ïïïeuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
No. 65.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
57ste Jaargang.
1918.
Redenaties van 'n Leeuwarder.
i;
Donderdag 15 Augustus.
VOOR
Afzonderlijke
BINNENLAND.
voor f 300 en hooger
den tegenwoordig 'niet grooten
STADSNIEUWS.
de publicaties betref-
Duitsche kolen heeft
4
Tabak.
Het plukken der tabak is in de omstreken
van Rhenen in vollen gang. Niettegenstaande
het langdurige droge weer, waarvan de tabaks
planten in den beginne veel te lijden hadden,
is thans door het gunstige weder het gewas
dit jaar bijzonder goed. De opbrengst is zelfs
zeldzaam.
een in r
En dat in
roggebrood
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Wollen garens.
Handelaren in garens en gebreiden goederen
zullen bij de regeering aandringen, grond
stoffen te verstrekken aan de fabrikanten van
wollen garens, opdat deze gelegenheid krijgen
voor de particuliere behoefte te werken.
Vooral de voorziening in de behoefte aan
wollen onderkleeding loopt h. i. anders groot
gevaar.
De niéuwe oogst.
Nog is de nieuwe oogst niet geheel binnen,
of in Brabant begint men reeds, ondanks de
strenge verbodsbepalingen, granen tegen schan
delijk hooge prijzen te verhandelen.
Ér zijn boeren, die in allerijl het nieuwe
gewas dorschen, in den bakkersoven laten
drogen, en voor f 85 per H.L. aan parti
culieren verkoopen, die het per rijtuig komen
af halen.
gemeente-veldwachter te Wassenaar, dezelfde
plaats waar onze gewezen inspecteur van
politie, de heer Bachofner, thans is gevestigd.
„arrivé’s” behoort,
over zijn bestaan
Wij lezen iu de Friesche Courant:
De bladen hebben ons het bericht gebracht
dat de bekende teekenaar Albert Hahn over
leden is. Aan zijne groeve bleek hoe groot
de sympathie was voor den levenden kunstenaar
gevoeldmen weet dat hij sociaal-democraat
was en als zoodanig zijn vaardige teekenstift
bij voorkeur in dienst van zijn partij stelde,
ofschoon hij de zekerheid had, dat zijne
scheppingen elders anders beter zouden worden
gehonoreerd. En treffend juist was de op
merking van den heer Vliegen bij de groeve
gemaakt, dat vanuit het bijna beweginglooze
lichaam van den kunstenaar zoo groote
beweging uitging; dat zijne zwakheid in staat
was kracht te schenken aan anderen.
Zie, dat is het mooie van de waarachtige
kunst, dat zij een onbeperkt heerscheres is
in haar dikwijls moeitevol veroverd land. De
eerlijke kunst is een gemoedsuiting en die
koopt men niet *voor geld. Al wat in de
kunst oneerlijk is, zal niet het stempel dragen
van bezieling. Alleen wat geboren is uit den
prikkel ’t hoogste en beste te geven wat er
in den kunstenaar omgaat, dat alleen draagt
den stempel der onvergankelijkheid. In iedere
menschenziel ligt iets of heeft oorspronkelijk
iets gelegen van dien kunstenaarsdrang. Bij
velen is die kiem door het leven verstikt.
Er is niet gevraagd hoe kan ik ’t geen in
mij leeft op de mooiste manier tot uiting
brengen; neen, de geldelijke waarde heeft
alles Deheerscht en waar ze niets konden
verdienen, daar hebben ze zich afgewend,
daar hebben zij verlaten het terrein der
goddelijke inspiratie en zijn loondienaars
geworden, dienaars, waar zij meester in eigen
huis behoorden te wezen.
Ik kan er mij indenken dat het een
koninklijk gevoel voor een kunstenaar moet
wezen armoede te lijden, omdat hij zijn geestes
vrijheid wilde behouden. We mogen het
afkeuren, we mogen spreken van onpractische
menschen niet geschikt voor de samenleving,
we mogen in onzen burgerlijken hoogmoed
zelfs met eenig welwillend medelijden op hen
neerzien, zij zijn koningen waar wij dienaars
zijn. Dat is het recht van de eerlijke kunst,
dat ze persoonlijkheden schept. Menschen, die
ongeacht de geldelijke belooning voldoening
vinden in het werk hunner handen, in dat
opzicht kunnen wij allen kunstenaars zijn;
behooren wij ’t te zijn. Wie zegt dat’t geen
hij maakt mooi genoeg is voor ’t geld, dat
hij er voor ontvangt, is een mensch zonder
perspectief. Ik ontken de waarde van het geld
niet, als het middel om het leven rijker en
mooier te maken, als het middel om anderen
te steunen waar het noodig is. Maar ik wil
toch ook beweren, dat wij allen in ons werk
iets kunnen leggen, dat hoog uitgaat boven
de geldelijke vergoeding, die wij er voor
ontvangen. Wanneer wij allen werken om
onzen mond open te houden, dan behooren
we tot het groote leger der doode elementen,
waaraan helaas onze maatschappij zoo rijk is.
