Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 56.
57ste Jaargang.
Kieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1918.
Zondag 14 Juli.
I
I
VOOR
OER DITTEN EN DATTEN.
BINNENLAND.
INGEZONDEN.
II-
10
15
20
25
Hem Oideph en NW., 10 Juli. Aan een
der 3-Jüli-bureaux hier. Een kiezer komt binnen
en de Voorzitter zegt grappend: „Ik had je
niet meer verwacht,” waaraan de bijzitter toe
voegt: „Moet de 3 gld. boete maar betalen.”
Bolswardsche Courant
i
de N. Ut. Cl.
ft
V
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
van rekening-
den post-
sa 't se kommen
as hja al prottelen fen sleauwe
fen healwize boel, it joech alle
en der wie nou op dit stuit ek
oars wol bwet
boven f 2000 t/m. f 4000
f 4000 t/m. f 60<i0
f 6000 t/m. f 8000
f 8000 t/m. f 10000
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Hwet hat dat in hopen minsken lang tsjin
as hja thus bliuwe moasten,
to stemmen gyng. Hja hiene der
en waerden sadwaende for
Bolsward, 11 Juli 1918.
Geachte Heer Redacteur.
Naar aanleiding van de oproeping van candi-
daten voor het toelatings-examen van de School
voor Meer Uitgebreid Lager Onderwijs, verzoek
ik U beleefd om een plaatsje in Uw blad,
teneinde een opwekkend woord te richten
tot die ouders, welke kinderen hebben, die,
nu of later, voor genoemd examen in de
termen vallen. Daaronder zijn er, die om
finantiëele redenen er niet aan kunnen denken
hun kinderen het M. U. L. Onderwijs te laten
volgen, hoewel Burgemeester en Wethouders
door vrijstelling van schoolgeld en particulieren
door het verschaffen van boeken, de bezwaren
zoo gering mogelijk maken.
n
u
u
elke f 10.000 of gedeelte van f 10000
daarboven 5 cent.
De postcheques zij
dagen na
ABONNEMENTSPRIJS: 50 Cents per 3 maanden.
Franco per post 621/2 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Zeepnood.
Uit Den Haag wordt aan
gemeld, dat het lang niet uitgesloten is, dat
de distributie van zeep over een 4 tal maanden
geheel moet worden gestaakt.
Daar bet rantsoen vet weer verminderd is
en binnenkort waarschijnlijk op 14 dagen zal
worden gebracht, zal het niet meer mogelijk
zijn, vet voor de bereiding van zeep af te
staan, welke, zooals men weet, hoofdzakelijk
bestaat uit vet en loog.
Brandnetels als paardenvoedsel.
De Nederlandsche Vereen, tot Bescherming
van Dieren te ’s Gravenhage heeft een aanplak
biljet verspreid, waarin den houders van
paarden wordt aanbevolen nu in het winter
voedsel voor hun paarden te voorzien, door
het knippen of snijden, drogen en zorgvuldig
bewaren van brandnetels, die in den komenden
winter een zeer geschikt aanvullingsvoedsel
vormen. Het drogen geschiedt door de planten
op een warme, luchtige plaats, liefst in de
zon, uit te spreiden en zoo nu en dan eens
om te gooien.
Maar ook zijn er, die bun kinders het
M. U. L O. onthouden, hoewel de'geldelijke
bezwaren voor hen toch niet te groot zouden
zijn. En dezen acht ik tegenover hun kinderen
niet verantwoord, die toch ook den feilen
strijd om het bestaan zullen moeten strijden,
en zulks met te meer succes zuilen doen,
waarmede de wapens beter zijn, die zij hebben
leeren hanteerenkennis is macht.
Op dezen grond juist hebben zij, die in
staat zijn hun kinderen bet onderwijs aan
Hoogere Burgerschool of Gymnasium, of andere
hoogere inrichting van onderwijs te doen
volgen, groot gelijk, dat zij slechts zoo lang
van het M. U. L. O. gebruik maken, tot dit
hun kinders voor genoemde scholen heeft
voorbereid.
Wie dit echter niet kan, late zijn kinderen
het M. U. L. O. volgen ten einde toe. Steeds
meer wordt met vrucht gevolgd M. U. L. O.
als eisch gesteld, en altijd is het een aan.be
vèling bij het dingen naar betrekkingen, onbe
reikbaar voor hen, die slechts gewoon lager
onderwijs hebben genoten.
Als een vertrouwbaar getuigenis, dat het
M. U. L. O. met vrucht genoten is, kan het
M. U. L O.-diploma gelden, dat in heel veel
gevallen door het Rijk, door maatschappijen,
handelsfirma’s en particulieren gelijkgesteld
wordt met het eind-diploma eener Hoogere
Burgerschool met 3-jarigen cursus.
