No. 63.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
57ste Jaargang.
lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1918.
I
Donderdag 8 Augustus.
VOOR
Een afgeluisterd gesprek.
De maximumprijs der lucifers.
Ws.
BINNENLAND.
INGEZONDEN.
STADSNIEUWS.
Een solistenwedstrijd te Enschede.
Orgelbespelingen Alt.
Bolswardsche Courant.
de
voor
4
eens
U, hoog-
ABONNEMENTSPRIJS: 50 Cents per 3 maanden.
Franco per post 62x/2 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
voor de plaatsing.
U
veenkoloniën”,
OnderwijzerH
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Ret bureau van dit blad it telefonisch aangesloten onder No. 4.
’t vette zwijntje had er
i een dikke fooi en een pond of tien
er voor over, om de gewaagde onder-
van zijn schouders te schuiven.
kleerscheuren was de slachting
en zou moeder de vrouw ’t wagen
kinderwagen 't bewuste vrachtje den
Doodgeschoten.
Duitsche grenswachtsoldaten bij Oldenzaal
deelden mede, dat Zaterdag bij Munster is
gefusileerd een Duitsch militair, oppasser van
een officierenlager, die aan 90 officieren gelegen
heid tot ontvluchting bad geboden.
In beslag genomen.
Bij verschillende kettinghandelaren te Rot
terdam zijn groote partijen toiletzeep in bezit
genomen. Deze kettinghandel neemt een
grooten om vang aan. De laatste noteering voor
karnemelkzeep was reeds 16 a 18 gulden
per dozijn stukjes. De zeep was opgeslagen
in varkensslachterijen en bestelhuizen en werd
ook nit een schip te koop aangeboden.
Spionnage.
Naar wij vernemen heeft zich te Vlissingen
wederom een zeer ernstig geval van spionnage
Een jongensstreek.
Luinjeberd, 5 Aug. 't Is hier gebeurd.
Twee jongens van het rechte slag loerden
er op, om den rijksveldwacbter eens onschuldig
in 't ootje te nemen. Ze hadden een hollen
kruiwagen met een grooten zak er in klaar
Abonné.
Op den solistenwedstrijd te Enschede be
haalde onze vroegere stadgenoot, de heer Jelle
Wiarda, oud-lid van ons Stedelijk Muziek
korps den len prijs met 69 punten, met
bijzonderen lof van de jury.
Groote Kerk Bols'ward.
5
Maandag 5 Augustus 1918.
,/Door nacht tot licht”, dat zegt ons
het 7e vers van Gezang 58, waarmede de
heer Alt zijn vijfde Orgelbespeling aanving.
Bemoedigend lied, vooral in de dagen die we
thans doorleven.
Eu daarop volgde eene Bachsche meditatie
over dezen kerkzang.
Ik zeg hmeditatie”, die zacht uit
komende melodie, gerugsteund door een
belijsting en begeleiding van accoorden, gaande
over zestienden, met een prachtigen bas... dat
was eene geestelijke overdenking.
De Toccata, F groot, (Peters III, 2) is en
blijft altijd een orgelopus, dat groote belang
stelling wekt. Moeilijk te spelen is het nommer
niet, Concertgever laat ons meermalen veel
zwaardere nommers hooren, maar deze
Toccata is zóó prachtig van opzet en door
werking, dat ze een der meest waardevolle is
van de groote serie Bach-werken.
staan. Toen ze in de verte den veldwachter
zagen komen opdagen, kroop de eene jongen
in den zak in den kruiwagen en werd moei
zaam voortgekruid door den anderen bengel,
die een zeer beangst gezicht trok, toen hij
met zijn vrachtje den veldwachter passeerde.
z/Wat heb je in dien zak?”
z/Vleesch”.
„Vleesch?” Maar jongen, dat mag je
niet vervoeren. Laat eens zien!”
En met bevende vingers niet uit vrees,
maar omdat hij ,zhet oog der wet” zoo lekker
had bedot maakte hij den zak los.
De veldwachter gaf „het vleescb” een draai
om de ooren, waarna beide bengels het lachende
op een loopen zetten.
Henk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek, 6 Aug. ’t Is nog maar weinige
dagen geleden toen ’t gebeurde, dat er weer
een geslacht varkentje aan de aandacht der
politie werd onttrokken.
’t Drama speelde af in een arbeiderskamer
die beter dan ooit prachtig dienst kon doen
voor slachtplaats.
De eigenaar van
gaarne een dikke fooi
spek
neming
Zonder
geschied
in een
eigenaar ter band te stellen.
