Verschijnt tijdelijk alleen Zondags
58ste Jaargang.
ïïïeuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
No. 15.
1919.
Uitslag Statenverkiezingen Friesland.
voor[
Zondag 6 April.
OER DITTEN EN DATTEN.
Totaal
BINNENLAND.
Totaal
17416
4148
21508
1567
389
18626
5567
12798
1144
444
2040
389
2389
132
5898
307
2841
148
64
1391
620
2653
3358
2002
4163
260
424
3712
359
6624
166
3141
1349
1380
377
308
Totaal
FRANEKER.
Vrjj-lib. en Unie-lib.
Vrijz.-Dem.
8. D. A. P.
Anti-rev.
R.-Kath.
Chr.-Hist.
Chr.-Soe.
Econ. Bond
fortoarke ut, mar in pear fegen
en och man, do wie 't sa kreas
koe, en hwet it moaiste wie, de
2434
393
3671
2941
1273
2755
218
72
13757
betere verdeeling
men ook gemak-
van den
3
14
1
12
4
8
1
P. Hiemstra,
Dijk, E. Molenaar, J. Ytsma, L. J.
(OFFICIEUS.)
DOKKUM.
Vrij-lib. en Unie-lib.
Vrijz.-Dem.
8. D. A. P.
V. d. Zwaag
Anti-Rev.
R.- Kath.
Chr.-Hist.
Chr.-Soc.
Econ. Bond
zoo te doen gevoelen, dat
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
M. de R.
In De Jong's Advertentieblad van 29 Maart
kwam een kort verslag voor over de vergadering
van de christelijke middenstandsorganisatie,
waarin de heer D. B. Eerdmans het woord
voerde.
De zin j/Op het maatschappelijk terrein van
het leven komt het verschil in opvatting met
ongeloovigen uit, die alleen eigen belang
zoeken”, trok mijn bijzondere aandacht. Met
ongeloovigen worden zeker bedoeld zij die niet
tot de Rechtsche partij kunnen wordengerekend.
Wil de heer Eerdmans zich zelf en anderen
diets maken, dat geloovigen het eigen belang
niet op den voorgrond stellen Mij dunkt,
de oorlogsjaren hebben dat wel anders geleerd
en de verslagen der rechtszittingen getuigden
er dikwijls van, dat onder de geloovigen ook
heel wat kaf onder het koren is. In alle
lagen der maatschappij worden individuën
gevonden, die zich niet schamen, door on
gemotiveerde prijsopdrijving, kettinghandel, en
wat dat edele gilde meer bij de hand heeft,
zich ten koste van hun medeburgers te verrijken.
Zelfs in de stad onzer inwoning ontbreken
ze helaas niet, en vooral niet onder de z.g.
geloovigen.
Met dank voor de plaatsing,
1461
2387
6171
1435
223
3288
636
1659
141
17401
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
14208
8CHOTERLAND.
Vrij-lib. en Unie-lib.
Vrijz. Dem.
Soc.-D«m.
V. d. Zwaag, sociaal
Communisten
Anti-Rev.
Roomsch Kath.
Chr.-Hist.
Chr. Sociale Partij
Totaal
SNEEK.
Vrg-lib. en Unie-lib
Vrijz.-Dem.
Soc.-Dem.
Anti-Rev.
Roomsch Kath.
Chr.-Hist.
Chr.-Socialen
Econ. Bond
14871
LEEUWARDEN.
Vrij-lib. en Unie-lib.
Vrijz.-Dem.
Soc.-Dem.
Communisten
Anti-Rev.
Roomsch-Kath.
Chr. Hist.
Chr. Socialen
Bcon. Bond
Totaal
In totaal zijn in alle vijf kieskrin
gen uitgebracht op:
Vrij-lib. en Unie-lib. 11038
Vrijz.-Dem.
Soc.-Dem.
V. d. Zwaag
Communisten
Anti-Rev.
R. -Kath.
Chr.-Hist.
Chr.-Soc.
Econ. Bond
In de nieuwe Staten zullen ver
moedelijk zitting nemen:
Vrij- en Unie Lib.
Vrijz. Dem.
S. D. A. P.
Soc. (V. d. Zwaag)
Anti-rev.
R. Kath.
Chr. Hist.
Chr. Soc. Partij
Gekozen van de 8. D. A. P.