Deze scholen schijnen ten doode opge
schreven Rijks H. B. S. met 3 j.c. zijn
er al niet meer; deze zijn successievelijk in
scholen met 5-jarigen cursus veranderd. De
school voor M. U. L. O. zal haar taak moeten
overnemen. Zal ze dit naar eisch kunnen
doet), m. a. w. zal ze haar leerlingen zoo ver
brengen, dat dezen het M. U. L. O.-diploma
kunnen behalen, dan zullen in vele M.U.L.O.
scholen het leerplan en het onderwijzend
personeel moeten worden uitgebreid en (of)
de onderwijzers meerdere bevoegheden moeten
bezitten.
In dat geval verkeert ook hier de school
voor M. U. L. O. Als men hier nu maar
inziet, dat Bolsward, gelegen tusschen Sneek
en Harlingen, in afzienbaren tijd geen kans
heeft op een middelbare school, en aangewezen
is op het M. U. L. O., maar dit dan ook zoo
goed mogelijk moet inrichten, dan zullen de
verbeteringen niet uitblijven en zal over eenige
jaren de school voor M. U. L. O. in staat
zijn de leerlingen te bekwamen voor het
M. U. L. O.-diploma, dat den toegang ontsluit
tot andere inrichtingen van onderwijs en tot
vele zeer goede Rijks-, Gemeente- en particuliere
betrekkingen.
De Commissie van Toezicht op het Lager
Onderwijs ziet, blijkens haar laatste rapport
aan den Gemeenteraad het wenschelijke van
deze verandering in en ook in den Raad
zelf is er al een stem voor opgegaanlaat
nu de burgerij ook haar belangstelling toonen,
in de eerste plaats zij, die nu kinderen hebben,
in de termen vallende dm examen te doen,
opdat dezen, aan ’t einde van den cursus
gekomen, het genoemde diploma reeds deel
achtig kunnen worden.
Met dank voor de plaatsing, Mijnheer de
Redacteur,
Het hoofd der school voor M. U. L. O.
N. v. d. BAAN.
van meer dan f 5000, op verzoek
houders door den Directeur van
cheque en girodienst worden toegelaten.
Het recht van cheques is verlaagd tot 5
cent per f 500 of gedeelte van f 500.
Het recht van overschrijven, als er twee
kantoren bij betrokken zijn, is teruggebracht
tot:
5 ct. voor bedragen tot en met f 2000.
en voor
Als dat niet trekt...
De predikanten en ouderlingen der Chr.
Ger. Kerk, die de in Juli te Utrecht te
houden Synode zullen bijwouen, hebben, naar
men aan De Red meldt, een reden te meer
om deze niet te verzuimen.
Ds. Berkhof, predikant der Chr. Geref.
Kerk te Utrecht ontving dezer dagen van
een belangstellend vrouwelijlr gemeentelid uit
het Zuiden des lands een hoeveelheid thee
en koffie, voldoende om den afgevaardigden
gedurende de Synode een smakelijk kopje
thee en een sterke kop kiffie te verstrekken.
Als dat vooral in onze dagen niet
trekt!...
Reder land en Duitschland.
Naar De Tel. meldt, eischte Duitschland
van Nederland: 60.000 koeien, 5000 voljarige
paarden, 8000 éénjarige paarden, 1 1.000 ton
kaas, 2.000 000 eieren, 150.000 K.G. beender-
vet, 3.000.000 K.G. pluimvee, 13.000 000
K.G. suiker, 200.000 huiden, benevens een
zekere hoeveelheid zaden en tabak, terwijl men
volgens het blad ons ook de verplichting wil
opleggen kinine uit Indië te balen, buiten
N.O.T.-verband, teneinde het door te kunnen
zenden naar Duitschland. En als slotgift een
crediet van 7.000.000 gulden per maand.
Dit zouden dan de zg. Nederlandsche „contra
prestaties” zijn, welke ingewilligd bebooren te
worden, alvorens van Duitsche prestaties sprake
kon zijn.
Op deze eischen wilde men van regeerings-
zijde niet ingaan, waarna eenige matiging in
de eischen volgde. Aan de 60.000 koeien
meende men echter van Duitsche zijde te
moeten vasthouden.
Hoe zal het dan met de vleeschvoorziening
van ons land komen?
Een onvoorzien gevolg.
Men maakt de opmerking dat de slemcijfers
van de Zuid-Hollandsche kieskringen zulk een
overmacht aan links geven door de socialis
tische stemmen, dat naar alle waarschijnlijkheid
bij de eerstvolgende Statenverkiezing ook de
Prov. Staten van Zuid-Holland zullen om gaan,
waar nu de verhouding is: 44 r. en 38 1.
Er zijn n.l. in de kieskringen Rotterdam,
Den Haag, Dordrecht en Leiden gezamenlijk
uitgebracht, rechts 140,000 stemmen en door
de overige partijen samen 160,000.