’t Kindje was pas netjes toegedekt en de
trein stond op ’t punt zich in beweging te
zetten, toen er aan de deur van het portaal
werd getikt en een paar politiemannen binnen
traden met de boodschap, dat hier een varken
was geslacht, en waar zich dat bevond. Maar
moeder de vrouw niet voor een kleintje ver
vaard, antwoordde den bezoekers dat ze geen
tijd had met de heeren alles na te zoeken,
ze konden echter beiden vrij hun gang gaan.
En daarop ’t gezelschap goeien avond wen-
schende, verdwenen wagen, inhoud en geleidster
van het tooneel.
Als de markt overvoerd is!
’t Gebeurde onlangs in één der Groninger
zoo schrijft De Christelijke
Er moest een nieuwe onder
wijzer zijn. Sollicitanten werden opgeroepen.
Akte j. niet vereiecht, ook niet gegeven aan
de school, toch gevraagd. De sollicitatiebrie
ven stroomen binnen. Heeren bestuursleden
voelen zich natuurlijk. Wat kunnen we ei-
schen en wat verplichten? Onder die sollici
tanten was er één nog geen 10 minuten fiet
sen van de school af. Mooie betrekking voor
hem, want kostgeld is tegenwoordig hoog,
en nu bij zijn ouders. Evenwel hij woont in
’n gemeente er vlak naast. Salaris f 50 boven
wettelijk minimum, gereduceerd tot nihil door
wetje Gort v. d. Linden. Die onderwijzer
wordt benoemd, maar ’t schoolbestuur stelt
als voorwaarde in die andere gemeente in den
kost te gaan. Maar de Zaterdagen en Zon
dagen dan? ’t Bestuur stelt als voorwaarde
in hun kerk te kerken. Maar de Zondagavond
dan? ’t Bestuur stelt als voorwaarde de jon-
gelingsvereeniging trouw te bezoeken. En ’t
volgend jaar voor akte j. opgaan. Zou zoo
iets ook gebeuren, wanneer er minder sollici
tanten waren?”
Wat duiven eten.
In de gemeente Smallingerland zijn twee
woudduiven geopend. De eene had in den
krop ruim 160 erwten, de andere in krop
en maag ruim 200 haverkorrels.
Na zoo’n maaltijd is 't te begrijpen dat
de diertjes in de boomen tevreden zitten te
koeren.
Reeds eenige malen hebben we den heer
Alt dit werk hooren spelen, telkens weer boeit
hij ons daarmee, vooral ook door zijn eenige
wedergave. Velen kunnen deze compositie
spelen... om ze zóó te spelen als we dat
Maandagavond mochten beluisteren, ja, daar
voor moet men eerste-klas organist-solist zijn.
De Verzamelaar (Griepenkerl,) die voor de
Uitgevers-firma Peters de Bach-uitgave voor
bereidde, had vooral met deze Toccata veel werk.
Het „Originaal” was niet meer te vinden.
Men had enkel zeven afschriften, die vooral
wat de Bas-partij aangaat, lang niet eenstemmig
waren. Vooral de beide Pedaal-soli waren
wonder ongelijk. En dit is te begrijpen.
De Pedalen der orgels gingen in Bach’s
tijd hoogstens tot d eens-gestreept.
Het toenmaals zoo beroemde Orgel te
Altenburg, dat op het Pedaal zelfs 3 Bazuin-
bassen had (32168 voet), daarbij nog
5 andere 16 voeters, behalve nog 8 en 4
voetige (zelfs een mixtuur 6 fach), liep maar
tot c eens-gestreept.
En toch schreef Bach in de 2e Pedaal-solo
tot f eens-gestreept.
Men moest dus de tonen, die boven den
om vang des Pedaals gingen, bij ’t spelen een
octaaf dieper spelen, waardoor de melodische
samenhang eenigszins uiteengehaald werd, of
men liet de e en f op het Manuaal hooren,
wat alleen effect kon sorteeren als Pedaal en
Manuaal gelijk geregistreerd konden worden.
Dit is op elk orgel niet doenlijk, daardoor
waren door enkele organisten-solisten gezegde
Pedaal stellig veranderd.
Door een zeer stipte vergelijking der ge
noemde zeven afschriften, is men gekomen
tot de betoning, zooals Peters die nu aangeeft.
Het Pedaal van het Bolswardsche Orgel
loopt lot en met d 1.
De heer Alt moet dus het Manuaal te hulp
roepen en dit is voor hen die ’t weten best
te hooren.-
Niettemin hebben we weer met bewondering
geluisterd naar deze in-mooie Toccata, zooals
die wordt gespeeld door Concertgever.
