lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
No. 64.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
57ste Jaargang.
1918.
I
Zondag 11 Augustus.
ABDIJTABLETTEN.
OER DITTEN EN DATTEN.
BINNENLAND.
INGEZONDEN.
wij
VOOR,
maagontsteking
Bolswardsclie Courant
n’t wier?
Frisia.
Jimm’ tinke er om, hja nimme wol
It iene en ’t oare mei,
Hwet fet ef sa, hwent da’s hjir krap.
Men komt ’t troch ’n dei
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
van een
En ek gjin kloske naeijersjern,
Wy ha fen alles brek,
Mar jimme tinke er om
In bytsje stopjern ek.
Do hat de heit in briefke skreaun,
Hy skreaude beide bern,
Binn’ net to fluch, hja komme net,
Hja hien’ er hjar oars sa nei set,
Nou letter mar ris sjen.
En bawwe jimme müglik ek,
De romte noch fen tsiis?
Dat is by uzes ek sa krap,
En djflr, ’t is in griis.
En jaen de jonges ek foaral
In bytsje sjippe mei,
Dat is hjir net in krom to keap,
’t Is alles op en wei.
De bern moat altiid komme bjer
Dat is sa moai as ’t kin,
Mar krije se hjir in stik'ne hoas,
Wy ha gjin wollen jern,
Geachte Redacteur.
In ’t laatst dezer maand hebben wij in
Bolsward eenige feestelijkheden, nl. Kaatspartij
ep Turnfeesten.
Na is ’t mij niet bekend of daaraan ook
andere volksvermakelijkheden worden ver
bonden. Misschien weet U er wel meer van.
Weet U wat ik leuk zou vinden, een niet te
kleine draaimolen voor de kinderen. Dat is
m.i. zoo’n echt onschuldig vermaak, waaraan
wel niemand aanstoot zal nemen.
Voelt U er ook iets voor, toe, plaats dit
stukje dan in uw courant, misschien dat
B. en W.‘ de wenk ter harte nemen en anders
misschien de Ver. voor Vreemdelingenverkeer?
B. D.
Hjir net to sjen, mar dat is neat;
Jimm’ ha faeks wol hwet oer;
De breakeart en de ierpelbon
Tink der ek om; en stjür
As ’t kin dan ek hwet büter mei,
En ek in stikje spek,
Hwent ’t is by fis in spil, wy ha
Sahwet fen alles brek.
Makkum, 6 Aug. Alhier is een 47-jarig
ingezetene, aangetast door de Spaansche griep,
vrij plotseling overleden. Dit is in de ge
meente Wonseradeel het eerste geval met
doodelijken afloop. Te Arum heeft thans bij
een 20-jarige jonge dochter, een tweede geval
een doodelijken afloop gehad.
Arum, 8 Aug. Het Rijkskantoor voor
Groenten en Fruit dringt er bij het Bestuur
van onze veiling ten sterkste op aan, dat ’t
rooien van aardappelen zooveel mogelijk worde
bevorderd, ten einde in de behoefte te voor
zien. Daar de opbrengst van de aardappelen
hier gering is, maakt men zich niet ten
onrechte ongerust over den komenden winter,
omdat de voorraad nu reeds sterk mindert.
Hindeloopen, 7 Aug. In ons anders zoo
rustig stedeke kwam het tot „onlustjes”. Men
was verontwaardigd over de distributie der
levensmiddelen, welke de badgasten ten goede
schenen te zullen komen, terwijl de eigen
ingezetenen mochten toekijken. Het werd onze
menschjes te machtig, en de chef van het
distributiebedrijf, tevens hotelier-pensionhouder
moest het ontgelden. Nu deze aan kant is
gezet of gegaan, keert de rust weer.
Luinjaberd, 6 Aug. We hebben den rijks-
veldwachter bij ons gehad. Over dien jongens
streek, men weet wel een in den zak, die
voor ^vleesch” speelde, en een achter den
kruiwagen. De grap was mooi, alleen maar...
ze heeft niet plaats gehad, verzekerde ons de
man der wet. Zoodat nog niet eens fantasie-
vleesch aan het menschdom wordt gegund.
Henk. Nieuwsbl. v. Fr.
Waar de eieren blijven.
Men schrijft aan Het Volk:
Reist men per trein in Gelderland, dan
treft men telkens reizigers aan, die instappen
in tusschengelegen stations, beladen met tas-
schen, koffers of doozen gevuld met eieren.
