lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Zondag 20 October.
No. 84.
57ste Jaargang.
1918.
Verschijnt Donderdags en Zondags
YN T TSJUSTER.
Groote Nationale Zangwedstrijd,
Mei Juni 1919.
I
c
BINNENLAND.
j
VOOR
lijd
zegd
i
berg, directeur
Bolswardselie Courant
onze beste Neder-
van erkende be
de heer Mengel-
om sterk to wêzen yn de
de fjirde om to kear to
er yet altyd noch op
en de vleeschvoorziening
jen alles,
en boaze syktmen,
hast to boppe wier, kom me efter
De misdied, dy’t ynkromp yn ’e
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 60 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder He. 4.
F. en
in een
ze een
In een
dêr krêften to samljen
en swiet to dreamen.
Sa kinne jimme noch dwaen, minsken fen
Grou en omknten, biwenners fen ’e stêdden
en greote doarpen, dy ’t seine binne mei in
gasfabryk ef dy ’t elektrisk Ijocht hawwe.
Mücblik mei 't sa lang net op as men ’t
wol woe, mar och, ’t is ek wol ris goed, dat
er in ein oan de joun makke wirdt en dat
men ris hwet earder op bêd giet as oars wol
ris harde.
Mar wy hjirre yn ós lytse doarpke en
forskate oaren mei ds, dy ’t gjin gas hawwe
en it nije Ijocht net krije, wy sitte yn ski-
merjoun as de moanne skynt en oars... oars
sitte wy yn ’t tsjuster. It praet wol net,
hwent wy ha ds moed net, dat wy nou neat
mear dwaen kinne en der leit nog sa’n wirk,
dat nedich dien wirde moat, der is noch in
boek, dat wy graech utlêze woenen.
Wy ha noch in bytsje peteroalje, oersparre
fen it bytsje, dat ds de foarige winter tapari
waerd, mar wy doare der net oankomme,
hwent de winter moat noch komme, de lange
winter mei syn koarte, tsjustere dagen, syn
lange, bast einleaze jonnen. En in pear kear-
sen ha wy ek noch, mar dy kinne wy yn
ien wike wol op, as se alle jounen barne:en
hwet Ijocht is ’t den noch? Fhkkerje en
walmje, as der ien troch de keamej rint ef
de doar in sigentsje trocblit. En hwet moat
men der by dwaen? Leze? Naeije? Gjin
tinken oan, hwent it scoe eagen-fornielen wéze.
Wy sitte yn ’t tsjuster, eltse joun weren
rinne de doar dt. Mar om ds hinne is 't
tsjuster, dt gjin inkeld bds skynt it fleurige
lampeljocbt troch de blinen, lyk as oars om
dizze tiid fen ’t jier. En strak, as 't kald
wirdt en ünlijich, den kinne wy de doar ek
net mear dt. Den moatte wy de hieie lange
joun yn ’e hüs sitte, op syn moaist mei in
ftnnoazel lyts Ijochtsje, dat men de hoeken
fen ’e keamer net iens sjen kin. En der sit
men dan, de bannen oer mekoar, al mar
tinkende en dreamende en neat utrjachtsjende.
Den komt de forfeling, dat greate spoek, dat
de heit is fen forkearde tinzen en boaze dieden.
Eorflokt is de oarloch, dy ’t dat bringt,
dy ’t ds yn ’t tsjuster sitten docht. Ja, wol
yn ’t tsjuster, ek yn oar opsicht, yn alles.
Ljocbt en moai wier de wrald, fol libben
en fortier. Nimmen, dy ’t arbeidzje woe en
koe, hoegde honger to lijen, it tal dtfinings
dijde eltse dei, de Ontwikkeling gyng bird
foardt. Hwet waerd der al net dien om ken
nis Onder ’t folk to bringen, om de Ijeu to
learen, elts yn syn eigea fak, om to brekken
mei de aide sleur en nije paden to siikjen,
ta eigen baten en ta foardiel fen ’e mienskip.
