Hieuws- en Advertentieblad
Bolsward en WonseradeeL
Verschijnt Donderdags en Zondags.
57ste Jaargang.
1918.
No. 101.
Donderdag 19 December.
Uit de Ilaadszaal.
VOOR
•jö*
J
Bolswardsclie Courant
nog dienen te worden
een
slot.)
en
graag
I
I
v er
naar
voor-
Vergadering op Donderdag 12 Deo. 1918.
ven is, dat men een beter
den gang van zaken, en
accountant de boekhouding
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regel» 50 Cts. Vervolgena
10 Ct». per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onde* Ho. 4.
ABONNEMENTSPRIJS50 Cent» per 3 maanden.
Franco -per post 621/2 Cent».
Afzonderlijke no». van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
(Vervolg en
8. Begrooting 1919.
De Voorzitter stelt voor, eerst het rapport
der raadscommissie met het antwoord van
B. en W. te behandelen, daarna de punten
der agenda 6 en 7, en vervolgen» de gelegen
heid te geven de andere posten der begrooting
na te gaan.
Dit wordt goedgevonden.
De begroetingen van de Gasfabriek, de
Reiniging en den weg BolswardHarlingen.
Hierop is geen aanmerking, waarom de
commissie voorstelt, deze goed te keuren.
Omtrent de begrooting Armenhuis is ook
geen aanmerking, doch de commissie zou
gaarne nader worden ingelicht over de eenigs-
zins vreemdsoortige toelichting op den post
betreffende uitkeeringen aan gezinnen.
De beer Praamsma licht toe, dat die post
aanzienlijk versterkt moest worden, en geeft
toe, dat die toelichting bij de begrooting wel
wat eigenaardig is ingekleed. Maar de zaak
is deze, dat soms voor een klein vergrijp
hechtenisstraf in ruime mate werd toegepast.
Zoo werd iemand wegens diefstal van pi. m.
f 10 waanie veroordeeld, wat de Voogden
een uitkeeriug van wel f 500 heeft bezorgd,
wijl zij het gezin een jaar lang moesten onder
houden.
De heer Keikes keurt het af, dat het Col
lege van Armvoogden de rechtspraak in Neder
land in een publiek stuk gaat beoordeelen.
Dat oordeel is onrechtvaardig, omdat daarvoor
kennis moet worden genomen van alle stukken
en omstandigheden op zulk een rechtzaak be
trekking hebbende.
De Voorzitter is dit eensdeels met den heer
Keikes eens, dat de Voogden geen kennis
kunnen nemen van alle bescheiden daarom
trent, en zij missen ook de bevoegdheid om
daarover een oordeel te vormen, wat bovendien
ongewenscht is in 't rapport ter toelichting van
hun uitgaven.
De begrooting wordt zonder hoofdelijke
stemming goedgekeurd.
De begrooting Gasfabriek eveneens.
Bij de begrooting der Reiniging merkt de
heer Terbenne op, dat hij met genoegen gezien
heeft dat er hooger cijfers zijn geraamd voor
ontvangst van compost en turfmolmmest, maar
is het wel zeker dat de prijzen voor ’t geheele
jaar zoo blijven?
De beer Kramer antwoordt, dat de com
missie der Reiniging gegevens heeft, die wel
wel kunnen doen vertrouwen, dat de geraamde
prijzen gemaakt zullen worden.
De begrooting zonder hoofdelijke stemming
goedgekeurd.
Begrooting weg BolswardHarlingen.
Ook deze wordt zonder hoofdel. stemming
onveranderd goedgekeurd.
Bij al deze begrootingen zijn echter geen
cijfers genoemd,
GemeentebegrootingUitgaven.
In de eerste plaats vraagt de commissie
of het niet tijd is de functies van stadstamboer
en commandeur der turfdragers en waag-
meesters op te heffen, waarop B. en W ant
woorden, dat zij toestemmen dat deze functies
overbodig zijn geworden echter wenscht men
de tegenwoordige functionarissen niet te ont
slaan, doch het plan bestaat, bij eventueel
ontstaande vacatures er niet weer in te voorzien.
