No. 47.
Verschijnt Donderdags en Zondags
57ste Jaargang.
Hieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1918.
Donderdag 13 Juni.
Bond van Vrije Liberalen.
VOOR
BINNENLAND.
'fi
-
Het verslag
Dinsdagavond
in ons volgend
der meeting van
wordt opgenomen
nummer.
Friesche Zuidwesthoek, 10 Juni. De
droogte laat zich geducht gelden op de peul-
vruchten-akkers, inzonderheid der boonen,
die gelend en slap, dorsten naar flinke buien.
Bijzonder slaagt daarentegen met dit zonne-
weer de veenderij te midden van de greide.
Veel turf is nu reeds bruikbaar en blijkt op
verschillende plaatsen van zeer goede hoe
danigheid.
Bolswardsclie Courant
I
de
Mulder in
Liberaal,
gaan hooren.
aansporing
V. L. bij
De trekschuit.
Van beden af zal weder geregeld in plaats
van de motorboot, evenals vroeger, de trekschuit
van Assen naar Veenhuizen varen.
ABONNEMENTSPRIJS: 50 Cents per 3 maanden.
Franco per post 621/2 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
het koren
paard en
van jou? vraagt de con-
De heer Z3NNEVEL0 antwoordt met in de
eerste plaats ook hulde te brengen voor de
bezadigde kalme wijze waarop de geachte
opponent optrad. Hij beeft op dergelijke
meetings wel andere ervaringen opgedaan.
Met den debater betreurt ook bij het, datde
Liberale partijen niet samengaan, dat de
concentratie verbroken is, want ook de V.L.
meenden wel dat samenwerking nog zon
kunnen, doch de omstandigheden hebben het
anders gemaakt. Waar bij zei, dat de Vrije
Liberalen weinig stemmen zullen bekomen,
daar meent Spr. er op te moeten wijzen dat
men juist verbaasd staat hoe groot bet aantal
(Zie stadsnieuws)
beteekent van den Bond
n.l. ons land te behoeden
staatssocialisme.
De Voorzitter brengt Spreker en debater
hulde en dank, en sluit de openbare ver
gadering om nog een huishoudelijke vergadering
te houden met diegenen, welke zich wenschen
aan te sluiten bij den Bond.
Daar allen opstaan en vertrekken, komt
van ’t opricbten eener afdeeling niets terecht.
Na afloop der rede gaf de heer H. EISMA
zich op, wel niet zoo zeer om met den Spreker
van hedenavond in debat te treden, maar toch
om hem een paar vragen te stellen. Hij heeft
met genoegen dezen Spreker geboord, al was
hij 't niet in alle deelen met hem eens.
Debater wil vooropstellen, dat bet hem spijt
dat de vrijzinnigen niet met elkaar naar de
stembus optrekken, omdat ze vereenigd sterker
zouden staan en ook heel veel punten van
overeenstemming hebben. Hij vindt het dan
ook verkeerd om als Unie-Libeiaal hier met
een Vrije Liberaal in debat te treden. Die
partijen moeten elkaar niet bestrijden, ze
zullen elkaar in de toekomst nog te zeer noodig
hebben. Toch kan het zijn nut hebben op
een paar punten te wijzen, waarbij de meeningen
niet overeenstemmen.
De spreker heeft gezegd: de Bond van V.
Lib. is de eenige partij van links die front
maakt tegenover de socialèn. Ik zou meenen
dat die Bond in haar isolement niet veel
stemmen zal bekomen, en dus weinig in de
politiek zal bereiken. Juist samenwerking
met anderen geeft kracht. Een samenwerking
beteekent nog geen algeheele overeenstemming;
er is mij, zegt debater, op een vergadering
door een Vrije Liberaal eens toegevoegd dat
wij Unie Liberalen het niet meenen dat wij
samengaan met de socialisten, dat was dus al
een heel ander oordeel.
Ik meen den Spreker te moeten vragen
hoe de enorme schuld die door de oorlogs
omstandigheden op ons land drukt, moet
gedelgd worden. Dat die uitgegeven gelden
niet op de beste wijze besteed zijn, daar kan
men geen enkele partij een verwijt van maken.
Men was op zulk een zware tijd niet voorbereid.
Maar dit is toch waar, de arbeidérs-partij, de
groote massa die niets dan schade had van
den oorlog, moest geholpen worden. Maar hoe
moeten wij nu door den schuldenlast komen
De welvaart mag niet verdrukt, het kapitaal
niet ondermijnd worden, heeft de Spreker
gezegd, maar de scbuld moet gedelgd worden,
anders sukkelt onze staat jaren en jaren en
is ook geen geld voor verbeteringen beschikbaar.