Hwet kamen der in forienings fen Onder-
skate kleur en op alderlei gebied, de iene for
noft en wille, de oare for kennis en Ontwik
keling, de trédde
striid tsjin oaren,
gean tsjin ’t kwea, dat
’e wrald wier.
Ja, it wier in tiid fen striid, in jier ef
hwet lyn, elts waerd oproppen om mei to
dwaen. Mar it wier in striid, dêr 't gjin
deaden foelen, al sei men sims lilke wirden.
It wier in striid for de stoffelike bilangen
fen ’e minsken, for hjarsoenens, hjar libbens-
Het gemengd koor „Ondsr Ons”, te ’s Hage,
bestaat 10 jaar en heeft ter gelegenheid van
dit feit een Groote Nationale Zangwedstrijd
uitgeschreven, in einde Mei en begin Juni
(met beide Pinksterdagen) 1919.
Ofschoon de Holswardsche Courant in den
regel geen melding maakt van buiten de
Provincie te geven concoursen, zoo maken
we voor ditmaal eene uitzondering. De opzet
van dezen Zangwedstrijd is zoo grootsch, dat
we niet kunnen nalaten onzen lezers daarvan
het een en ander te vertellen.
Het concours omvat mannenzang en zang
van gemengde koren en wordt gehouden in
het Knrhaus te Scheveningen, dat geheel ter
beschikking van het uitvoerend Comité is
gesteld. Dit Kurhaus bevat de mooiste con
certzaal van geheel Europa en bevat ruimte
voor meer dan 3000 personen.
Uit de prijswinnende gezelschappen zal
door de directie der Maatschappij „Zeebad
Scheveningen” een groot aantal worden geën
gageerd, om in het zomerseizoen in ’t Kurhaus
concerten te geven.
Voor dezen wedstrijd is een afsonderlijk
„bureau” opgericht, waar vanaf 1 September
j.l. 5 dames-typisten en 3 heeren tot een
maand na den wedstrijd, werkzaam zijn voor
voorbereiding en afwerking.
Het eere-comité bestaat uit de meest voor
name personen op het gebied van kunst,
handel en industrie.
De jury zal bestaan uit
landsche toonkunstenaars,
kwaamheid, zoo zal o. a.
van het Concertgebouw-erkest
te Amsterdam, daarin zitting nemen.
Vpor dezen wedstrijd is op 1 Septembar
opgericht een zangersblad, hetwelk in eene
Jaure. Woensdagmorgen 10 uur reed de
goederentram door de plaats, richting Sneek.
Een drietal jongens sprong op een der wagens
geladen met briketten. Om een eindje gratis
mee te rijden, zooals ze wel meer doen, dacht
de conducteur. Op den Harddraversdijk zag
hij hen echter een paar briketten, wegende
ieder 12 Kilo, in den onderwal werpen. Bij
de trambrug over de Oudeweg deed hij daar
van telefonisch bericht naar hier waarop de
gem. veldw. Schots op verkenning uitging
en de jongens spoedig opspoorde, en de bri
ketten in beslag nam. Tegen de jongens, die
al spoedig bekenden, is procesverbaal opge
maakt. Jouster Ct.
Heerenveen, 18 Oct. In een gecombineerde
vergadering der gymn.-vereenigingen „Friso”
en „Tyr” is besloten, beide vereenigingen
te ontbinden en pogingen aan te wenden tot
de oprichting van één mannentarnvereeniging.
Wolvega, 17 Oct. Gedurende enkele weken
zijn van hier een aantal jonge mannen werk
zaam op de fabrieken van Krupp in Duitsch-
land. De laatste dagen kwamen verscheidene
dezer werklieden wegens ziekte, die vermoedeiijk
in verband staat met de daar verrichte werk
zaamheden, terug. Drie jonge mannen uit
deze omgeving zijn reeds overleden, van wie
een in Duitschland, terwijl anderen nog onder
geneeskundige behandeling zijn.