Alzoo goedgevonden.
Voor onderhoud trekweg is f 1000 uitge-
trokken. De verhooging met f 400 wordt
gebaseerd op het duurder zijn der materialen.
De commissie meent, dat het gewoonlijk met
oud hout, dat van de stadswallen en bruggen
komt, wordt hersteld en wenscht daarom den
post op f 600 te houden.
De heer Kramer antwoordt, dat de post
op het geraamde bedrag noodig blijven moet,
wijl er vele herstellingen zijn, die niet kunnen
wachten om erger te voorkomen. Daar is
wel wat nieuw hout bij noodig en ook het
werkloon is hooger. Mocht al blijken, dat
de som niet geheel noodig is, dan wordt het
ook niet uitgegeven.
De post blijft ongewijzigd.
De commissie heeft gemerkt, dat op de
begrooting voorkomen de verstrating van
Nannenhof en Fnpsteeg, die ook op de be
grooting 1918 zijn uitgetrokken.
B. en W. antwoorden, dat die beide posten
op voorstel van den Raad het vorig jaar zijn
ondersteanen, doch hoopt, dat in 1919
nadere regeling zal komen.
Met algemeene stemmen wordt dat voorstel
aangenomen.
De Voorzitter wenscht nu 't andere deel
van dat voorstel te behandelen. B. en W.
stellen voor een maximum van den toeslag te
bepalen groot f 375. Nu stellen die heeren
voor het maximum van salari» en toeslag te
bepalen op f 1650, 't is nu f 1500 en f 350
als grens van den toeslag.
Na discussie tusschen de heeren Lunter,
Eisma, de Boer. Boersma, Praamsma, Keikes
en den Voorzitter wordt dat voorstel inzake
den toeslag aangenomen met 10 tegen 2
stemmen, de heeren Keikes en Boersma.
De Voorzitter zegt vervolgens dat de post
f 35.000 voor kosten van maatregelen in
verband met den oorlogstoestand nu door
B. en W. is teruggebracht op f 30 000. De
eerste 5 maanden moet altoos nog wel gerekend
worden op den duurtetoeslag ook voor gas,
turf enz. en die som zal zeker wel noodig zijn.
De heer Keikes meent dat die berekening
niet uitkomt, doch na heel wat discussie nog
tusschen de heeren Boersma. Eerdmans, v.[d.
Wal, v./d. Klei en den Voorzitter, wordt ten
slotte de post op f 30.000 vastgesteld met
algemeene stemmen. Daarna stelt de Voorzitter
voor ook de Ontvangsten der begrooting af
te doen, voor zoover de begrootingscom missie
daar in haar rapport op attendeert.
Dan komt aan de orde de huur der Gemeente
woningen, met het daarop ingekomen voorstel
»an B. en W. om de woningen type A met
f 10 en type B met f 11 te verhoogen, en
tevens het adres der bewoners, om niet tot
verhooging der huur over te gaan.
De beer v. d. Wal vindt de verhooging
wel wat kras voor de Gemeentewoningen.
De Voorzitter antwoordt dat o.a. ook in
Franeker en Sneek de huur dezer woningen
belangrijk werd verhoogd, hij vindt de gestelde
huursommen niet onbillijk en ook de Inspecteur
van den Gezondheidsdienst vond de ver
hooging niet onbillijk.
De heer Boersma vraagt of ook het advies
van de huurcommissie is gevraagd, waarop
de heer Kramer antwoordt, dat dit een voor-
loopig besluit wordt. Stemt de Raad er in
toe, dan wordt het oordeel der huurcommissie
gevraagd. Dit voorstel is eigenlijk de voorbe
reiding daartoe.
De heer v. d. Wal acht f 10 en fll ver
hooging te veel, hij zou f5 en f6 willen
bepalen, dan is het voor de Gemeente al
voordeelig.