Menschen, die alleen de cijfers zien en alleen
voor het geld werken. Zelfs het eenvoudigste
werk is waard dat het goed gedaan wordt,
dat het met toewijding gedaan wordt en zoo
niet alle werk, er is toch veel waarin iets
meer kan worden gelegd, dan een verplicht
aantal uren vol te maken.
Zullen we ons werk met vreugde doen,
zullen wij geestkracht houden in de dikwijls
groote levenszorgen, dan is het van onschat
bare waarde, dat we iets van onzen geest in
ons werk weten te leggen; van dien vrijen
geest, die zich uiten wil, vrij van alle dikwijls
laagstaande overwegingen. En wanneer aan
een man als Albert Hahn de teekenstift ont
vallen is, dan heeft hij de jaren die hem op
aarde waren geschonken, als koning in zijn
rijk geleefd. En dat is schoon, dat is een
heerlijke gedachte. OJk weet wel dat de groote
*men” als de geslaagden in het leven beschouwt
degenen, die eenmaal en liefst zoo gauw
mogelijk //binnen” zijn. Want iemand, die
reeds op dertigjarigen leeftijd //binnen” is,
staat natuurlijk in de oogen van //men” veel
hooger, dan zij die er een menschenleeftijd
voor hebben noodig gehad of die even ver
van het //binnen zijn” af blij ven als de maan
van de zon.
Maar dat is de rijkdom van den mensch
die een persoonlijkheid bezit, hij zich zelf
gevoelt een koning in zijn eigen ryk te zijn.
Dat niet de groote wereld daarbuiten kan
Hooge grasprijzen.
Te Rhenen heeft de gewone jaarlijksche
grasverkoopiug plaats gehad; nooit zijn zulke
hooge prijzen besteed. Perceelen, welke in
gewonen tijd f 70 tot hoogstens f 100 op
brachten, werden nu voor f 300 en hooger
afgemijnd.
Correspondentie met Indië.
Een familie, die gisteren den eersten ver
jaardag van een dochtertje vierde, ontving den-
zelfden dag een brief, afgezonden uit de
binnenlanden van Sumatra, door den oom van
de jarige, met een felicitatie naar aanleiding
van hetgeboortebericht. Wat ligt Indië
vèr weg, tegenwoordig.
De prigzen van den huisbrand.
Naar aanleiding van
fende den aanvoer van
men ons gevraagd, of de prijs van den huis
brand nu ook, gelijk ten vorigen jare, bere
kend zal worden naar dien van de uit het
buitenland geleverde brandstof.
Dat is niet het geval. De prijzen van huis
brand zijn in den loop van April 1918 voor
het tijdvak 1 Mei 191830 April 1919
gepubliceerd. Zij zullen onafhankelijk van
den prijs der buitenlandscbe kolen, worden
gehandhaafd. Wel heeft ook thans een z.g.
egalisatie van prijzen plaats, maar deze geldt
uitsluitend voor de industrie, de spoorwegen
en de gasfabrieken. Alg. H.
De Kabinetscrisis.
Onze gezant bij het Vaticaan, jhr. mr. van
Nispen tot Sevenaar, is te Bern aangekomen
en kan reeds Donderdagavond te ’s-Graven-
hage worden verwacht.
Rogge als metselspecie.
Een aannemer te Haarlem is in hooger
beroep tot f 150.boete veroordeeld wegens
’t gebruiken van rogge voor cement! Hij
had nl. verschillende malen zakken roggebloem
van 10 K.G. gekocht, welke hij met zand
deed vermengen en liet gebruiken voor de
aanmenging met cement voor een in aan^
bouw zijnde villa te Zantvoort!
een tijd waarin men snakt naar
Beproevingen
De kippen, die niets hebben te hopen van
de voeder-bureaux, maar geheel zijn aange
wezen op den afval in de keuken en van de
tafel, ze vertikken het om dure eieren te
leggen; de koeien, die verlangend bulken
naar het abattoir, maar door den Minister
niet worden gehoord, en de hoekwantvisscher
die aan het aas van 200 hoeken, 1 botje en
2 scholletjes thuis brengt, het zijn allerlei
nietigheden, die ons vele beproevingen opleggen
en waartegen we meestal niet gewapend zijn.