Heerenveen, 17 Oct. De Gorredijkster
leerlingen der H. B. S. alhier haastten zich
hedenmiddag 1 uur op de Fok om in de
tram te stappen. Die haast was niet noodig
want de nog in beweging zijnde tram moest
nog stoppen. Bij het opdringen achter elkaar
geraakte de 12-jarige Corry, dochtertje van
den heer notaris Spruyt, uit te glijden en
kwam met den voet onder de tram welke
voet haar werd afgereden. Ze werd eerst
bij dr. de Graaff ingedragen en is na voor-
loopige behandeling, in het ziekenhuis opge
nomen.
Sneek, 17 Oct. Dinsdag wist een vrouw
in een winkel den koopman een rok afhandig
ABONNEMENTSPRIJS: 50 Cents per 3 maanden.
Franco per post 621/2 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
oplage van
gratis verspreid wordt
wedstrijd, de photo’s
slok, hjar politike bigjinsels en for hwet den
ek, mar bloed streamde der net wol waer-
den der triennen droege en wonnen hiele,
wol brocht men faken treast en stipe, Ijocht
en sinneskyn.
En nou is ’t dt, mülk for lange tiid noch.
De oarloch farslynt alles: minsken en jild,
krêft en libbensmoed, noft en wille. Hy mak-
ket alles tsjuster, bij winterdei mei lange
jounen yn huzen en op strjitten, yn ’e oar-
lochslannen yn elts büs, dêr rouwe is oer in
fallene, dy’t net werom komt, oer de woltier,
dy’t foart is, oer de earmoed, dy’t er
wirdt, nou en yet lang nei dizze tiid.
It Griene Krds docht syn
siken to helpen,
mar
en
5000 exemplaren elke maand
en waarin na den
van directeuren en
besturen der prijswinnende vereenigingen zullen
worden opgenomen.
Als eene bijzonderheid, welke nog nimmer
op wedstrijden voorkwam, (zoo zegt de Feest
commissie in de desbetreffende circulaire), kan
worden vermeld, dat thans reeds een waar-
borg-kapitaal van f 10.000 gedeponeerd is
ten bankierskantore de Bas en Co., terwijl
bovendien aan kasgeld bij den Penningmeester
een bedrag van f 3000 beschikbaar is.
Er is reeds voor meer dan f 7500 toege
zegd aan schenkingen.
De wedstrijd wordt verdeeld in 9 afdeelin-
gen, 3 voor Gemengde en 6 voor Mannen
koren. Voor de laatste is ook eene rubriek
„division d’ honneur”.
En nu de prijzen? De eerste prijs in de
eere-afdeeling voor Mannenkoren is een gouden
eiken tak, bezet met diamanten en f 1000,
de le prijs, hoogste afdeeling, voor Gemengde
koren, eene gouden medaille met diamanten
en f 700.
Dat kan iets grootsch worden, dat wordt
iets grootsch. En nu Friesland heeft
enkele zeer goede zangvereenigingen, zullen
ze den moed hebben den strijd om de eare
met collega’s uit de andere Provinciën aan
te binden Zullen „T.A.V.E.N.U.”, het „Sjong-
koor fen ’e Fryske Mienskip”, „Klein
TTognutn” te Wartena,„Concordia” en het
mooie „Onthouders Koor”, te Leeuwarden
op ’t appèl verschijnen Er aijn nog wel
meer zanggszelschappen, van zessen klaar, in
onze landsdouwen te vinden, die bij eenige
bizondere voorbereiding ook wel kunnen mee
doen.
Of zal het zingende Friesland achterstaan
bij het musiceerende deel onzer gewestgenootan.
Onze „blazers” hebben in grooten getale de
eere-medailles voor den neus der „dtlanake
selskippen” weggehaald.
Daarom Friesche zangers en zangeressen
op, ten strijde.
