat ruim
f 100.meer ontvangt dan uitgeeft, is het
zeer waarschijnlijk, dat de som van f 40.
later geheel gerestituëerd wordt.
Ernstig wordt overwogen om financieels
maatiegelen te treffen, teneinde het tnogelijk
te maken, dat arbeidersvereenigingen hieraan
kunnen deelnemen.
Met vertrouwen wekken wij ernstig ieder
tot spoedige deelneming op, omdat eerst bij
voldoende deelname getracht kan worden
geschikt land te verkrijgen.
De gelegenheid tot aangifte voor het
lidmaatschap (s.v.p. schriftelijk) is opengesteld
tot en met Zaterdag 23 Maart 1918, ’e nam
5 uur, bij den medeondergeteekende J. M.
Kingma. In de vergadering op dien dag
wordt over de aanneming van nieuwe leden
beslist.
Huurders
gesloten.
oogen gesteld. Spel en inhoud van ’t stuk
maakten een diepen indruk, de rollen werden
alle heel natuurlijk gespeeld.
De Voorzitter, de heer Steensma, kon dan
ook besluiten met dank te brengen aan
Spreker, zangers en zangeressen, aan de mede
werkers en -werksters op het tooneel en gaf
allen hetgeen te hooren en Ce zien was
gegeven in ernstige overweging.
Naar wij vernemen hebben zich dien avond
ongeveer een tiental personen aangemeld voor
toetreding tot den Bond van Staatspension
neering.
f Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
L. S.
Met de voedselvoorziening in ons land
begint het te spannen. Volgens de rede van
den Minister van Landbouw is de broodvoor
ziening slechts tot 30 Juni verzekerd. Men
overweegt om het piksel van erwten in het
meel te verwerken, bestemd voor het bereiden
van brood, waarmede met Mei a.s. vermoedelijk
wordt begonnen.
Inderdaad wij beleven angstige tijden.
Hier ter stede is verleden jaar uitbreiding
gegeven aan de tuinbouw, teneinde de inwoners,
die daarvoor tijd en
gelegenheid te geven
gezin te telen. Het
hiermee verkregen, gaf
opnieuw daaraan een belangrijke uitbreiding
te geven. Er zijn thans circa 300 perceelen
verhuurd.
Dit beteekent misschien voor circa 250
gezinnen een flinke winterprovisie aan aard
appels, erwten en boonen.
Die gezinnen hebben een voorsprong in
dit opzicht boven de anderen!
Wij misgunnen hun dit niet, integendeel
wij verheugen er ons in, dat zij althans flink
voedsel hebben verkregen. Maar ook anderen
zouden daarvan gaarne profiteeren, doch ver-
keeren vrijwel in de onmogelijkheid een perceel
te huren en om een perceel door een derue
te laten bewerken, geeft groote bezwaren. De
gemeente zou voor hare rekening Vneer greid-
land kunnen laten omscheuren en dit zelf
laten bewerken ter verkrijging van voedsel,
doch de gewonnen producten zouden even
tueel door de Regeering ten behoeve van de
algemeene voedselvoorziening opgeëischt worden
Om voor gemeenschappelijke rekening land
te laten bewerken en het vooruitzicht te
hebben om de geteelde producten te mogen
behouden, zal men een vereeniging moeten
vormen.
Een vereeniging. mag voor hare leden pro
ducten verbouwen en onder de leden verdeelen.
De Rjgeerings Commissaris in Friesland heeft
zijn medewerking toegezegd in een verdeeling
van 2l/t liter erwten of boonen
huisgenoot van een lid boven de
distributie.
Deze medewerking gaf ondergeteekenden
aanleiding tot het besluit om op te richten
de Boiswardsche Tuinbouwvereeniging.” De
bedoeling is, dat de Bulswardsche Tuinbouw
vereeniging, weiland ter omscheuring koopt,
dat zij voor het bewerken daarvan de hulp
inroept van een bouwboer.
De bouwboer neemt voor
alle kosten van omscheuring
ontvangt als vergoeding voor
een bedrag, gelijkstaande met de waarde
(Regeeringsprijs, geen distributieprijs) van het
product, onder afkorting van f 120.per
pondemaat per jaar.
Er wordt het eerste jaar bruine boonen en
groene erwten verbouwd.
Een solied bouwboer te Pingjum is bereid
op deze voorwaarden het land te bewerken,
mits de te bebouwen oppervlakte minstens
enkele p.m. zal bedragen. De berekening
wordt ongeveer als volgt:
Één p.m. land kan een opbrengst geven
van 10 a 12 HL. erwten of boonen. Laten
wij de opbrengst op 10 H.L. stellen, dan
wordt dit een hoeveelheid, gelijkstaande met
het maximum van circa 40 leden. Zal men
ieder lid dus in uitzicht willen stellen om
tot een hoeveelheid van circa 20 a 25 liter
erwten en boonen te komen, dan zullen iedere
40 leden den koopprijs moeten storten van
een pondemaat land. De prijs van één p.m.
stellende op ongeveer f 1500.komt men
op een storting van f 37.50, stel f 40.
per lid.
