58ste Jaargang.
Verschijnt tijdelijk alleen Zondags
No. 17.
lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1919.
Zondag 20 April.
4
VOOR
ABONNÉ.
thans,
BINNENLAND.
I
G. E.
Ter overweging aan den heer
D. B. Eerdmans.
Vereeniging „Groene Kruis”
BolswardHennaarderadeel.
j
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
se let,
rinnend, ’k sjong se lizzend,
allinne sliepend net.
en algemeen
groot gezin
en oud
en ’k sjong fen alles,
en fen frede,
I
1
I
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
en sinneskyn,
en ’k sjong bij waermte,
en ’k sjong by wyn.
en fen krapte,
en arm, jong
ABONNEMENTSPRIJS: 50 Cents per 3 maanden.
Franco per post 62*^ Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Nu de rekening ie opgemaakt
De commissie, ingesteld voor het onder
zoeken der ingekomen verzoeken om schade
vergoeding aan de militairen, die bij den
brand te Harskamp hun particuliere eigen
dommen hebben verloren, is met haar arbeid
gereed gekomen en heeft verslag uitgebracht
aan den Minister van Oorlog, zoodat weldra
uitbetaling der geleden schade kan worden
tegemoet gezien.
Het te vergoeden bedrag bedraagt ruim
100.000 gulden.
Faillissementen in Nederland.
Volgens mededeeling van het Handels-
informatie-bureau van Van der Graaf Co.’s
Bureaux voor den Handel zijn over de afge-
loopen week, eindigende 12 April, in Nederland
uitgesproken 16 faillissementen tegen 21 fail
lissementen in dezelfde week van het vorige
jaar. z
Van 1 Januari tot en met 12 April 1919
351 faillissementen tegenover 254 over het
zelfde tijdperk van het vorige jaar.
O ver reden.
Gistermorgen is te Utrecht een Belg over
reden. Of hier aan een ongeval dan wel aan
opzet moet worden gedacht, is nog niet uit
gemaakt. ’s Mans schoenen stonden, meldt
het U. D., apart buiten de spoorbaan.
De woningnood.
J.l. Dinsdag heeft minister Aalberse in
tegenwoordigheid van den chef der afdeeling
uVolksgezondheid en Armwezen” den heer
L. Liepaert Peerbolte, met alle inspecteurs
voor de volksgezondheid in den lande op zijn
Departement geconfereerd. Uitvoerige bespre
kingen zijn gewijd aan de beide volgende
punten: lo. de verhooging der huurgrens
voor te bouwen arbeiderswoningen, en 2o.
te nemen maatregelen voor het bouwen van
middenstandswoningen.
Een doodelijk schot.
Onder de Gemeente Clinge passeerden deze
week twee jonge mannen de grens in de
richting van Nederland tusschen twee Belgische
posten door. Door een der posten werd op
hen geschoten, waarbij een hunner werd
getroffen en deze, een 28 jarige bewoner van
Hulst, in het ziekenhuis is overleden.
Spartacisten in aantocht.
Het bericht onder dit opschrift, dat wij
eenige dagen geleden op gezag van een
correspondent aan de grens plaatsten, ziet er
vreeswekkender uit dan het bedoeld was. Wel
doen voortdurend Spartacisten pogingen over
de grens te komen, maar de grensbewaking
is zeer scherp en de meesten worden terug
gestuurd. Van een naar de grens optrekkenden
troep was geen sprake. N. v. d. D.
Kolen uit Duitschland.
Uit Dusseldorf wordt gemeld, dat wanneer
de toestand in de mijnstreken blijft als op
dit oogenblik, en de kolenaanvoer blijft ver
beteren, er op gerekend kan worden, dat nog
in den loop van deze week de kolenaanvoer
naar Nederland kan worden hervat al
zullen de wenschen naar speciale kolensoorten
niet alle bevredigd kunnen worden.
Een pseudo-inspecteur van de posterijen.
Toen de hulpbesteller E. Muller verleden
week onder de gemeente Hengstdijk (Oost
Zeeuwsch-Vlaanderen) een postbestelling deed,
werd hij aangesproken door een als heer gekleed
persoon, die per rijwiel was en die vroeg naar
den weg ZaamslagTerneuzen, en die zich
inspecteur van de posterijen en telegrafie uit
Middelburg noemde en een papier toonde,
waarop Inspectie Middelburg en dan...