Gezelschappen welke geen aanvraag tot
deelname mochten hebben ontvangen, of die
nadere informaties mochten begeeren, kunnen
zich wenden tot’t Wedstrijdbureau,’s Graven-
zandelaan 120, ’s Gravenhage. Ws.
Krds docht syn wirk om
om syktmen to foarkommen,
de kriich giet roan om dea en stikken
plat to sjitten, om to forneatigj
hwet mar wearde hat,
dy’t men
him oan.
léste jierren, stekt de holle wer op; nou ’t
de greaten foargeane mei deadzjen en stellen
en fornielen (al neamt men it den ek hwet
oars), nou ’t de heiten föart binne en der
gjin oarder en regel yn ’e büs is, nou sette
de bern de strjitte op, it fjild yn en nimme
hwet se krije kinne, slaen stikken ef skeine
hwet hjarren yn wei stiet. De bern, ja,
sa seit men, mar greateren dogge ek mei,
jowe faken it foarbyld en keare 't net tsjin,
as se ’t sjugge.
Sa giet it nou, nou ’t de sinne noch
moai lang skynt, mar ho teil 't skielk
komme, as tsjusterens oer it fjild komt en
men yn hits en op strjitte gjin ijocht meitsje
kin, as der earmoede komt yn mannich hus-
halding en forfeling rounom. Scil ’t den
feilich wêze op 'e dyk, kin men yen den
jouns drystwei op it paed jaen? Kin men
den jouns de holle gerêst dellizze eö scil it
spil, dat bütendoar stiet, der de oare moarns
noeh wêze?
As der earmoede komt, den docht men
dingen, dêr ’t men oars net ta komme scoe
en sokken binne earder to bikleijen as to
straffen; mar oaren, dy’t it hjarren net sa
krekt nimme, dy stekke de bannen ut, al
kinne hja hjar seis wol rédde en dy soarte
fen minsken scille misbrük meitsje fen ’e
tsjusterens dy’t lis to wachtsjen stiet.
Tsjuster yn hds en op strjitte, tsjuster
yn o sa foile herten, tsjusterens oer hiel
de wrald en dat alles troch dy oarloch,
dy’t forflokt wirdt fen miljoenen en oan ’e
gong balden fen inkelden. Frisia.
De langste dei is efter de rêch, al in hiel
skoft, de simmer is amper foartein, hwent
Septimber is yn ’t lên, dy ’t wy Hjerstmoanne
neame. De dagen koarte, de jounen en de
nachten wirde langer. Troch kinstmiddels hat
men der jouns in Are by lapt en woe men
de minsken twinge om moarns in flre earder
fen 't béd to kommen, mar de tiid giet syn
gong, en gjin minske kin de sinne yn syn
rin keare. Men mei de klok forsette, sa ’t
men wol, mar as ’t de 21e fen dizze moanne
is, den dürret de dei 12 Aren en de oare
toalve binne for de nacht.
Dat wier by aids for in hopen Ijeu de
moaiste tiid. De dei wier lang genóch om
oerdei it wirk to dwaen en net to lang om
it net volbalde to kinnen. Den in skoftsje
skimerje en in noflik petear balde oer hwet
er bard wier an hwet men moarn wer dwaen
scoe en den kaem de lampe op. Den socht
de iene syn boek ef krante, de oare bigoan
to breidzjen ef to nifeljen en sims kaem in
goefrjeon in toarntsje to praten ef in spiltsje
to damjen.
Tige gesellich koe ’t den yn ’e keamer
wêze, in pear ürkes fen stil geniet en den
üuder de wrine om
for de folgjende dei
te maken, een tweede zet in dien geest kon
worden verijdeld.
Woensdag d.a.v. vervoegde diezelfde zich
ander magazijn met de boodschap of
manchesterbroek op zicht kon krijgen,
derden winkel trok de juffrouw op
petten los.
De politie vond kort daarna de ontvreemde
goederen in hare woning, rekende de dievegge
in en nam ’t gestolene in beslag.