G. van
de Jong, H. H. de Vos, K.Sikkema.L.Zandstra,
J. G. Jansonius, J. Geerts, mevrouw Besuijen,
M. van de Vegte, K. de Jong en M. Hillebrand.
Van de anti-revolutionairenJ. J. Croles,
8. Sytsma, H. Leenstra, M. Dijkstra, H.
Pollema, T. Nauta, D. Lautenbach, 8. Dijkstra,
H. A. Verra, P. 8. Gerbrandy, B. Anema
en A. Bruinsslot.
Van de KatholiekenM. Visser, J. W.
Franzen Jzn. H. de Jong Wzn. en T. A.
Hettinga.
Van de Christelijk-HistorischenB. W.
ABONNEMENTSPRIJS: 50 Cents per 3 maanden.
Franco per post 621/2 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
STADSNIEUWS.
De Krite.
De Krite <Boalsert” heeft Woensdagavond
hare leden en gasten weer onthaald op een
voorstelling. De zaal was behoorlijk bezet,
een bewijs dat, al wordt het wat later in 't
seizoen, men toch het optreden van dit »Sel-
skip” op prijs stelt. Het is trouwens»bekend,
dat de werkende leden beslagen ten ijs komen.
De belangrijke collectie behaalde eere-
teekenen, die de vorige week in den sigaren
winkel ^Frisia”, en des avonds op het vaandel
der Laan, J. L. Oosterhofi, F. Terpstra,
J. T. van der Wint en M. A. Terpstra.
Van de Christel. Sociale PartijJ. H. Fricke.
Van de Vrijz. Democraten J. M. Houwen,
J. J. G. S. Falkena en J. Wuite.
Van den Prov. bond van Vrijzinnigen:
T. M. T. van Welderen Rengers, H. Eisma,
E. van Welderen Rengers, G. Kylstra,
8. Brandsma, S. van der Burg, en mr. H.W.
Hellema.
Voorts G. L. van der Zwaag.
De verhouding der verschillende partijen
was: Liberalen en Vrijz. Dem. 10; S.D.A.P.
19; v. d. Zwaag (soc.) 1; Anti-rev. 9;
R.-Kath. 2; Chr.-Hist. 9.
It bigjint wer in bytsje op ’e gewoane tiid
to lykjen. Dar is wer peteroalje en de frouljue
hawwe hjar komfoarke, mei it salte koaltsje
turf oan ’e kant set, en it peteroaljestoofke
is wer yn eare kommen, it seach er wol hwet
suterich en
om ’e holle,
as ’t mar
measten hiene der in trekpot op, mei echte
thé. Dy thé dat is nog al hwet in nuver
spil; it is allegearre thé yn ’e krante, mar
dat jowt noch sa’n bytsje, de prijs, 29 cinten
it ons, mar der is gjin, dos dat jowt ek neat,
ek net, as wie de priis noch de helte goed-
keaper. Sa hjir en der hat in winkelman in
pakje mannich, mar dy wirdt forkocht for
acht stüren, en dan tinke de minsken wol
dat it alve cinten to djAr is, mar hja dogge
it hjarren net oan tiid om der oer to praten,
skrüteu as hja binne dat dan in oar mei
hjar onske der ut pykje scil; hwent it mai
wier wêze dat de priis de maksimumpriis to
boppe giet, it let neat hjer, hwent de vrage
oertreft fier it oanbod. Derom hat men fêst
de foarige wike yn Delft der net folie drokte
fen makke do’t der thé oankaem.
Dat gyng der ek al hwet nuver ta. Der
kaem in moaije skep thé, dy’t der Ander de
Delftenaren omparte wirde moast. Mar de
ljue dy’t der mei bilestige wieme, hawwe
tocht: hwet stiller hwet better, sadat nimmen,
as de goekinden oan ’e weet kamen, dat de
thè der wie, en do waerd se mar forkocht
Ander de ambtners en hjar freonen, inkelen
sloegen by tsjien poun tagelyk yn. Mar, sa
as hast wol to tinken wie, it saekje lekte al
ridlik gau At, en nou scil der earst wol ris
mei de iene en de oare ambtner praet wirde
moatte, foar dat dizze hjarren noflik by hjar
bakje thé delsette kinne. Sa’n thé-weimoffe-
lerij wiist er noch’ op, dat de gewoane tiden
noch net alhiel werom binne. Soks is der
noch wol meat. As men de kranten lest, dan
wirde yn Grinslan de aeijen forkocht for
njAggen cinten it stik, mar hjir to lanne
binne se de helt sahwet djArder. Yn inkele
gemeinten is de priis fen ’t gas 15 cinten,
mar op oare plakken in kwartsje. Dy djAre
priis hjit dan to kommen troch de djAre
stienkoal, mar dan scoe men doch ris skriuwe
moatte oan dy ljue dy’t sok goedkeap gas
krije, hwer ’t dy de stienkoal wei hawwe.