Inspecteur der Posterijen en Telegrafie en een
niet makkelijk te ontcijferen naam. Doch tevens
zag toen de postbode een brief’waarop gedrukt
stond Bolsjewistische Vereinigung Deutschland,
terwijl het hem opviel dat de vreemdeling een
zeer Duitsch accent had. Toen hem dan ook
aangezegd werd zijn tasch te doen controleeren
en vooral de aangeteekende brieven en dienst-
stukken, weigerde Muller pertinent. Hierop
volgde eenige woordenwisseling, maar de
pseudo-inspecteur begreep uit de flinke houding
van den bode, dat hij het best deed zich zoo
spoedig mogelijk te verwijderen. Alg. H.
Medeburgers
Aanstaande Maandag 21 April staat geheel
Nederland weer in het teeken der Tuberculose
bestrijding.
Evenals vorige jaren, zal op dien dag en
volgende, weer verkocht worden het Tuber-
culosebloempje.
Richtten we voorheen een woord van opwek
king tot U, om eene kleine gave van 10
cent te offeren voor het menschlievend doel,
nu gedurende de bange oorlogsjareii
de gevreesde ziekte zoo onrustbarend is toege-
nomen, is dit zeker onnoodig.
Met nieuwe kracht dient de strijd tegen
de ziekte weder te worden aanvaard.
Helpt ons, opdat wij dit zoo goed mogelijk
kunnen doen.
Offert allen, rijk
uw dubbeltje.
Namens de besturen
de Voorzitters,
D. TERHENNE. Ds. J. P. KLAARHAMER.
Secret.,
Mej. N. HAIMA. Ds. F. J. LOS.
BolswardWommels, April 1919.
iyHij, die veel weet aan te halen uit de
wet, maar die de wet zelf niet nakomt, lijkt
op den herdér, die eens anders koeien telt.”
naar ^Dhamma Pada.”
Ingezonden door een anderen abonné.
Bolsward, 15 April 1919.
M. de R.l
Uit het antwoord van den heer D. B.
Eerdmans op mijn ingezonden stukje van 6
dezer, zou men bij oppervlakkige beschouwing
tot de conclusie kunnen komen, dat de heer
E. van openbaarheid houdt.
Het tegendeel is echter gebleken.
Immers, de heer Eerdmans treedt als spreker
op in een ^openbare” vergadering die geen
openbare is, omdat er alleen christelijke midden
standers worden toegelaten dus een »onder
onsje,” en komt er kritiek, dan wordt van
den inzender verlangd zijn naam te noemen.
Neen mijnheer E. ^gelijke monniken gelijke
kappen”, gij spreekt in een niet openbare
vergadering, ik kritiseer op dezelfde wijze.
Wil u op mijn stukje niet antwoorden,
goed, maar ik vind het alleszins aanbevelens-
waardig in z.g. openbare vergaderingen geen
taal te bezigen, die moeilijk anders opgevat
kan worden als zelfverheffing, en anders
denkenden kan krenken.
Met dank voor de plaatsing.
en een van hen, die ,meer voor die nieuwig
heden vuult”. De candidaten op de overige
zes lijsten hebben hun candiatuur te danken
niet aan hun overtuiging inzake gemeentebeleid
of algemeen politiek, maar... aan hun woon
plaats. In plaats van door politieke kies-
vereenigingen zijn de lijsten ingediend door
le. groep kiezers Dorp-Markelo; 2e. groep
kiezers Elzen-Herike3e. groep kiezers Stok
kom 4e. groep kiezers Stokkumerbroek; 5e.
groep kiezers Kerspel Goor; 6e. groep kiezers
kerspel Goor Elsenerbroek.
Op al deze lijsten staan heel vertrouwelijk
liberalen, christelijk-historischen, vrijz.-demo-
craten en r.-katholieken naast en door elkaar 1
rDie politiek is maar raorigheidwieluu
kunt goed mit enaor; ’t is bie ons een lief-
hebberiee”, zegt de Markelo’er 1
De niet-etemmers van de Statenverkiezingen.
Dezer dagen wordt aan niet minder dan
20,000 personen te Amsterdam per circulaire
gevraagd, wat de reden geweest is, dat zij
bij de verkiezingen der Provinciale Staten
niet gestemd hebben. Schriftelijk of mondeling
kunnen zij zich dan verantwoorden bij het
verkiezingsbureau.
Het aantal kiezers voor de Provinciale Staten
bedroeg ongeveer 147,000. Het aantal geldige
stemmen was 107,000 voorts waren er onge
veer 11,000 van onwaarde. Ruim 5000
hadden reeds vóór de verkiezingen meegedeeld
niet te kunnen verschijnen, of bevonden zich
buiten het land.
Acht-urige werkdag bij de Spoorwegen.