Ik meen dat een heffing in eens de beste
oplossing is, en de U. L. hebben dat ook
in baar program, er is geen andere weg.
En dan het militairisme. Hoe dat komt
weet men niet. Ons land is daarin afhankelijk
van het buitenland. De Spreker heeft er op
gewezen dat onze weermacht in uitstekenden
staat moet zijn, ik wensch hem te vragen,
of de Bond van V. L. bereid is tot verlichting
zoo mogelijk tot opheffing van het militairisme?
Ten slotte wil ik nog eens hulde brengen
aan den Spr. voor diens zakelijke uiteenzetting
van zijn beginselen, en de aanwezigen wijs
ik er op, dat morgenavond de heer Sibinga
#de Doele” zal spreken als Unie-
Ik hoop dat men die ook zal
democraten aan op een socialistisch staatsbeleid
waarin ook de Unie-Liberalen betrokken
worden, echter zal het gaan onder hoofdleiding
van Troelstra. Voor het staatssocialisme wil
Spr. waarschuwen, want dan komt een toestand
die elk voorstander van vrijheid van bedrijf
en van zelfstandigheid moet afkeuren. Daarbij
komt dat als rood aan ’t bewind komt, de
staatshuishouding nog veel duurder wordt, en
de groote groep van den Middenstand zal dan
nog veel dieper in den geldbuidel moeten
tasten.
Spr. besluit dan ook met een
tot toetreding van den Bond van
wien het meest practisch staatsbeleid voorzit
want de Vrij Liberale beginselen beteekenen
Zelfstandigheid, met de wensch om volgens
vaste lijnen zijn eigen weg te volgen.
(Applaus).
dan een handje om
Heb je niet even
Leeuwarden, 8 Juni. Op een gister alhier
gehouden vergadering is besloten tol oprichting
van een provincialen bond van geitenfokkers-
vereenigingen.
Sneek, 10 Juni. De geliquideerde coöpe
ratie u Werkmansbelang” heeft een tekort van
f 1293.93. Aan crediteuren kon ruim 90 pCt.
worden uitgekeerd.
Sneek, 10 Juni. In een bleek van een
der Selfhelpwoningen alhier had een wilde
eend een nest gemaakt. Om dat nest te
bereiken, moest het dier eerst over een straat
en daarna over een hok. Nadat de vreemdelinge
eenige eieren had gelegd, heeft ze deze uit
gebroed, om vervolgens met haar pasgeboren
kroost ’t natte element weer op te zoeken.
steanwijk, 10 Juni. Alle heden ter markt
aangevoerde eieren werden door de politie
tegen maximumprijs in beslag genomen.
Zekere K. D. van Steenwijkerwold maakte
zich daarover zoo kwaad, dat bij den rijks-
veldwachter S. met zijn mand eieren tegen
het lichaam sloeg, zoodat de eieren alle kanten
uitvlogen. Proces-verbaal is opgemaakt.
Bij bekkenslag werden de in beslag genomen
eieren tegen maximumprijs voor de burgerij
verkrijgbaar gesteld.
Steenwijk, 10 Juni. Met het doel de
belangen van de dienstmeisjes te behartigen,
is alhier opgericht een vereeniging van huis
personeel. Een groot aantal dienstboden heeft
zich aangesloten. De vereeniging is een onder-
afdeeling geworden van den Steenwijker
Bestuurdersbond.
Rauwerdsrham, 10 Juni. Iemand, af
komstig naar bij zeide van Sneèk, verkocht
in onze gemeente pakjes zeeppoeder tegen den
prijs van 22 ets. per pakje. Bij onderzoek
bleken deze pakjes slechts een zeer waardeloos
product te bevatten, dat met zeeppoeder
eenigszins den reuk gemeen had.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Tegen maximum-prijzen.
Enkele verhuurders van hooilanden te
Augustinusga hebben de volgende verklaring
afgelegd
De verhuurders ontkennen de verbindbaar
heid van de maatregelen door of namens de
regeering genomen; ontkennen dat de minister
bevoegd is, een verweiverbod van hooi vast
te stellen; beweren, dat er geen maximum
prijs voor het huren van hooiland bestaat, en
garandeeren aan de huurders, dat deze tegen
elke belemmering in de uitoefening van hun
rechten vanwege de regeering aangedaan, op
kosten van verhuurders, den staat in rechten
kunnen dagvaarden.
Als 't gas niet wil branden.
Een lezer van het Hbl. heeft, om te voor
komen dat de gasvlam voortdurend in den
brander van het comfoor slaat, een klein
stukje horregaas in de pijp geplaatst, die
naar den brander voert, een paar centimeter
achter de gasuitlaat. ’t Resultaat is, volgens
hem voortreffelijk. De comforen branden goed
en al het uitstroomende gas wordt benut.