Der moat grif noch in moannemannich for-
rinne, foar dat alles wer sahwet yn ’e aide
foegen is. Spaenske sieppe wirdt nou oanbean
for 15 stAren, mar wêz net to happig, in
oar biedt deselde stikken al oan for acht,
hwent der is folie mear sieppe yn ’t lan as
men mient, en dy moat goedkeaper oan ’e
man, as de forkeapers mienden. Frisia.
Samtnwerkende bakkerij.
Heerenveen, 3 April. In een gisteravond
gehouden vergadering van de Bakkersver-
eeniging ^Heerenveen en omstreken”, heeft
de heer Meijer van Berg, Rijksadviseur van
den Middenstand, eene inleiding gehouden
over tfSamenwerkende bakkerijen”. Er bestaan
reeds dergelijke bakkerijen, o.a. te Zwolle,
Dieren en Zutfen. Ze zijn op groote schaal
en op de meest economische wijze ingericht
met de nieuwste machines. De bakkers, die
er aandeel in genomen hebben, zetten, wat
het bakken betreft, hun eigen bedrijf stop
en betrekken de bakkersartikelen van de
isamenwerkende bakkerij”, die ze dan in den
eigen winkel te koop stellen, of er mee venten
gaan. Omtrent de winstverdeeling kan men
natuurlijk volgens onderlinge overeenkomst
bepalingen vaststellen. Het is als het ware
een bedrijfs-coöperatië, in tegenstelling met
de meer bestaande coöperaties van verbruikers.
De voordeelen zijn: een veel voordeeliger
exploitatie, daar men veel meer in 't groot
kan inkoopen en met een veel minder talrijk
personeel tot een gelijke of zelfs grootere
productie komt. Door een
van de werkzaamheden kan
kelijk komen tot een verkorten
arbeidsdag.
Een nadeel is, dat de bakkers hun persoon
lijke zelfstandigheid goeddeels inboeten en de
eigen inspanning wel de gezamenlijke zaak,
maar niet meer rechtstreeks de eigen zaak
ten volle ten goede komt.
De inleiding van den heer Meijer van
Berg had na bespreking tot resultaat, dat er
eene commissie is benoemd, die de ,zsamen-
werkende bakkerijen” te Dieren en te Zutfen
zal bezoeken en van hare bevinding rapport
en advies zal uitbrengen. Mocht dat advies
gunstig zijn, dan zal het idee allicht verder
worden uitgewerkt.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Fergeten te bukken.
De 20-jarige Jan Kaptein, die vanmorgen
met een verhuiswagen der firma Moll onder
de viaduct over de Gedempte Binnenrotte
op den hoek van den Pompenburgsingel te
Rotterdam wilde doorrijden, vergat te bukken,
en raakte daardoor met het hoofd bekneld
tusschen de ijzerconstructie van het viaduct
en den bovenkant van zijn wagen. Met ver
brijzeld hoofd werd de jongeman in het politie
bureau Galerij binnengedragen, waar slechts
de dood kon worden geconstateerd. Alg. H.
Wapens smokkelen.
De laatste dagen schijnen in Duitschland
vele pogingen te worden gedaan om wapenen,
zooals revolvers, dolken en ploertendooders
naar ons land te smokkelen. Aan de grens
wordt daartegen zeer terecht angstvallig ge
waakt, door alle personen en goederen aan
een minutieus onderzoek te onderwerpen. Tot
dit doel ook werden weer hier en daar de
grensgarnizoenen versterkt. Alle passagiers
worden aan den lijve gevisiteerd.
men hier met een geoefende club heeft te doen.
En de oude garde kwam Woensdagavond
nog eens weer geheel voor ’t voetlicht. In
het tooneelstuk Under ien dak” kwamen
de karakters, die in dit stuk sterk sprekend
zijn, tot hun recht. Door de vertaling van
dit stuk is het stoere, stijve, stugge, dat men,
en niet geheel ten onrechte, de oude Friezen
in de schoenen steekt, recht duidelijk geschetst,
’t Was een familiekwestie, zooals men ze in
onze gewesten wel vond misschien helaas
nog vindt. Het halsstarrig vasthouden aan
eenmaal opgevatte begrippen brengt menig
maal heel wat kwestie en verdriet. Zoo ook hier.