Dat kan, schrijft de Middelb Ct., een
merkwaardigen toestand scheppen in de
Eerste Kamer, waarvoor de verkiezings-
wijze gebleven is zooals ze was, in weerwil
van een voorstel der Staatscommissie:
een meerderheidsverkiezing door de Prov.
Staten.
Het volgend jaar, 1919, treden voor
Zuid-Holland af 4 rechtsche Kamerleden.
Worden die vervangen door vertegen
woordigers der linkerzijde, dan wordt de
verhouding in onzen Senaat, welke thans
30 rechts, 20 links is, veranderd in
26 rechts en 24 links. Eén sterfgeval
van een rechtsch Eerste Kamerlid van
Zuid-Holland wat geen onwaarschijn
lijkheid is bij sommiger hoogen ouderdom
zou dan dit college op ’t doode punt
brengen. En in 1922 bij ’t periodiek
aftreden van nog drie rechtsche leden
zou de Kamer boo zijn. Terwijl de
Tweede Kamer rechtsch is.
De overige provincies zullen geen ver
andering ondergaan. Wel zit er voor de
nu rechische provincies Zeeland en Over-
ijsel ieder één links lid in de Eerste
Kamer, n.l. de heeren Fokker en Stork,
maar eerstgenoemde treedt eerst af in
1922 en laatstgenoemde in 1925.
Roodvonk-epidemie.
In verscheidene gezinnen te IJmuiden komen
in den laatsten lijd gevallen van roodvonk
voor. Onrustbarend breidt deze ziekte zich
in genoemde gemeente uit.
Spaansche ziekte.
De „Spaansche ziekte” heeft hare intrede
ook in Sluis gedaan 12 militairen zijn er door
aangetast. De verloven zijn ingetrokken ook
mogen zij het pensionaat, waar ze grootendeels
ingekwartierd liggen, niet verlaten.
Het schijnt, dat een militair de ziekte uit
het oosten des lands heeft meegebracht.
Een dure boom.
Door den houthandelaar J. H. Heemink te
Winterswijk is op het kasteel Twickel een
eikeboom gekocht voor de ongehoorde som
van f1054.
Leeuwarden, 9 Juli. Naar aan het Leeuw.
Rbl. wordt meegedeeld, wordt aan de Haagsche
bureaux van bevoegde zijde verteld, dat de
aandacht op Dr. Molhuyzen alhier gevallen is
om in de plaats van minister Posthuma als
minister van landbouw op te treden.
De kiezer, niet in schertsstemming, haalt
plotseling de beurs voor den dag en smijt
met de hem uitgereikte stemkaart 3 gld. voor
de verbaasde oogen der heeren, op hetzelfde
moment verdwijnend als 'n meteoor.
De 3 gld. werd terugbezorgd. En de niet
uitgebrachte stem behoorlijk verantwoord.
Postcheque en girodienst.
In dezen dienst zijn o.a. de volgende wijzi
gingen aangebracht:
De waarborgsom is verminderd tot f 10.
In bepaalde gevallen kunnen ook cheques
’t krop sitten,
as in oar
gjin rjucht op,
heal oatisjoen.
it kaem net om ’t hja to min forsiai
hiene, mar to min jild. As immen, dy ’t fen
’t stemrjucht üisldten wie, in dofke jild erfde,
dan dielde’r ek mei yn ’e rjuchten, dy ’t er
oars misse moast. Il siet dos net yn 'e man,
mar yn ’t jinge de man bisiet. Ik mei net
stemme, klage yndertiid in karrider, mar as
myn hounen noch ris yn kij foroarje, dan
mei ’k it ak-De saak wie dos alhiel net yn
oarder en sa njuukenlytsen is 't dan safier
komd, dat er net mear frege wirdt ho folie
as immen hat, mar as er de jierren hat, om
ek mei to dwaen oan 'e forkiezing fen keamer-
leden, en sa hat dan nou in stem fen in
earmhiisbiwenner krekt like folie waerde, as
de stem fen in minister. Mar minsken is
nuver gód. Do ’t se net stemme mochten
röpen in hopen moart en btan, en nou ’t se
’t wol meije, nou is ’t wer net goed, en wit
hofoile smite wer de holle yn ’e nekke, en
roppe: „wy wolle net”! De wet slacht nou
nei hjar sin to folie de oare kant oer; foar-
hinne wie ’tjimtne meije net, en nou is’t
jimme moatte. En dat moatten dêr hawwe in
hiel rêst it mier oan hja wolle dat seis witte,
en hjar nearne net ta twinge litte, mar de
kans op boete biteljen lei by de protteler,
tominste by forskate, safolle gewicht yn ’e
skealjen, dat. se de stap mar setten, hjar
oproppingskaert sjen lieten, en do de hearen
goe ’n dei seiën, om, sónder ek mar in puntsje
swart to meitsjen, wer nei fails to panderjen.