’t Middel is eenvoudig, waarom zouden
onze huismoeders dus niet even de proef op
som nemen
Hij wist er toch wel iets van af.
In de buurt van Zwolle komt de graan-
controleur met eenige militaire wielrijders een
boerenerf oprijden.
Ook nog graan te veel vraagt hij den
boer. Geen korrel. We mogen zeker
wel eens even gaan kijken? Ga je gang
maar.
Alles wordt afgezocht, maar niets gevonden.
Het gezicht van den boer glundert. Eindelijk
wordt een in den grond gegraven ton ontdekt,
'netjes met graszoden bedekt. De ton bleek
vol graan in zakjes.
Dit is zeker niet
troleur ironisch.
Neen, zegt de boer.
Je weet natuurlijk ook niet hoe het er
gekomen is?
Ook niet.
Help ons
te vervoeren,
wagen
Niet bij de hand en al had ik het, dan
stond ik het jou toch niet af.
Dan zullen we ons zelf moeten redden,
zegt de controleur. Vooruit jongens, elk
een paar zakjes op de fiets.
Het gezicht van den boer glundert niet
meer. Als opgestapt wordt en van het erf
afgereden zal worden, komt hij ineens los
Moar zeg es, krieg ik mien zakkies ook
terugge
Daar is hij uit zijn rol gevallen.
Zeker, zegt de controleur, straks voor de
rechtbank hoor, krijg jij je zakkies terugge.
Zw. Cl.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
leden is, dat zich dagelijks aansluit, vooral
ook in Friesland is de toename enorm, nu
er propaganda voor de partij wordt gemaakt.
De stemmen op de V. L. uitgebracht gaan
dus niet verloren.
Wat ik gezegd heb van het samengaan der
Unie Liberalen met de socialisten blijkt toch
uit de verklaring van den heer Van Raalte
en anderen. De Unie Liberale partij bestaat
eigenlijk uit twee fracties, liberalen en demo
craten, en 't programma daarvan is te groot,
en wordt niet door allen onderschreven. Dat
is ook de reden dat 9 van de 12 bestuursleden
werden afgedankt, die waren te kalm, want
de L.U. is te bang voor de kiezers en vreest
dat ze niet democratisch genoeg zal zijn.
De stand, die in verdrukking is, moet
geholpen worden, zeide debater immers ook
reeds, maar dat is een gevaarlijke manier om
stemmen te lokken. Hoe wij door de enorme
scbuld moeten komen, werd mij gevraagd.
De geachte opponent wil dat door een heffing
in eens, maar daar moet men toch voorzientig
mee zijn. Die schuld is reeds lr/4 milliard
en wordt misschien wel 2 milliard. Men moet
eerst weten hoe hoog bet komt, en dan kan
men den toestand beter overzien. Een heffing
in eens zal echter op de grootste fin. debacle
uitloopen, die wij nog ooit beleefd hebben,
want een heffing van bijv. 30 pCt. zal door
de daling der koersen misschien beteekenen
dat het 80 pCt. vordert. De ondernemers met
kapitaal kunnen dan niet den strijd aan binden
tegen de omstandigheden, want de grondstoffen
zullen enorm boog in prijs blijven.
Belasting naar draagkracht, progressieve
inkomstenbelasting vindt Spr. de beste weg
ter oplossing.
Dan vroeg de debater mijn meening over
het militairisme. Dat woord had hij niet
moeten bezigen, daarvoor moet men niet in
Nederland, doch bij onze oostelijke naburen
zijn, hij bedoelt onze weerbaarheid. Ik zou
gaarne indien ’t kon onze nationale weerbaar
heid opheffen. Zoodra mogelijk, maar waar
schijnlijk zal zoowel de land- als de zeemacht
van ons land krachtig moeten blijven, vooral
ook met het oog op onze koloniën, en als
dat moet, dan dient het geld er voor besteed
ook goed besteed te zijn, dan moeten de
wapenen en verweermiddelen beantwoorden
aan de eischen des tijds. Dat de Bond van
V. L. echter inkrimping van oorlogsuitgaven
voorstaat, bewijst al voldoende, dat haar Voor
zitter, de heer Dresselhuis, ook Voorzitter is
van den Anti-oorlogsraad en de heer de
Beaufort deelnam aan de Vredesconferentie.