Door de Directies der spoorwegmaatschap
pijen zijn reeds in December van het vorige
jaar maatregelen getroffen voor de herziening
der dienst- en rusttijden, op dezen grondslag
dat in het spoorwegbedrijf een maximum van
8 uur per etmaal voor doorgaanden arbeid
zal gelden.
De voorstellen zullen waarschijnlijk reeds
in de volgende maand bij de regeering aan
hangig worden gemaakt.
Rantsoenen.
Van 22 April tot 20 Mei kunnen de vol
gende rantsoenen van Regeeringsgoederen
worden verstrekt:
Rijst 1/2 K.G.; Peulvruchten lx/2 K.G.
(1 K.G. bruine boonen, witte boonen, kievits-
boonen of dergelijke), bovendien t/2 K.G.
capucijners of dergelijke; Aardappelen 20
K.G.; Vleesch (goedkoop) 1 K.G. (voor spe
ciaal aangewezen gemeenten); Jam 0.6 K.G.;
Kaas 0.3 K.G.; Suiker 1 K.G.; Geconden
seerde taptemelk 2 K.G.; alles per hoofd.
Sago en pakmeel 60 K.G. per 1000 inw;
Kindermeel, kinderen tot x/2 jaar 0.6 K.G.;
van ll22 jaar 1.2 K.G.; Maizena, kinderen
tot J/2 jaar 0.3 K.G.; van t/22 jaar 0.6
K.G. alles per hoofd. Vermicelli en macaroni
100 K.G. per 1000 inw.; Spek 0.8 K.G.;
Harde kalizeep 0.2 K.G. per hoofd met
Rijkstoeslag,. 4 öf 0.1, öf 0.2, of 0.3 K.G.
(naar keuze van de gemeente) per hoofd zonder
Rijkstoeslag.
Voor het extra rantsoen kalizeep gelden
dezelfde prijzen en bepalingen als de vorige
keer.
Hij kwam per motorfiets van een boeldag te
Norg en reed wegens den mist zonder licht.
Onder Noordhorn week hij uit voor een aan
den weg staanden woonwagen. Hij merkte
echter niet het paard op, dat naast den woon
wagen stond en reed bovenop het dier, met
het ernstig gevolg, dat hij onderstboven sloeg
■en onmiddellijk dood was. Met een toevallig
daar aanwezig rijtuig werd hij naar een nabij
gelegen café vervoerd, waar een geneesheer
den dood constateerde. Het lijk is later met
hetzelfde rijtuig naar zijn woonplaats Kollumer-
pomp overgebracht.
De heer H. was een welgesteld
geacht landbouwer. Hij laat een
achter.
Vermelding verdient nog, dat dit binnen
enkele jaren reeds het derde ongeval met
doodelijken afloop is, dat motorrijders uit
Kollumerland is overkomen.
Sneek, 17 April. De politie heeft hier
verbaliseerd twee jongens, die uit een vracht
kar op de Prins Hendrikkade, een kistje met
kievitseieren hadden gestolen. De eieren spoorde
de politie op bij een winkelier.
Sneek, 17 April. Gisteravond is hier op
gericht een Christelijke Manufacturiersver-
eeniging. Bestuursleden werden de h.h. Dokkum
voorzitter, D. W. Dikland secretaris en Eringa
penningmeester.
Samenwerkende bakkerij.
Heerenveen, 18 April. De zaak zal worden
doorgezet: op de gisteravond gehouden bakkers
vergadering is in beginsel besloten tot oprichting
van een samenwerkende bakkerij.
Er is, zooals in een vorig bericht vermeld,
onderzoek gedaan naar de werking van der
gelijke bakkerijen te Dieren en te Zutphen,
in de eerste door de in de vorige vergadering
benoemde commissie van drie personen, maar
voorts ook door een aantal andere bakkers
patroons, die zich, naar te begrijpen valt,
met eigen oogen wilden overtuigen. De com
missie heeft in de gisteravond gehouden ver
gadering rapport uitgebracht. Omtrent de
bakkerij te Dieren kan nog weinig positiefs
worden meegedeeld, omdat zij nog slechts
kort bestaat, maar die te Zutphen werkt
reeds zes jaar en het resultaat is zoodanig
dat de Heerenveensche bakkers tot samen
werking hebben besloten. Er zal zooveel
mogelijk spoed worden betracht. Als ’t kan
hoopt men tegen den herfst gereed te zijn.