Het was eene aardige attentie van den heer
Alt ook eens eene compositie van zijn ambts
voorganger, den heer B. de Vries, op het
Programma te brengen. Van deze „Fantaisie”
vonden we deel 2, „Andantino”, het mooist.
En ’t was ons," toen dit deel.uit was, alsof
de groote middendeur zou opengegaan en de
waardige figuur van onzen ouden besten vriend,
(méér dan dit zelfs), zou te voorschijn komen.
De heer De Vries leest dit artikeltje.’t Zij
hem gezegd, dat we duidelijk konden vernemen,
dat er iets van hem werd gespeeld, zijn stijl
is hier nog niet vergeten. De „Inleiding”
herinnerde al bizonder aan een dier grootsche
koraal-voorspelen, die hij kon laten hooren
op Feestdagen.
De Bolswardsche Gemeente heeft nog
met groot genoegen geluisterd naar
geachte oud-Organist.
Nocturne in a klein, van Rachmaninoff.
Een wondermooi muziekstuk, vol poësie. Het
is alsof iemand fantaiseert, vertelt van allerlei
weemoedige dingen. Rachmaninoff boeit zijn
gehoor en „fesselt” de gedachten op iets, dat
men niet gemakkelijk weer los wordt.
Als Finale werd gegeven „de Sonate der
vijf Beurtzangen”, van G. D. Ponsan.
Hoog moderne muziek en toch begrijpelijk,
zelfs voor den leek, mooie registreering,
veel verscheidenheid en toch alle onderdeden
als door ééne idee verbonden.
Het „Voorspel” doet aan door zijn eigen
aardige klankschakeeringen, kon iets langer
zijn ’t is als was hat niet geheel.afgewerkt.
Interessant is „Invocation”. Die melodie,
omlijst door een continueerend notenfiguurtje
in de rechterband, deed denken aan een
geestelijke, die in 't Gebed is, terwijl de
zonnestralen door de gekleurde ruiten speelscb
binnenkijken en de stofjes doen dansen.
Musette is ’n kostelijk stnk muzikale humor,
keurig gespeeld, artistiek, terwijl het Finale
met zijn juichende volle klanken, de Sonate
geheel in den stijl afsloot.
Een eerste-klas orgelbespeling.
Ter toelichting van de hernieuwde vast
stelling van maximumprijzen voor lucifers,
merkt de Minister van Landbouw aan de
Burgemeesters op, dat de import- en fabricage-
prijzen van lucifers zoodanig gestegen zijn,
dat tot verhooging der maximumprijzen
moest worden overgegaan. Er zijn evenwel
nog belangrijke voorraden in het land,
die tegen lager prijzen zijn geïmporteerd of
vervaardigd, en ten einde nu te voorkomen,
dat ook de oude partijen tegen de verhoogde
prijzen worden verkocht, wordt tevens bepaald,
dat de tot nu toé geldende lagere maximum
prijzen zullen blijven gelden voor alle lucifers
op welker verpakking niet bij origineel door
importeur of fabrikant aangebracht etiquet
eene bepaling vermeld staat, die ongeveer als
volgt luidt: „maximumprijs bij beschikking
van den Minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel, met ingang van 1 Augustus 1918,
26
per pak cent, per doos 3 cent”.
24
Bovenstaande kennisgeving, kwam de vorige
week in vele nieuwsbladen voor, en toch zijn
hier winkeliers die reeds boven den thans
nog geldenden maximumprijs van 22 cent
per pak voor Zweedsche lucifers durven te
vragen.
Door dezen wensch ik de aandacht van
autoriteiten te vestigen op deze afzetterij, en
hoop, dat dit aanleiding zal geven tot inbe
slagneming van den voorraad bij allen, die
ook hier weer woekerwinst uit trachten te
haleni
Met dank
voorgedaan. Zondag werd door de politie te
Vlissingen een Belgisch zeeloods gearresteerd
en werden dien dag door den commissaris van
politie, bijgestaan door een marine officier,
huiszoeking gedaan, waarbij compromitteerende
stukken in beslag moeten zijn genomen.
Vermoedelijk in verband met deze spionnage-
zaak staande, hadden gisteren meerdere arre
staties plaats van Nederlandsche marinesche-
pelingen, waaronder een bootsman.
Alg. R.
Tegen het frauduleuze slachten.
De Asser Runderslagersvereeniging heeft
besloten om bet frauduleuze slachten tegen
te gaan, voor iedere aangifte van frauduleuze
slachting, indien bekeuring kan volgen, f 25
belooning uit te keeren, terwijl voor elke
bekeuring voor verboden vervoer van vleesch
f 5 wordt uitgekeerd.