Spr. meent hiermede den debater naar
genoegen te hebben beantwoord en wekt in
een slotwoord nog de aanwezigen op om wel
te beseffen wat de practische wijze van werken
van Vrije Liberalen,
voor het verderfelijke
Maandagavond werd in „de Wijnberg” een
politieke meeting gehouden, belegd door een
paar beeren uit Sneek. De opkomst was niet
groot te noemen, nagenoeg een 30-tal mannen
waren aanwezig. De heer Dr. Sijpkens van
Sneek opende de bijeenkomst met er op te
wijzen, dat de Afd. Sueek van den Bond van
Vrije Liberalen heeft gemeend, dat ook in
Bolsward een afdeeling van dien bond kan
en behoort te bestaan. Daarom is deze
vergadering uitgesebreven, en zal de heer
ZONNEVELD van Amsterdam optreden met
de rede: IFaarom Frij Liberaal?
Deze Spreker bekomt daarop het woord en
begint met er op te wijzen, dat ons volk in
bet algemeen niet veel voelt voor de politiek
en zich daar niet warm voor maakt. Daar
met het algemeen mannenkiesrecht ook stem
plicht is gekomen, dus ieder moet stemmen,
en ook elke stem thans waarde heeft bij bet
nieuwe kiesstelsel, is bet noodig dat men zich
met den gang van zaken op de hoogte stelt,
’t Is Spr. dan ook een aangename taak een
korte uiteenzetting te mogen geven van de
beginselen van den Bond van Vrije Liberalen
en zulks met de hoop dat velen zich bij die
partij zullen aansluiten.
Het is daarom Spr. een aangename taak de
beginselen van den Bond van Vrije Liberalen,
in 1906 opgericht, uiteen te zetten, wijl die
partij zich vooral bij de practische politiek
blijft bewegen, in tegenstelling met de socialen,
die veel beloven, doch de verantwoordelijkheid
voor de regeering niet aandurven.
Dat de Bond in den laatsten tijd buiten
gewoon toeneemt, is vooral te danken aan de
Unie-Liberalen, wegens hun houding inzake
grondwetswijziging en ook bij de debatten
over de begrooting en de distributie. Alleen
door naar een vast systeem voort te werken,
wordt het beoogde doel bereikt. Ouze partij,
zegt Spr., is steeds dezelfde gebleven en wordt
niet door tweedracht verscheurd.
De vraagstukken, die bet meest op den
voorgrond treden, worden in ons verspreid
manifest behandeld, en daarin is aangegeven
dat de V. L. P. de ontwikkeling der
persoonlijke vrijheid slechts mogelijk acht in
een ruimen sfeer van onafhankelijkheid op
staatkundig, economisch en geestelijk gebied.
Die punten werden in de rede meer uitvoerig
behandeld.
Wat bet binnenlandsch staatkundig beleid
betreft, de V. L. steunt alles walden werkeiijken
invloed van 't geheele volk op dat gebied kan
vergrooten.
Op 't gebied van den godsdienst staat hij
op hel standpunt dat die van de politiek
behoort te worden gescheiden, de persoonlijke
vrijheid van ieder dient men te eerbiedigen
en te verzekeren. Verbetering van ’t onderwijs
is zijn streven en 't is aan wijlen partijgenoot
Tydeman te danken, dat art. 192 der grondwet
is gewijzigd in dien zin, dat niet geheele
streken van ons land het monopolie van een
kerkgenootschap worden.
De economische vrijheid wordt bedreigd
door het aangroeiend staatssocialisme. Met
uiterste krachtsinspanning zal ons land zijn
positie kunnen behouden, een welvaarts-
politiek is noodig, niet voor den handelsstand,
maar ook voor de werklieden, want door
welvaart stijgt ook de prijs van den arbeid.
Op vakonderwijs en ontwikkeling moet
worden aangegluurd, het klein grondbezit
bevorderd worden. Het is dus ook voor den
landbouwenden stand raadzaam zich aan te
sluiten bij die partij, welke zijn belangen
voorstaat, beter dan afzonderlijk te trachten
invloed te bekomen.
Wat het belastingstelsel betreft, de V.L.
willen het kapitaal beschikbaar houden voor
uitbreiding van landbouw, nijverheid, handel
en scheepvaart, en dus moeten de belastingen
getrokken worden uit het inkomen.
Distributie en rantsoeneering, deze door den
nood der tijden genomen maatregelen, moeten
zoodra ’t eenigszins kan, opgeheven worden,
wijl ons lai d anders het kapitaal opteert,
dat voor de economische doeleinden behouden
moet blijven om de concurrentie met het
buitenland te kunnen weerstaan, want na den
vrede zal er ook nog op dat gebied een
zware strijd komen.
De kiezers dienen dus wel te beseffen, dat
er bij de a.s. verkiezingen rekening gehouden
moet worden met het streven naar welvaarts-
politiek. De socialisten sturen met de vrijzinnig