Spreker gaat vervolgens na wat omstandig
heden er in de laatste jaren zich hebben
voorgedaan, die vertraagden dat in ons land
die wet tot uitvoering kwam en tevens welke
pogingen door het volgende ministerie zijn
aangewend om er nog wijzigingen in aan te
brengen.
De slotbepaling van het wetsontwerp Talma
houdt in, dat deze geheele wet met 3 jaren
na het ingaan der overgangsbepalii gen in
werking treedt, dat moest dus geschied zijn
3 Dec. 1916, echter is later die termijn met
3 jaren verlengd, alzoo 3 Dec. 1919 komt
de wet-Talma tot uitvoering, als met vooraf
een gewijzigde wet op het Staatspensioen
wordt aangenomen.
Spreker schelst den gang van zaken, het
latere ontwerp-Treub, dat 7 Februari 1914
is iugediend. Ware niet in den nazomer van
dat jaar de oorlog uitgebroken, er zou al
getracht zijn hier een wettelijk Staatspensioen
te hebben. Toen is het verstomd door het
kanongebulder.
Spreker betreurt het ten zeerste dat van
het vraagstuk van ’i Staatspensioen, dat is
een sociaal economische zaak, in ons land is
gemaakt een politiek kerkelijk vraagstuk. Toch
is er ondanks alle verzet nog hoop, dat dit
groot volksbelang eenmaal wordi geregeld op de
wijze als de Bond dit wenscht. Het begint
te dagen, de nevel trekt op. Hef volk in de
breede lagen begint meer en meer in te zien,
dat het Staatspensioen noodzakelijk is. Demo-
raliseerend, zooals van zekere zijde wordt
beweerd, werkt het niet, dat wordt in Dene
marken en Engeland reeds door de ervaring
bewezen. Dr. de Visser heeft al reeds gezegd
dat dit Staatspensioen ligt in de neutrale zone.
O, roept Spreker uit, mocht het eens
gelukken dat inzicht meer en meer te doen
doordringen in de breede klassen der arbeiders,
en de nationale gedachte overheerscht kan
worden door de nationale behoefte.
Na nog eenige mededeelingen over ’t verloop
van 't wetsontwerp Treub,>en te hebben aan-
getooud waarin dat in hoofdtrekken verscbiltmet
de wet-Talma, en na er nog op te hebben gewezen
hoe door de wijziging der grondwet de positie,
der le Kamer is gewijzigd, terwijl door de
nieuwe kieswet een heele schare kiezers
medezeggingskracht heeft over den gang van
zaken, eindigt hij met te wijzen op 2 bond-
geuooten, die medestrijden om hier te bekomen
een bevredigend stelsel van Staatspensionneering.
Die bondgenooten zijn: lo de ervaring, 2o de
wereldoorlog. De ervaring leerde wat een zegen
die f 2 weeks al geeft, en tevens dat volks-
pensioen rechtvaardig is, terwijl de wereld
oorlog het argument, dat er geen geld voor
te vinden is, heeft verpletterd.
Waar honderden miilioeueu beschikbaar zijn
om een builenlandschen vijand te weren,
ontbreken zeer zeker niet de veel geringere
kosten om den binneulaudschen vijand, de
armoede op den ouden d<g te ver drijven.
Waar op allen de plicht rust van lands
verdediging, rust ook op allen de plicht om
mee te strijden voor staatspensioen, en God
geve, dat met de premie moet worden betaald
met bloed want die premie moet worden
betaald met bloed en tranen God verhoede
dat de wereldoorlog nog een bloedig nadrama
zal hebben.
Allen worden aangemaand mee te helpen
om de goeie zaak te bevorderen, waardoor
de gelukszon zal opgaan over hen, wier
levenszon ondergaat.
Een warm applaus was het teeken, dat
men met het boeiend betoog instemde.
Het zangkoor „Voorwaarts” gaf nog een
tweetal liederen, het eerste „Ons doel” was
een gedichtje van Ds. Zuithnfl, waarvan de
woorden zoo juist pasten voor het beoogde
doel van dezen avond, en het andere „Voor
waarts” zag meer algemeen op de betere tijden
die zullen aanbreken.
Deze zangvereeniging, onder leiding van den
heer Bacbhofner, heeft ook nu weer getoond
zich door gestadige oefening vooruit te werken
op het pad der kunst.
Het slot van den avond was de opvoering
van het Friesch tooneelstuk: „Forjit my net”
cok heel passend voor dezen avomf. Een
oud echtpaar dat met vlijt en overleg altoos
zichzelf had weten te redden, kwam ten slotte
in verlegenheid. De vrouw kwijnde weg en
de man, die niet meer werken kon, kreeg
op zijn aanvraag om wat onderstand, bet
antwoord, dat’t armhuis voor hem bestemd was.
Gevoelvol werd in de drie bedrijven het
lot van menig noesten werkman hier voor
ABONNEMENT8PRIJ850 Gents per 3 maanden.
Franco per post 621/2 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
