No. 26.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
57ste Jaargang.
ïieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
4 APRIL a s.
1918.
Zondag 31 Maart.
Als het kalf verdronken is,
dempt men den put.
VOOR
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
i
BINNENLAND.
°P
en
wederom een ons.
K<ffe.
Bolswardsclie Courant
cursussen.
van
Mollen.
van Landbouw heeft bij de
der Koningin aangedrongen
rijgevig te zijn met het uitreiken
lachtigingen voor het vangen van mollen.
van April zal
koffie worden afgeleverd
Thee..
Op last van het thee- en koffie-distribntie-
bureau zijn de winkeliers verplicht bon 19
in te nemen en de kaart af te teekenen of
te stempelen voor de later te bekomen hoe
veelheid thee.
ADVERTENTIEPRIJS: 1-^-7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
beginnen de nieuwe cursussen, in Fransch, Duitsch, Engelsch, Boekhouden,
Ned. Taal en Rekenen, Algebra en Meetkunde. De prijs der weekbladen is
f 0,50 per maand (met f 0,10 tijd, verhooging wegens buitensporige papierprijzen).
Verzuimt niet U op een of meer dier weekbladen te abonneeren. Proefnummers verkrijgbaar.
A. F. G. LEIDERITZ, D. H. SCHENK, Hoofdonderwijzers, Witte de Wifh-
straat 23, Amsterdam. Telefoon Zuid 4Q72.
«1
ABONNEMENTSPRIJS: 50 Cents per 3 maanden.
Franco per post 621/2 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Scheepsladingen waterplanten worden
tegenwoordig in het waterland onder Veen
wouden ingeladen en naar Zwaagwesteiude
vervoerd, om daar voor de bemesting van
bouwland te dienen. Adv. BI. v. Kollum.
Koffie.
Het Bureau voor mededeelingen in zake de
Voedselvoorziening meldt, dat tusschen 1 en
15 April a.s. op bon 24 der thee- en koffie-
kaart 1 ons koffie kan worden afgeleverd door
de winkeliers en van 16 tot en met 30 April
weder 1 ons koffie, tegen aangifte van bon
27 der nieuwe kaart.
Vetschaar echte.
De opperbevelhebber van land- en zeemacht
heeft in verband met de heerschende vet-
schaarschte nader bepaald, dat met ingang
van 1 April per man en per dag, aan margarine,
rundvet, reuzel en plantenvet te zamen niet
meer mag worden verstrekt dan 0.07 K.G.
Voorts is machtiging verleend, desgewenscht
het voor de bereiding van het eten benoodigde
gesmolten rundvet (reuzel of plantenvet) geheel
of gedeeltelijk door margarine te vervangen.
Nog te ontginnen land.
Er zijn in ons land, volgens een ingezonden
stuk in het Hbl., nog ongeveer 500.000 H.A.
grond, die, zoo niet geheel, dan toch voor
een groot gedeelte'productief gemaakt kunnen
worden.
Distributie en inventarisatie van kaas.
Naar de Tel. verneemt, kan binnen eenige
dagen een ministerieels beschikking tegemoet
worden gezien, waarbij kaas wordt opgenomen
in de distributie. Het ligt tevens in het voor
nemen tot inventarisatie der kaasvoorraden
over te gaan. De aanmaak van kaas zal dan,
behoudens de voor direct gebruik noodzakelijke
ontheffingen, verboden zijn.
Maximumprijzen voor volkssigaren.
In een te ’s Hertogenbosch gehouden ver
gadering van de Vereeuiging van Klein
fabrikanten in de Sigarenindustrie, heeft een
der afgevaardigden van het hoofdbestuur mee
gedeeld, dat het in de bedoeling der regeering
lag maximumprijzen vast te stellen voor de
zoogenaamde volkssigaren, welke dan op bons
verkrijgbaar worden gesteld.
De regeering zou dan het tekort op de
ruwe tabaksprijzen bijbetalen, hetgeen zou
vergoed worden door de booge prijzen, gesteld
op den export.