Dat het spoedig anders worde!
van de regeering te
met groote nauwkeurigheid
er uit gaat en waarom bet
weer alarmeerende be-
over het uitvoeren naar
Duitschland van koeien, paarden, vet, eieren
enz. Het gemeentebestuur van R’dam is in
verzet gekomen tegen ’t uitvoeren van 20.000
kisten melkpoeder. De regeering moet be
denken, dat de rust van het land op be
denkelijke wijze zal worden verstoord indien
het haar niet gelukt het volk er van te
overtuigen, dat er niets meer wordt uitgevoerd
tenzij in de uiterste noodzakelijkheid.
En dan geen half lauwe officieele mede-
deelingen, maar gezonde, duidelijk verstaanbare
taal dient de regeering te spreken... en eerlijke
taal! Denkt eraan, er staat zoo geweldig veel
op het spel.
Geslaagd.
De beer G. A. Heldoorn, onderwijzer aan
school no. 2 alhier, slaagde bij het examen
voor de hoofdacte te Zwolle.
Benoemd.
Onze stadgenoot, de heer E. Stuivenwold,
agent van politie 1ste klas, is benoemd tot
ABONNEMENTSPRIJS: 50 Cents per 3 maanden.
Franco per post 621/2 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Ongelijke verdeeling.
Uit Deventer wordt aan De Tijd gemeld,
dat men daar nu reeds weken achtereen acht
kilo aardappelen per week per persoon distri
bueert. Hierbij komt, dat men daar ter stede
een centrale keuken heeft, door de gemeente
geëxploiteerd, welke keuken tweemaal per dag
warm eten verschaft, zonder inlevering van
aardappelbons. Met behulp van groote blikken
raspen maken velen van den overvloed aard
appelmeel.
Valsche munter aangehouden.
Leeuwarden, 12 Augs. Zaterdag werd in
den muziekwinkel van P., over de Kelders,
door een heer een zilverbon van een rijksdaalder
in betaling gegeven, welke bleek valsch te
zijn. Direct werd hiervan kennis gegeven aan
de politie en de rechercheurs gingen er op
uit om te trachten den heer op te sporen,
’t Gelukte den rechercheur Koehoorn op den
Wirdumerdijk twee mannen aan te houden,
van wie de een volkomen beantwoordde aan
de beschrijving die van den man was gegeven.
Hunne arrestatie volgde.
De een, de 22-jarige schildersknecht H. P.,
van Amsterdam, werd in het bezit gevonden
van valsche zilverbons van een rijksdaalder.
Direct werd huiszoeking gedaan in zijn kost
huis bij de weduwe N. op de Oosterkade
en daar vond de politie een volledige inrichting
om zilverbons te maken, en bovendien een
masker en een stel inbrekerswerktuigen. Het
bleek uit deze vondst, dat men hier te doen
had met een gevaarlijk personage, wiens
aanwezigheid hier weinig goeds voorspelde.
Hij is trouwens in vroeger jaren ook reeds
meermalen veroordeeld.
Hij had de zilverbons met de pen na-
geteekendze waren bij eenige oplettendheid
wel als valsch te onderkennen, hoewel het
zeer handig gedaan was. Bij een appelstalletje
op de Nieuwestad was het hem ook gelukt
een valschen zilverbon uit te geven.
De tweede persoon, die gearresteerd werd,
een Leeuwarder, had met het misdrijf klaar
blijkelijk niet te maken en werd op vrije
voeten gelaten.
Frieslands Greidhoek, 12 Augs. Het laat
zich aanzien, dat er werkelijk nog iets van
beteekenis van den nagras-oogst, tweede snede
hooi, zal terechtkomen. Naar men ons meedeelt,
kan het totale kwantum hooi alsdan voor
menigen veehouder zelfs toereikend worden
genoemd voor
veestapel.
Het bijzonder gunstige hondsdagenweer heeft
intusschen ook veel goeds gedaan aan de
talrijke weidlanden, die er onlangs feitelijk
schraal uitzagen. Wie nu langs de gunstigste
streken passeert, waar de weiden vol gras
liggen en de lagere miedlanden één bloemen
pracht zijn, die herinnert zich wellicht de
oude dichtregelen
Hwa simmerdei yn Frysldn reisget
En yn ’e greidhoek komme mei,
Scil wis mei nocht lis fé bekypje,
Det wonder fen de Fryske klaei.
Henk. Hieuwsbl. v. Fr.
Lucht- en zeegevecht. Zeppelin in brand.
Zondagmorgen, terwijl de klokken ter kerk
gang riepen, waren de uitkijkers getuige van
een lucht- en zeegevecht, Noord Oost van
Terschelling, waarbij een twaalftal Duitsche
watervliegtuigen en twee Zeppelins in botsing
kwamen met een zestal snelvarende Engelsche
motor-duikbootjagers.