De nadere regeling moet nog geheel in
elkaar worden gezet. Vóór- en nadeelen zijn
breedvoerig overwogen, we hebben daaromtrent
reeds een en ander meegedeeld. Wel is waar
boet de bakker zijn persoonlijke zelfstandigheid
in, maar daartegenover staat, dat hij niet
bezorgd behoeft te zijn, dat bij eventueel
sterfgeval zijn weduwe zonder broodwinning
achterblijft, de bakkersgemeenschap blijft door
gaan met aan haar de benoodigde hoeveelheid
brood ten verkoop te verstrekken.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Een rijke gemeente.
De Raad der gemeente Blankenham (O.)
besloot met algemeene stemmen, op het verzoek
van Ged. Staten, om de verhoogde jaarwedden
van burgemeester, secretaris en ontvanger niet
1 Jan. ’19, doch 1 Jan. ’18 te doen ingaan,
afwijzend te beschikken, zulks op grond van
de overweging, dat de financieele toestand
der gemeente een buitengewone uitgaaf van
f 400 niet toelaat.
Trampersoneel in Friesland.
Het personeel der Nederl. Tramweg Mij.,
aangesloten bij de Nederlandsche Vereeniging
van Spoor-en Trampersoneel, heeft te Heeren-
veen vergaderd, waarin de nieuwe loonregeling
der directie werd besproken. Algemeen werd
deze streng afgekeurd, als zijnde veel te laag.
Op scherpe actie werd aangedrongenafge
vaardigden gaven de verzekering, dat onder
het personeel de verbittering groot is en
men niet voor een staking zal terugdeinzen.
Besloten werd een en ander ter kennis van
de directie te brengenover 14 dagen weer
te vergaderen en dan een definitief besluit
te nemen. Alg. H.
Een gemeente zonder politiek.
Dit dorado bestaat volgens het Hbl.
in Overijsel, n.l. te Markelo. Wel zijn daar
voor de gemeenteraadsverkiezing acht lijsten
ingeleverd, doch van deze acht zijn slechts
twee politieke lijsten, n.l. één Christelijk-
Historische en één S.D.A.P.-lijst, d.w.z. één
orthodox-conservatief van de ^olderwetscheluu”
en 'k sjong yn ’t skoft,
se finder 't kofjedrinken.
as ’t ljurkje yn ’e loft.
Joure. Blijkens het jaarverslag van het
Friesch Volkssanatorium ^Herema-State” al
hier waren er op 1 Jan. 1918 aanwezig 67
patiënten. Verpleegd werden in dat jaar 146
patiënten, er vertrokken na geregelde behan
deling 66. Op 1 Jan. j.l. waren aanwezig 46
patiënten. Het gemiddeld aantal verpleegdagen
per patiënt is 170. Volgens den geneesheer-
directeur is dit jaar zonder twijfel het zwaarste
en moeilijkste geweest, dat de stichting sedert
haar wording heeft doorgemaakt. Het Sana
torium was voortdurend bezet. Er is een
nadeelig saldo van f 3791.93.
Joure. Op de heden Donderdag gehouden
vee- en paardenmarkt waren aangevoerd: 46
paarden, 86 koeien, 44 schapen, 18 varkens
en 2 geiten.
Mede in verband met het ^achterlijke”
weer, doch vooral ook omdat veel verminderde
prijzen voor melk en boter verwacht worden,
was er weinig handel, bij zakkende prijzen.
Jouster Crt.
Noodlottig ongeval.
Kollummerpomp, 17 April. Gisteravond
omstreeks half 12 is de ongeveer 40-jarige
landbouwer E. B. Hoitsema van hier door een
noodlottig ongeval om het leven gekomen.
IT FRYSK NET TO SJONGEN
’k Sjong myn sankjes alle dagen,
’k Sjong se ier en ’k sjong
’k Sjong se
’k Sjong se
’k Sjong ze fleurich moarns yn ’t nocht’ren,
’k Sjong by ’t wirk
’k Sjong
’k Sjong
’k Sjong se simmerdei en winters,
'k Sjong by rein
’k Sjong by kjeld
’k Sjong by stilte
’k Sjong fen romte
’k Sjong fen wille en fen leed,
’k Sjong fen oarloch
’k Sjong fen disterbusjeneed.
’k Sjong fen minsken en fen bisten,
’k Sjong fen goed en ’k sjong fen kwea,
’k Sjong fen fisk en 'k sjong fen bólle,
’k Sjong fen büter, tsis en brea.
’k Sjong altyd
En as 'k sims forkalden bin,
Wol, den moat ’k fen need wol fluitsje,
Oan’t ’k wer fleurich sjonge kin.
Mar as ik heal kin, den sjong ik
Yn ós Fryske tael, jawis 1
En nou wolle s’ ek noch sizze,
Det it Frysk net sjongsum is!
April ’19. Fran. Ct.
Bolswardsclie Courant