De oude Hoekstra had twee zoons en twee
dochters. De oudste zoon was zeer tegen
den zin der oude lui getrouwd met een
winkeljuffer uit de stad, en wat de jonge
vrouw ook deed om bij haar «choonouders in
de gunst te komen, hielp niet, zij werd,
ofschoon ze naast elkaar, onder één dak
woonden, niet eens aangezien en met ver
achting bejegend. Dit gaf in ’t gezin der
jongelui veel verdriet.
Net stuk speelt op den begrafenisdag van
de oude moeder. Deze had op haar sterfbed
begeerd, dat haar man zich met hun schoon
dochter zou verzoenen, maar de oude inge
kankerde haat was te hevig. Zij werd op de
begrafenis zelfs niet toegelaten, en een jongere
broer, de geleerde in de familie, waaraan de
oude lui veel ten koste hadden gelegd, wist
met schijnvroomheid telkens het vuurtje van
tweedracht aan te wakkeren.
Uit de handelwijze van dien onderwijzer
en ook van diens vrouw kwam zeer sterk uit
hun inhaligheid en baatzucht, en dat karakter
werd door beiden heel natuurlijk vertolkt.
Zij wilden zich liefst onttrekken om vader
te helpen, maar eischten direct hun erfdeel
van den boedel op, hoewel ze ’t niet in handen
kregen, wijl de notaris daar een stokje voor
stak. Het was een voldoening toen Dirkje,
de gesmade jonge vrouw, wist te voorkomen
dat het huis van den ouden vader verkocht
moest worden. Toen de oude vader, die bij
loting in onderhoud was toegewezen aan den
onderwijzer, nam de oudste zoon dit bezwaar
vrijwillig op zich, maar de verhouding tusschen
vader en de jonge vrouw gaf aanleiding tot
een heftige scène. En toch ten slotte moest
de oude heer krimp geven, en wist de vrouw
hem zijn ongelijk
hij moest buigen.
Het afwikkelen van deze familiekwestie
was boeiend, en hoewel er vele moeilijke
momenten in voorkwamen, waren alle rollen
in goede handen. De oude heer Hoekstra als
onverzettelijk eigenzinnigde oudste zoon
Wijtse, als steeds in tweestrijd tusschen vader
en vrouw; de onderwijzer Japik en zijn vrouw
Lene als schijnvrome berekenaars; de getrouwde
dochter Antje als zorgvolle huismoederhaar
man Jan Veldstra als vroolijk gestemde
tusschenpersoon bij de familiekwestie allen
gaven prachtig spel te zien. Vooral aan
Wijtse was ’t te zien, wat hij bad te verbijten,
maar ook niet te vergeten zijn vrouw Dirkje,
die o.a. in ’t le bedrijf bij ’t gemoedelijke
gesprek met haar zwager, maar ook in het
3e bedrijf bij ’t beleidvol en waardig betoog
waardoor zij den ouden man wist te bekeeren,
echt natuurlijk speelde.
Ook de meer ondergeschikte rollen van den
notaris en der jongste dochter Lysbet was
goed en het geheel was een succes.
Wij meenen nog even te moeten aanstippen,
dat de kamer van den ouden vader, (2e bedrijf),
met zorg ouderwetsch was gemaakt. De
vuurpot was er nog onder den haard, en ook
klok stoelen enz waren echt uit grootvaders
tijd. Ook door deze inriohting was als het
ware uitgebeeld, dat die oude lui nog waren
rdt it aide laech” en zich niet naar den
tijdgeest schikten.
Wij zagen zelfs met nieuwsgierigheid of
die oude baas ook nog de kuitbroek droeg
en inplaats van lucifers nog zwavelstokken of
tondeldoos gebruikte, maar geen van beiden
was het geval.
Na de voorstelling werden door de jeugdige
Tietje Statema een paar liedjes gezongen.
’t Was eigenlijk al wat laat geworden, en
er moest ook nog gedanst worden, dat zal de
reden geweest zijn, dat het wat kort in zijn
werk gingvooral het 2e stukje, uAlle
minsken bin’ myn broarren”, werd lief
gezongen.
Een vrij druk dansje kwam nog als slot
van den avond.
Bolswardsclie Courant
1