Spoedig zag men een zwarte rookwolk in
de lucht en viel een vliegtuig in zee, een
paar mijlen uit de kust; een ander vliegtuig
zwenkte geheel over den wal en verdween
met de anderen Noord-Oostwaarts, terwijl één
der Zeppelins Westwaarts dreef. Ook één der
motorbootjes scheen in brand te staan.
De uitkijkers zagen, dat de Zeppelin, die
Westwaarts trok, terugkeerde en dat een
groote klomp vuur naar beneden viel, kort
daarop gevolgd door het geheele lichaam.
Een witte rookpluim steeg recht in de lucht.
Zware schoten, als van een ontzettende ont
ploffing, hoorde men uit de verte.
Onze torpedobooten hielden toezicht langs
de gronden in zee. Des middags kwamen ze
terug, met twee kleine motorbootjes op sleep
touw; de bemanning, 14 personen, waar
onder gekwetsten, werd geïnterneerd.
Eén der Engelsche motorbootjes ligt nabij
Oosterend hoog op strand; hieruit zijn drie
meer ernstig gekwetsten door de geneeskun
digen verbonden en naar West-Terschelling
vervoerd.
Later op den dag kwamen 6 Duitsche
watervliegtuigen terug, zoekende op de plaats
waar de Zeppelin naar beneden was gestort.
N. Harl. Crt.
bepalen of hij onder de
maar hijzelf het oordeel
kan vellen.
Voor die persoonlijke karaktervrijheid
hebben we te waken als over een kostbaar
goed. Want dit is zeker: ’t innerlijke is
duizendvoudig maal sterker en gewichtiger
dan het uiterlijke, al zijn velen ook geneigd
hierover de schouders op te halen en wel
voldaan te verzekeren, dat er niets gaat boven
z/Mozes en de profeten”.
Niet de hoogte waarop wij den maatschap-
pelijken ladder hebben beklommen bepaalt
onze menschelijke waarde, maar onze karakter
vrijheid, de vonk van het eerlijke kunstenaars
genie, die alleen kan ons de voldoening van
gevuld leven schenken, wanneer ook
ons de nacht komt, waarin wij niet
een
voor
meer kunnen werken.
’t Schijnt wel of een deel van ’t Neder-
landsche volk het er op toelegt om ’t andere
deel bang te praten. En tot dat eerste
deel behoort ook schier zonder onderscheid
de Nederlandsche groote pers. Die groote
bladen hebben voor verschillende onderdeelen
verschillende specialiteiten en die specialiteiten
willen toch ook wel eens iets schrijven, waarvan
de abonné’s zeggen: //Heb je dat al gelezen
wat die mijnheer Zus-en-zoo in zijn blad
schrijft
Een dankbaar onderwerp te dezen opzichte
is het gebrek aan alles, dat we dezen winter
zullen krijgen. Er worden geheele statistieken
van eenige jaren her bij getrokken om te
bewijzen hoe belabberd we er voor staan hoe
groote moeilijkheden we in den komenden
winter zullen hebben te overwinnen.
Zeker, ik geloof die geleerdheid allemaal
wel. Maar zou het nu niet beter wezen eens
op te houden met al dat gejeremieer en
gejeuzel over toekomstige gevaren P Indien al
die bangpraterij kon teweegbrengen, dat het
te wachten gebrek er minder door werd, dan
zou ik zeggenmeier op, heele hoofdbladen
met 6 bijvoegsels vol, ondanks den papiernood
Maar waar al dat gezeur alleen kan dienen
om de menschen nog zwartgalliger en nog
meer bevreesd te maken dan ze al zijn, houdt
uwés uwées geachte snuit dan toch dicht.
We zullen allen eenmaal sterven, maar daarom
vergasten we elkaar toch ook niet alle dagen
op bespiegelingen wanneer dat gebeuren zal
Daarom, geachte lezers, de tanden op elkaar.
Wat wij nu van ’t jaar beleven, beleven ze
al eenige jaren in verschillende landen, ’t Is
beroerd, ik geef het toe, maar al dat ge
lamenteer, al dat gezucht over ’t geen komen
zal, maakt de zaak niet beter en ons zelf wel
minder. Kom, vooruit, een klein beetje levens
durf op onzen vierkanten meter grond, dat
is het wat we noodig hebben. En als we ons
zelf een beetje opmonteren dan helpen we
meteen, een ander ook den berg over. En er
zal toch wel eens een tijd komen, waarop we
den top hebben bereikt!
Maar naast een beetje onbezorgdheid voor
de onafwendbare toekomst, dienen we van de
regeering te eiscben, dat absoluut geen voedsel
meer het land uitgaat, dan onder ’t strengste
voorbehoud. We dienen
eischen, dat ze
zal vertellen wat
er uit gaat. Er doen
richten de ronde
Bolswardsclie Courant
M-
I