Tabak onder glas.
Te Weurt heeft men een. proef genomen
met het telen van tabak onder glas. Die
proef is uitstekend gelukt. De planten werden
tot 2 Meter hoog en enkele bladeren bereikten
een lengte van 75 c.M.
Een valsche cheque.
Zaterdag vervoegden zich bij een winkelierster
te IJmuiden twee haar onbekende heeren met
de vraag of er nog zeep te koop was. Aan
vankelijk ontkennend, uit vrees met distributie-
ambtenaren te doen te hebben, besloot zij
toch de aanwezige hoeveelheid van de hand
te doen, toen de koopers een buitengewoon
aannemelijk bod deden.
Tot betaling van de rekening gaven zij
een cheque van tachtig gulden af op eene
daar gevestigde bankinstelling, waarna zij de
zeep netjes inpakten en medenamen.
Bij aanbieding van deze cheque bleken de
namen der onderteekenaars geheel onbekend
en de cheque valsch te zijn.
Voorloopig geen vleesch.
Men schrijft, dat er op het oogenblik geen
vleesch en evenmin eenheidsworst te krijgen is.
Nu, voor vele plaatsen is dat geen bijzonders.
Eenheidsworst is ook hier meer dan eens niet
te krijgen.
Maar thans staat de fabricage daarvan stil,
gevolg van de vee-inventarisatie in de laatste
weken; gedurende dien tijd werd alleen
zieken vleesch beschikbaar gesteld.
Het heette, dat met 15 Augustus de vleesch-
distribatie een aanvang zou nemen. Thans
verluidt het „van een zijde, die het weten
kan”, dat de voorbereidende werkzaamheden
op dien datum vermoedelijk wel niet gereed
zullen zijn, en dat het dus wel later in de
maand zal worden.
Turf uit het veen.
Velen maken tegenwoordig gebruik van de
gelegenheid om buiten de distributie om, turf
te betrekken voor winteropslag, schrijft de
Dr. Crt. Men haalt ze zelf uit het veen of
laat het de handelaren doen.
Er is goede en slechte kwaliteit onder deze
turf, zoodat er nog wel eens een stropje wordt
gehaald; ook is het voorgekomen dat iemand
die 4000 stuks bij een handelaar kocht, 1500
stuks te weinig kreeg! Niettemin komen
velen langs dezen weg toch nu reeds in het
bezit van een behoorlijken voorraad goede
kwaliteit winterturf.
In het veen gekocht, kost deze turf pl.m.
f 8.per 1000. De bijkomende onkosten
vallen natuurlijk niet mee, maar de totaalprijs
wordt toch niet hoog.
Van iedere 1000 turven moet 75 cents
distributiegeld betaald worden.
De veestapel.
Men schrijft:
Nu bij de jongste vee-inventarisatie straf
fere bepalingen zijn gemaakt, blijkt er in
Friesland veel meer vee te zijn, dan bij de
eerste telling. Het verschil loopt al in de
duizenden.
Paard doodgeslagen.
Een paard van den heer Kerssens, onder
de gemeente Akersloot, is door den electrischen
draad doodgeslagen. Werklieden waren aan
het werk geweest aan electrische geleidings-
palen en telefoonverbinding en hadden bij het
naar huis gaan den telefoondraad los over
de klosjes gelegd, met de uiteinden op den
grond. Het paard is in een van die uiteinden
verward geraakt, heeft den draad meegetrok
ken en deze heeft contact gekregen met den
electrischen draad. Het paard was op slag
dood.
Jan. Piet, heb je het menu van
distributie voor deze week gelezen?
Piet. Neen nog niet. Iets bijzonders?
Jan. Ja vent, maak dat je er bij komt,
luister, Hoofdschotel: Aardappelen van diverse
kwaliteit, ook vleezige.
Piet. Wat je zegt, dat is zeker voor
aanvulling van de eenheidsworst?
Jan. Dat denk ik ook, bij gebrek aan
vet en boter, krijg je er alleen een bedorven
maag van. Voorts Havermout! Kerel eet daar
veel van, het uitzettingsvermogen kun je zien
boven op het dak van filiaal Boersma, Reus
achtig, en tot slot, maar dan moet je braaf
oppassen, en niet ontevreden zijn, op bon 34
een reep Kwatta, de volgende week een zakje
zuurtjes!
Piet. Overheerlijk wat zullen onze naburen
jaloersch zijn, dat wij wonen in een land van
melk en honing. Adju.