Die eieren worden in hoofdzaak vervoerd naar
Amsterdam, Den Haag, verschillende pensions
in ’t Gooi en naar de badplaatsen aan de
Noordzee. Voor 2 cent boven den maximum
prijs leveren de kippenhouders gaarne hun
eieren af. Voor 25 a 30 cent per stuk gaan
ze grif weer van de hand en natuurlijk komen
ze terecht bij menschen met geld. Men zegt:
^er zijn haast geen eieren meer”. Dat zou
dan komen doordat een groot aantal kippen
is opgeruimd. Laat dit voor een gedeelte waar
zijn, maar dat geldt niet voor de Veluwe en
de Betuwe. Daar wonen nog boeren genoeg
die er 100 en meer stuks op na houden,
’t Eieren inkalken is verboden, doch het
hamsteren gaat geregeld door.
Een middel om hieraan een eind te maken
is het aan elk station kontroleeren der reizigers
en nazien van koffers, tasschen etc. Bij fraude
inbeslagname en procesverbaal. Dat wordt nog
lang niet genoeg gedaan.
ABONNEMENTSPRIJS: 50 Cents per 3 maanden.
Franco per post 621/2 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
voor de menschheid, die verlost kan worden
en blijven van alle maaglijden door het ge
bruik der beroemde, heilzame
ABDIJTABLETTEN.
De invloed der maag op het lichaam is
buitengewoon veel grooter dan de meeste
menschen wel denken en als gevolg
ziekelijken toestand der maag noemen
slechts: hoofdpijn, kiespijn, maagpijn, zenuw
pijnen, nierziekte, oorsuizingen, slechte adem,
aanslag in den mond, loomheid, duizeligheid,
brakingen, diarrhee, verstoppingen, galziekte,
bloedarmoede, buikkrampen, hartkloppingen,
binnenkoortsen, bleekzucht, algemeene zwakte,
neurathenie, waterzucht, oververmoeidheid,
vroegtijdig verval.”
Zie zoo! Daar kan men ’t mee doen.
Maar in het bovenstaande zijn nog lang
niet alle deugden van de tabletten opgenoemd.
Bij maagkrampen, maagontsteking (’t is brutaal
en schandelijk) worden de Abdijtabletten als
het best gescnikte middel aangeprezen, terwijl
zelfs huidziekten en verzweringen door het
gebruik van de tabletten worden tegengehouden.
Bah! wat echt kwakzalverachtig!
Doch hel ergste komt nog. Zooals van het
nietsbeteekenende mengseltje, onder de naam van
Abdijsiroop verkocht, wordt gezegdVoorkomt
de tering", ontziet de kwakzalver zich niet
ook hier de lijders aan de meest ernstige kwalen
in zijne netten te vangen. Wij lezen n.l. in
de gebruiksaanwijzing het volgende:
is een ongemak, dat den lijders veel last ver
oorzaakt. De maag vraagt voedsel en kan het
niet verdragen, zoodat zij al wat er in komt
spoedig weer terug drijft, waarbij de lijder erge
benauwdheden heeft. Nu is het of de maag
sterk opzwelt, dan weer of zij met geweld
wordt tezamen gedrukt en indieu men er niet
spoedig bij is, kan zeer gemakkelijk
MAAGZWEER
ontstaan, een ziektetoestand, die den lijder
ellendige tijden doet beleven door de storingen,
die veroorzaakt worden in het geheele geste),
dat niet meer gevoed wordt zooals het behoort
en dus van dag tot dag verarmt. De lijder
wordt vaalbleek en is na een poosje zelfs niet
meer in staat enkele passen te doen, terwijl
voortdurende pijnen in de maag hem kwellen.
Worden de Abd ij tabletten tijdig aan
gewend, dan zal het zoover niet komen, maar
doet men dit niet, dan loopt men veel kans, dat
MAAGKANKER
ontstaat, wel een der vreeselijkste kwalen, die
den lijder niet altijd pijn veroorzaakt, doch
hem daartegenover on voorwaardelijk veroordeelt
tot den hongerdood.
Wacht dus niet tot het ook voor U wellicht
te laat is, maar neemt bij elke waargenomen
maagongesteldheid de
ABDIJTABLETTEN
(Klooster Sancta Paülo)
het middel, dat reeds zooveel duizenden ten
zegen geweest is en steeds meer wordt, doordat
de genezen personen het zich natuurlijk tot
een plicht rekenen, om allen, die aan de maag
lijden, te wijzen op de waarlijk genezende
eigenschappen der Abd ij tabletten, waar
door hun eigen bestaan weer vroolijk en
opgewekt werd.