De Voorzitter zou wel eens willen hooren,
hoe de Gemeente dan al voordeel heeft, waarop
de heer v. d. Wal antwoordt niet desommen
in ’t hoofd te hebben, maar bij meent dat
er rente moet gemaakt worden en dan is
de verhooging toch een vermeerdering der
inkomsten. De heer Lunter merkt daarbij
op, dat van de verhooging ook een deel aan
’t Ryk ten goede komt.
De beer de Boer wil protesteeren tegen de
verhooging. De gemeente moet een goed
voorbeeld geven, maar dit vindt hij een
voorbeeld in verkeerde richting. De toestand
dezer woningen toch is dezelfde gebleven sedert
1916, hij vindt dus de verhooging niet
noodig, zou met het oog op de duurte der
levensmiddelen beter vinden, de huur te ver
lagen. De stijging der bouwmaterialen mag
hier geen motief zijn, en als bet is om den
slechten bouw, dat ’t onderhoud hooger is, daar
mogen niet de bewoners de dupe van worden.
De Voorzitter antwoordt hierop, dat de
gemeente een bijdrage moet bijpassen bij
deze woningen. Die bijdrage is tijdelijk, en
mag niet blijven voortduren. Ook in gewone
omstandigheden zou verhooging noodig zijn,
doch te meer nu, daar alle onkosten hooger
worden; de verhooging is nu wel noodzakelijk
en zal langzamerhand nog moeten klimmen.
De- heer Kramer twijfelt ook geenszins of
de huurcommissie, die met de financieele
uitkomsten op de hoogte moet worden gebracht,
zal wel inzien dat verhooging billijk is. De
Gemeente moet een voorbeeld geven zeer zeker
ook om een behoorlijke rente van het kapitaal
te maken. B. en W. zullen het wel duidelijk
moeten maken waarom deze verhooging
noodig is.
De heer v. d. Wal stemt toe, dat de
Gemeente geen toeslag op de buur moet
geven, als de toestand zoo is, dan is hij niet
tegen ’t voorstel van B. en W.
De heer v. d. Klei weet ook dat, toen men
begon te bouwen, het bekend was, dat het
geschrapt, en daarom nu
uitgevoerd.
De commissie wijst verder op den slechten
toestand der Nieuwmarkt, en dat de stoep
voor ’t pakhuis van Oosterbaan te laag ligt.
Hierop wordt door B. en W. geantwoord,
dat met den eigenaar van die stoep zal worden
onderhandeld, ook overigens zal gatracht
worden verbetering aan te brengen.
Dan vroeg de commissie of de Bank van
Leening nog niet is opgeheven, waarop de
Voorzitter antwoordt, dat eerst 14 maanden
moest verloopen om nog zoolang gelegenheid
te geven tot aflossing van panden. Die tijd
is nu zoowat verstreken en weldra zal dat
behandeld worden.
Onderhoud gemeentewoningen. B. en W.
hebben naar aanleiding der opmerking van
de commissie geantwoord, dat deze in dit jaar
geverfd dienen te worden. Het slechte weer
in dit najaar was een beletsel.
De Hoofdel. omslag is uitgetrokken tot een
bedrag van f 120.000. De commissie meent
dat dit bedrag de draagkracht der bewoners
te boven goot. Zij heeft gezien waar de uit
gaven verminderd kunnen worden en vond
dat f 18 000 toeslag op gas, f 6000 op turf
en f 6000 op cokes niet mag worden be
stendigd. Daar de kansen op vrede stijgen,
meent zij, dat waarschijnlijk in de 2de helft
van 1919 die toeslag niet meer noodig zal
zijn, waarom zij dezen post wenscht te ver
lagen met f 15 000 en te brengen op f 20.000.
De toeslag kan dan nog nader geregeld
worden.