Sneek, 16 Oct. Bij een heden gehouden
stemming over de invoering van een hoofde-
lijken omslag heffing in de Herv. Kerk, ver
klaarden zich daar 386 stemmen vóór en
165 tegen.
Wonseradeel, 17 Oct. In het timmervak
is het misère. Niets te doen. Men ziet de
timmerknechten thans aardappelen- en bieten-
rooien. Kuipers die al sinds jaren niets meer
te doen hadden, beginnen weer te werken
om voor de boeren groote tobben, tonnen enz.
te maken voor pekelvleesch.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Voor de wet allen gelijk.
De heer Schaper bracht in zijn interpel
latie over de levensmiddelen-voorziening ook
de verspilling van grond ter sprake ten
gevolge van het steeds en op groote schaal
uitbreiden der jachtterreinen van Prins Hendrik.
Hij kreeg daarop van de regeeringstafel geen
bescheid. Het is te hopen, zegt het Hbl.,
dat dit alsnog in tweeden termijn zal komen,
want dit punt mag niet verdoezeld worden.
De natie moet de zekerheid hebben, dat allen
gelijk worden behandeld en dat Prins Hendrik
niet vrijelijk de oppervlakte aan ongeculti-
veerden grond kan uitbreiden, terwijl de
regeering zooveel mogelijk grond in kuituur
tracht te brengen. Zijn de berichten daar
omtrent onwaar, dan behooren ze van de
regeeringstafel kategorisch te worden tegen
gesproken.
Een spoedige vrede
Mocht de vrede spoedig komen, zegt de
Vh„ hoeveel ruimer zou het er dan
weldra uitzien met de vleeschvoorziening. De
boeren zouden voor de mesterij durven op
zetten, de beste slachtbeesten, die nu worden
ingevroren, zouden voor directe consumptie
kunnen worden geslacht en de slechtere kwali
teiten, die nu onder het mes komen, voor
de mesterij worden behouden. Er zou door
de veehouders reeds nu van stonde af aan
met kracht gewerkt worden om herstel van
den veestapel voor veehandel en slagerij
van het hoogste belang en de Regeering
zou kunnen besluiten de kostbare en voor
de veehouderij zoo nadeelige toepassing der
scheurwet achterwege te laten. Zelfs in het
huidige stadium van de vredeskansen dient
de Regeering dit te overwegen, meent het
blad, want na den oorlog zullen onze weiden
als grasland voor de volkswelvaart van gróoter
belang zijn, dan als graanvoortbrengende gron
den. Na den oorlog is ar grooter tekort
aan vee dan aan granen.
Gevechten bij de Hederlandsche grens?
Men seint van de Zeeuwsch-Vlaamsche grens
aan bet Alg. H.
Hedenmorgen werd voortdurend geweervuur
en licht veldgeschut gehoord vlak aan de
Zeeuwscbe grens. Nu en dan hoort men zware
slagen van bommen. Algemeen vermoedt men,
dat er gevechten plaats hebben vlak bij de
grens.
Hedenmorgen omstreeks half tien kwamen
zeven geallieerde vliegers uit bet westen in
de richting Gent. Deze werden hevig beschoten
door het Duitsch afweergeschut. Omstreeks
10 uur keerden alle terug. Men heeft opge
merkt, dat er nieuwe Duitsche troepen bij de
grens aangekomen zijn, voorzien alleen van
geweer en ransel. De andere troepen zijn van
de grensplaatsen vertrokken. Nog steeds kan
men hier de branden, welke in Zeebrugge
woeden, duidelijk waarnemen. Het gerucht gaat
hier, dat ook Zeebrugge in handen der geal
lieerden is.
Fabriek van vliegmachines.
Naar het Vad. verneemt, zal te Ede op
het vluchtkamp een fabriek van vliegmachines
worden opgericht.
Spaansche griep.
Te Schiedam zijn op last van B. en W.
alle scholen voor L. O., zoowel de openbare
als de bijzondere, alsmede de bewaarscholen,
gesloten.