Men schrijft aan het Alg. H.:
Ergens in een klein herbergje in de Betuwe
hangt een plaat, waarop staan afgebeeld een
dominee, een generaal, een advocaat en een
boer, die hun eigen lof zingen. De dominee
zegt „ik bid voor u”, de generaal „ik vecht
voor u” en de advocaat „ik pleit voor u”,
waarop de boer laat volgen „of ge bidt en of
ge vecht en of ge pleit, ik ben de hoer, die
de eieren leit”. Dat zal in dezen tijd het
Nederlandsche volk ook moeten onderscnrijven
en er is nooit zoo duidelijk gebleken, waarvan
ons land in deze bange tijden afhangt, dan
in de laatste dagen, nu de aanvoer van buiten
misschien nihil zal worden en de rantsoe-
neering haar intrede heeft gedaan op een
gebied, de vleesch voorziening, waarvan iedereen
dacht, dat zij in ons land nooit zou tekort
schieten. Maar er is ook nooit zoo duidelijk
gebleken, wat verwaarloosd is. Voor distributie
behoort men een product te hebben en daar
voor is productie noodig en juist deze productie
is veel te veel verwaarloosd en zoo geregle
menteerd, dat landbouwspecialiteiten reeds
lang inzagen, dat het op den duur naar
voedselnood moest gaan, als er geen andere
regeling kwam.
Het doet onaangenaam aan, steeds bij het
bepleiten voor een goede regeling van onze
bodem productie het verwijt van „agrarisch”
te moeten hooren, ook al had men daarmede
toch eenig en alleen het belang van het
algemeen op het oog en al wist men te goed,
dat de regelingen, die getroffen werden,
misschien een voordeeltje aan enkele groote
landbouwers konden bezorgen, doch het over-
groote deel nijvere producenten op de lichtere
gronden en een groot deel van de kleine grond
gebruikers op de zwaardere gronden tenslotte
werden „afgemaakt”. Heel wat onaangenaam
heden, heel wat strijd tusschen platteland en
stad bad kunnen woiden voorkomen, als men
zich in den beginne beter bewust was geweest
van eikaars afhankelijkheid en het nood
zakelijke van eikaars medewerking. En nu
bedoelen we niet alleen de stadsbevolking,
ook onder de landbouwers zijn helaas velen
nog te kortzichtig om in te willen zien, dat
het plicht wordt in deze tijden voor elkaar
en met elkaar te werken, doch ten deele rust
de schuld van deze slecht geregelde en zeer
onbillijk betaalde productie, wat de prijs
zetting van onderdeelen aangaat,bij deregeering,
die niet met tact en menscbenkennis uit hare
adviezen beeft gebaald, wat er voor het
algemeen belang voor goeds in zat en eruit
heeft geweerd, wat alleen door de zucht van
zelfverrijking daar tevens was ingeslopen.
Wij zullen niet terugtreden in critieken,
die we in deze rubriek zoo dikwijls hebben
geveld, „gedane zaken nemen geen keer”,
doch dat bet anders moet en heel spoedig
anders moet, willen wij hier nog even uit
spreken. Heel, heel spoedig zal inen de bodem-
productie door andere regeling moeten drijven
in de richting van meer verbouw van voedings
gewassen, zal men de zuivelbereiding moeten
beschouwen als alleen voor bet binnenland
bestemd, zal men met krachtige middelen bet
mesten en fokken van varkens moeten be
vorderen, zal men als ruilobject voor het
buitenland vooral het fruit, de groenten en
enkele zaden naast paarden in den herfst
moeten kiezen en zal men medewerking van
alle landbouwers moeten vragen en krijgen
door andere wijze van optreden en door de
gulle erkenning van de waarde van hunne
productie voor ons geheele land. Doch dan
geen gescheld meer in de Tweede Kamer
(excusez le mot) zonder de zaak van alle
kanten te bezien, geen propagandistische
speeches daar over de winsten van de boeren,
doch zakelijk, eerlijk en rond de streken aan
duiden, waar die winsten zijn gemaakt en de
De Minister
Commissarissen
niet zoo v
van m
Hoewel de mol tegenwoordig door de wet
beschermd wordt, kan hij daarvan weinig
bemerken, evenals de kleine natiën van de
bescherming van de groote. Er wordt maar
op los gevangen, omdat de velletjes zoo
duur zijn en om machtigingen en dergelijke
paperassen, daarover bekommert zich een
mollen vanger al heel weinig.
Broodrantsoen.
Het broodrantsoen wordt verminderd en
de broodkaarten van 11 op 14 dagen gebracht,
teneinde den nieuwen binnenlandschen oogst
te kunnen halen.
Staking veenarbeiders.
De staking onder de veenarbeiders te Emmer
Compascum is geëindigd. De loonen] werden
verhoogd met 50 en 55 pCt.
Zomertijd.
De zomertijd wordt in den nacht
31 Maart op 1 April om 2 uur ingevoerd;
alle klokken worden dan op 3 uur gezet;
dit duurt tot 30 Sept.