B. en W. antwoorden, dat zij al reeds
voorgesteld hebben den toeslag te verleenen
over 3 maanden.
Bij het opmaken der begrooting moest
echter gerekend worden op den toeslag voor
een voljaar. Nu is er een nieuw antwoord,
waarin wordt opgemerkt, dat, ingeval deze
post f 15.000 lager wordt, voor toeslag op
gas enz., niet een voldoend bedrag overblijft,
waarom zij alsnog voorstelden den post op
f 25 000 uit te trekken en dus met f 5000
te verlagen.
Voor de uitvoering van de verschillende
werken moet een geldleening worden aange
gaan van f 40.000. Op de begrooting 1 919
moet dus voor rente en aflossing f 4500
worden uitgetrokken, terwijl de post jaar
wedden onderwijzers met f 200 en voor Groene
Kruis ook f 200 verhoogd zal dienen te
worden. De verlaging wordt dan f 5000,
verminderd met f 4900 verhooging, verschilt
slechts f 100. Door de bijdragen van Gast
huis en Weeshuis, samen f 10.000 zal de
hoofdel. omslag kunnen worden teruggebracht
op f 110 000.
De Voorzitter merkt nog op, dat, in
band met de gehouden bespreking en
aanleiding van ingekomen adressen en
stellen, uit den post van f 25.000 ook de
toeslag op de loonen moet betaald worden.
Hierbij komt dan aan de orde de toeslag aan
hoofdambtenaren.
De beer Terhenne zegt, daarop, dat hij mede
namens de heeren Eisma, Praamsma en Eerd
mans wil voorstellen het salaris van den
architect over 1919 op f 2200 te bepalen,
inmiddels de gelegenheid afwachtende, dat er
een definitieve salarisregeling zal komen. Met
het voorstel duurtetoeslag kan hij meegaan
om te bepalen, dat salaris toeslag niet
boven f 1650 zal gaan, en den toeslag tot
nadere regeling te stellen op 25 pCt. voor
gehuwden, 121/2 pCt. voor ongehuwden
4 pCt. voor de kinderen.
De Voorzitter vraagt of de commissie voor
de begrooting zich daarmee kan vereeuigen,
zoo ja, dan kan dat eerst worden behandeld.
De heer Keikes zegt, dat de commissie den
post van f 35 000 wilde iakorten door voor
toelage op gas, turf, cokes enz. de helft te
rekenen. Al» dit f 30.000 wordt, is het toch
nog 60 pCt. van den hoofdelijken omslag,
zooals die was, en de commissie oordeelt, dat
dit te hoog is en zij heeft met genoegen
gezien dat ook B. en W. die zienswijze zijn
toegedaan. De andere posten daarbij aange
voerd, hebben, meent hij, hiermee niet te
maken.
De Voorzitter merkt op, dat de post toeslag
op loonen nu reeds bedraagt f 8303.07, dat
zal komen tot pl. m. f 14000. Maar eerst
dient die kwestie uitgemaakt te worden, en
dus het voorstel Terhenne c.s. te worden
behandeld, en wel eerst om bet salaris van
den architect te brengen op f 2200.
De heer v. d. Wal wil dat voorstel
een schadepost voor de Gemeente zou worden,
echter vindt hij thans niet de tijd gekomen
om al tot verhooging over te gaan, waarop
de Voorzitter herbaalt dat B en W. het
beschouwen dat het noodzakelijk is uit finan
cieel opzicht om een geleidelijke opklimming te
eischen.
Het voorstel B. en W. wordt aangenomen
met 8 tegen 3 stemmen de heeren v. d. Wal,
v. d. Klei en de Boer, terwijl de heer Kramer
buiten stemming bleef.
Centrale boekhouding. De Commissie is wel
voor een invoering van opcenten op de perso-
neele belasting alsmede vooreen Tonnenbelasting
ter vermeerdering van de inkomsten, wat
B. en W. beide ontraden omdat die belas
tingen niet op billijke wijze gebaseerd zijn
op de draagkracht der belastingschuldigen,
en ofschoon de Commissie wel is voorstandster
van controle op de boekhoudingen, meent
zij dat daarvoor, met het oog op de gemeente-
financiën, nu geen som van f 650 mag worden
uitgetrokken.