Op sa’n menear hat stemplicht ek net folie
om ’e bakken en it is dan ek mear in plicht
om by de stembus to kommen, as om to
stemmen. Nou wieme der ek ljue dy ’t op
'e kiezerlyst net foar kamen, dy ’t forgetten
wieme, en sadwaende gjin oproppingskaert
krigen. Mar fen dy mannen setten nou forskate
mei lange tredden nei ’t gemeintehüs, en
fregen in stembiljet. Mar hja stiene net op
’e lyst, en hja koene gean
wierne; en
rommel en
gearre neat,
neat oan to foroarjen. It liket
tsjinstridich, de plicht wirdt yen oplein om to
stemmen, mar it mei net, omdat men, sónder
eigen tadwaen, net op ’e lyst stiet. Der binne
disse kear forskate kiezers west, dy ’t fen ’t
wirk alhiel gjin forslau hiene. Sa hie immen,
by syn oproppingskaert, ek in briefke mei-
nommen, bwer’t er de namme fen in kandidaet
opskreaun hie, en dat er de boargemaster oer
joech mei de frage, ef it sa goed wie. Mar
der wierne by dy ’t fen noch greater ónkinde
blyk joegen. Sa kaem op in plak, in kiezer,
mei de frage, ho 't er nou moast. Dê boarge
master brocht de man oan ’t fors! an, dat er
ien hokje swart meitsje moast.
Dat wirdt noch al hwet, sei de man hwet
mei dat yn ’e goedichheid bitsjutte, en hwer
moat ik dat mei dwaen minbear. Mei ’t
potlead, dat der op ’e lessener leit, wier ’t
antwird. Do bigoun de man oan ’t potlead to
lóken en to hoarten, en kipe do om 't hoekje
mei de ütrop: „it sit fêst” I en dan kin ik
net dy siden berikke...- De man hie miend,
do ’t de boargemaster spriek fen in hokje
swart meitsje, dat der mei bidoeld wie it hokje
hwer 't elk syn stem utbrocht.
Dat hie in hiel karwei wirden mei in potlead.
Frisia.
n geldig gedurende 10
dagteekening.
Hepk. Rieuwsbl. v. Fr.
Tjerkwerd. Benoemd tot melkcontroleur
voor Tjerkwerd en omstreken, de heer Bonnema,
tijdelijk als zoodanig te Hartwerd.
Levensmiddelensmokkelaars.
Men schrijft uit Apeldoorn aan het Alg. H.
Nog dagelijks blijkt hier, dat in de omge
ving het frauduleus slachten nog welig voort
gaat. Telkens worden hoeveelheden vleesch
op verdachte wijze vervoerd, in beslag genomen.
Dezer dagen geschiedde dit door de contröle-
agenten, die op een der buitenwegen een
viertal, op dat gebied niet al te betrouwbare
personen, op een dogcar aanhielden en bij
onderzoek een pas geslacht kalf ontdekten.
Het vleesch werd in beslag genomen, doch
ook paard en dogcar.
Ook op ander gebied wordt fraude gepleegd.
Een tweetal heeren kwam reizende per spoor
trein van Hattem, met zich voerende eene
hoeveelheid van circa 800 eieren. De eieren
werden aan bet station alhier in beslag ge
nomen en de reizigers vertrokken met leege
handen in de richting Amersfoort.
Flinke soldaten.
Een tweetal soldaten gisternacht van Hars
kamp komende fietsen, zag in Hoenderloo
op verdachte wijze iemand om de woning
van wed. Harms sluipen. Ze zagen den man
een vensterluik openen en door het raam
klimmen. Toen schoten zij er op af en wisten
den inbreker, die een revolverschot loste, te
grijpen en geboeid aan de politie te Apeldoorn
over te leveren. De militairen werden goed
beloond. Alg. H.
De moord te Crailo.
Het onderzoek in zake den moord in de
Crailosche bosschen wordt nog steeds in ver
schillende richting voortgezet. Een viertal
Hilversummers, die in dit verband gearresteerd
waren, werden gisteren na een verhoor door
de politie te Bussum wederom op vrije voeten
gesteld wegens gebrek aan bewijs.
Ongewenschte logeergasten.
De politie te Arnhem heeft gearresteerd drie
opgeschoten jongens, die in een tijdelijk onbe
woond buis aan den Boulevard-Heuvelink hun
intrek hadden genomen. Zij hebben er drie
dagen lang gelogeerd zonder dat het de aan
dacht trok en in dien tijd tal van kostbare
voorwerpen uit het huis te gelde gemaakt.
Het trok de aandacht dat de jongens grove
verteringen maakten en dat feit leidde tot
hun arrestatie. Alg. H.