Wij hebben geen woorden tot onze beschik
king om onze verontwaardiging over een derge
lijke brutale leugen uit te drukken. Misdadig
noemen wij de voorspiegeling, waarbij de arme
lijders aan enkele der zwaarste ziekten erop
gewezen worden, dat het slechts aan hen ligt
om van die ziekten bevrijd te blijven, wanneer
zij maar gebruik maken van het aanbevolen
voorbehoedmiddel.
Hoevele slachtoffers zullen op deze manier
gemaakt worden? Hoevelen dezer, die bij het
tijdig inroepen van doelmatige hulp baat zouden
hebben kunnen vinden, zullen, door hun
geloofslaan aan de woorden van den kwak
zalver, jammerlijk te gronde gaan
Maar dit schijnt Akker niet te deren.
Spoedig, wij zouden ons al zeer vergissen
wanneer het niet zoo was, zullen de geïllustreerde
advertenties de couranten vullen, de dank
betuigingen met portret tot walgings
toe de aandacht van de lezers vragen en
hetzelfde spelletje met de Abdijtabletten gespeeld
worden, dat al sedert jaren gediend heeft
om de Abdijsiroop ingang te doen vinden.
Want Akker kent zijn Pappenheimers.
Maar vóór het zoover is, willen wij ter
ernstige waarschuwing aan onze lezers bekbnd
maken waaruit .die wonderdadige tabletten,
waarvan gezegd wordtdat „het onderzoek naar
de fuiste verhouding der daartoe benoodigde
hulpmiddelen een langdurige en ernstige studie
is geweest" dan wel bestaan.
Het scheikundig en microscopisch onderzoek,
ingesteld door Mej. Knipscheer en den Heer
N. Keulemans, Apothekers te Amsterdam,
heeft als hoofd bestanddeel aangetoond de aan
wezigheid van rhabarber en dubbelkoolzure soda,
terwijl tevens nog werden aangetroffen geringe
hoeveelheden zoethout, pepermunlolie en sporen
peper. Oude, bekende middeltjeseen sinds
eeuwen gebruikt laxeermiddel en het z.g.
zuiveringszout, een veel gebruikt huismiddel
tegen maagbezwaren, waarvan echter niemand
de wonderen zal verwachten, die Akker ervan
voorspelt.
Men zij nu toch eens verstandig en bejegene
den kwakzalver en zijn klooster Sancta Paulo
met het wantrouwen, dat zij zoo klaarblijkelijk
waard zijn.
Maandblad t. d. Kwakzalverij.
Een nieuw middel van Akker.
Gaat de Abdij-siroop niet meer naar wensch?
Of is het succes van dit kwakzalversmiddel
bij de goedgeloovige menigte zóó groot, dat
het de lust aanwakkert om het ook eens m -t
wat anders te probeeren?
Wij weten het niet. Maar hoe het zij,
blijkbaar wordt er een poging aangewend om
het zaakje volgens het oude, misschien be
proefde recept met iets nieuws op touw te
zetten en wel met tabletten, tegen allerlei
maagkwalen.
Het niet bestaande klooster Sancta
Paulo wordt weer te hulp geroepen en het
z.g. Centraal Depot is weer gevestigd bij
L. J. Akker te Rotterdam. Verklaringen,
gesteld in gelijksoortige bewoordingen als
gebruikt tot het aanprijzen van de Abdijsiroop,
moeten dienst doen om de Abdijtabletten
ingang te doen vinden; men oordeele Zelf
over de volgende aanhalingen uit de gebruiks
aanwijzing:
»Er zijn inderdaad niet vele menschen, die
een volkomen gezonde maag hebben en zelfs
zij, die meenen, dat de maag geheel in orde
is, ondervinden nog vaak een gevoel van
zwaarte of opgeblazenheid, dat wijst op een
gebrek in de spijsvertering. Elk gebrek in
de spijsvertering, hoe gering ook, kan nood
lottig worden, want het is bekend, hoe geringe
storingen zich vaak tot erge kwalen hebben
ontwikkeld. Meer dan de helft der ziekten
onder de menschen vindt de oorzaak in een
slechten toestand der maag en dit kan ook
niet anders. De maag is de voortbrengster
van alles wat tot het leven noodig is. Brengt
zij in voldoende mate voort, dan krijgt het
geheele lichaam genoeg, maar hapert er iets
aan het vermogen der maag, dan zal ten
slotte het geheele lichaam in een lijdenden
toestand geraken, zooals wij U zullen aan-
toonen.
De geheele lichaamsbouw hangt af van de
voeding, de krachtaanbrengende stof, die
uitsluitend verkregen kan worden door voedsel.
Die voeding is niet te verkrijgen als het
voedsel niet voldoende kan worden verteerd
en omgezet in bloed. Slechts een gezonde
maag is in staat het werk te doen waartoe
zij geroepen is.