B. en W. antwoorden, dat het initiatief
van controle der gemeentebedrijven van den
Raad is uitgegaan, en de beslissing geheel
aan den Raad willen overlaten.
De heer Terhenne meent wel dat dit initiatief
dan van hem is uitgegaan, en hij meent ook
dat het bedrag daarvoor benoodigd, nuttig
besteed wordt. Hij schaart zich geheel aan
de zijde van B. en W. om daarvoor een post
op de begrooting te brengen.
De heer Boersma zegt, dat dit punt bij de
Commissie uitvoerig besproken is, en men acht
den post nu nog niet noodig. Persoonlijk wil
hij er bij voegen, dat hij den post geheel niet
noodig acht, daar bij voor de controle op de
administratie B. en W. wel bekwaam vindt.
Bij de gasfabriek werd geadviseerd, dat de
boekhouding volkomen in orde was, waarom
dan nog een nadere controle? Bij de Gemeente-
reiniging is de opmerking gemaakt, dat de
boekhouding niet commercieel was ingeriebt,
doch Spr. wil vragen, is een eenvoudige boek
houding voor dit onderdeel der gemeente-
rekening niet' voldoende? Een beetje meer
vertrouwen en wat minder controle zou hij
op hoogen prijs willen stellen.
De heer Eisma kan niet meegaan met hst
betoog van den heer Boersma. Wel wil hij
gaarne erkennen dat de controle bij B. en W.
in goede handen is, doch op het punt van
boekhouding zijn wij allen nog leeken. Het
is dan ook geen gebrek aan vertrouwen wat
hem hier bezielt, doch meer de wenscb om
de boekhouding in goede orde te hebben.
Spr. vindt het boog tijd dat zulks geschiedt
en acht dat de daarvoor benoodigde som
wel waard.
De Voorzitter meent ook, dat het in het
belang der bedrij
inzicht krijgt van
daarom dient een
te controleeren.
't Is dan ook niet zoozeer om de controle
maar vooral om de boekhouding te doen,
opdat men een commerciëele boekhouding
krijgt. Verschillende gemeentebesturen hebben
daarom ook bet toezicht opgedragen aan een
deskundige, te meer daar het financieel beheer
hoe langer hoe ingewikkelder wordt. Een
andere kwestie is of het nu al moet geschieden.
De heer Kramer is wel van gevoelen dat
men bij wijze va^Kproef het dit jaar wel aan
een accountant kon opdragen, doch dat vordert
reeds een som van f 650.
De heer Wlerema kan dat voorstel steunen,
doch de heer Lunter verklaart zich er tegen,
omdat de kosten te boog zijn. Wel zou hij
wenschelijk vinden, dat een deskundige
aanwijzingen gaf omtrent de boekhouding,
maar een controle elke 3 maanden, daarvan
vindt hij de kosten te hoog.
Het voorstel wordt aangenomen met 7 tegen
5 stemmen, de heeren Kramer, v. d. Klei,
Boersma, Lunter en Keikes stemden tegen.
De Voorzitter wijst er op, dat in ’t rapport
der Commissie de aandacht er op wordt
gevestigd, dat juist in den tijd, dat den
architect, wegens drukke werkzaamheden, een
opzichter-teekenaar moest worden toegevoegd,
door dezen toch ook werk voor particulieren
wordt verricht, wat strijdt met de bedoeling
van de instructie. In het antwoord van B.
en W. verklaren deze, dat hun zulks onbekend
is, tenzij gedoeld wordt op het toezicht bij
de R. K. begraafplaats, maar dat is juist
toegestaan in het belang der Gemeente, daar
het van belang was dat de architect hier de
leiding had.