Gedurende de eerste helft
bon 25 een ons
gedurende de tweede helft op bon 27
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Zeelieden.
Namens den Centralen Bond van Trans
portarbeiders in Nederland is door tusschen-
komst van den Nederlandschen gezant te
Washington, zoowel als aan den Nederlandschen
consul-generaal te Londen medegedeeld, dat
het zeer gevaarlijk is op de straks bewapende
schepen in de gevaarlijke zóne te varen; dat
er geen zekerheid bestaat voor betaling aan
hunne gezinnen, daar de Nederlandsche reeders
op dit oogenblik hiervoor geen verplichtingen
of verantwoordelijkheid daarvoor aanvaarden,
dat toegezegd is door de geassocieerde
regeeringen desverlangd onderhoud tot over
tocht en passage aan de bemanningen te
verleenen naar Nederland; dat dit laatste
het bestuur van den Bond het meest aanbe-
velenswaardig voorkomt, doch zeelieden die
meenen voor rekening der geassocieerden te
moeten varen, wordt aangeraden goed loon,
geregelde betaling aan hunne gezinnen en
behoorlijke verzekering tegen invaliditeit, of
bij verlies van leven voor de nabestaanden
te bedingen.
’t Wordt een lastige geschiedenis voor
de burgers, ook ten opzichte van de melk.
De melkboeren gaan hun vee verkoopen,
omdat ze de steeds hoogere sommen, welke de
landeigenaars voor hun land willen hebben
niet kunnen en willen betalen.
’t Is ook-wel wat vreemd; als een huis
eigenaar zijn woning een dubbeltje in de
week wil opzetten, moet hij van overheids
wege vergunning hebben, maar een landeigenaar
die voor 2 jaar 32(1 gulden voor een stuk
land kreeg, durft nu best meer dan 600 te
vragen.
Voor land, dat hem gemiddeld een paar
duizend gulden per bunder kost, vraagt en
krijgt hij nu grif weg 250 tot 300 galden
per bunder of 12 pCt.
De Centrale Keuken te Harlingen wordt
genoodzaakt het bedrijf te staken door gebrek
aan voldoende deelname. Hoewel het voedsel
steeds was van uitstekende qualiteit en samen
stelling, is ’t aantal uitgereikte portiën in
de laatste dagen tot 200 gedaald.
Hoewel voor de oprichters dit eeu teleur
stelling is, kunnen zij zich van den dank
en waardeering van een deel der ingezetenen
verzekerd honden; deze wetenschap zal de
dames en heeren, die zich voortdurend zooveel
moeite hebben gegeven, een voldoende be-
looning vormen. N. Harl. Ct.
De vergiftiging aan de Lauriergracht.
Eenige weken geleden berichtten wij dat,
in bet gezin van zekeren Vlek aan de Lau
riergracht, twee jongens plotseling overleden
waren, tengevolge van het eten van jam,
die door hun vader bij een rondrijdenden
koopman was gekocht. Het chemisch onder
zoek had uitgemaakt dat er phosphor in de
jam aanwezig was geweest en naar de des
kundigen verklaarden, in zulk een hoeveelheid,
dat. het vergif opzettelijk er moest zijn inge
daan.
Sedert hoorde men niets meer van de zaak
hoewel bekend was dat de justitie het onder
zoek niet beëindigd had.
Hedenmorgen is op haar last de vader
van de beide knaapjes in hechtenis genomen.
N. v. d. D.
Een koopman te Roden kocht op een
boeldag een dragende zeug voor den hoogen
prijs van f 123. Duur, maar op de markt
te Groningen beurde bij f 170. Een land
bouwer had bij een zeug 7 biggen, die hij
verkocht voor f 25 ieder. En het vorige jaar
werden ze verkocht voor een borrel.
Leder.
In de maximum-prijzen van zoolleer, over
leer en zeemleer zal binnenkort wijziging worden
gebracht.
Franeker. Voor de op Dinsdag uitge
schreven verkiezing voor een lid der Prov.
Staten van Friesland in de vacature-Krop is
geen enkele candidatenlijst ingeleverd, zoodat
er een nieuwe verkiezing uitgeschreven zal
moeten worden. Naar aanleiding van het
negatief resultaat dezer verkiezing meldt men
ons het volgende: „Tengevolge de door enkele
afdeelingen S. D. A. P. begane informaliteiten
bij de stemming over de op de groslijst der
S. D. A. P. (in alphabetische volgorde) ge
plaatste candidaten, de heeren J. de Boer te
Harlingen, IJ. O. Schuitmaker te Franeker
en K. Sikkema te Zwaagwesteiude, was het
’t Bestuur der Federatie S. D. A. P. niet
mogelijk op behoorlijke wijze een candidaat
te stellen voor de verkiezing van een lid van-
de Provinciale Staten van Friesland in het
Kiesdistrict Franeker; welke verkiezing was
bepaald op gisteren Dinsdag 26 Maart.