De Abd ij tabletten zullen de verstoorde
maag weer in orde brengen. Zij verrijken en
vermeerderen de sappen in uw maag en dat
niet door op kunstmatige wijze het voedsel
met geweld tot vertering te brengen en af
te drijven door de ingewanden. Volstrekt niet.
Zij lossen het voedsel niet op, maar versterken
de maag zoodanig, dat zij zelve in staat
gesteld wordt haar eigen natuurlijk spijsver-
teringswerk te verrichten.
Hierin is niets wonderlijks. Het is alleen
het bewijs, dat de Abd ij tabletten een
middel zijn, dat volkomen berust op een
juiste geneeskundige ervaring en dus zonder
eenige vrees voor schadelijke gevolgen kan
worden ingenomen zelfs door de zwaksten.
Is het niet opmerkelijk waar te nemen,
dat de maag al naardat zij goed of slecht is,
een oorzaak van genoegen of een bron van
kwellingen wordt? In dit laatste geval ver-
keeren duizenden, die meenen, dat hun maag
lijden ongeneeslijk is, omdat zij wellicht reeds
enkele middelen vruchteloos aanwendden.
Het is altijd verkeerd daaruit het uiterste
af te lijden.*) Men moet eerst hebben het
zuivere, op wetenschap gegronde geneesmiddel,
dat in staat is de maag datgene te schenken,
waaraan zij het meest behoefte heeft. Dat
moet men eerst beproeven en na dat men
dit gedaan heeft, zal men mede behooren
tot degenen, die zeggen, dat er geen beter
middel bestaat dan: de
ABDIJTABLETTEN (Klooster Sancta
Paulo,)
die de maag juist zooveel versterken, dat zij
kracht heeft om de noodzakelijke bewegingen
te maken tot het verwerken der spijzen en
tegelijk zoodanig op de maagsap- en maag-
slijmklieren werken, dat de een niet te veel
en de andere niet te weinig verteringsstoffen
afscheiden.
Het onderzoek naar de juiste verhouding
der daartoe benoodigde hulpmiddelen is een
langdurige en ernstige studie geweest, maar
het resultaat daarvan is dan ook een weldaad
Letterlijk overgenomen. Red.
Yn gewoane tiden, dat is to sizzen yn de
tiid dat de tolken yn frede meielkoarren
libben, tominsen sa ’t it like, yn dy tiid wie
’t for de measte bern altiid in hiel feest as ’t
fekansje waerd, hwent hja koene dan ris
fitfenhüsje en hjar frije tiid trochbringe by
in fier ofwenjende omke en moeike ef by
pake en beppe, en de bern seagen al fier foar
de tiid mei langstme nei de reis fit en pake
en hjar mei net minder langst nei de komst
fen ’e woelwetters. Mar dy fitfenhüzerij is der
net better op wirden. It is nou allegear sa
mei de. skjirre beknipt, dat elk hat genóch
oan him seis, en foar dat it tiid is, bat
mannichien syn brekaerten al wer op, en der
mei de léste koarste brea al wer bihimmele.
En dat is dan noch mar allinne hwet it
bakkersgfld oangiet. Mei oare dingen wirde
de minsken ek foar goed by de tomme heind.
In mannich ierappels, in healons beantsjes,
fen dit in protsje en fen dat, mar alles
meielkoar in bidroefd bytsje, dat nimmen yn
noed hoeft to sitten dat er him forite scil,
ef it moat wcze oan iten dat to lang omtoarke
hat en dertroch sahwet forwirden is.\ Hwent
soks bart ek noch wol. Sa waerd der fen ’e
wike op in plak tsiis distribueard, tsjin alve
stflren it poun, en de minsken wieme daliks
wer los, elk roun as wie 't foar 't heljen,
mar as men de büt ut ’e koer helle, dan
forrette de reuk al, dat de tsiis hwet langer
mei west hie as in pear dagen, en mannichien
biklage syn sürfortsjinne sinten, dy ’t er nou
fitjoun hie oan iten dat gjin iten mar bjitte
koe. By safolle krapte bliuwt elk mar Ijeafst
mei eigen folk, en mannich plan fait nou
yn ’t wetter. Sa weage in heit it er op om
to skriuwen dat syn beide bern mei de fekansje
ut fen hés komme scoenen, to minsen as ’t
goed wie, as ’t net paste, dan foaral efkes
biskie. Nou, der kaem ek biskie, hjer mar
De jonges moatt’ mar komme hjer!
It stiet fis danich oan,
Sa’n fjirtsjin dagen by fis tb fis
Dat kin mar wünd’re skoan