Daar toch, in overleg met de andere poli
tieke partijen (Centrale Vrijzinnige Kiesver-
eeniging en Bond van A.-R. Kiesvereenigingen
in dit Statendistrict) was goedgevonden deze
verkiezing bij enkele candidaatstelling ten
gunste der S. D. A. P. te doen geschieden,
meende ’t Bestuur der Siatenfederatie S.D.A.P.
in de gegeven omstandigheden te moeten be
sluiten, het inleveren van een candidatenlijst
uit te stellen totdat door de Ged. S»ten dezer
provincie opnieuw een verkiezing wordt uitge
schreven ter vervulling van de vacature-Krop
in de Prov. Staten, omdat deze wijze van
doen geen aanleiding geeft tot groote moeilijk
heden. Dientengevolge werd op Dinsdag 26
Maart j.i. bij de verkiezing van een lid der
Provinciale Staten in bet Kiesdistrict Franeker
geen candidatenlijst ingeleverd en dus geen
enkele candidaat gesteld. Wel waren door
het Bestuur der Federatie S. D. A. P. de
noodige maatregelen genomen om een ver
kiezing bij verrassing te voorkomen”.
Fran. Ct.
Arum, 26 Maart. Van den kansel af is
hier bekend gemaakt dat de jaarlijksche gort-
uitdeeling volgens uiterste wilsbeschikking
van een oud-Arumer landbouwer sinds men-
scbenbeugenis gehouden, dit jaar zal moeten
overgaan bij gebrek aan gort. De beide laatste
jaren was de gortuitdeeling reeds in een
rijst-uildeeling omgezet, doch rijst is er ook
niet meer.
Leeuwarden, 28 Maart. In de hier gehouden
vergadering van den Friescben Slagershond
deelde de Secretaris als zijne meening mede,
dat het nog wel 6 a 7 weken zal dnren vóór
het platteland zijn kwantum slachtvee krijgt
toegewezen. Spr. zou willen, dat de burge
meesters het recht kregen, om vee in beslag
te nemen.
De vergadering was daar eenstemmig voor.
Wolvega, 26 Maart. Onvoldoende voeding
bij zwaar werk was bet motief, dat heden
middag een 100-tal veenarbeiders uit den
Westhoek hier demonstreerden voor het
gemeentehuis. In deze streek, waar de verbouw
van vruchten voor eigen gebruik door onge
schiktheid van den grond van geen beteekenis
is, is men dus geheel aangewezen op hetgeen
gedistribueerd wordt. En men weet, dat is
voor menschen, die in de venen moeten
werken, absoluut onvoldoende. Het verstrekte
kwantum aardappelen is nauwelijks voor de
halve week toereikend, vooral nu, bij de
heerschende vetscbaarschte. Meelkost, anders
een voornaam voedingsmiddel voor de veen
arbeiders, is niet te bekomen, terwijl het
peulvruchten-rantsoen veel te klein is. Men
vroeg nu een onderhoud met den Burgemeester
om te trachten verbetering in de voedsel
voorziening te verkrijgen. Door afwezigheid
van den Burgemeester kon dat onderhoud
evenwel niet plaats vinden. Wel werd gesproken
met een lid van het Dagelijksch Bestuur,
doch dit gaf geen positief resultaat. Tot
's avonds laat bleef nog een deel der betoogers
wachten in hoop op de thuiskomst van den
Burgemeester.
wegen aangegeven, waardoor dit moet ver
anderen, en ook de erkenning, waar de land
bouw, zeker tot schade van het algemeen,
lijdt onder de tegenwoordige toestanden en
waar hij juist niet lijden mag en kan, geen
gescharrel om prijsjes, waarop nog wat moet
worden afgedongen, doch daartegenover ook
een krachtige eisch, desnoods een dwang van
medewerking van de zijde van de landbouwers.
En die is, daar staan wij als plattelander borg
voor, te verkrijgen indien men weet hoe men
de meuschen moet aanpakken en hoe men ze
niet moet ergeren en kwetsen.
Men dempe den put vóór en niet als het
kalf verdronken is. Maar dan moet het wel
spoedig gebeuren.
